Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 53, 31 December 1892 — NU HOU HAWAI. [ARTICLE]

NU HOU HAWAI.

Ua pejifhi i;t a make loa ka Hila Ahaeh-le Hana Kuinukanawai i ka aoina la Poakolu nei. K hoala hou la aku ana he hui hooikaika kino m.i Honoluiu nei, no k;i h<M)koino hou ann mai i ka hukiliuki kaula. Eia ke ike ia nei kekahi wahi mokukuna maiihini e pokakaa hn& iii i Molokai, aua manao ia, oua moku hoopae opiuma paha. l'.i hala aku i ka make i ka la 22 noi rna l'unaiuu, Kau, Ilawail, o Mi« Kamio, ka mea nona ka home he;ihea a hale kipa ia e na maiihini. Klua inau i>ouli oka La i keia mukahiki ae 1893, hookahi wale no i« ike ia roa Honolulu nei, oia ka pnuli o ()kntoha 9i hope loa oka inakahiki. Ke laulaha la ina Makaweli, ina o holo aku ana ka Luua nui Morri.son <> ik.- i ka aina makua 1 keia makalii aku, alaila »' pani ia ann kela manaw.i kaaw;ilc o Ilon. !I. P. Hahlwin. I'.i lohe mai makou, e uialama niia o Mr. Timot«?o o Puuhale, i papa ahaaina no ka piha ana o ka makahiki hookahi o ka laua iei aloha i ka l'oalun ae nei, lanuari 4, 1893. Ke lohe ia la ina Kona Heioa, Hawaii, o Ilon. D. 11. Nahinu «ku ana ka Lunakanawai Apnna o ia Kona ma kahi o N. 31. Kekoa e pau iun U i inanawa. He oiaio palia, aole pahij. • I keia i'oaono, Dei*. 31, e piha ai ,na makahiki 18i)2 o ka Haku, a ka la S.ih:iti, hoomaka ka 1893, a koe e 7 uiakahiki wale no i koe, pilui na ' i !U'tiiria he I!>, ao ka r»004 ia oke ku ana o ke ao nei. Ua n.ihu ia ka pepeiao o kekahi haole o Tom MuUen ka inoa e ka haolo nona ka inoa l*eter liuinn a ua lele eka pepeiao hema. O kahi i hana ia ai kela hana maloko o ka luile inu rama i ka Poakolu nei.

Kla nia Kunuwni ao noi kekahi limhine ano kahiko i anoane o pilia k:i hanerl makahiki, oia hol o Poo-' krc, a ke oia maikai nei no oia; ua nnoano nae o nalohia ao na noonoo m iikniana. () ka ke Akua ola ia. Mainuli o ka hoonioni a ke olai ii)H Kau 1 kekahi la aku noi i hala, i kc koliokoho ia kekahi poe, e kahe mai ana palia ua |>ele hou maiiuna 111:ti o Mokuawoowaeo. oia nae nohe nlii ike ia aku e wena inai ana iiuna oka piko. Malia pahn eia inal:i!o (» ka honua ia o |>oonao ae la. I ka auina la Karislraaka, ma ka l>aU» noho oka llon. S. N. Kakela nia Alanni Moi, llonolulu noi, ua awaiaulu ia ae la o Mr. llenry N. t'a.stlo īno Miss Mahol U. \Ving e Uev. K. (.». HoekwiUi I>. 1). He inare malu lua keia, oiai o im poe pili i»onoi walo no i na moa niaro kai Kono īa iua kela anaina. I ka la 1$ o Pekeniaha nei, ma Kukuiopao, Kona Hema, liawaii, ><ua nanahu iho la o Pookela i ka ihu o Uhni a moku. Ua leieloa ke kahi apana o ka ihu, a ma kahi o ka apuna ihu 1 moku, ho hakahaka. 1 ka nana aku aolo hoi e Uke iuo ka pili mua. He ona ke kuinu o keia h.auuaolo, a he nui no ka poe inalail \ aolo uae luH)kahi o lakou i kii o

kouaa.'' j K« hauwi aku nei ke Kakaolelo «» Ki'okoa i kona uiau hoa'loha a me na hoa'loha kane i koiu hoomaikai nui paleim ole no k<> oukou haua nna mai i kekahi h.iii.i hoop»lm'ihuo tna ku jh> o ka la 27 o I>ekeuiaba nei, ka la hoi n»u I h<»»timnao ai iloko iho u'u oia ka pilia ana o ke kanalima o ko'u mau l.i hnnau. Aka nie ka mahui oio a halia ole, nia hoi, ua hoolilo ae la oukou i ko'u home i wahi ahaolna i'ia oukou e h<*>pahaohao mai ai u'u a e kono mai ai ia'u e olioll au , ine oukou i ka piha ana o ko'u lui*ile makahiki, ka makana hol a'u e h'i nei I ka hoomanao no na hana uiaikal a ko'u maa h(-jiMoha. Pela e ike ia al ala be waiwal iloko o ka uul ona hoa'ioha. E iawe aku oukou i ko'u mau hoomaikal nui no onkou p»kahK . Ulomaiaui.

j Eia ma ko makoa pakaukau ka | Mr. T. G. Thnim bake Annoai ma |ka olelo Knelani. Ua komo iloko o ! keia bake paka makahiki na mea a paa i piki ia Ilawai» nei, o kela a !me keia ano i kupono loa e Icxui i I keU a me keia ohana, a e hoopokoie {ia hoi kekahi mau mea i makemake ia e ike. Ke pii maa aenei ko kela | makahiki ma ka nui o na imi ani» o Ika mea nona ia boke. E loaa no j keia bake ma kona halekaai Buke. | Ika ia Kari3iina4J aku nei, raa- | loko o ka luakinl o Anahola, obi e m:*iama ia nna ka hoike on» Kuia Brfhati mai Ilanalei a Kapaa, ua komo n»ai la o Col. Z. S. a me kona Hope Luna o Wm Blaisdeil. A mahope oka paa ana o n.i hana hoike kula Babati oko Hanalei, ua haawi makana mai la o Mr. Spaidinff he $20.C0 ma ke gula Amerika i mea kuai buke no na keiki Kula Sabati. He mea iiou keia !akahi no a ike ia. I

Ke lauiaha la he lono hauoli ma K(joiau o Kauai, e haawi makana ana ka Ona o ka Ilui Mahiko Maki i na hoahanau o ka ekalesia o Kapaa, oia hoi e kukuiu ana i luakini hou no Kapaa ina kona mau iilo ponoi. He mea hou ano nui keia. He umikumamaha o*u makahiki maanei (ka mea kakau), aole au i Ike i kona manao pill i na mea kokua nul no ke Akua. Pela auanei i ko ai ka olelo a ka Buke nui, "Aole he mea hiki ole i ke Akua." Ua noi ia mai makou e Mr. J. W. Kalua e hoike aku i kona mau inakamaka ame na hoa'loha lehuiehu mai kekahi pea a kekahi pea o Ilawaii nei, i kona alohn, hoomaikai a mahaio nui ia oukou pakahi a iu oukou hui, no ka mea ua hoike koke oukou i ko oukou makee'nona ma na wahi noho a ma na wahi akea e hapai i na hana hoalohaloha i ka wa i hiwe hewa ia ai kona make a hoolaha ia aku me he mea oiaio ia. A i na hoa'loha a pau I pahipala pakahi aku iaia, ke haawi nei oia i kona aloha ia lakou raa keia pepa, no ka mea aole i ikaika pono kona kino e hiki ke panai pakahi aku.

Mu ka la 28 Dec.1892, ola ka la i hoopanee ia ai no ka noonoo ana i ka iiila kanawai koho Klele hana Kumukanawai hou no ke Aupuni, i mua o ke Komite o ka Ilale, a i ka mannwa i makaukau ai, ua koho niai ka Peresidena J. S. Walkeī i ka mea hhnohano Uon. G. P. Kaniauoha i lunahoomalu no ke Komite. Ua ike koke ia aku ka mea hanohano CJ, P, Kamauoha e ku ae ana mn ka noho hanohano o Kohala a noi aku i ka oluolu o ka Peresidona me ka mahalo nui aku i ka hanohano ana i hookau mai ai maluna ona, a noi aku oia e hookuu mai iaia mai ka noho lunahoomalu ana n e koho aku i mea e aku. Oiai, owau ka iunahoomalu o ko Komite wae e apono ana i keia Bila Kanawal a e ku ana no hoi au mahope o ko kauoha o ka Lahui Ilawaii, a e loaa i a'u he manawa e kamaiiio ai no ka pono i mua o na hou hanohano o keia hale no o ka aina i kumukanawai. A he mea e mahalo nui ia ai ka meaHanohano o ka aina haaheo i kona kupaa me ka makaala no ka |K>no o kona Lahui, a ke nana nei ka poe makaikai e Ike i ku poe kupaa a aloha Moi, aloha Lahui mii na kumuhana ano nui. Ua ae i.i mai keia noi a koho ia ka Hon. J. Nawahi. Enoka

Ua pae palekana mai o Hon. Jos. Nawahi mahopo o elua po ino ma ka moana, ma ka pae ana i ke awa o Kapueokehi maluna o na waapa huelo boti elua, ke kau ana mai ma ka ir<ii7n a mwe loa ia mai i Honolulu nei ma ka Poaono i hala. Ua haalelo aku na waapa elua ia Hilo me ka lunamakaainana i koho iao Hilo, īualalo o ka hookele ana a ko pailata Hawaii o Hilo Keawea\nahi, ma ka hora 4rtJo ahiahi Poalua* l>ekemaha 20, me 8 Hawaii ma kekahi waapa, ahe 9 ma kekahi, a i hoolako ia he ai e lawa ai no elima la. I hoe walo ia no mai Hilo mai a mawalio ae o Honokaa no ka pakuiI kui aku oka makanl mamua aku nel. Ma ke ahiahi hora 4o ka Poakolu, oiai na waapa mawaena o llawaii a mo Maui, ua komo mai la ka Uu m&muU o ka hole mau kia, aka ua hoomau no laKou i ka hoe me ke ka i ka liu a hiki i ke ku ana i Hana i ke kakahiaka nui Poaha. Ua apo aloha mai ia ko Hana mau keiki kamaaina ka lunakanawai, Hope Makai nui, ka Hope Lunaauhau a me kekahi poe e ae a hookipa aku la. Ia kakahiaka Poalima ae, ua kau mai o Mr. Nawahi maiuna o ka e holo loa no Houolulu nei, me ka waapa liu a ine na poe hoe, a o kekahi waapa ;i me na poe hoe, ua noho aku no a maiaila ae e holo ai a loaa aku i Makena i ke Klnau. Ua pae inai lakou i Honoiulu nel i ke kakahiaka o ka ia 24 o l)ekemaba nei.