Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 53, 31 December 1892 — Mai Nuuhiwa mai. [ARTICLE]

Mai Nuuhiwa mai.

Puamau, Augate 7, Hkv. 1). Kapaī.l; Aloha nui kaua īloko o ka Ilaku les>u Kristo. Ua lona mai kau leta ma ka la 4 o lulai, oia ka leta au e hai mai ana, ia oukou e noho ana ma ko oukou Ahahui Mokupuni ma Kaumakapili i Apei'ila, ua heiuhelu ia ka'u leta i;i Mr. IIy«lo imua o ko oukou ahahui, n ua kohoia oe i komite o pane mai ia makou no ko hauoli nui ika lohe ana i kekahi mau mea hou o ka paeaina Nuuhiwa nei ma ka hana misionari a kakou. Kia no makou na hoa paahana o oukou o ka hana maikai a Ivristo e malamaana i ka hana a ka Ilaku, e like me ka makaukau i loaa ia makou mai ke Akua mai. Kla no o Hapuku me kana wahine, ola maikai laua. Kia no o Kauwealoha me ka wahine ua nwaliwali a ano palupalu no hoi, ua kokoke mai no na la elemakule; i kela makahiki aku nei, ua manao makou e hala e ana la ia ma kela aoao o ka muliwai j eleele o ka make, aole ka ! eia no ke kamau nei ke ola kino.

Eia no au mo ka ? u wahine e ola maikai ana, pela pu ua keiki a me na moopuna. Ikaika no ka uhane oloko no ka hana a ka Haku; a o na Ipu lepo paha auanei ke nohaha koko ana, no ka mea, ke kau mai nei maluna o'u na hoailona o ke ano elemakule, ua keokeo ka lauoho 0 kuu poo a ua helelei mai ka nui o ko'u mau niho, o ke 6S hoi keia o ko'u mau makahiki. Ua komo au 1 Lahainaluna i Augate, IS3S, hemo i ka 1547, ua piha eiwa makahiki o kuu noho ana ma Lahainaluna a i ka hemo ana mai, ua mareia au we ka J u wahine e ola nei. Ma ia hope| iho, o ia makahiki no, ua komo koke maua iloko o ka hana a ka Haku ma K&huku, Koolauloa, haiolelo ma ua la Sabati, ma na hala-1 wai, kumuao kula kamalii, kokua no Emekona makua. Ma ka 1851 I a 52 paha, ua hoolaaia iho la au no ka olhana kahunapule ma ke noi a koo mau makua kumu, oia o Emekona, Kaiaka me Alekanedero, a oa ae au e lawe ia oihana me ka makau nui no, ua ike au aol<* I lawa ko'u ike no ia oihana laa a ka Haku. 1 ka 185$, ua noi Ia mai au me na leo kahea o na makua misiouari, ««O oe o kakou ke hele I ka paeaina 0 Nuuhiwa," a ua ae koke au me ka'u wahine no ka hana a Kristo ma ka paeaina o Nuuhiwa. Ke hoolkaika nei no makou ka lial ana 1 ka olelo maika! a Kristo ma keia

' piwina i hoio | loa ka hana a ka Haka ma ka pae |aina o Nauhiwa ma o makoa oei, nui ka naaapo, o ka hewa e uhi ana malana o ka iahai Nuahiwa holookoa. Mamaa he mau kula kamalii ka makoa, a i ka 1680, ua lilo ka pae aioa hoiookoa o N'aahiwa malalo o ka hoomalu aoa a ke aupani o Farani, no £arani mai no ke Klaaina; o na kula kamalii na ke aupuni o Farani ia oihana. Oka nila, e aoii ua kula kamalii oia ka leo Farani, aole ma ka leo Noohlwa, Ikritania a me Hawaii, oolaila, ua neie makou ike kala kamalii. Ke malama nei nae makou he elua kola kamalii mi ka leo Faraoi. Ma

Puamau nei, he kuia keikikane malalo o ke alakai ana a A. Sarran ke kuma leo Farani, Perotetaoe me kakou. Ma Atuona, he kula kaikamahlne maiaio o ke aoanaa Emele Hapuku me Kaulu Kekela»; Ma ka nana aku i na kula, aole hoīopooo, aoie komo koke ka ike iioko o na haumana. Ile nui no na keakea i ka kakou hana. Oka nui ona 'lii Farani he poe Pope wale uo, hoomaloka, noho ala waie no ka nui, noho mare ole ia, iawe pu mai me na wahine Tahiti kekahi, a e lawe ana hoi i na wahine Nuuhiwa ka nui o lakou; he poe puni lealea ka nui o na luna Farani ia lakou ka malama ana o ke kanawai, o lakou ke hoolalau. O ka mare he mea ole, peia i ka ike aku. 0 ke kiaaina ua mareia no me ka wahine Farani; 3 mutoi Farani a me 8 muloi me na wahine Tahiti a Nuuhiwa, aoie i mareia. Ma ke kanawai Farani ua aeia lakou e hooko i ke kanawai mare ke makemake kekahi mau mea i ka mare. He malu ole ke kanawai mare, aia na luna mare e noho haukae ana oka hoomana pope. Aole kanawai o ka hoomana pope no ka la Sabati. Halawai Ike kakahiaka a pau, ua pau ae la no ia o ka la Sabati, hele i na hana pii ulu, pii niu, hoaimu, hana kela liana keia hana, no ia mea, he hoomana pegana ka pope, e iike me ka" hana a ka poe naaupo, puhi paka na kumu pope, he poe puui puhi paka ka Nuuhiwa, huipu iakou ma la hana pelapela. Ke hoohaumana nei na pope ma ia mau ano hana, i loaa ka heluna nui ona haumana, aole laahia ke Saoati ma ka paeaina a pela no ma Tahiti. Ile aina karistiano no ia, he aupuni Farani nae. Ile poe karistiano oiaio keksihl malaila, o ka nui nae he poe hoomaloka a noho mare ole, aole misionari Beritania ma Tahiti, Moorea, Huahlne, Kaiatea, Takaa me Bolabola. Ua iilo holookoa ia paeaina no ke aupuni o Farani, a mailaila mai no na misionari. Ua ike au i kekahi mau mea o lakou ma Papeete ika 1890 me 1891. I ka 1879, hookipa maikai mai no lakou ia'u ma Papeete e like me ko kakou mau makua misionari.

, Kono mau kula popo, 4 kula 110 na keiklkane a 2 kula kaikamahine. Ua paa pono na moku i ka nohoia e na kuniu pope. Nuuhiwa, 2 kula no keikikane me kaikamahine; ko Unpou kamalii i Nuuhiwa e ao ai. liivaoa, 1 kula keikikane. Fatuiwa 1 kula keikikane. O ka oihaua pule ia Maria ka mea i ao nui ia ma na kula pope, aole holopono ka hoonaauao ana, he nui ke kolohe; ua huipu kahi ike uuku o ka haole me ko lakou kolohe paakiki loa ae Ia lakou. He 11 ka nui ona kumu pope a pau ma keia paeaina, aole nae makou e hiiahila ika hai ana i ka olelo maikai a Kristo ma keia paeaiua no ko lakou nui ana. Aole no i poho ka hana a ke Akua ma keiu paeaina ina o makou uei, ua loaa no kekahi mau hua iki aole hoi oka nni aku. He 120 makahiki a Noa i noho kumuao ai i ka wa mua loa, he 7 wale no nae mau mea ī launa mai me ia. O Lota i noho aku ai ma Sodoma me Gomora, o Naomi me Elimaleka i hele ai a noho ma Moaba, uuku wale iho no. Aole no i lilo ka olelo a ke Akua i poho wale no, ua holopono no.

E hoomaikai ia ka ke Akua mau hana a pau, ina no ke ola mau ioa ma ka lani me ke Keikihipa a ke | Akua, e hoonaniia no ka Inoa o ke j Akua. A ina no ka hoopai mau loa ma Gehena, kahi o ke diabolo me na uhane ino, e hoonaniia no ke Akua. E olelo mai na mea a pau, Amene. Oiaio wale no. Ua hoike aku au i kau leta ia Z. Hapuku me kana wahine, a ua hauoli nu» makou i ka heluhelu ana i kau leta a ike i na mea a pau o ka aina hanau. Auwe kuu aina hanau e! Ahea la au e ike hou aku ai i na nani 0 ka aina hauau. Aloha no. Ke hol po aku nei au me ka'u wahine e nwe aloha aku ia oe, na hoa kahunapule Hawaii a kaua me na kumu makua. Aoho palapala iki mal o Waiaman, Timoteo, Ni «ae Nawahiue; ua ike no lakou ia'u i ka 1878 me 18S0, he poina paha i kahi Nauhiwa. Owao no o kou hoaloha iloko o

fca hina a Kriito. K awe aloha aku i kuu ohana o ha!e. E pole qqi i bi\ ilaka oo inakou ma Nuohiim nei a oo oa kaaiaaina, i p£i& k<» le.?a Aepuni. Ameoe. James Kekela.