Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 1, 7 January 1893 — Page 2
| This text was transcribed by: | Tiffani Hedemark |
| This work is dedicated to: | Kanoe Hedemark |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Ma Ke Kauoha
O ka la 29 o Ianuari, 1893, ka elua o na makahiki o ke Alii ka Moiwahine Liliuokalani ma ke Kalaunu, ua kaa ma ka la Sabati; nolaila, o ka POAKAHI, Ianuari 30, 1893, e malamaia I la kulaia Aupuni, a e paniia na hale oihana Aupuni a pau o ke Aupuni ma ia la.
G.N. Wilcox, Kuhina Kalaiaina,
Keena Kalaiaina, Ianuari 6, 1893.
2423-3ts
Ua hookohu ia na keonimana malalo iho I keia la, I Papa Hoike no ka Oihana Hana Niho no ke Aupuni Hawaii, malalo o ke kanawai I aponoia ma ka la 19 o Dekemapa, A.D. 1892.
Dr. J. M. Whitney,
No 3 makahiki.
George P. Andrews M.D.,
No 2 makahiki.
Dr. R. W. Anderson,
No 1 makahiki.
G.N. Wilcox, Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Ianuari 5,, 1893.
2423-3ts
Ua hookohu ia aku o A.S. KAEHU, Esq., I keia la, I Komisina no na Pa no ka Apana o Kohala Akau, Mokupuni o Hawaii.
Eia ka papa I keia wa:
ROBT. HIND,
H.L. HOLSTEIN,
A.S. KAEHU!
G. N. Wilcox,
Kuhina Kalaiaina. Keena Kalaiaina, Dec.28, 1892. 2422-2
Ua hookohu ia aku o G. P. Waalula Esq. Ikeia la I luna pa aupui no ka pa aupuni ma Kailua, Kona Akau, Mokupuni o Hawaii, ma kahi o F. Kahulanui I haalele mai.
G.N.Wilcox,
Kuhina Kalaiaina. Keena Kalaiaina Dec. 29, 1892. 2422-3
Ua hookohu ia aku o G.P Waahila Esq. I keia la I komisina no ua pa no ka apana o kona akau, mokupuni o Hawaii. Eia ka papa I keia wa:
George Doufali.
J.k Nahale.
G.P. Waahila.
G.N . Wilcox
Kuhina Kalaiaina. Keena kalaiaina, Dec. 29, 1892 2422-3
I keia la, ua hookohu ia o Wm. H. Lowell a me Awa, I mau komisina o na pa no ka apana o koolaupoko, mokupuni o Oahu. E ia na lala o ka papa I keia wa:
G. Barenaba,
Wm.H. Lowell. Awa
G.N. Wilcox, Kuhina Kalaiaina. Keena kalaiaina ec.19,1892. 2421-3
He Hoolaha
I Ka Poe Kalewa Ukana, Waiwai a me kalepa.
Ke hoolahala aku nei ka lohe I na poe noi laikini a pau no ke kalewa ana I na ukana, ua waiwai a me na mea kalepa I hookomoia main a aina e mai, e hanaia ma ke kakau a me ka hoohiki imua o kekahi luna I hoomau ala ma ke kanawai e lawelawe I ka hoohiki.
O ka palapala e noi ai malalo o ke kanawai I aponola ma Dekemaha 19, 1892, e hanala a like me kela malalo iho:
….189
I ka mea mahalola, ko kuhina kalalalua.
Me ka mahalo:- o ka mea nona ka inoa ma lalo iho, ke noi aku nei ma kela me ka mahalo no kekahi laikini kalepa………………….. E pau ana i…………..189…., a ma o kona hoohiki ana , ke hoike a ke olelo nei o ka hulua nui o na loaa ma ke kuai ana I na waiwaino ka makahiki e pau ana I keia la, e liko me la I hoi kela ma na buke………………., ua hiki aku I ka huiua o…………dala…he awelike hoi o $ no ka malama, a o kahi e lawelawe ia ai o ka hana a ka hui aia ma ………………Mokupuni o …………..a e lawelawe kalepa aku no ka hui I olelola ma ke ………… a ela oia ken oho nei I loko o keia aupuni no ka manawa. A aole hoi ia he mea kalepa kaa hele, aole no hooi he agena no kekahi hale kalepa o na alua e, a ma la ano eia ola I loko o keia aupuni no ka manawa no ka hana o ka hele noi ana aku I na kauoha. (Inoa o ka mea noi.)
Kakau inoa aia a hoohikila imua o’u I keia la o M.H189.
I ka wa e noi la ai ka laikini ma ka inoa o ka hui a hui I hoohui la malalo o ke kanawai. O ka inoa e kakau ai o ka inoa o ka hui e la welawela ai ka hana, a I ole, o ka ahahui a me ka ka luna a lala oia hui a ahahui I hoomanala e kakau I ka inoa hui a ahahui paha.
G.N .Wilcox Kuhina Kalaiaina keena kalaiaina, Lan.3.1893.
Hoolaha I na ona o na hao kuni.
Ona hao kuni a pau, ma ke kanewai, e hoopaa hou ia mamua ae o Iulai 1,1893,A I ole ia, e hoole loa ia, a sole loa e pono ke hoohana ia e kekahi.
Oka hoopaa ana ma Oahu, e hana ia ma ke keena kalaiaina.
Ma na mokupuni e ae e hana ia ma ke keena o na Makai Nui Lehulehu.
G.N. Wilcox, Kuhina Kalaiaina keena kalaiaina Decemaba 2, 1892. 2419-tf
I keia la, ea hookohu ia o Mr. J.P.Kalokuokamaile I notary no ka Lehulehu no ka apana hookolokolo kaapuni E koi a o ke aupuni.
G.N. Wilcox Kuhina Kalaiaina
Keena Kalaiaina, Dec.19,1892. 24213
Ka nupepa Kuokoa
MK
Ko Hawaii Paeaina I Hui ia
No ka Makahiki ---82 00
No eono Mahina---1 00
Kuiko ka rula
Na puka ana 1PULE 2PULE 3PULE 4 PULE 5PULE 6PULE
Iniha $1.50 $2.00 $2.50 $3.00 $3.50 $4.00
2 iniha 2.00 2.75 3.50 4.00 4.50 5.00
3iniha 2.50 3.50 4.50 5.00 5.50 6.00
4iniha 3.00 4.00 5.00 6.00 6.75 7.50
5iniha 3.50 4.75 6.00 7.00 8.00 9.00
6iniha 4.00 5.50 7.00 8.00 9.00 10.00
O na olelo hoolaha a pau e hoouna la mai ana no ka hoolaha ma loko o keia nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole. Aohe hookomo la.
Hoopukaia e ka
Hawaiian Gazette Co. H.M Whitney, Luna Nui, J.U. Kawainui, Luna Hooponopono.
Po aono, -Ianuari 7, 1893.
Haule Pahu Ka olelo hooholo hilinai ole.
Ua lawe ia mai I loko o ka aha olelo I ka auina la o ka poakolu nei, e ka luna o koolaupoko, kela olelo hooholo hoopaukoalaala hilinai ole I ka aha kuhina I hooupuupu kahiko ia e lawe ia mai ana. O na kumu hoopalaimaka ma ka olelo hooholo, no ka hiki ole ke hooko ia ka ma naolana o ka aina ma ko ka aha kuhina kumuhana pili hala a me ka pakiko a me ka hana ole I ka mea e hoopau ae ai I ke kulana kupilikii lala; aole hoi he hiki ia lakou ke alakai I ka aha olelo ma na hana ano nui a mea e ae; aole hoi o lakou makemake ia e ka lahui.
O ka makou mau kumu I lohe mai ai maloko o na halawai apoo kauhale a lawe ia mai la keia olelo hooholo maluna ae, oia keia: ina o ka aha kuhina keia, e li ia ana ka hila piliwaiwai lotari, e make ana ka laikini piliwaiwai sifa, e pau ana ka Ilamuku, a e noho ole ana na poe kolohe ma na oihana. No laila I hooikaiaka ai keia poe e kulai I ka aha kuhina mamua o ka noonoo ia ana o na bila eepa e lohi mai nei.
Eia ka mea I ike ia, ua lawe ia mai ka olelo hooholo ma ka hora 1:41 auina la poakolu, a mamua o ka hora 4 ahiahi, ua li ia aku la maluna o ka amana ua olelo hooholo la. Eia na koa nana I kakoo I ka aha kuhina: ena, pua, kauhane, marsden, young, Baldwin, Walbridge, Anderson, Thurston, Mebryde, DRETER, Wilder, KAUHI, Waipuilani, Kapahu, Kanealii, Edmonds, Kaluna, Iosepa, Akina Smith, A. S .Wilcox-22.
Poe kue kuhina: Berger, Hopkins, Peterson, Cummins, Maile, J. M. Horner, Cornwell, Kanoa, Bipikane, Aki, Pua, R.W. Wilcoz, Bush, Nawahi, Koahou, Kaunamano, Kamauoha, Nahinu, White-19.
Hookuu ia aole e koho: Hoapili. Poe hiki ole mai: Williams, Hind, W. Y. Horner, Asford, A. Horner.
I ka po mamua ae, ua hoomao- popo ia, ua hiki aku I ka iwakalua kumamahiku na o lima I makaukau, aka I ke koho io ia ana, ua emi iho la a I ka umikumamaiwa wale no. Hooka loa ka poe nana ka olelo hooholo!
E hoolohe I ka leo.
Ua minamina nui makou I ka lohe ana mai, ua hookikina ia ke alii e kekahi poe, e kahea ai I ke kahi maul ala o ka ahaolelo e hoohulihuli e kue aku I ka aha kuhina e noho nei mamua ae o ka wa I lawe ia mai ai ka olelo hilinai ole I ka aha ole I ka aha kuhina. O ko makou manaolana aole oia I hana iki I keia hana ekaeka a he maul awe ua olelo wale no la na ka poe akiaki. Aka, ina he oiaio ua lawelawe 10 ke alii I keia hana, alaila, ke kau leo aku nei makou iaia ma kea no makaainana aloha alii, e hoopau oia I na hana oia ano a mai puni hou aku I na alakai lalau e hoohihia ai iaia. E ku kaawale ola main a hoohuoi ia aku ma na ano a pau a ka enemi e hookahua iho ai I na noonoo pono ole, a e hoohalike me kona kaikuaana poo kalaunu e nohoalii loihi nei maluna o ka aina nona na palens aina aohe napoo ana o ka la.
He alakai kanawai e ae no anei kekahi o ke aupuni?
Ua nui ka haohao o keia anaina ma waena o ka poe naauao, a ua lilo I mea nune nui ia ka ike ana iho I na kumu pale kanwai a ke alii ka moiwahine I kakau inoa ole ai I ka bila hoohaiki pake, aka ua hoolilo aku oia I kana wai malalo o ka hala ana o ka manawa I waiho ai me ia. O I ai, ua ao aku ka aha kuhina I ke alii e kakau inoa I ua kanawai la, aka ke koho aku nei ka lahui he alakai kanawai e ae no kekahi o ke alii mawaho aku o ka loio kuhina. A me he mea la ma keia mua aku, e koi ia mai ana ka lahui e uku I alakai kanawai no ke alii ma kona ano mana kau kanawai aole ma kea no mana hooko, a ia wa e ku ai elua pahu hae hookah no nae kino. Ua hiki no I ka wahine ke hoololi I kona manao, aka, o ka moiwahine. Aole hiki.
Ka Bila Piliwaiwai Lotari
O kela hila kanawai I manao ia ua make I ka wa a ka aha kuhina I kukala mai ai I ka lakou mau kumuhana, aka I ka hoohalua ana I kela mau la aku nei I kea no o ua kupapau nei, ike aku la makou I ka onioni ana ae o ua kupapau nei ma o ka apuhi ia ana ae o kekahi poe I manao ole ia e kokua ana la I ua kupapau la o ka hana mua a ka poe e lapaau nei I keia kupapau, oia ka apuhi hele ana I kekahi mau hoa, e hoopau I ka aha kuhina, alaila nele ia mau o lima a hooweliweli aku I ka poe palupalu a pepe o ka noonoo, ina e mau ana keia aha kuhina, alaila, e pau ana ke aupuni alii ma Hawaii nei, a pela aku na kumu epa o ka hoolewalewa hele ia ana, aka, ua hauoli makou I ka lohe ana mai, mailoko mai o ka poe I kii ia o na hoa ahaolelo, aole lakou hookah puni aku, a nolaila ka haule pu o kela olelo hooholo hilinai ole moewaa I lawe ia mai a luai ia aku ai e ka hapanui loa.
Ka La Hape Nui A Ma Honolulu
He la ua ka la hape nuia ma Honolulu nei, aka I loko nae oia ino, aole I nele kela a me keia ohana I ka malama ana I papaaina hoomanao no ia la. Ma kekahi mau ohana hoi, he mau papaiana ka lakou ma ka hora 12 aumoe o ka po poaono a ao ae la Sabati, oia hoi, he hoomanao makahiki I halaa a hauoli makahiki hou. Ma kekahi mau ohana hoi I awaiaulu ia I na wa I hala ma ke ahiahi mamua o ka hape nuia, ua komo pu lakou I loko o na hoomanao hauoli ana no ia mau mea au o like ole.
Oka poakahi mai, oia ka la oi loa aku o na imua puaa, e punohu mai ana ka uhai ma kela a ma keia ipu ka hale, a e alala mai ana na leo puaa e umi ia ana. Ua lilo I la malama puni ia e na ohana. A he la hauoli hoi no na mea a pau I ka loaa ana o keia la hou o ka makahiki.
Mahalo I ka olioli maikai o na mea a pau ma keia la makahiki hou me ka lohe ole ia kekahi ulia poino ano nui e kahamaha ia ai na hoomanao kula ia ana o ka la.
Ke kau aku nei ko makou mau ake nui e lohe ia na hana maikai e ulu mai ana I keia makahiki, ina paha no ka mea pili I ka noho ana kino a no ke ola uhane paha o ke kanaka, he mau lono hauoli makamae wale no ia.
Ka Hoau Ana O Ka Aha Kaapuni
Ma ka la 2 o Ianuari nei, Ua oluolu I ke alii ka Moiwahine ka hookohu ana mai ia William Austtin Whiting Esq., I luna kanawai mua no ka aha kaapuni o ka apana mua. A ia Walter Francis Frear Esq., I lunakanawai elua no ka aha Kaapuni o ka apana mua, e like me na kuhikuhi a ke kanawai hooponopono hou I ka oihana hookolokolo.
No laila, mamua ae o ka hora 10 kakahiaka o ka la 4 mai, maloko o ke keena hookolokolo o ka aha Kiekie I ka hale iluna, ua akoakoa mai keia poe lolo malalo iho e ike I ka hanau ana mai o keia aha hookolokolo hou: A.S.Hartwell, Paul Neumann, W.R.Castle, F.M.Hatch, A. Rosa, W.C.Achi, Chas. Creighton, John Richardson, J.M. Monsarrat, W.Horace Wright, W. C. Parke, Arthur M. Brown, E Ward, Enoch Johnson, J.K. Kahookano, L.A Thurston, C.L. Carter , J.M Kaueakua, A.P.Peterson, J.K.Kauila, A.G. Correa, A.K. Paele a me Robert Makahalupa.
Ma ka hora 10 ponoi, ua komo mai la ka lunakanawai Kiekie Judd a me ua kokua Bickerton a me Dole, I ukali ia mai e na luna kanawai hou loa o ka aha Kaapuni, a noho iho la na luna kanawai ekolu o ka aha kiekie ma na noho ekolu iwaena, a ma ka lima akau hoi o
Lunakanawai Whiting, a ma ka hema o lunakanawai Frear.
Na ka lunakanawai kiekie a me na lunakanawai kokua o ka aha kiekie na olelo hoolauna mua, na manao like ole no keia kanawai hou a me na kalokalo ua na luna kanawai hou.
Na na loio Hartwell, W.R. Castle a me Creighton, na manao pane a me na hooomaikai I na luna kanawai hou.
Alaila, ua mahalo pakahi aku na luna kanawaihou I ua hoa o ka papa loio no ka lakou mau huaolelo mai kai I hoopuka ia mai e ko lakou mau lehelehe no laua a me ke noi aku no ko ka papa loio kokua pu mai I ka hoolala ana I ua hana e hooholo pono la ai na mekini o kanawai hou.
A laila , na ka lunakanawai kiekie na huaolelo hope e pili ana I na me kini o ke kanawai, ma ka I ana mai o na lunakanawai na wiliki nui a o ka aila hoopahee, oia na hana hoopono a ka papa loio. Alaila, ua kukala mai la oia, ua wehe ia ka aha kaapuni o ka aha Hookolokolo kaapuni mua no ka lawelawe ana o na hana.
Lunakanawai Apana o Honolulu
Ua Ae hou o lunakanawai William Foster e lawe I ka hookohu lunakanawai apana o Honolulu nei, ma hope o kona hoole ana a me ko ka aha kuhina huli ana I pani mawaena o na Hawaii maoli, a I ka la 3 aku nei, I loaa ai kona hookohu. Ma kahi o kona uku I hoemi ia ai, a I lilo pu ai I kumu no knona haalele, ua haawi ia aku la iaia ka hoonoho noho ana I ke kanawai Karaima hou, a ma ia hana hou I haawi ia aku la, e paa ai kona uku poke Ia mai nei e ka ahaolelo. No laila, ua lunakanawai hou oia ma hope o na apa ana o na noao elua.
Na Mahaalo Kuwaho I Ka Aha Kuhina.
Ua hoopuka ia maloko o kekahi nupepa puka la o Parisa, he manao e akena ana I ka aha kuhina e noho nei I keia wa. Ua kakau ia e ka makapeni a M. Fleury, a mahope o na olelo e pili ana I na aha kuhina I pau aku I ka helelei mamua no ka hiki ole ia lakou ke hoalawa I ko ka lehulehu makemake, ua helu pu ae la ua manao la I na inoa o ka aha Kuhina e noho nei, me ka olelo iho ke kakoo ia nei ka aha kuhina e ka hapanui akahale o ka ahaolelo, a I apono ia e ko ka lehulehu noonoo.
He mea hauoli ka hiki e ana mai o keia manao kuwaho I Honolulu nei, mamua o ka lawei ia ana mai o ka olelo hooholo hilinai ole, a ua ku like hoi ka pololei me ko kela nupepa kuwaho manao I ka wa I haule ai ka olelo hooholo hilinai ole I ka Poakolu aku nei. Ua oi ae hoi ka pololei o ko keia nupepa manao, Mamua o ko na nupepa Amerika.
Loaa Aku Kolohe E Nae Ana
Ua Loaa aku I ka makai J.K. Baker, I ke kani ana moa o ka poakolu nei, he haole nona ka inoa William Cook, e hana ano e ana mai kana nana aku mahope o ka hale kuai rama loiele Hotele. Ua ki aku la ka makai I kana pupanapana ma ko ano hooweliweli I ke kolohe, ua ma kau loa ua haole la a haawi pio mai la me ka hoao ole e hole hole mai ka makai aku. Ua loaa aku keia haole aohe mau kamaa o na kuekue wawae, aka I kona wa I hopu ia ai, ua noi aku oia e huli aku I kona mau kamaa, a ua loaa aku I ka pa ma hope. Ua hopu ia a hookolokolo ia, a hoopai ia ekolu malama.
He Lahui Kupaianaha.
Aia ma ainhau he lahui no lakou ka heluna he 37000 ka nui, ke hui ia na kane a me na wahine. A he like wale nae no ko lakou mau pono pili aupuni ma na ano a pau.Ke hoomalu ia nei lakou e na luna aupuni I koho balota ia e na kane a me na wahine. Na na makuahine e ao I na kamaaina o keia mua aku, a ma ainahau a pau, aole he mea inu ona mahope aku o na makahiki ehiku, aole o lakou mau hale paahao, aohe mau kaiko, aole poe aihue, aohe mea ilihune los aka, he poe oua ole, naauao a maika.
Ua haalele mai ka mokuahi Australia I kona uapo pili mau mahope iho o ke kupono ana o ka la I ka lolo o ka poakolu aku nei, a holo aku la no kapalakiko. Ua lawe aku oia no kona awa e holo nei ia 38 mau ohua kapena, 3514 mau leta, a me 942 mau nupepa a me na wai wai Hawaii I koho ia ke kumukuai he $56,421.98 oia he 10,295 mau eke kopaa, 8492 mau ahui maia, 1,299 mau ili o na auo a pau a me kekahi mau waiwai e ae.
Aia a Make Waiwai.
Eia he umi mau kanaka ma Amerika Huipuia i panihakahaka i ko lakou mau ola ma na huina dala nunui, penei: John Wanamaker, Piladelapia, no ka $1,505,000; Hamilton Disston, Piladelapiaa, no ka $600,000; J. B. Stetson, Piladelapia, no ka $575,000; Samuel C. Lawrence Bosetona, no ka $550,000; E. H. Abbott, BOsetona, no ka $500,000; J. Ried Whipple, Bosetona, no ka $500,000; Edwin Keith, Kikako, no ka $500,000; Chauncey M. Depew, Nu Ioka, no ka $500,000; W. W. Gibbs, Piladelapia, no ka $500,000; Theodore A Havemeyer, Nu IOka, no ka $500,000. Aia a make keia poe, alaila loaa i ko lakou mau hooilina na puu dala maluna ae.
NUHOU KUWAHO.
O ka Lanahoomalu o ka Hale Ahaolelo Makaainana o Enelani, he uku makahiki kona, he $25,000, a i kona wa e waiho ai i ka hana, alaila e hookiekie ia ana oia i alii no ka Ahaolelo Alii me ka uku hoomau he $20,000 o ka makahiki.
Ua lohe ia ko ke Keikialii o Wale hoolahalaha i ka uuku o kona wa hi uku makahiki a ke aupuni e malama nei iaia, eia he elua haneri tausani dala o ka makahiki. Malia paha, aole i poina iaia ko ka Emepera o Rusia uku makahiki he $9,000,000.
E kukala pili aupuni ia mai ana ka hoopalau o ke Keikailii Keoki o Wale me ke Kama Aliiwahine May o Teek mahope iho o ka puni ana o ka makahiki o ka make ana o ke Keikialii ke Duke o Clarence, ke kane hoopalau mua a ke Kaikamahiine Alii.
Ua hele aku ka Moiwahine Victoria, ke Keikialii a me ke Kama Aliiwahine o Battenabuga a me ke Duke nui o Sergins a me kana wahine, e makaikai i ka Emeperese kuewa Eugenie ma Farnborough i ka la 2 aku nei o Dekemaba.
Ua ae aku nei o Madame Carnot, wahinee a ka Peresidena a ka Ripubalika o Farani, e noho lunahoomalu no na mea hoikeike a na wahine Farani e hoouna ana i ka hoikeike nui o Kikako.
Ua hoomahuahua hou ae o Sepania i kana haawina no ka Hoikeike nui i Kikako a hiki i ka $200,000, eia kekahi mau hana ike akamai a Sepania ma ke alanui e hiki ai i ke kahua.
Ua kipaku ia o Nathaniel G. Clayton, he lunamakaainana pili ahi mai ka Ahaolelo Makaainana aku, no ke kumu ua haawi oia he bila kikoo dala no na lilo ahaaina.
Eia he lono e lohe ia nei mai Ierusalema mai, ua holopono iho nei ka Baron Edmond de Rothschild kukakuka ana me ke aupuni o Tureke, no ke kukulu ana i panalaau no na Iudaio ma na aina o Rothschild ma Palesetine, a me ka ae ana aku i na Iudaio ma Rusia e hoi malaila.
Ke paipai mai nei o Rokekaila mahope o kekahi hana nui e manao ia nei e hoomoe i alanui hao mai Rio a hiki i Pernambueo, Berazila, a ma ia hana ana ina e holopono, e hoemi ia ka manawa holo moana mawaena o Berazila a hiki i Enelani iloko o eono la wale no.
Ua hoole aku nei ke aupuni o Rusia i na poe mea dala o Farani i haawi aku ai e hoopaa loa aku i ke alanui kaa ahi o Siberia me ka lakou mau dala. Aole dala aie o waho mai e hoohana ia no ka hoopaa ana aku i ke alanui.
Ke olelo ia mai nei, o ka Mea Kiekie ke Alii ke Suletana o Johere oia kekahi malihini kiekie e hele ae ana i ka hoikeike nui ma Kikako i keia makahiki.
Ke manao ia aku nei o Baron Hirsch, aole wale oia ke kanaka waiwai o ko kakou manawa, aka, o ko na manawa a pau. O kona waiwai i koho ia, he $500,000,000.
He kaikaina ko Grover Cleveland, a o kona wahi noho i na makahiki loihi i hala e aku, ma Nu Alabani, Inidiana. O kana hana, he pena hale a pena papa inoa. Ua komo oia iloko o ke kaua, a ua puka mai oia he lutanela. I ka makahiki 1864, ua kau oia maluna o kekahi mokuahi ma ke awa o Nu Ioka a holo aku. Ua ku aku ka moku me ka palekana i ke awa, aka, ina o lutanela Cleveland kekahi mawaena o na ohua i hoolele ia aku i ka aina, ina ua lohe kona mau hoaaloha iaia. Ua manao ia ua haule oia iloko o ke kai.
O ke Duke o Veragua, ke alii he wahai koko iki ko Kolona iloko ona, ua koho ia mai nei oia i Peresidena no ke Komite o ka Sepania mau mea hoikeike e hoouna ai i ka Hoikeike nui o Kikako.
Ua haawi aku nei ke Suletana o tureke i na pono o ke kapili alahao i mea wehe ia ai kona aina a hiki i ka hikina, i ka akau a me ka hema, me ka hui ana a pau ma ke kulanakahale o Konatinapela, i na hui Geremania a me Belegiuma, a o ka hui Beritania, ua haalele ia i ke anu, aole i komo pu mai iiloko o keia pomaikai.
Ke hoouna nei na poe o waho mai e paa nei i na mahele o ka Hui Alahao Union Pakipika i Amerika Huipuia, i na agena e kuai ai a lilo mai la lakou ka hapanui o na mahele.
Mamuli o ka pii hope ana mai o ke kumukuai o na mahele hopukapuka o na oihana nui ma ka makeke o Nu Ioka, ua lekei hou aku iluna ko Gould waiwai ma kahi o ka $15,000,000 ka oi aku mamu o ka la i make ai o Gould
He $900,000 o ka makahiki ka uku kokua a na poe ona moku Beritania e koi nei ee loaa no ke kukulu ana i laina mokuahi holo hou loa mawaena o Kanada a me Enelani.
O kekahi o na nupepa kamailio ikaika loa i ka pono o ke komo dute ole ana mai o na waiwai kuwaho iloko o Amerika Huipuia, oia ka nupepa Record o Piladelapia, ke hooikaika nei oia e kau ia ke dute maluna o ke kopaa i @1-3 mau keneta o ka paona; maluna o ke kope, i 2 keneta o ka paona; a maluna o ke @ti i 5 keneta o ka paona.
Ke ona nei o Mrs. Pohakuhauoli, wahine a ke Kuhina nui o Enelani, he aina ma ka Wailele o Niagara, Ontario, Kanada, a no ia mea he mana koho balota kona no ke koho ana i Meia, mau Kahu Malama Kula a me ona mau Hoa Ahakuka Malu.
Nui Loa na Poalima.
I na la mua o ka Ripubalika, ua hoao iho la kekahi kapena moku o Makesuketa e ike i ka oiaio o kela olelo hoomanamana pili i ka POalima. Nolaila, hana aelike iho la oia ma ka mea kapili moku ma ka Poalima e ka pili i moku nona, e hoomoe ia ke kila ma ka Poalima, e hoolana ia iloko o ke kai ma ka POalima, e kapaia kona inoa o Poalima, e hoomaka ka hooili ukana ma ka Poalima. I mea e pakui hou aku ai i kanui o na moewaa, ua kepa ia iho la kekahi kuke paele o Poalima ka inoa. A i ka makaukau ana o na mea a pau, ua holo aku la o Poalima moku ma ka la Poalima no kekahi awa o Inia Komohana. Mai ka la i holo aku ai ua moku la a hiki i keia la, aole he wahi mea i lohe ia no keia moku.
Ua hekai mai ma ka nuku o ke awa o Mamala i ka po Poalima aku nei o kela hebedoma i hala, ka mokuahi "Rio de Janeiro" mai Kina a me Iapana mai, ma kona ala e hoi ana i Kapalakiko. I ke kakahiaka POaono ae, ua komo loa mai oia iloko nei o ke awa, e hoolele ai i kona mau ukana me na ohua pake. Ma ka auwina la Sabati mai, ua niau loa aku la oia no kona pahu hopu, me 2 wale no mau ohua aku mai keia awa me na eke leta.
Hoolaha Hou.
Olelo Hoolaha.
E NOHO ANA KA HALAWAI KUIKAWA O na Ona Hui o Moloaa a me Kaapuna ma ka Luakini o Anahola. Ianuari 28, 1893, hora 10 a.m., no ka hoolohe ana i ke kanawai o ka Hui. E hele mai a pau.
J K APOLO,
Luna Nui,
2423-3
Ahahui o na Pake i Huiia.
MA KA HALAWAI I MALAMAIA O KA Ahahui o na Pake ma ka la 3 o keia malama, ua kohoia keia poe malalo iho i mau luna nui no keia makahiki e hele nei:
Peresidena...Goo Kim
Hope Peresidena...Wong Kwai
Kakauolelo...Ching @ON
Hope Kakauolelo...Lau Chock Sing
Puuku...Wai Shing
Hope Puuku...Lum Sing
CHING ON, Kakauolelo,
Honolulu, H.I., Ian. 3, 1893 2423-3
Hoolaha Hoohui.
O KE KULEANA ILOKO O KA HUI O M. PHILLIPS & CO., o Mr Ferdinand @Seblesinger a me Solomon Lesser, ua pau i keia la ma ke kaupalena ia ana. E hoomauia aku ana e like me mamua e Mr Marks Green a me Mrs Sarah Phillips, na hoa o ka hui i keia wa. Theodore F Lansing a me Mannie Phillips, ua hoomana pakahi ia laua e kakau i ka inoa o ka hui ma ka mana hope kuikawa. O Mr Lansing ke noho luna nui ana:
M. PHILLIPS & CO.
Honolulul, K H.P.A, Dek 31 1892 2423-2
Hoolaha a na Lunahooponopono Waiwai.
MAMULI O KA HOOKOHU PONO IA ANA mai o na mea nona na inoa malalo iho e ka Hon. F S Lyman. Lunakanawai Kaapuni Apana Hookolokolo Ekolu i mau Lunahooponopono no na waiwai o KALUAI (k) no Kahinano, Hilo, Hawaii, i make. Nolaila, ke hoolahaia aku nei na poe a pau he mau koina ka lakou i ka waiwai o ka mea i make e waiho koke mai me na hooia kupono i na mea nona na inoa malalo iho, maloko mai hoi o na malama eono mai keia la aku, a o ka poe a pau i aie mai i ka mea i make e hookaa koke mai me ka hookaulua ole.
S KAWELO.
S KALUNA.
Na Lunahooponopono o ka waiwai o Kaluai (k) i make.
Kahinano, Hilo, Hawaii, Dek. 17, 1892.
2423-3
Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.
KE HOOLAHAIA aku nei ka lohe, i kulike ai me ka mana kuai o kekahi moraki i hanaia ma ka la 15 o Ianuari, A.D. 1859, e LULUHIPOLANI KANAMU a me KANAMU, kana kane, o Honolulu, mokupuni o Oahu, ia Alexander J. Cartwright, o Honolulu, kahu o ka waiwai o R. W. Holt ( i make i keia wa). I kopeia ma ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni, Buke 115, a ma na aoao 233-6, ke makemake nei o Bruce Cartwright, o Honolulul, kahu o ka waiwai o R. W. Holt, i make, e hooko aku i ua moraki ia no ka uhaki ia o ka aelike, oia ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee i ka wa e hookaa ai.
Ke hoolaha hou ia aku nei ka lohe, o keia mau aina a pau, na pono hoaaina a me na pono pilikaua iloko o ua moraki la, e kuai ia aku ana ma ke kudaia akea ma ka hale kudaia o James E. Morgan, ma Alanui Noiwahine, Honolulu, ke hiki aku i ka POAKAHI, la 30 Ianuarli, A. D. @1893, ma ka hora 12 awakea o ia la.
O ka waiwai i paa maloko o ua moraki la, penei i kuhikuhi ia ai:
O keia aina a pau e waiho la ma ka aoao komohana akau o Alanui Liliha, Honolulu, nona ka ili he 244 mau anana kuea, oia ka Apana i o ke Kuleana Hoona Aina Helu 73 F. L. i hoopukaia ia G.D. Kulala, a i loaa mai i ua Luluhipolani ia ma ka pilikaua i kona makuahine hanauna Malaehaakoa a me kona makuakane hanauna Mahi, a ma ke kuai hoi a Elia Makanui i hanaia i ka la 21 o Feberuari, 1878, kopeia ma ke Keena Kakau Kope, Buke 54 a ma na aoao 108 me 109.
BRUCE CARTWRIGHT.
Kahu o ka waiwai o R. W. Holt, i make, mea e paa nei i ka moraki.
KUIKE KE DALA. Na uku hana palapala i ka mea e lilo ai
No na mea i koe, e ninau ia J. M. MONSARRAT. Loio no na Hooko Kauoha a me na Kahu.
Hanaia ma Honolulu, Ianuari 7, 1893.
@2423-4ts
Hoolaha Hou.
MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI Kaapuni Apana Eha o ko Hawaii @ Aina. Ma ka waiwai o S MOKUHIA @ kaa, Hamakaa Hawaii, i make @.
Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka @palapala a E.G. @Hitchcock e noi ana e @hooponopono i ka waiwai o S Mokuhia no Honokaa @ kua, Hawaii, i make aku nei @ kauohaia na mea a pau i pili, o ka @POAKAHI oia ka la 6 o Feberuari M.H @ kakahiaka ma ka Hale @Hookoio @ Hawaii, oia kahi a me ka manawa @ ka hoolohe ana i ua noi la me na @ hoike ia.
F S LYMAN
Lunakanawai Kaapuni Apana @
Hilo, Hawaii, Ian. 2, @1838
AHA HOOKOLOKOLO APANA @ Hawaii Pae Aina. Ma ka @ waiwai. Ma ka waiwai o @MAKAIKAI @ Wainiha, Kauai, i make kauoha @ Lunakanawai Kaapuni ma ke Keena @
Ma ka heluhelu a me ka @wai @ ka palapala noi a Maunu @ o makaikai ike no Wainiha ua make @ ma LUmahai, ma ka la 29 o Okatoba. @ a e noi ana e haawiia ka palapala @ Lunahooponopono Waiwai ia G. W. @ Waimea, Kauai.
Ua kauohaia o ka POALUA ka la @ M.H. 1893, i ka hora 10 a.m., oia ka @ kohoia no ka hoolohe ana i na @ o ua Lunakanawai ia ma ke Keena @ kolo o keia Aha, ma Koloa a ma ia @ ma ia wahi no e hele mai ai na @ pili e hoike mai i ke kumu, ina he @ ka lakou e ae ole ia ua nei la. A e k@ kauoha e hoolai aia ma ka olelo Hawaii @ pule ma ke KUOKOA nupepa ma @.
Kakauia ma Koloa, ko Hawaii @Dekemaba 29, M. H. 1892.
JACOB HARDY
Lunakanawai Kaapuni Apana @
2423-3
AHA KAAPUNI APANA EHA O @KEENA Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka waiwai o KAHINU@ imua o ka Lunakanawai Kaapuni ma ke Keena.
No ka mea ma ka la 31 o Dekemaba @ 1892, ua waihoia mai imua o ka Aha @ palapala i oleloia oia no ke kauoha hope @ Kahinu (w) o Nawiliwili, Kauai, i make @ a me ka palapala hoopii e noi ana e @ kela Palapala Kauoha a e hoopuka hoi @ palapala. Luna Hooko Kauoha no Kewiki @ waihoia mai e Kewiki (k).
Nolaila, na kauohaia o ka POALUA ma ka la 31 o Ianuari, M H. 1898, ma ka hora 10 a.m., @ ka @ryla Hookolokolo o ia Aha, ma K@ Kauahi, oia ka la me ka hora e hooiaio @ Palapala Kauoha a e hoolohe hoi no ia @ mai, a me ka poe i pili, e kue ana ia palapala kauoha, a me ka hoopuka ana i ka Palapala Luna Hooko.
A ua kauoha hou ia e hoolaha no ia @ no na pule ekolu iloko o ke Kuokoa nupepa i paiia a hoolahia ia ma Honolulu.
Kakauia ma Koloa, ko Hawaii Pae Aina Dekemaba 31, 1892.
JACOB HARDY
Lunakanawai Kaapuni Apana Eha
2423-3
AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI ANA Eha o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai KOOMOA (k) o Kahikinui, Maui, i make.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana ma @ palapala noi a me ka papa hoike o M Kealoha a me D Koomoa na Luna Hooponopono o ka waiwai o Koomoa (k) no Kahikinui, Maui, i make, e noi ana e apono ia na hoolilo he $71@ e hoike ana o na mea i loaa mai la ia he @ 60-100, a e noi ana e nana a a pono ia keia mau mea, a e kauoha ia e mahele i na waiwai e na @ ho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana ia ia a me kona mau @ mai ko lakou noho ana ma ia ano.
Ua kauoha ia o ka POAONO, ka la 1 o Feberuari, M. H. 1893, ma ka hora umi o ka @ imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena ma ka Hale Hookolokolo ma Wailuku, Maui, oia ka @ a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na papa hoike i olelo ia a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu io ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike i na mea i kuleana maloko o ka waiwai i olelo ia.
Kakauia ma Wailuku, Maui, Ko Hawaii Pae Aina, Dekemaba 23, M. H. 1892.
A N KEPOIKAI,
Lunakanawai Kaapuni Apana Eha
2422-3
AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA Elua o Ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai KALAEHAEHA (k) no Wailuku, Maui, i make kauoha ole.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ia ana make ka palapala noi a Kaio (k) e hoike ana ua make kauoha ole o Kalaehaeha no Wailuku, Maui, ma ...i ka la...@..., @189, a e noi ana e hooponopono ia ka waiwai, a e @ holohoia i na hooilina.
Ua kauoha ia o ka POAHA, ka la 2 o Feberuari, M. H. 1893, ma ka hora 10 kakahiaka, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la imua o ua Lunakanawai la, ma ka Hale Hookkolokolo ma Wailuku, Maui, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i @ e hoike mai i ke kumu, ina he kumu olelo ka lakou, e ae ole ia ai ua noi la.
Kakauia ma Wailuku, Maui, Ko Hawaii Pae Aina, Dekemaba 23, M. H. 1892.
A N KEPOIKAI,
Lunakanawai Kaapuni Apana Elua
2422-3
AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA Eha. Ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka hana o na waiwai o J. W. ALAPAI a no EMALE ALAPAI o Lihue, Kauai, i make.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka noi a me ka papahelu hoike a W. O. Smith a me J. K. Farley, na Lunahooponopono Waiwai o ia waiwai o J. W. me Emale Alapai o Lihue, Kauai, i make, e noi ana e apono ia na hoolilo he $@, a e hoike ana o na mea i loaa mai la @ he $1,021.50, ua noi ia mai e nana a e apono ia kela mau mea, a e kauoha ia e mahele na waiwai e waiho nei ma ko laua mau @Hana i ke @ i kuleana malai'a, a e hookuu ia laua a me ka laua mau hope ma ka noho lunahooponopono waiwai ana.
Ke kauoha ia nei, o ka POAKAHI, la @ Ianuari, A. D. 1893, ma ka hora 10 A. M. @ ua Lunakanawai ia ma ke Keena, ma ka @ Hookolokolo ma Koloa, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ka palapala noi a me ka papa hoike a malaila e hele @ ka poe a pau i pili e hoike mai i ke kumu @ he kumu io ko lakou e ae ole ia ai ua noi ia e hoike pu mai i ka poe i kuleana ma ia waiwai.
Kakauia ma Koloa, Kauai, Ko Hawaii Pae Aina, i keia la 13 o Dekemaba, A. D. 1892.
JACOB HARDY.
Lunakanawai Kaapuni Apana Eha
2124-3
AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O KO Hawaii Pae Aina. ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o KAPAKAULA (k) o Manoa, Honolulu, Oahu i make.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai i ka palapala a Kapaahu wahine kanemake i ka mea i make, e olelo ana o oua Kapakaula (k) @ mano, Honolulu Oahu, ua make ma ka la @ NOvemaba A D 1892, e noi ana e hoopuka a ka palapala lunahooponopono waiwai me ka palapala hooilina i hoopili pu ia i ka wahine kane make Kapaahu.
Ua kauoha ia o ka POAKAHI la 20 o Dekemaba, A D 1892, oia ka manawa i koho ia ka hoolohe ana i ua noi la @ o ua Lunakanawai la, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha ma Honolulu, ma ia manawa a ma ia waiho hele mai ai na mea a pau e hoike ina he kumu ka lakou e ae ole ia ai ua noi la.
Kakauia ma Honolulu, K. H. P. A. Dekemaba 3, 1892.
F WUNDENBERG,
Hope Kakauolelo Aha Hookolokolo Kiekie.
2419-3
HALAWAI MAKAHIKI.
e MALAMA ANA KA HALAWAI MA KA hiki o ka Ahahui Kalo a me ka Hua @ Mea Uhi ma ko lakou Keena ma Wailuku, Maui, ma ka POAONO, la 11 o Feberuari, @.
A. N. KEPOIKAI,
Kakauolelo
2423-2t
Olelo Hoolaha.
O KA POE A PAU I HAAWI MAI I NA WAHI na'u e hana hou ia a e waiho nei ma ko'u mau lima, ke kauoha ia aku nei lakou e @ mai mamua o ka la mua o Aperila aenei. A ina aole e kii ia mai na wali, e kuai ia @ ma ke kudala akea no ka holo aku i kahi @
C G PARSONS. Hana @
Helu 80, Alanui Nuuanu, Honolulu.
2423-4
Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.
I KULIKE AI ME NA HOOKO ANA O KEkahi moraki i hanaia e JOHN COSTA o Kainahu, Kona Akau, mokupuni o Hawaii ia Henry Week o Kainaliu no, ma ka la 27 o Novemaba, A D @ kopela i ke Keena Kakau Kope. Buke 99, a ma na aoao 4 me @, ke hoolaha ia aku nei ka lohe ke manao nei ua Henry Week ia e hooko aku i ua moraki la no ke kumu ka uhai ia o ka aelike, oia ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee i ka wale hookaa ai.
Ke hoolaha hou ia aku nei, o ua aina la i @ maloko o ua moraki la, e kuai ia aku no @ kudala akea ma ka halo kudala o Jas. F. Mores ma Honolulu, mokupuni o Oahu, ma ka POAKAHI, la 2 o Ianuari, A.D. 1893, hora 12 awakea.
O ka waiwai i pau iloko o ua moraki la, oia kela
O keia apana aina a pau e waiho ia ma @, Kona Akau, a me kela hapa a pau @ aina i haawiia ai la John Cavanah ma ka Palapala Sila Nui Helu 741, e waiho la ma ka @ mauka o ke alanui e holo ana mai Kealakekua a hiki i Kiholo, a oia na aina i lilo ai ia John Costa mai a Henry Weeks aku ma ke kuai i hanaia ma ka la 2 o Maraki, 1885, kope ia koke o ka buke 94 a ma na aoao @ a o na @ palapala hoolilo ia no na mea e kuhikuhi pololei i ua mau aina la.
HENRY WEEKS
Mea e paa nei i ka moraki.
No na mea i koe, e nianu ia J. M. MOSAREAT
Kakauia ma Honolulu, Dec. 6, 1892. @
ua hoopanee ia ke kuai kudala ahiki i ka POAHA, la 16 o Feberuari, A.D. 1893, ma ka hora 12 awakea o ia la.
2423-tf