Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 1, 7 January 1893 — Ke Kamaiki Karisimaka. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

Ke Kamaiki Karisimaka.

E kala wale i koliu aku la, a ma ka po mamua koke iiio noo ke Karikimnka, aia he wahi kamaiki opio I auwana hele ae nia na alunui o kekahi kulanakauhale, a ke maalo ae la he mau makuakane a me na makuahine me na puolo makana no ka lakou mau kamalei opio, a he mau kukaa okoa no hoi kekahi uialuna o na kaa i aoloia ae e moe ana kaoo i na home, no ke kaana pu ana me ka lakou mau kamalei i na ohohia o ia po. I ka nana aku i keia walii kamaiki, me he la aohe ona wahi home. a o ke kuewa hele wale iho la no, a pa i ukn, pa i kui, e kiei ai ma na puka aniani a e ha-loana i na kukui e a-a ana. Aole no hoi he wahi pa-e leo iki ia mai o ua wahi kamaiki, a o laka Noe wale iho no keia e lalau hele nei o ka po me na wahi wawae olohelohe ona, a e pa ann ka makani kukulu akau, a ke mea iho la ua walii keiki nei e uwe—oh! he keu maoli no ko anu o kela po aole i kanamai ka huihui.

Pa i uka a pa i kai ua waiii kelki nei, ake hele loa mai la na alanui a paa i ka hau, a ke naue hele nei no nae he wahi kamaiki kamaa ole, a he oki loa aku no hoi kahi kakini ole; eia nae ua olioli loa no ua wahi keiki nei, no ka mea, lie po Karisimaka ia, a i ka nana aku no hoi, ua hauoli pu no ko ke ao a pau ma iu po Karisimaka. Ma na walii a pau ke nana aku, ke oaoaka mai la na kukui ma na puka aniani, a ina e kiei iki walo no kekahi ia loko, aolonoauanei e nele kona ike aku i na Ihoiho kukui e a-a ana me na kumulaau Ivarisimaka pu.

Maloko o kekahi mau haie, ua hoohihipea ia mc na makana no na kamaiei, a ma kekahi hi mau wahi lioi, nana aku la kahi kamaiki, ua plha i na kamaliikan9 a'me na kamaliiwahine e paani nui ana, a punia pu ae la ka hale i ko lakou mau ieo hauoli, a he iiiki no ke lohe ia aku maw r aho aku o na paia a hala loa aku no ma na alanul. Oiioli loa ua wahi keiki nei, a noke iho la ua wahi keiki nei i ka pa'ipa'i i na wahi lima oua, a ī ae ia: «Kahihi! Hauoli maoli ka hoi lakou la !! Eae mai ana no lakou la ia f u e hui pu aku me lakou ma ko lakou rumi pumehana a hookahi ka paani pu ana." Me ka makau ole, pii aku la no ua wahi keiki nei mu ke alauuipii, a nihi malie aku la a ku ana ma ka puka me ia hamama no o ka puka. Ma ka puka e ku ana he kanaka ī kahiko nani ia me na kamaa i hole a palahinu, a nana mai la oia iua wahi keiki nei me na maka makona a luliluli iho la konn poo me ka i ana mai: «E iho koke aku oe ilalo mai kola ! anuu aku, no ka men, aohe ou rumi 0 onei." He nanaina hoihoi ole maoli no ko ua kanaka nei maluna o kahikamuiki, aia no kona ake nui i kana mnu kamaiei e hauoli mai Ui, 1 ole ai kahi o lakou e oiii ae mawaho i ka huihui.

Olino mai Ia na kukui ma ka puku, a ho pumahana niaoli no, aka, ua kaha aku la no ua wahi kolki nel bele me ia pouli no, a o iniki hui iho ana ke auu; a aole uo hoi i maopopo, heaha la ke kumu o kela kanaka i pane mai ai peia, a no ka mea, ua maopopo lea no, he hoihol loa no kela poe kamalii e loaa hou mai ona hua |»aani no lakou a hoo* kahi ka hauoli pu ana i ke Kankimaka, a aole no hot i maopopo i ua poe kamalii nei ka ianei kikeke at» aku. I keia wa, ua oi loa mal la ke anu a me ka pouli o U |>o, a aueane e nalohia ae ka malaoeuUama o na puka ani&ni, no ka mea, ua hele mal la oa wahl koiki nol a kupilikli; akm ma keia a me keia aoao oke alanai, aia no ke oaoaka mai ia na

kukui a ho kohu ao maoii no; ao keia mau hiohiona n»iniftpau, uapii hou ae la ka lioihoi o ua wahi keiki. Ua paa pu ke kulanakauhale me na home oluolu ia po, a o na iniki hui o waho, he mea ole ia. Oka hana nui wale no o ia po, he hauoii; a aole he mea e kanalun ai, aia pu no kela a me keia pakahi o ke ao holookoa ma ia haawina hookahi. 3ra kekahl mau wahi home pananaiki a ano maikai no hoi, aia he makuakane wale no, a o kahi keiki hoi, ke auwana heie la. I ka nana aku, ua aneane maoli no e piha na hale i na kamalii, e lelele ana a e haualaoa ana ma o a inaanei, a ma ka hapa nui o na puka aniani, e kuku ana na kumulaau Karikimaka i helo a luluu me na kii milimili, na o-le, na kii pepa, na huke a me na puulu o ae o na moa nani; a ma kekahi wahi hoi, he wahi kii hipa keiki i hanaia me ka liulu hipa keokeo o lewalewa ana uui ke kumuiaau na kekalii no hoi o na kamalii.

Ku iho la ua wahi keiki nei ma ka puka aniani, e alo-alo ana ina mea nani o loko, a eleu koke aku la oia ma ka nee loa ana aku a pili i ka puka aniani. llele mai la he wahi kaikamahine uuku a kiei mai ia iwalio a ike mai la ia laka Noe, aka aole 110 he hoihoi ia mai oianei, inliluli ae la kona poo a pane maila: "No kahi wa aku liele mai oe, 110 ka men, aole e liiki ia makou ke maliu aku ia oe i keia wa," a kaha aku la no ua wahi kamaiki nei hele.

No keia pane, ua huli hoi inai Iu no ua wahi keiki nei hele iloko o ka pouli a me kona hukiki hou an:t i ke nmi, a kuoe hou aku la me ka luuluii me ka i ana iiio: "Aole no anei kekahi e hui pu aku ana ia'u mu ke Kaiikimaka ana? Nani maoli hoi ka olino o na kukui, a o ku'n ia e aloha ae nei!" Iloomau aku la no ua wahl keiki nei i ka auwana hele ana i oa ianei, a ke ano nalohia ae la kona ike ana aku i ka a mai o na kukui i ka ua mea o ka noke i ka uwe. Hele mai la a pouli pu ke alanul a he oolowi launa ole mai, paha he hoomanao ac he wahi makuakane kona, a o ka auwana wale iho Ia 110 ka ianel oka po. Aole no hoi he wahi mea halawai iki mai me ia nei i keia po, a mawaho ae o na mea a pau a ko ao holookoa e hamau la, o ke anu a me ka pouli wale no ka ua wahi keiki nei o ike nei. laia e hoomau nei i ka nee ana imua, ua hoopuiwa koke ia mai la ua wahi keiki nei ma o kona ike ana aku i ke kauwahi kukui e uiuiki mai ana imua pono ona, mai waena mai o ka pouli, a ku iki iho ia ua wahi keiki nei, a i iho Ia:

"E hele ana ki\ hoi nu e ike pono 1 keia kukui, iuaiia paha o ae mai lakou ia'u e hui pu aku raa ko lakou Karisimaka ana. M K au e au ua wahi keiki nei a ke hala ae la kauhale i hope, kalamoe pololei aku la no ua wahi keiki nei i kahi o ke kukui e a mai ana; a eia ka he wahi pupupu hale, a ho ike wuie aku no kahi keik! i kahi kukul ma kahi puka aniani, oiai, aole he paku puka aniani—he kukui aha kela i kau hoomaopopo ana ? Aole he kukui e ae, aka he wahi ihoiho kukui aila bipi, a i ka nana aku a ua wahi kamaiki auwana nei, he like ka iualamalama o loko o ua wahi hale nei me he ao la, a hauoli hou ae ia ua walii keiki neL Ua hooko* moia ua wahi kukui nei iioko o ke kiaha i haki ke au, a iloko no hoi o ua wahi kiaha la, kekahi oiāu wahi iipo o ka waokele, a o ka lakou wahi kumulaau Karisimaka no ia ia po. Owai ia kau i hoomaopopo ai iio» ko o ka hale, malia paha he ohana i piha me na ieaiea ? Aoie, aka he makuahine maemae, me ka bebe e noho ana ma kona mau koii, a o kekahi o kana hapuu e noho ana ma kona aoao, a e kaa pooo ana na maka o iaua maiuna o ko iaua makuahine me ka hooiohe pa i na huaoie-

lo olaola ka makua mai, a nia kapaahi, he mau wahl minahu e a ana, a nohila ua a mah;ina o loko o aa wahi hale nei. llookokoke aku U no w\ wnhi kamaiki Li ma ka puka a oie k t eieu nui, kikeke «ku ta o'm raa ka puka aniani, a ht>»-l.\i malio iho la ka ohan;i o loko o k»hi hnle. U E wehe ae hoi ha wau ika puka e mama ? Wahi a kahi kaikamahine, i kona makuahiae. l{ Pela no hoi paha e ke keiki, aohe j»ono e nooKuu waie kekahi ma waho i ke :«nu o keia po Karisima« ka—wehe ka puka a e hookomo mai i ka lualiliiai iioko nei."

iiamf.ma ne la ka puka i kahi kaiknui ihine, a kiei aku la ua wahi kai kani.iliiiie !a iwaho o ka hale me kM pouii m> e »aki ana, a ike aku la i kahi auwana o ka po, lalau aku la kona lima a ka'i mai la ia i kahi kamaiki iloko, a aj>o aloha mai la ka tn:ikushine i ua wahi keiki nei me ka walohia o ka naau, i ka ike ana mai ia ianei, ua hele aohe nao, a e haukeke ana,*ua heie a kuulu-lu. Pane mai ia na wahi kamaiki mea haie: "E ke kamaiki aloha, ua hele a haukeke i ke anu, hele mai i hoopumahana aku ia oe me ke aloha, a e hui pu mai kakou ma ke Knrikimakn. Oiii aku la kahi bebe mai ka poli aku o ka makuahine a kuku pu nui a liookahi ka hui pu ana mo ka malihiui auwaua o ka po, aku poai aku la na kamaiki a jmu 3 ma ke alo o ka makuahlne, a milikaa aku la ua poe keiki la i ka makuahiue, a puiii aloha mai la ka makuahine ia lakou a pau, a h«lo puuia ae Ia ka malamalama o kahi ihoiho kukui me ka nanahu o kapuahi mai o a o o kahi hale o hikou a ua lai īho la na mea a pau.

Pane aku la ka mukuahine me ka malie loa: *«E hai aku au i ka inoolelo Karikimaka oiaio maoli ia oukou e nakeiki ea?" <{ Oi hoi ha," i hooholiko mai ai na kamaiki; a tta hoomaka aku la ka makuahine e hoike:

<{ He nui a ho lehuleliu wale o na makaluki i kaahope aku la, aia kekahi mau kahuhipa ma ke kula e malama ana i ka lakou mau hipa, ua pau na hipa i ka hiamoe, a ke olino mai la na hoku a he kalae maoli no ka lewa ia po, a oia no keia po a kakou e ike nei; e noho ana na kahuhipa me ka hamau, a e kalele ana maluna o ko lakou mau kookoo kahuhipa me ka oni ole. Mo ke kamahao, punia ae la lakou me kekahi malamalama kupanaha īwaena 0 ia pouli, aole nne i maopopo ia lakou, heaha la keia mea, aole i kanamai ko lakou makau. Alaila he anela me ka nani e alohilohi ana, hele inai la i o lakou la, a i mai la: Mai makau oukou, no ka mea, ua hiki mai ka olioli nui i ko ke ao nei, oiai he bebe hou loa, oka hanau ana mai la no ia, ka mea hoi e lilo aku ana i Moi 110 ke ao nei, a e hoola auanei oia ia lakou mai ko lakou liewa mai, a hana hoi i mea maikai he nui 110 na kanaka a pau. Kuhikuhi pololei aku la ka anela ialakou 1 kahi e loaa ai ua keiki la ia lakou, a ua wa-hi ia i ke kapa keiki, a e waiho ana ma kahi hanai holoholona. ' ♦«Aemoole hoi, aia hoi, hui pu ae la me ua anela nei ka lehulelui o n(i puali lani, a piha pu ae la ka lewa i ko lakou mele ann, e hooho iike ana me ka i ana: E hoonani ia ke Akua ma na lani kiekie loa, a ma ka honua, ho malu a he aloha no i kanaka. Alohi ae Ia ka malamalama a puni lakou, a nalo aku la ua anela la ma na ao kaalelewa o ka laui ma la po kamahao nui wale. A hala aku la ka auela, wa iho la ia lakou iho no me ka i nui ana ae: "E liele kakou e ike i ke keiki a ka anela I hal mai nei ia kakou.

Nolaila, me ia manao o lakou, ua haalele iho lakou i na hipa ma ke kula a lawe ae la lakou I na kookoo kahuhipa o lakou ma na lima a hoi pololei aku la lakou ia po. He loihi kela hele ana a lakou e hele nei a he pouli no hoi, aka aia he kukui lani ko lakou mamua i>ono e alohi mai laoia hoi kela Iloku Kupanahae kau kehakeha iho ana inaluna pono iho o kahi o ua keiki la, a hookolo aku lakou ma ua hoku la a liiki i kalii a ka anela i kuhikuhi mai ai. Loaa io aku la no ua kelki la ia lakou o moe ana ma kahi hanai holoholona, a oia ka lakou i hoike ae ai, ua hele mai lakou o iko i ua keiki la, a me ko lakoa lohe ana mai i ka anela ina ke kula, a me ka malamalama kupanaha, na puali lani e mele ana, a ke lohe la ka lehulehu i na mea kupanaha ma ia po mai na | kahuhipa aku. | Hoi hou aka la lakoa ma ke kula e malama i na hipo, a e hoike aku j ! ana i kela a me keia e halawai aku ' ana me lakoa ma ko aJa. Kapa iho la lakou i ua keiki la o j lesa, a nui ae la ua keiki la, a pii pu ae la me kooa ikaika a me kona kilakila, ae oi loa ae ana iwaena o na keikl a kanaka, a ao ae Ia o lesu i ko ke ao a paa, e aloha kekahi 1 kekahi, e Bke «ne ko kakou Makua i ka lani, he maikai a he aloha Kona ia kakou a paa. ,T Hoomaha ka makuahine i kana kamailio ana. Oaela ka malamalama a puni kahi rumi o lakoa, a he kohu ao maoli no. A aia ka, īa nana ana afcu a na keiki i ka poli o ka makuahine s aohe mea; o kahi kamaiki, ua olli ae, a noho alii ae la ka malamalama a puni ka hale. <«E na kelki, ko manaoio nei aa, eia he Keiki Kristo me kakou i keia po. I pane ae ai ka maknahine. Puiii mai la ka makuahine i kana maa kamalki i ona la, a honi aku ia ia lak(Ki, a piha ae la ka hale i ka hauoli. ** O ta inea launa mai me he ktiki uuku la ma ko'u inoa, me a'u ia "Aia hoL' otran pu no me onkou inawaa pau. n

"Oh! Doliy! IBn't ic sweet:"