Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 5, 4 February 1893 — Page 1
| This text was transcribed by: | Diane Poche |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
ME KO HAWAII PAEAINA I HUIIA.
BUKE XXXII, HELU 5. HONOLULU, POAONO, FEBERUARI 4, 1893. NA HELU A PAU, 2427.
Hoolaha Loio.
ANTONE ROSA,
(AKONI.)
Loio a he Kokua ma ke Kanawai.
LUNA HOOIAIO PALAPALA.
Keena Hana ma Alanui Kaahumanu.
W R. KAKELA.
Loio a he Kokua ma ke Kanawai.
LUNA HOOIAIO PALAPALA.
WILLIAM C. ACHI.
Loio a he kokua ma ke Kanawai imua o na Aha a pau o keia Aupuni.
He NOTARI no ka Lehulehu a BOROKA no na Waiwai Paa.
Keena Oihana, Helu 36, Alanui Kalepa, Honolulu, Oahu.
WILDER & CO. (WAILA MA.)
Mea kuai papa a me na Lako kukulu hale na ano a pau, a me na mea a pau e pono ai o ka hale.
Kihi Alanui Moiwahin me Papu.
J. S. SMITHIES (KAMILA,)
NOTALI no ka LAHULEHU
---A HE---
Agena Haawi Palapala Mare
Mahukona, Kohala, Hawaii.
E G. HITCHCOCK.
(AIKUE HIKIKOKI)
Loio a Kokua ma na mea a pau
e pili ana ma ke Kanawai.
E OHIIA NO NA BILA AIE ME KA AWIWI
Hilo, Hawaii.
JAMES M. MONSARRAT.
(MAUNAKEA.)
Loio a he Kokua ma na mea a pau
HE LUNA HOOIAIO PALAPALA.
E hana ia no na Palapala Kuai, Palapala Hoolimalima, a me na Palapala Pili Kanawai e ae ma ka olelo Hawaii. Dala no ka hoaie ma ka moraki ma na Waiwai Paa.
Keena Hana: Hale Pohaku hou ma ka aoao ma Waikiki o ka Halewai, alanui Kalepa.
NELLIE M. LOWREY,
NOTARI no ka LEHULEHU
---A HE---
LUNA HOOIAIO PALAPALA A ME NA
PALAPALA HOOHIKI.
Keena Hana me W. R. Kakela, LOIO, ma ka aoao makai o ka Hale Leta, Honolulu.
P PUHALAHUA.
LOIO LOIO LOIO
@ ae ia mai au e lawelawe imua o na Aha Hoomalu a me Apana a pau o heia Aupuni. He Agena Hooiaio Palapala no ka Apana o Hana Mokupuni o Maui.
E loaa no au i ka Ua Peepapohaku o Kaupo a ma Hana i kekahi manawa.
ALLEN & ROBINSON,
NA MEA KUAI PAPA O NA ANO A PAU
E loaa no ma ka UWAPO O PAKAKA, Honolulu, make kumukuai makepono loa, no ka @maikai o ka lehulehu e makemake ana e k@ @ hale. E kipa mai a e ike kumaka.
J. HOPP & CO.,
Na Poe Hana ma na Lako
Hale o na ano a pau !
Hana Moe, Na Uluna Pulu, Etc.
Noho no ka Hoolimalima ana, ua
Lako Hale me ke kumuhuai emi.
Honolulu.
J. T. WATERHOUSE,
(WALAKAHAUKI.)
Halekuai o na Lole Nani Panio!
LAKOHAO,
Na Lako Hana Mahiko,
A PELA AKU ME NUI WALE,
Alanui Moiwahine, Honolulu
KAUKA LEONG KENG TONG.
(L. AKINA.)
E IKE AUANEI NA ANO LAHUI A PAU, E noho ana ma ke Aupuni Hawaii, mai na kane, wahine a me na keiki; i loaa i na ma'i o kela a me keia ano, e naue mai i ko'u keena hana, a na'u e hoopau aku i na ehaeha a ka ma'i maluna o oukou e na makamaka, @e hiki ia'u ke lapaau i na ano ma'i a pau: ma'i iloko o ka opu, hu'i ke kino, aki iloko o ka iwi, eha o ko poo, ma'i wahine, a pela aku. Mai hoololohe aku o na hou, a he hiki ia 'u ko lapaau i ka ma i hookaawale ohana. Hele mai hookahi, hele mai elua, hele mai no a pau loa; he oluolu ka auhau, ke hui me ia ma na kukai olelo ana; ua makuakau au e pulana mai i na kono ana mai mai na Mokupuni mai, me ka eleu me ka hikiwawe loa, he makanmaka a he hoaloha maikai no ou e na Hawaii oiaio.
DR. L. AKINA,
Helu 40, Huina o na Alanui Kamika a me Hotele Honolulu.
MA KE KAUOHA
Ua koho ia o MR. CECIL BROWN i keia la i hoa no ka Aha Kuka ma kahi o Mr. W. G. Ashely, i waiho mai.
Jan. 25, 1893.
Aia no i ka Alihikaua Nui a i ole i ke Aliikoa paha o ka la, ma kona noonoo ana e ae e komo iloko o ka hale aupuni mawaena o na hora 9 A. M. a me 4 P. M. i ka poe e makemake ana e komo no na hana, ke maopopo iaia ka lakou mau hana.
J. B. CASTLE.
Kakauolelo.
OLELO HOOLAHA
O ka poe luna aupuni no lakou na na inoa malalo iho, ua makaukau lakou e lawelawe aku i ka hoohiki i ka poe a pau e makemake ana e kupaa mahope o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Paeaina:
MOKUPUNI O OAHU.
Na Lunakanawai o ka Aha Kiekie.
Na Lunakanawai Kaapuni.
W. Foster, Lunakanawai Apana, Honolulu.
J. A. Magoon, Notari o ka Lehulehu, Honolulu.
A. Perry, Notari o ka Lehulehu, Honolulu.
Frank Pahia, Lunakanawai Apana, Koolaupoko.
S. H. Kalamakee, Lunakanawai Apana, Waialua.
Robt. Makahalupa, Lunakanawai Apana, Waianae.
MOKUPUNI O MAUI.
Lunakanawai Kaapuni A. M. Kepoikai.
W. H. Daniels, Lunakanawai Apana, Wailuku.
W. F. Mossman, Notari o ka Lehulehu, Kahului.
Charles Copp, Lunakanawai Apana, Makawao.
C. H. Dickey, Notari o ka Lehulehu, Makawao.
M. H. Reuter, Notari o ka Lehulehu, Hana.
J. H. S. Kaleo, Lunakanawai Apana, Hana.
MOKUPUNI O HAWAII.
Lunakanawai Kaapuni F. S. Lyman.
Lunakanawai Kaapuni S. L. Austin.
G. W. A. Hapai, Lunakanawai Apana, Hilo.
Daniel Porter, Notari o ka Lehulehu, Hilo.
E. W. Barnard, Lunakanawai Apana, Hilo Akau.
Edwin Thomas, Lunakanawai Apana, Hamakua.
Charles Williams, Notari o ka Lehulehu, Hamakua.
R. H. Atkins, Lunakanawai Apana, Kohala Akau.
J. S. Smithies, Notari o ka Lehulehu, Kohala Akau.
James Bright, Notari o ka Lehulehu, Kohala Hema.
S. B. Kaalawamaka, Lunakanawai Apana, Kona Akau.
S. M. Kekoa, Lunakanawai Apana Kona Hema.
W. P. Fennel, Notari o ka Lehulehu, Kau.
Jas. M. Kauwila, Lunakanawai Apana, Puna.
MOKUPUNI O KAUAI.
Lunakanawai Kaapuni J. Hardy.
L. H. Stolz, Notaria o ka Lehulehu, Waimea.
S. R. Hapuku, Lunakanawai Apana, Lihue.
J. W. Lota, Lunakanawai Apana, Kawaihau.
R. Puuki. Lunakanawai Apana, Hanalei.
5-3 2426-2
KANAWAI 4
HE KANAWAI E PILI ANA I KA HOOHOLOIA ANA O NA KANAWAI.
e hooholo ia e na Aha Hooko a me Kuka o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina:
PAUKU 1. E lawelawe pu ka Aha Hooko me ka Aha Kuka ma ka hana ana i na hana kau kanawai: a o ka Lunahoomalu o ka Aha Hooko oia no, mamuli o kona oihana, (ex-officio) ka Lunahoomalu o ia Aha Kau Kanawai.
PAUKU 2. O na Bila Kanawai a pau i hooholoia e ia Aha Kau Kana wai i mea e mana ai lakou ma ke ano he Kanawai, e kakau inoa ia e ka Perisidena a me hookahi lala o ka Aha Hooko. Ina aole i kakau inoa ia kekahi Bila Kanawai e like me ia i olelo mua ia ae la iloko o elima la mai ka manawa i waihoia aku ai imua o ka Perisidena alaila e lilo no ia i Kanawai ma ia manawa. Aka ina ua hoihoi aku ka Perisidena i ua Bila Kanawai la i ua Aha Kau Kanawai la mamua ae o ka pau ana o na la elima me ke kakau inoa oleia, me kona mau kumu o ka hoole ana, i kakau inoa puia e elua mau lala e ae o ka Aha Hooko, aole no e lilo ia i Kanawai, ina aole e hapai houia ka noonoo ia ana iloko o elima la mahope iho o ia hoihoi houia ana ae e like me ia i olelo mua ia ae nei a hooholo ia ma ke koho ana o eiwa lala o ia Aha Kau Kanawai i hui ole ia me na lala o ka Aha Hooko.
PAUKU 3. E mana keia Kanawai mai kona hoolahaia ana aku.
Aponoia i keia la 21 o Ianuali M. H. 1893.
(Kakauinoaia)
SANFORD B. DOLE,
Peresidena o ke Aupuni Kuikawa ko hawaii Pae Aina.
(Kakauinoaia)
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
5-3 2427-1
KANAWAI 5
HE KANAWAI E PILI ANA I KA INOA O KE AUPUNI O KO HAWAII PAE AINA.
E hooholo ia e ka Aha Hooko a me ka Aha Kuka o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina.
PAUKU 1. Ma keia ke kukaia ia aku nei o ka inoa o ke Aupuni o ko Hawaii Pae Aina oia no ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina.
Aponoia i keia la 21 o Ianuali M. H. 1893.
(Kakauinoia)
SANFORD B. DOLE,
Peresidena o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina.
(Kakauinoaia)
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
5-3 2427-1
KANAWAI 6
E HOOPAU LOA AI I KE KANAWAI I KAPAIA "HEKANAWA E HAAWI ANA I KA PONO E KUKULU A MALAMA I AHA LULU" I APONOIA MA KA LA 13 O IANUALI M. H. 1893.
E hooholo e ka Aha Hooko a me ka Aha Kuka o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina.
PAUKU 1. O ke Kanawai i kapaia "He Kanawai e haawi ana i ka Pono Kukulu a Malama i Aha Lulu," i aponoia ma ka la 13 o Ianuali M. H. 1893, ma keia ke hoopau loa ia nei.
PAUKU 2. E lilo kela i Kanawai i mea mana mai kona la aku e hoolahaia ai.
Aponoia i keia la 25 o Ianuali M. H. 1893.
SANFORD B. DOLE,
Peresidena o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina.
(Kakauinoaia)
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
5-3 2427-1
OLELO HOOLAHA.
Ke hoolaha ia aku nei ka lohe, ua hookohu ia o WILLIAM GEORGE ASHLEY i keia la i Ilamuku no ko Hawaii Pae Aina.
WILLIAM O. SMITH,
Loio Kuhina.
Honolulu, Ian. 24, 1893.
4-3 2426-3
HOOLAHA A KA PAPA OLA.
E wehe ia ana ke Keena Oihana o ka Papa Ola wa na la Sabati a me na La Kulaia mai ka hora 7:30 a.m. ahiki i ka 9 a.m., no ka haawi ana i na palapala ae kanu kupapau.
DAVID DAYTON.
Peresidena.
Ianuari 26, 1893.
4-4 2426-@
OLELO HOOLAHA.
O Ariona Hale, mahope iho o ka Hale Mele Hou, ke hoolilo ia nei i wahi lawelawe hana no ka Aha Hookolokolo Kiekie a me ka Aha Hookolokolo Kaapuni Apana Ekahi.
Ma ke kauoha a ka
AHA HOOKO.
I kulike ai me ka hoolaha mamua ae, nolaila e lawelaweia ana nan hana o ka Aha hookolokolo Kiekie a me ka Aha Hookolokolo Kaapuni Apana Ekahi ma Ariona hale, ahiki i ka wa e hoike ho ia aku ai.
A. F. JUDD,
Lunakanawai Kiekie o ka Aha Hookolokolo Kiekie.
Honolulu, Ianuari 22, 1893.
Ua kohoia o Mr. C. L. Carter i lala no ka Aha Kuka ma kahi o F. J. Wilhelm, i waiho mai; a o C. M. Cooke, W. F. Allen, H. E. Cooper a me Alexander Young ua kohoia lakou ma na wahi o W. C. Wilder, W. R. Castle, L. A. Thurston a me C. L. Carter, i waiho mai.
Ke kukulu ia nei ke Aupuni Kuikawa e like me keia malalo iho:
AHA HOOKO.
S. B. Dole, Peresidena o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina, a me Kuhina o ko na Aina E.
J. A. King, Kuhina Kalaiaina.
P. C. Jones, Kuhina Waiwai.
W. O. Smith, Loio Kuhina.
AHA KUKA
W. G. Ashley, Andrew Brown, F. W. McChesney, James F. Morgan, Charles M. Cooke, S. M. Damon, J. A. McCandless, John Emmeluth, E. D. Tenney, C. Bolte, W. F. Allen, Henry Waterhouse, Alex. Young, H. E. Cooper.
AHA HOOKO.
Ke hoolahaia aku nei, ua hookohu ia na Mea Mahaloia JAMES A. KING a me P. C. JONES i mau Komisina no na Aina Lei Alii o ko Hawaii Pae Aina.
Eia ka papa i keia wa, o J. A. King, P. C. Jones a me C. P. Iaukea.
Ma ke kauoha a
SANFORD B. DOLE,
Kuhina o ko na Aina e,
Honolulu, Jan. 26, 1893.
Ui Nohea Berela.
Ke Kamehai hoopono---Ke kupaa
me ka luli ole---He wahine na ke
kane hookahi---Ke au popilikia
a me ka huli ana o ka pomai-
kai mahope o ka wahine.
MOKUNA XXXIV.
KA HOOKOLO A KA LOIO KEWELA
---AIA OIA MA KA MEHEU
POLOLEI.
I ke kakahiaka mahope mai o ka loaa ana o na kauoha, ua hele aku la o Kewela e ike i ka loio opio, ka mea hoi i loaa mau aku na lono he nui, a ua loaa mai hoi iaia ke kuhikuni no kahi a Desemona e noho ana.
He mea oiaio, ua hele ka nanaina o Desemona a hailepo, a he ku no hoi i ke aloha ke nana aku. Meia kulana kaumana ua kanaka opio la i komo mai ai iloko o kona keena ponoi, a hookuu iho la ia i kona kino maluhiluhi maluna o kekahi ko-ki i panee ia a kokoke i ke kapuahi hoopumehana. I ke komo ana aku o ka loio ano Kewela ka loio punah@le la i a ka Haku Hakuhesa iloko o ke keena a ka opio Desemona, ua e-a ae la ua opio la a nana mai la i kana malihini me kona mau maka i hele a hailepo, a ua hele hoi kona mau papalina a haikea. He mea oiaio, aole loa e hiki i kekahi mea i loaa na kipona o ke aloha ke uumi iho i kona mau waimaka i ka helehelena ku i ke aloha o keia opio, a aole no paha e hiki ana ia Berela ke hoomaopopo mai o kana kane aloha keia, oiai ua loli hikiwawe loa kona helehelena mai kona ano @ ua ae.
Ua ku koke ae la ua kanaka opio la me kona nawaliwali nui, a hookipa pumehana mai la i ka malihini e like me ke ano i maa i na poe o ke kulana maikai, oiai, he mea hiki ole iaia ke kapae ae i kela kulana no ka mea, ua kawowo kela anoano maikai iloko o kona puuwai maemae. Mai ka wa a Berela i nalowale ai a hiki wale i keia wa, aole loa i loaa he hiamoe ana ma na lihilihi maka o kana kane aloha.
O Kewela au, ka loio o ka Haku Hakahuka; a i hele mai nei au mamuli o kana hoouna. E moe iho oe ilalo e kuu Desemona maikai oiai ke ike nei au aole oe i kupono no ka noho ana iluna: wahi a ka loio naau aloha.
Hoopuka aku la ua opio la i kekahi mau huaolelo hoomaikai i ka loio a hina hou iho la kona poo maluna o kona uluna, me ke kuhi ana ae o kona lima i kana malihini e noho iho maluna o ka noho.
Noho iho la ka loio aoo maluna o ka noho me ka panee pu ana aku i koua noho a kokoke ma ke alo o ke kanaka opio i hiki ai iaia ke hoomaopopo pono i ka helehelena o ka opio.
Ua loaa ia Haku Hakahuka ka lono uo kou mare ia ana a me ka haawina poino i loohia maluna ou ma ia hope koke no; a ua kauoha mai hoi oia ia'u e hele mai e hai aku ia oe, ua noa ia oe kona waihona no ka uku ana i na hoolilo o ka imi ana i ka lede nalowale, wahi a ka loio me ka hoololoiahili ole ona ma na kamailio e ae.
Ua hoike mai ke ano a me ka leo o ka loio ano i ka oluolu a me ka waipahe.
Ke haawi aku nei au i ko'u mahalo nui no kona lokomaikai, aka, aole paha au e makemake ana no kana dala, wahi a Desemona me ka leo nawaliwali.
Aole nei i loaa ia oe kekahi mea e pili ana no kahi e loaa ai ko wahine?
Aole loa, wahi a ka pane a ka opio me ka haloiloi ana iho o kona waimaka.
Ua lohe au i kekahi mau mea mai ko kaua hoaloha mai, ka loio Dalata, ka mea hoi nona ke keena loio a'u i ike ai ia oe ma ka la i nehinei. E kala mai ia'u e kuu Desemoni maikai, aole au i hele mai nei ma ke ano he ake ike mea hou, aka, i hele mai nei au ma ke ano he hoaloha oiaio, a he hoaloha pu hoi no ka Haku Hakahuka, nolaila, ina he mea kekahi a'u e hiki ai ke kokua aku ia oe, e hoike mai pela, a he mea hauoli loa na'u ka hooko ana aku, wahi a ka lolo.
Mamuli ke o ano kuio, a ku no hoi i ke aloha a ka loio aoo mau olelo ana, ua puniaia ko desemona naau e ke aloha, a paulele koke maluna o kona makamaka maikai.
"Aole o'u manao iki ua make oia aka, e hoomanao hoi kaua he ikaika loa kona fiva i kona manawa i haalele iho ai i kona keena, a malia paha ua ulupuni ia kona noonoo a ma ia kumu paha oia e lele ai iloko o ka muliwai, aka nae, ina nae oia ke ola nei, he keu a ka mea hoehaeha naau ka hoomanao aia oia ke hele auwana wale la no me kona kino nawaliwali, a me ka hoaloha ole ma na alahele o keia kulanakauhale lokoino. Ua huli hele au ma na wahi a pau a'u i haupu ai, aka, aole loa he mea hookahi i ike koe wale no kela makai hupo nana i kipaku iaia me he ilio la mai kela uwapo aku i ka po mua ona i nalowale ai," wahi a Desemona me ka hoopuka maopopo i kana mau huaolelo i keu a mea he luniuu i ke aloha no kana wahine opio.
"Aole anei he mea kupanaha ka hoea hikiwawe ana iho o kela mai fiva maluna ona?"
"Pela io paha. Oiai, i ka mana wa o maua iloko o ka luakini aole loa he hiona nawaliwali maluna o kona kino. Aka, e hoomanao nae hoi oe, he nui na la o kona hooikaika a hoomanawanui ana no ka imi ana i kona ola a malia paha, mamuli o ke pihoihoi i ko maua mare la ana, ua hiki ole i kona kino pilalahi ke hakoko me na haawina pihoihoi," wahi a Desemona.
"He kumu no anei kekahi ona o holo malu ai? aka, e kala mai nae oe e kuu hoaloha no keia mau ninau a'u, aka, he mea pono nae e hoomaopopoia na mea a pau no ka mea ano nui e like me keia. Aia hoi, ua ike anei oe, a i ole, ua lohe paha oe i kekahi mau mea huna e pili ana iaia, a i ole, he mea anei kekahi ana i makau ai?" wahi hoi a ka loio.
"Ke manao nei au, aole paha ana mea e hopohopo ai, oiai, he opiopio loa oia, he umikumamahiku wale no ona mau makahiki, aka, he wahine kane make nae oia. Ua loaa iaia he haawina kaumaha loa iloko o kona mau la pokole o ka mare mua ana. Ua hoonaauaoia oia ma Suekelana. Ma ka mahina o Iune o ka makahiki i kaa hope ae nei, ua launa ae la oia me kekahi kanaka Pelekane opio, a ua mare ia laua ma Geneva iloko mai o Augate. Iloko mai no hoi o Sepatemaba, ua make koke kana kane mamuli o kekahi ulia maluna o Mauna Rose. Aole nae oia i aahu iki i kanikau no kana kane. He oiaio, aole no oia e aloha io no ua kane la ana. He malihini loa oia no Enelani nei, aohe ona hoaloha a aole no hoi ona enemi, a nolaila, ke manao nei au o ke kumu wale no o kona holo malu ana, mamuli no ia o ka fiva i holo iloko o kona noo" wahi a Desemona.
Aole i pane koke aku ka loio aoo, aka, ua kulou iho la ia me ka noonoo ana, a liuliu wale, ua ea ae la oia a pane aku la: "Aole anei ana mau mea i lawe pu ai?"
"Aole ana mea i lawe, aole no hoi oia i lawe i kona paiki lole! Nani ino no hoi ina la e hiki ana ia oe ke hoomalamalama mai ia'u no keia mea. Ua hele ko'u noonoo a lauwili. E p@ kaua iluna o kona keena, aia no ke waiho la kona mau mea e like no me kona haalele ana iho. Aia no kona mau mea a pau, a ke ole au e kuhihewa, e like ana no kou manao me ko'u, ua holo malu oia mamuli o ke ano e ana o kona noonoo maikai ma o kela ma'i fiva." wahi a Desemona me kona hoao ika ika ana ae e ku iluna.
Hu ae la o Desemona me kona lalau ana ae i kekahi ipukukui uuku e a ana maluna o ke pakaukau, a aiakai aku la i kana malihini ma ke alapii e pii ana a loaa aku ko Berela keena noho.
I ko laua wehe ana aku i ke pani puka o ua keena la, ua hoike mai la na hiohiona o ua keena la i ke ano puanuanu a me he mea la, ua haalele kahikoia e kekahi mea ola, oiai e waiho ana ke kapuahi me ke puanuanu, a o na hiohiona a pau o loko he ku i ka hoanoano ke nana aku. E wahi mokaka ana maluna o ka noho ko-ki ka aahu mare o Berela. Aia hoi, maluna o ke pakaukau he wahi holowaa, a iloko o laila, he mau wahi mea gula no Berela ponoi oia hoi kahi mea hookahi i loaa iaia mai kona luaui makuahine mai, a i haawila mai ia Berela i kona wa uuku e kona makuakane hanauna Wiliama Star.
"Ua lawe pu anei oia i kana eke dala?" wahi a ka loio i ninau aku ai.
"Eia aku no iluna o ke pakaukau aohe mea o loko," wahi a Desemona.
Pela iho.
Ua loaa aku kekahi keiki Hawaii umikumamalua makahiki i kekahi o na po o ka hebedoma i hala, ua ona loa ia. Ua hopu ia a hookolokolo ia. O ka hopena, ua hoopai ia ola e noho ma ke Kula Hoopololei o Keoneula no eha makahiki.
Ke Kanaka Lawaia
A ME
Kana Ipo Aloha.
"Pehea kela, aole anei he nani?" wahi a ka wahine i a-i mai ai ai i kana kane.
"Na ke au la o ka manawa e hai mai la kaua, nolaila, e uhoi kaua e uhoi kaua e hiamoe," wahi a ka wahine i pane mai ai.
Ma ke kakahiaka ana ae, ua ala ae la ka wahine, a kilohi aku la kona mau maka maluna o ka aina nani e waiho lahalaha mai ana a puni, aka aole nae ke kane i hoomaopopo i keia mau mea, nolaila, ua oe ae la ua wahine la me kona lima ma ka opi aoao o kana kane a pane aku la penei:
"E kuu kane, e ku ae iluna a nana aku mawaho o keia puka aniani i ka nai o ka aina e waiho mai la. Ina no hoi e lilo ana kaua i mau moi maluna o keia aina he keu aku ia o ka maikai."
"E ka wahine, heaha iho la ko kana pomaikai ina e lilo ana kaua i mau moi? no'u iho, aole loa o'u makemake e lilo i moi."
"Ina aole ou makemake e lilo i moi, owau hoi pahaka makemake," wahi a ka wahine.
"Ea! e ka wahine, heaha iho la kou ake nui ana e lilo i moi? No ka mea, aole loa e @ki ana ia'u ke nonoi i kela mea."
"Aole loa e hiki ia oe ke hoole. E hele koke oe, oiai, he makemake loa au e lilo i moi," wahi a ka wahine me ke ano kakana o kona leo.
Nolaila, ua hele aku la ua kanaka la me ke ano anoninoni o kona manao a ua hiki ole hoi iaia ke hoomaopopo iho heaha la ka waiwai e loaa mai ana i kela mau kuko haakei a kana wahine.
I koua hoea ana aku ma ka aekai, ua ike aku ia ia he eleele hapaupau ke kai, a e pii ikaika mai ana ke kai iluna o kahi maloo, a he ano maikai ole hoi ka ea ke ho@ aku. Nolaila, ku iho la ia a kaukau aku la penei:
"E ke kanaka, e ke kanaka, ina io hoi oe he kanaka, a i ole i ka i-a, e ka i-a nui o ke kai. He keu ka'u a ka wahine hoouluhua. Oiai, ke ake nei oia i ka mea a'u i makemake ole ai."
"Heaha keia makemake hou a ko wahine?" wahi a ka i-a i ninau mai ai.
"He makemake hoi oia e lilo ka i moi," wahi a ke kanaka lawaia me ka hopohopo nui o kona naau.
"E hoi, ua hookoia aku la kona makemake," wahi a ka i-a.
Hoik aku la ua kanaka la, a i kona kokoke ana aku, ua ike aku la ia i ko laua kakela, ua oi loa ae ka nui, a he mau towela loloa e ku kilakila ana maluna ae o ua kakela la. He mau puka gula nunui ko ka pa e hoopuni ana, a e ku ana hoi na koa kiai ma na puka, a me na wahi e ae o loko o ke kahua a puni ka hale, a e kani ana hoi na ohe a me na pahu a e paikau ana na mahele koa me ka hiehie nui.
I kona komo ana aku iloko o ka halealii, ua hewa kona mau maka i kau a mea he nani o na mea a pau. Komo loa aku la hoi oia ma ke keena hookipa, aia hoi ua hoopahaohao ia kona naau i ka ike ana aku i na mea gula o keia a me keia ano, he gula na noho, na pakaukau a me na mea e ae a pau, a mawaena konu hoi o ua keena la, e ku ana kekahi noho nui kiekie, i hanaia mailoko mai o ke gula melemele loa, a ua kinohinohi ia me na pohaku daimana makamae loa; a e noho ana kana wahine maluna o ua noho la, me ke kalaunu gula nui maluna o kona poo. e ku ana hoi na kahu a puni ka noho moi, a na hoaahuia lakou me na lole veleveta nani loa, i kinohinohiia me na maawe gula, a me na pihi daimana. O ka aahu o kana wahine alii, ua hanaia mailoko mai o ke gula maemae loa, a i awilia me na pohaku daimana oi loa o ka nani na pohaku daimana oi loa o ka nani e like me na ipukukui he lehulehu wale e a ana iloko o ka wa hookahi.
"Pehea, maikai io iho la keia e ka wahine la? oiai, ua lilo lo oe i moe;" wahi a ua kane la i ninau aku ai i kana wahine.
"Ae, ua lilo au he moi i kela wa."
[Aole i pau.]