Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 1, 7 January 1893 — No ka Ma'i Lepera. [ARTICLE]

No ka Ma'i Lepera.

Mm LrxAiitx>PON-oroxo: O ka ma'i lepeni, he nm'i luku nui ia i ka lahuikanaka Hawaii a rae kekahi poe kakaikahi o na lahui e ae e noho ana ma keia pae aina; aole hoi maanei wale no keia ma'i e laha nei, aka aia no raa kekahi mau wahi e ae, e laa o Kina, Keleniania, lapana, Amerika, a me kekahi mau aina okoa ae o ka poepoe honua. He ma'i kau ia keia o ka weli e na mea a pau, a no ia mea oa hanaia iho la he kanawai e keia Aupuni e

hookaavra!e aoa i na poe i ioohia i keia ma'i, i mea paha e kanahai iki mai ai o ka laha aua, aka aole i f*Au iki ka iaha ana. Ua oleloia roa ka HaiUla he ekolu ano o keia ma'i. ulaul», keokeo a he eieele: ua oleio ia ma ka buke o Oihanakahuoa 13:12, 18, penei: Pauku 12. loa i poha ka ma-1 lepem iioko o ka 111 a pnapu i ka lepam ka ili o ka mea ma'i lepera, mai ke poo a hiki i kona kapuai ma keia wahi keia wahi, a puni ka iH. Pauku 18. Alaila, e noonoo ae ke kahunapule, aia hof, ioa ua p i3pu kona io a pau i ka ma'i iepera, e oielo ae uo ia he maemae ka mea ma'i, ua pau ae i ke keokeo, he maemae oia. Ma keia mau pouku mainna ae i ike la ai ko ke kahunapule hoike ana i koaa manao, aole ia ho nia'i lepera, aka oia ano ma'i nae kekahi i hooholoia e na kauka he ma'i lepera; a pehea la keia ia oukou e ka lehulehu, a i ka hiki ana aku i Kalawao ua pnu i ke ola, a ke noho la kekah» poe me ka oluolu uiaikai.

Kia hoi kekahi, ua oleloia kei.i ano ma'i ma ka Baihal3, he like me ka unahi o ka i'a ka pakapaka, aka aole pela ka ma'i o ka poe ī hooholo ia he ma'i !epera, he mau puupuu kakaikahi e kau ana ma ka iii a o ua puupuu la he hiki wale- no ke hoolaia, aka ua komo aku la ia iloko 0 ka heluna o ka poe make. Ua olelo pu ia ma ka Baihala ka ma'i lepera o Miliama ke kalknmahine a Mose, oia ka ma'i a ke Akua i hahau ai iaia, ua like me ka hau ka hele a papaaku a ua aao e ka helehelena a pau; aole nae pela ka poe e hoopaaia nei. Eia ke noho nei ma Kalihi, Kalawao me Kalaupapa kekahi poe ui 1 oleioia he ma'i lepeni, a ina e manao oukou e ike pono e naue ae no; o ka manao o ka mea kakau, aia o ka ma'i e like me ko Naamana, Gehati ame MUiama, oia ka poe kupono ke hookaawaleia a oia no ka manao o ko kakou kanawai, nolaila he okoa no ka ma'i lepeni a ke Akua i makemake ai e hookaawale aku, aka he okoa no ka na kauka o hana nei iwaena ou e Hawaii. A e like me ia ano ma'i i hoakaka ia ma ka Uailmla, aoie i kupono e noho pu me ka ohana iie mea hoohaumia loa ia, ua kupono no ke hookaawoleia a hiki i ka make ana. Aka, ina hoi he ma'i lahilahi loa e like ine na ina'i o noho nei ma na wahi i hookaawalo ia, aole i manao au ua kupono lakou e noho ma ia innu wahi, e lawe ia lakou iwaho e lapaau ia ai a o loaa no ke ola; a ua lohe mai au, i ka wa i laweia ai o kekahi poe ma'i no Kalawao nona ka huma he 42 paha, ua kipaku ia mai Ia e ke Kapena o Kiiauea kekahi kanaka no ke kumu aolie ona ma'i, aka, ua hoopaakiki aku no ua kanaka la he ma'i no kona.

Ile oiaio no ka olelo a ke kapena oiai aole he ma'i a puni ke kiuo, aia kahi ma'i uuku ma ka iima; he like no me ia ka hapanui o na poe i laweia aku no Kalawao, a me kekahi poe e paa nei ma Kalihi i keia mau la. O ka manao nui o ka mea kakau, e oluolu mai ka Papa Ola e haawi i na lapaau lkaika ana iloko ona mahina eono :i oi aku paha, mamua o ke kiola ana aku i kahi hiki ole ke lapaauia. Ke ninau nei kekahi poe ia'u, o na ma'i hea la ke hiki ole ke ola, a o na ma'i hea la ke ola ole i ka lapaauia? Ma ko'u manao ponoi, o na ma'i i hele a pepeekue launa ole a like me ka unahi o ka i'a, a i ole, e like paha me na papaa hau ka hele a kuakea, oia na ano ma'i ola ole; o na ma'i mama loa, ke manao nei ka mea kakau ua hiki no ke lapaauia a ola. Ke olelo nei kekahi poe, o ka uiea a ke kauka i hoohoio ai he ma'i lepera, kioia aku 110; o ke kanaka e oleio anapela, ua waiho mua oia i ka pahikaua oilua iloko o kona alelo a he pepehikanaka oia.

Ela no ka hana maa mau loa i na kauka, ka haawi ana i ka laau i ka mea ma'i ma ke ano hoao, aole ma ke ano maopopo loa, aia a na ka iaau e hoike maopopo mai i ke ano o ka ma'i, alaila e hiki no i ke kauka ke hoololi ae i laau okoa, a pela wale aku. Nolaila, aole anei he mea hiki i ka Papa Ola ke hooikaika e huli aku i kahi e hiki ai ke hoemi ia mai ka laha nui ana o keia ma'i mamua o ke umi ana i ka puna-i? Ua i mai ke Akua ma kana olelo, aole helaau lapaau e ola ai ka ma'i lepera, no ka mea, he ma'i ola ole ia. Ua pololei ka manao o ko kakou Haku. J. IIaoli: f Aole ipau.l