Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 2, 14 January 1893 — He Moolelo NO KA Ui Nohea Berela. [ARTICLE]

He Moolelo NO KA Ui Nohea Berela.

Ke Kamehai hoopono—Ke kupaa me ka luli ole —He wahine na ke kane hookahi—Ke au popilikia a me ka huli ana o ka pomaikai mahope o ka wahine. MOKUNA XXXIII. KA HOOKOLO A KA LOIO KEWELA --AIA OIA MA KA MEHEU POLOLEI.

Mahope iho o ka hookuu ana o na kukai kamaillo ana inawaena o ka Haku līakuhesa a me kana kaikamahine hunonn, oia o Oetavia, a mahope iho o kona hahai ana aku, ua ike ola ia Nobala Desemona a ine kana wahino ma ka ipuka o ka halepule Sana Jusl, oili aku la o Octavia a puka aku la a noho hookahi iho ia ka Kla iloko o ke keena e noonoo ana i na hana i lawelawe ia mawaena ona a me kona ioio a me na olelo a kana kaikamahine. No ka mohala pono ole o kona noonoo, kakau iho la oia he palapaia ia Kewela e nonoi aku ana iaia e hele aku i ka hale i kekahi la ae. A oiai no iioi o mau ana no ka hoomanao ana iloko ona no Desemona a me kona mare nna, nolaila, ua kakau iho la oia a uoi aku la i kona loio e imi aku ia Desemona a me kona Wahi i noho ai a e haawi aku i ka palupHia ana n hookomo pu asu ana. Ma ka palapala a ka Ela ia Desemona, ua hoike aku oia i kona manao mahalo a hoomaikai no ka mare ana, a kono pu aku la iaia a me kana wahine e hele aku I kauhale no ka paina ana i ka la a me ka manawa a laua i makemuko ai. I ke kakahiaka o kekahi i,i ao, hoouua ia aku la ka palapala.

Ma ke ahiahi no hoi oia la, lioea aku la o Kewela i kn hale o ka Haku Haknhesr a hookipa ia aku ln oiu iloko o ke keena heluhelu. la Kewela i komo aku ai, aia ka Ela e ku ana ma ke kapuahi hoopuuiehana. 'E hoopumehana ana oia. laia nae i ike koke mai ai o Kewela ka mea i komo aku ai, ua hele awiwi koke mai la oia e ialau inai la l ka lima a iulu iho la rae ka ohaoha nui, a ma keia luiu lima ann, ua hoi hou ao la ka maikai a pumehana o ko laua mnnao a o like me mamua. Aoie i hoao ka Haku Hakuhesa o mihi aku imua o korra loio no kana mau hana o ka ia i hala, aka, mamuli o ke ano o ko iaua lulu lima ana, ua hoike ae ia iloko o faua pakahi. ua nalohia aku na manao kupikipikio o ka

inaina. "E noho iho ilalo o kuu Keweia maikai," wahi aka Ela i pano aku ai. "Ua makemako hoi pi\ha au o ike ia oo a e kamaiiio hou kaua no na mea e pili ana i kela aina mahinaai a kaua i kamaHio ai mamua aku nei, a aole i kuliko ko kaua inanao. Ko hoomanao nei no anei oe? n

Aole i paue koke aku o Kewela, ua noho iho la oia ilalo. He nanaina auo hakuuiakuma kona a ano mumule pu. Ua ike koke aku ka Eia a pane koke aku la oia: He nanaina ano mnikai ole kou e kuu Kewola. He manaolana ko'u aole i kau aku keua ano a'u e iko nei maluna ou mamuli o na kukai kamailio mawaena o kaua i keia la aku nei. Ina no laila mai ke kumu o keua mau helehelena maikai ole a'u e ike nei, e hai aku au a e hoo lalo pu aku au, ua pololei oe a me kau mea i manao ai, a ke mahalo aku nei au ia oe no kou noonoo a nana ana i ko'u pono. Ua lawa nae ka kaua kamailio ana no ia mea.E hoi hou ae ko kaua kamailio ana no | kela mahinaai. Ua ninaninau anei oe no na mea e pili ana no keia kana* ka o Haie ka mea hoi o makemake nei e hoolimalima? "Ae, e kuu Haku," wahi a Kewela i pane aku ai me ka malie a me ke akahele. Aka, ina nae oe e

huikala mua mai ia'u, manao au e kamailio mua aku imua ou i ka manao nui e kau nui nei imua o'u, oia hoi keia: O kuu hoaloha loio, a'u no hoi i hoopuka mua aku ai imua ou ma kekahi kukai kamailio ana a kaua, o ua hoaloha nei o'u ka i ike a maopopo i kahi o Desemona e noho nei, a i ka loaa ana mai o kela palapala au i hoouna ae ai, no ia mea lawe aku nei au i ua palapala la i kona keena. Ma ke ano ulia loaa aku nei o Desemona ia'u malaiala." I keia wa, ua hemo mai la ka puka a komo mai la o Konia. laia nae i ike aku ai ia Kewela, ua kuemi hope aku ia oia me ka noi pu ana e huikala aku no kona komohewa, aka, ua kahea aku la ka Haku Hakuhesa e noho iho.

"He wahi manao ko'u ia oe," wahi aka Ela i pane aku ai. Mamua nae o ko'u kamailio ana no na mea e pili nna no ia haun, e ae mua mai ia'u e hoolauna aku ia Mika Kewela. E Mika Kewela, o Rolena Konia Esq. keia, ka hooilina o ko'u inoa a me ko'u waiwai. E ae hou mai ia'u e panai aku e Konia, o ko kakou loio ohana keia, ka mea hoi nana e hooponopono nei i ko'u waiwai a pau, ka luna nui hoi o ka waiwai ohana o Hakuhesa, a o ko'u hoaloha pilipaa no hoi. Haka pono aku la o Kewela maluna o Konia.

"Ua hoaiai ia mai imua o'u, e Konia, aole ka i lawa pono kou loaa makahiki e hiki ai ke hoolawa pono i kou makemake," wahi a ka Ela i pane hou uku ai ia Konia i hele hooklkakaha ae ai a noho iho la, "a ua kamakamailio no maua o Kewela i kela mau la aku nei e paa ana no ia mea a holo lokahi ko maua manao, a ke manao nei au e hoapono ana oe no ia mea a maua i hooholo ai. Aole anei he ewalu haneri dala kou loaa ponoi iho?" "Ae, oia no."

"He nui ka waiwai o kau wahine," wahi hou u ka Ela, "aka nae, pehea oe i manao ai a makemake oe e mare iaia me kou ike iho no aole he nui o kou loaa ponoi iho o ka makahiki? Uu hiki ia'u ke nonoi hana nau ma kekahi kulana oihana aupuni kahi hoi au e hoohana ai i kou ike a mo kou naauao, a loaa pu hoi ka hanohano a me ka waiwai ia oe. Pehea, ae anei oe e lawe i ua oihana la ina au e noi a ae ia mai?" "E hoole no au i ka lawe ana mai," wahi a Konia i pane aku ai. "Aole loa e liiki i kekahi puu dala ke kaohi iho ia'u ma kekahi oihana. E aho owau no ko'u haku ponoi iho."

"Aole o'u makau i ka hana," wahi hou a ka Ela me ke ano huhu. "Aole au e kanalua ke olelo ae he kakaikahi loa ka poe e noho nei ma Ladana i keia wa i lawelawe maoli i ka hana oi ae mamua o'u. Aka, aole au e hookikina aku ana ia oe ma kau mea e hana ai. O oe no kou haku ponoi iho. O ka'u wale no e olelo ae e haawi ana au i elima tausani dala nau no ka makahiki, hui iho hoi me ko ewalu haneri mua, o ka loaa no ia he puu dala nui, oiai hoi, he umi tausani dala ka loaa o kau wahine o ka makahiki. Pehea, ua kulike anei keia me kou makemake? Aole i pane koke aku o Konia. O ka oiaio maoli ua ukiuki oia no ka nuku o ka haawi ana a kona makua-

kane, Oiai, he kanakolu tausani dala ka loaa makahiki o ka Eia ma ke dala maoli me ka hui pu ole aku me kona mau waiwai paa maloko ponoi o ke kulanakauhale a ma waho pu, a i elima tausani dala mailuilu wale no ka e haawi ai i kona hooilina no ka makahiki. Ukiuki loa o Konia, no ka mea, ua ike oia aole he waiwai io ko kana wahine, he waiwai helu wale no i ka makani, a o kona mau makemake a pau nana ponoi no e hoolawa aku. Ua papalua ia kona huhu laia i hoomanao ae ai i keia a me ka uuku pu o kahi haawiaa. "Ua lawa keia," wahi a Konia i pane aku ai me ka nuha. "Nui kou lokomaikai e ka Haku Hakuhesa, aka uae, me he mea la ua nuku loa keia."

"Ua manao au ua lawa keia mau, oiaio o oe kookahi wale no kau mea e nana ai." wahi a ka ela i pane aku ai me ka leo okalakala. "Aole au hoolilo a kuai paha no na hema hema o kau wahine. Ua lako oia nona iho. He home kona, he kaa a me na lio. a nana ponoi no e uku kona mau lilo aahu a pau. Ina aole he hiki ia oe ke uku i kou mau aie aahu, hiki ole ia oe ke malama a hoomaopopo i kou kaa me ka lio mailoko ae o keia haawina dala a'u hoi e manao nei ua lawa, alaila, aole loa au e kokua hou aku ana ia oe. A ku oe iloko o ko'u kamaa, alaila, oka wa ia nou e hana ai e like me ka hiki i kou mau loaa makahiki. Aole mamua ae o ia manawa e lohe oe. Oiai noau e ola ana ma ke ano ka Ela o Hakuhesa ua ake au e malamaia ko'u ihiihi ma ke kulana kupono. Ua lohe aku la oe. E hoomanao mau i

keia." "Ua kaumaha au ina o ka'u mau olelo hope aku nei ua hoehaeha aku la i kou manao," wahi a Konia i pane aku ai me ka hookamani, oiai ua ike oia aia o Kewela ke nana pono la iaia. "O ka oiaio ua hauoli loa au no keia makana. Aka hoi, ma ke ano e loaa mai ai ia'u keia dala" "E uku aku no au ia oe mailoko ae o ko'u pakeke ponoi i kela a me keia hapalua makahiki. E haawi no au i ko na mahina eono mua ano

ia oe." Ma keia mau olelo hele aku ia ka eia a ma kona pakaukau a kakau iho la he bila kikoo baneko a haawi mai la ia Konia. O Konia i keia wa ua piha oia i ka huhu. "A pehea hoi, ina paha aia au ma kekahi wahi mawaho Ladana nei, a i ole ia, loohia ia oe i ka ma'i, ma ke ano hea la e loaa ai ia'u keia haawina dala hapalua makahiki?" "Me a'u ia. No'u ia kuleana a aole nou. E lohe nae oe—ma keia mua aku e loaa no ia oe mai ka lima aku o Kewela kuu loio. Nana e hoouua aku ia oe mo kou ui ole mai. Ua oki ka kaua kamaillo ana maluna o keia kumuhana. Ua lawa au i ka lohe ana i keia mau kama ilio au. Ua loaa aku la oe. E ku aku a hele no kau hana ponoi."

Ua eu koke ae la o Konia i kona lohe ana i keia mau oleio a ka Ela, hookomo iho la i ka bila dala iloko o kona eke, kunou aku la a noho hou iho la. Ua piha oia i ka ukiuki. Piha |pu i ka inaina, aka, ua naauao nae oia ma ka hoike ole ana aku ma kekahi huaolelo imua o ka Ela. "No Desemona na ka kaua kamailio hope a komo mai nei o Konia, e kuu Kewela," wahi hou a ka Ela. "Alaila, ua halawai anei oe me Desemona? Ua hoouna mai anei oia ma ou la he pane no ka'u palapala, a i ole, ua kali anei oia a kuka pu me kana wahine no ka la o laua e hele mai ai i kauhale nei no ka paina a hoolauua ana?"

"Aole maua I kamailio pu i ko'u wa i halawai ulia aku ai me ia," wahi a Kewela. "No ka mea, aia oia iloko o kekahi popilikia nui. He nanaina pukalaki a kunahihi kona. I hiki ae oia i ke keena loio o ua hoaloha loio neī ona ma ke ano nonoi i mau oleloao maikai nona e hana ai i kona pilikia."

"Auwe! Ua popilikia anei o Desemona? Ua haalele ia anei oia o ka wahine kanemake ana e mare aku ana i ka minute hope loa? Aloha ino kuu keiki!" "Aoie pela e kuu haku. Ua mare ia no laua inehinei. Ua holopono na hana a pau a hiki i ka manawa i hookuu ai. Ua puka aku laua a waho o ka luakini, a ia laua e makaukau ana o kau aku iluna o ke kaa, o ka manawa iho ia no ia o ka wahine i maule ai, a me ia ano oia i hookau ia aku ai iluna o ke kaa, a, aole oia i pohala iki a hoea wale i kauhale." "Ano e io ka hoi!" i pane koke aku ai ka Haku Hakuhesa, "Auhea, ua maalo ae no hoi o Konia nei me kana wahine ma ke kaa ma«waho o ua luakini la, a ua ike aku | no hoi laua ia Desemona ma i ka puka ana mai o ka luakini, a aole o laua wahi olelo ia'u e pili

ana me ka mamake. Pehea e Konia, ua maule anei oia i kau ike aku?" Onioni mua ae la o Konia maluna o kona noho a hoole aku la "Aole no paha oia nei i ke," wahi hou a Kewela, "no ka mea, ua maule oia me ka hikiwawe loa," a hoike aku la oia i na mea a pau ana i lohe ai a hiki i kona wa i nhlowale ai. a Ua hookelo aku no nae o Desemona mahope o kona nmeheu," wahi hou aka loio, ua hiki i ka Uwapo o Westminister. Malaila lohe iho la oia, ua piha ka hora a oi o kona noho ana, a o ka makai e ku ana

ma ia huina ma ka po, ua hai aku la la Desemona ua loaa aku ma wahine opio la e pepehi iaia iho, a nana i hoemu aku mai ka uwapo, me ke ao pu aku e hoi i kauhale. O keia wahine opio a ka makai i ike ai, ua kulike loa kona ano me na ano a pau o ka wahine a Desemona, a pela pu me ka nahu. Ua hai pu aku ka makai ma kela aoao o ka uwapo kona wahi i hele ai, a ma ia wahi aku pau kena ike ana. Ua manao pu oia ua hele hookolo aku oia i ka lihi muliwai a hiki i ka Uwapo Blackfriar, a malaila lele i loko o ka muliwai." "Poor Desemona," wahi a ka Ela I pane ae ai me ka poina pu ana i ka huhu kahiko nana i hooulu ae i ka manao kuee mawaena o laua. "Kuu keiki popilikia! E hele aku i ona la e kuu Kewela a e olelo aku aia me la ko'u mau manao aloha a kaumaha a pau. E ao pu aku e hoolimalima aku i na makai kiu a

pau o ke kulanakauhale nei a hoo una aku o huli i ka wahine a kuu keiki. Mai nana oia no na lilo [illegible] kona dala nui nona a no kana wahine. Ke loaa oia, e halihali pololei ia Mrs. Desemona ianei. Ianei—i o'u nei. Kuu kaikamahine popilikia! Kuu keiki popilikia! E hoomoe i ka kaua hana o kela po e Kewela, a e huli pu aku ia Desemona. E waiho mai i na kuhikuhi no kona wahi e noho nei, a i kakahiaka au e hele aku ai e ike iaia."

Ano la, me he mea la ke hele aku nei i kahi e hooko ia ai ka Desemona mau olelo i hoopuka ia ma ka mokuna iwakalua-kumama-walu, ma kahi e olelo ana—Aia no he la e hiki mai ana, he la kamahao e kakaa ai o kona mau maka, OWAU NEI O DESEMONA NOBALA ke noho haku maluna ona a me kana mau mea a pau! E kulou mai kona poo haaheo imua o'u Kukuli mai kona mau kuli paakiki imua o'u. E akahele auanei na hehina a kona mau kapuai hookano, a maluna o na mea a pau, e ike oia ia'u a me ka'u wahine i pono oia i na la ohohina!" Eia ua la nei ke uiuiki nei a e hele aku ana i ka malamalama. [ Aole i pau.]