Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 6, 11 February 1893 — Page 4

Page PDF (1.80 MB)

This text was transcribed by:  Kesha Miller
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Nupepa Kuokoa

ME

Ko Hawaii Paeaina i Huiia

 

No ka Makahiki          $2 00

No Eono Mahina         1 00

Kuike ka Rula

 

HOOPUKAIA E KA

 

HAWAIIAN GAZETTE CO.

H.M. WHITNEY, Luna Nui,

J.U. KAWAINUI, Luna Hooponopono.

POAONO, -FEBERUARI 11, 1893.

 

KULA SABATI.

 

Feberuari 26. Ka heluhelu ana i ke kanawai. Nehemia 8: 1-12.

            HOAKOAKOA mai la ka ahakanaka a pau e like me ke kanaka hookahi ma kahi akea ma kahi o ka puka wai; a olelo aku la lakou ia Ezera i ke kakauolelo e lawe mai i ka buke o ke kanawai o Mose, ka mea e lebova i kauohi mai ai i ka Isaraela.

            2  A lawe mai la o Ezera ke kahuna i ke kanawai imua o ka ahakanaka o na kane a me na wahine a me na mea a pau i hiki ia lakou ke lohe a e manao iho, i ka la mua o ka malama ehiku.

            3  Heluhelu ihola oia iloko o laila ma ke alo o kahi akea e kupono ana i ka puka wai mai ka wanaao a hiki i ke awakea, imua o na kane a me na wahine, a me a ka poe i hiki ia lakou ke noonoo; a ma ka buke: no o ke kanawai na pepeiao o ka ahakanaka a pau.

            4  Ka ae la o Ezera ke kakauolelo ma ka awai laau, ka mea a lakou i kukulu ai no keia hana, a ku pu ae la me ia o Matitia a me sema a me Anaia a me Uria a me Hilekia a me Maaseia ma kona lima akau; a ma kona lima hema, o Pedaia, a me Misaela, a me Malekia, a me Haauma a me Hasebadana Zekaria, Mesulama.

            5  Wehe ae la o Ezera i ka buke imua o na maka o ka ahakanaka a pau; (no ka mea, maluna ae no ia o ka ahakanaka a pau;) a i kona wehe ana, ku ae la ka ahakanaka a pau iluna.

            6  A hoomaikai aku la o Ezera ia Iehova i ke Akua nui, a pane mai la ka ahakanaka a pau, Amene, Amene, me ka hapai ana i ko lakou mau lima iluna.

            7  A o Iesua, a me Bani, a me Serebia. Iamina, Akuba, Sabetai, Hodia, Maaseia, Kelita, Azaria, Iozabada, Hanana, Pelaia a me na Levi, hoakaka aku @la lakou i ka ahakanaka i ke kahawai, aia hoi ka ahakanaka ma ka lakou wahi.

            8  Heluhelu iho la lakou ma ka buke o ke kauawai o ke Akua me ka pololei, hoakakaaku no i ke ano, a hoomaka hoi i ka heluhelu ana.

            9  A o Nehemia ko kiaaina, a me Ezera ke kahuna, ke kakauolelo la me na Levi ka poe e ao aku ana i na kanaka, olelo aku la i ka poe kanaka a pau, he la hoano no keia no Iehova ko oukou Akua; mai u, aole hoi e uwe. No ka mea, uwe iho la ka ahakanaka a pau i ko lakou lohe ana i na olelo o ke kanawai.

            10  I aka la oia ia lakou, e hele aku oukou o ai i na mea momona, e inu hoi i na mea ono, a e haawi aku i kauwahi na ka poe i makaukau ole kahi mea no lakou, no ka mea he la hoano keia no ko kakou Haku, a mai noho kaumaha; no ka mea, o ka olioli o Iehova oia no ko oukou pakaua.

            11  Pela i hoomalielie aku ai na Lovi i ka ahakanaka a pau, i aku la, e hamau no ka mea, he la hoano keia, mai noho a @kaamaha.

            12  A hele aku la ka ahakanaka a pau e ai, a o inu, a e haawi aku i kauwahi, a e hana i ka olioli nui, no ka mea, ua ike lakou i na olelo i hai ia aku ai ia lakou.

Manaʻo Nui. E pono ke huli mau i ka olelo a ke Akua.

 

            PAUKU GULA. Halelu  119:18.

E hookaakaa mai oo i koʻu mau maka, alaila, e ike aku au i na mea kupanaha no loko mai o kou mau kanawai

 

                                                                        OLELO HOAKAKA

            I ka hebedoma mahope aku o ka pau ana  ke kukulu ana i na pa o Ierusalema, oia hoi kala mua o ka makahiki hou Iudaio, Sepatemaba 15, M. H. 444, ua hoakoakoa o Nehemia i na Iudaio i lohe ai i ka buke o kekanawai  Iehova. I ka wa a lakou i kukulu ai i na pa o ke kulanakauhale, ua hooponopono o Nehemia i mau hihia, a hoopau i na mea i hookaumaha e ai i ka lahui. Ua lanakila oia ma kona hana pono ma luna o na hana ino a kona poe enemi, a me kona mau makamaka kumakaia. Ua hoonoho oia i mau luna aupuni kupono, a hooili mai i mau haawina manawalea no na hana hoomana ma ka luakini. Ma keia malama ehiku, ua nui loa na ahaaina; ko na pu kani, ko ka la kalahala, ko na halelewa. Ua akoakoa na Iudaio ma ke kuea o Opela, ma ka aoao hikina hema mawaho o ke kahua o ka luakini. Ia wa kahiko, aole he mau Baibala i paiia, ua uuku no na palapala i kakaulima ia, nolaila, ua pono ke akoakoa pinepine ka lehulehu ina paha ua makemake lakou e lohe i ka olelo a ke Akua. Ua nui ke kumukuai o ka Bainala holookoa. Ma Enelani M. H. @1972, o ke kumukuai u alike pu ia me ka uku hana o ke kanaka pooia no na makahiki he umikumamakolu. O Ezera ka mea nona ke kaulana no ka hoeueu ana i na kanaka e huli mau i ka Baibala. Ua hoohana aku oia i ua kakauolelo he nui loa, a hoonoho no hoi ia lakou ma ke ano he niau kumuao. Ua maalahi loa ke kukulu ana i na pa o ke kulanakauhale, ua paakiki loa ke kukulu ana i ke aupuni o ke Akua Hemolele ma na naau o na kanaka. Ma ka nana aku, aole o Ezera ma Ierusalema i ka wa a Nehemia i kukulu ai i na pa o ke kulanakauhale. Ua hoi hou paha oia ia wa mahope. Alaila, ua hoea  wale ka manao o ka ehulehu i hoomaopopo i ka olelo a ke Akua. He manao maikai ia, a oluolu loa o Ezera i hooko ai i keia manao.

            1. Hoakoakoaia - mamuli o ka makemake maoli, aole mamuli o na kauoha. Akea - oia no keia wahi i mua o na puka komo, kahi a ka poe hikina e kuai, hookolokolo, hooholo, a pela aku. Puka wai - kahi i hookomoia ka wai no na hana ma ka luakini - he kahunamohai no hoi, p.

            2. Ua hiki mai o Ezera ia Ierusalema i mau makahiki umikumamakolu mamua o Nehemia. Aka nae, ua kaawale paha oia i ua wa la. Buke - oia hoi kinohi a hiki i Kanawailua, na palapala Hemolele a Mose i kekau ai.

                        2- La Hapenuia Iudaio keia, oia hoi ka la o na pu kani, Olhanakahuna 23:24. Ua maa mau ka lahui Iudalo e malama i keia la kulaia me na hana i hoohauoli ai.

                        3- Heluhelu - ma ke ano o na oli Hawaii keia heluheiu ana o ka poe Iudaio.

                        4- A wai - i mea e ike pono ai ke anaina holookoa i ka mea heluhelu. Ku- no ka oihana hoohanohano paha, a aole paha, no ke kokua ana i ka wa a Ezera i nawaliwali ai.

                        5- Ku- ma ka ano eehia imua o ke Akua, Kanawailua 3:20.

            8. Hoomoakaka- wehewehe ano no ka mea, ua kamailio ka hapanui ma ka olelo Babulona; oiai, ua kakau ia ka buke ma ka olelo Hebera.

            9. Moe- no ka hoomaopopo ana i ko lakou ano lawehala ma ka uhai ana i na kanawai o ka pono. Nolai- la mai au loaa ia lakou ka poino, pau ke alii ana  o na lii Iudaio, pio ka lahui, @ilihune  ma ko lakou aina.

            12. Haawi- e like me na haawina manawalea i ka la Karisimaka e hauoli ai na mea a pau.

 

                                                                           KE MAU NIELE.

            I- Ke kanawai i heluheluia, 1 -6 Aia mahea na makaainana Iudaio i akoakoa ai? Heaha ko lakou make make no Ezera e hooko ai? O na kane wale no anei ma keia ahakanaka nui? Ehia mau hora a Ezera i heluhelu ai i ka buke? Owai na mea e ku pu ana me ia ma ka awai? No kea aha la keia awai? Heaha ke ano hana o ka lehulehu i ka wa a Ezera i ku ai no na heluhelu ana? Mamua o ka heluhelu ana heaha ko Ezera hana hoomana? Heaha ke ano hana a ka aha kanaka? Heaha ka olelo o Luka e pili ana i ka poe huli Baibala? Oihana 17:11? Heaha ka hana kupono i keia wa no na kanaka a pau loa?

            11- Ke kanawai i weheweheia, 7, 8. Owai ka poe kokua no Ezera? Heaha ko lakou mau hana ekolu? Ina aole pololei ka heluhelu ana, heaha ka loaa? Ina paha aole moakaka na olelo, heaha ka loaa? Ina paha pohihihi na manao, heaha ka loaa? Hiki anei i ka mea naaupo, hauili, hemahema, ke lanakila ma ka hai euanelio ana? Ua pili anei ka lanakila i ke akamai o na kanaka? Heaha kekahi mau hana ekolu kupono no ko kakou huli ana i na Palapala Hemolele? Heaha na mea kokua ia kakou?

            111- Ka lehulehu i hoonaauaoia, 9-12. Heaha ka hana o ka lehulehu ma ka hoomaopopo ana i na hewa a me na hoopai? Pehea i hooluolu iaʻi lakou? Heaha ka olelo ao a Ezera ia lakou? Heaha na hana o ka lehulehu ma keia la kulaia? Ua uwe anei oe no kou ano lawehala? O ka Baibala he buke anei ia e lealea ai na kanaka, e hookaumaha ai paha? Heaha no loaa maikai i ka mea huli Baiala? 

                                                                        HE MAU MANAO PILI

            1: Ua kupono anei i na kahuna Katolika e papa loa i ka huli Baibala?

            2: Ua hiki anei i na Kamalei ke lilo i mau mea naauao ma ka heluhelu ana i ka Baibala?

            3: Ua kupono anei i ka kakou mau anaina pule ke heluhelu pu i ko kakou mau Baibala i ka wa a ke kahu e heluhelu ai ma ka awai?

            4: Ua lawa anei ka heluhelu ana i ka Baibala, ke ole ka pule haahaaa me ka imi pono?

            5: Ua waiwai anei ka heluhelu ana i ka Baibala, me ka hoomaopopo ole ana i na huaolelo, na olelo, a me na manao?

 

            Mai poina kekahi keiki Hawaii uuku umi makahiki paha ma ke kahawai o Pauoa i ka la Sabati aku nei i hala, mamuli o ka hanee ana o ka pohaku a ua keiki nei e ku ana a hina pu ai oia iloko o ke kahawai. E ole e paa oia i ka hawai e moe ana mai kekahi aoao mai o ke alahaka o Pauoa a i kekahi aoao, a au loaa aku i ke keiki pukiki a huki ia mai a palekana ai, ina la ua kauo loa ia paha i kai nei a ili aku la oia ihea. He mau wahi pohole liilii wale no kai loaa aku iaia.

 

                                                                        Ke Kanaka Lawaia

                                                                                   

                                                                                  a me

                       

                                                                        Kana Ipo Aloha.

 

            Ku iho la ua kanaka la a kilohiloihi aku la maluna o kana wahine, a liuliu wale ua pane aku la oia:

            "E ka wahine, ke ike neu au he maikai io maoli no ko lilo ana i moi, a ke lana nei hoi koʻu manao aole loa au mea e ake hou aku ai."

            "E kuu kane, ua ano manaka koke ae la no au i keia kulana, e hele aku oe i ko i-a, a olelo aku he makemake au e lilo i Emepera."

            "E ka wahine, heaha iho la kou mea i makemake ai e lilo i Emepera?" wahi hou a ke kane.

            "E hoolohe mai e kuu kane, e hele koke aku oe a hai aku i ka i-a, he makemake loa au e lilo i Emepera."

            "E ka wahine, aole loa oia e ae mai ana i keia mea, a aole loa no hoi e hiki ana iaʻu ke nonoi aku i kena mea. Oiai, he hookahi wale no Emepera aole hiki i elua Emepera i ka wa hookahi. Aole no hoi e hiki ana i ka i-a ke hoolilo ae i kekahi mea i Emepera. Ua ike au aole loa e hiki ana keia nonoi au e ka wahine."

            "E hoomanao oe hé moi au, a he kane wale no oe naʻu, ina he hiki i kela i-a ke hoolilo iaʻu i moi, alaila, au hiki loa iaia ke hoolilo iaʻu i Emepera, nolaila, e hele koke oe me ka hakalia ole, no ka mea ua paa loa kuu manao e lilo i Emepera i keia wa ano," wahi a ua wahine la.

            Nolaila, ua hiki ole i ua kanaka la ke kapae ae i keia kauoha a kana wahine moi, aka, me ka naau kaumaha nae oia i hele ai e hooko i keia kauoha.

            I kona hoea ana aku, ike aku la ia he eleele ino ke kai, a e lele ana na huna kai iluna, me he puhi ana o kekahi makani ikaika. No keia mea, ua piha loa ia kona naau i ka makau.

            Ku iho la ia a kaukau aku la elike me ka ano mau.

            "Heaha hou keia makemake?" wahi a ka i-a.

            "He makemake hoi paha kuu wahine e lilo i Emepera," wahi a ke kanaka.

            "O hoi, ua lilo aku la ko wahine i Emepera," wahi a ka i-a.

            Hoi aku la ua kane la, a ike aku la ia ua oi pakela hou ae ka nani o ka helealii i ko ka nani mua. He gula na pani puka, a he gula hoi na paia o ka hale, a o na pou hoi, he pohaku keokeo aliali i like me ke keokeo o ka hau aliali loa. Ike aku la hoi oia i kana wahine e noho ana maluna o kekahi noho gula nona ke kiekie he elua mile. Maluna hoi o kona poo he kalaunu nani nona hoi ke kiekie he ekolu iwilei. Ma kekahi lima ona e paa he kookoo gula, a ma kekahi hoi he poka gula poepoe; a ma kona mau aoao e kuku ana he elua laina o na kauwa, mai ka poe nunui o elua mile ke kiekie a ka poe haahaa hoi i like ke kiekie me hookahi iniha. Mamua hoi o ke alo o ua Emepera wahine la, e kulou haahaa aku ana na Duke, na haku a me na kaukaualii he nui wale.

            Ia wa, ua hele aku la oia a kokoke imua o ke alo o kana wahine, pane aku la:

                        "Ae, ua lilo ae nei oe i Emepera."

                        "He oiaio, ua lilo au he Emepera i keia wa," wahi a ka wahine.

                        "Nolaila, aele au mea e ake hou aku ai, oiai, au noho ae nei oe ma ke kulana kiekie loa he Emepera."

                        "Anoe no hoi kau kamailio e ke kane, oiai ua lilo ae nei au i Emepera, alaila, he hookahi aʻu mea e ake hou nei, oia hoi, e lilo au i pope, nolaila, e hele oe a ko i-a, a hai aku iaia he makemake au e lilo i Pope," wahi a ka wahine.

                        "Auwe no hoi oe e ka wahine e, aole no ka hoi au mea makemake ole, aole loa oe e hiki ana ke lilo i Pope; oiai, he hookahi wale no Pope ma ke ao holookoa nei, aole loa hoi e hiki ana i ka i-a ke hoolilo ia oe i Pope."

                        "E ke kane, mai kamailio hou mai kou waha, aka, e hele oe, no ka mea, ua paa kuu manao e lilo i Pope, a e hooko koke oe e pono ai."

            Hele aku la ua kanaka la me ke ano hopohopo o kona naau, a puke ae la kona mau kuli, a naka ae la hoi kona kino holookoa, pa mai la kekahi makani puahiohio, a omamalu iho la na ao @kaelelewa hakumakuma; pii mai la hoi na ale nunui kohu kuahiwi ke kiekie, a @paialewa ia ae la na moku i o a ia nei me he opala ia. He ulaula kohu koko owaena o ke kai, a ma na kae hoi he eleele. Me ke ino loa o kona manao, ua ku aku la ua kanaka la kaukau aku la e like no me ke ano mau.

            "Heaha keia?" wahi a ka i-a.

            "Ke makemake hou nei ua wahine la aʻu e lilo i Pope."

            "O hoi, ua lilo aku la ia i Pope," wahi a ka i-a.

            I kona hoi ana aku, ike aku la oia e ku mai ana mamua o kona alo he halepule nui, me na halealii e hoopuni ana i au luakini nui la. E piha ana na kanaka he nui wale, a i kona hoea ana aku iloko, ike aku la ia ua hoomalamalama ia e na ihoiho kukui he tausani o na tausani; a e aahu ana hoi kana wahine he aahu gula nani loihi, a e noho ana hoi maluna o  kekahi noho kalaunu kiekie. E kukuli mai ana na alii, na Moi a me na Emepera malalo o kona mau wawae, me ka honi ana hoi i kona mau kapuai wawae.

            Ku malie aku la ua kane la, a liuliu wale, ua pane aku la ia:

            "Ua lilo ae la oe i Pope ea?"

            "Ae, he Pope au i keia wa," wahi a ua wahine la.

            "Oiai, ua lilo ae la oe i Pope, aole loa au mea e ake hou aku ai," wahi a ke kane.

            Noho mumule wale iho la no ua wahine la me ka pane ole mai, aka, ua hoike mai la nae kona nanaina i ka hoihoi ole no kela mau olelo a kana kane.

            Ia wa, ua pane hou aku la ke kane: "Ke lana nei kuu manao, ua lawa kou makemake, oiai ua lilo ae la hoi oe i Pope, no ka mea, aohe au kulana e ake hou aku ai."

            "Na kaua ia e ike ma keia hope aku." Me keia mau olelo, ua hoi aku la laua e hiamoe, aole nae he hiamoe iki a ua wahine la, no ka mea, ua hiaa loa ia oia no ke kuko heaha aku la kana mea e ake hou aku ai.

            I loa no a haule ke poo o kahi i kane iluna o na uluna nolunolu, o ka lilo aku la no ia o kona wahi uhane i ke kilohi i na nani o ka aina moeuhane.

            I ka hoomaka ana mai e weheka pawa o ke kakahiaka, au ala koke ae la ua wahine la, a noho ma ka puka aniani, no ke kiai ana no ka oili ae o ka la ma ka hikina; a oiai na kukuna o ka la e oili ae ana, ua hooho ae la ua wahine la:

            "Aha! Loaa iho la ka hoi kaʻu mea e ake aku ai. Pehea la ina e loaa ana laʻu ka mana e kauoha ai i ka la a me ka mahina e puka ae, a e napoo iho e like me koʻu makemake." Ia wa ua hoala ino aku la oia i kana kane me ka olelo ana aku e hele aku oia e nonoi i ka i-a e haawi mai i ka mana hoomalu a hoohana i ka la a me ka mahina."

            "E hele koke oe, a olelo aku i ko i-a, he makemake au iaia e haawi mai iaʻu ka mana o ke kauoha  ana i ka la a me ka mahina e hana e like me koʻu makemake, wahi a ua wahine nei.

            "E kuʻu wahine, aole loa e hiki i ka la ke ae mai i kena noi au. Aole iho la no hoi oe i lawa me keia mau hanohano, a me keia mau lako he nui wale. I mea aha ia au e ka wahine e apa hou aku ai." wahi a kahi kane me ka inoino loa o kona naau no ke noi hookano a haakei o kana wahine.

            Ia wa ua pii ino ae la e hiki iaʻu ke kali hou!"

            I ka hoea ana aku o ua kanaka la, ike aku la oia ua hele a ooloku launa ole ke kai, a e olapa ana ka uwila, a e ne-i ana hoi ke oiai, a e kuʻi ana ka hekili. Nolaila ua piha loa ia ua wahi kanaka nei i ka makau. Kahea aku la ua wahi kanaka la, aka aohe nae he lohe pono iho o ua wahi kanaka la i kona leo i ka ua mea o ka halulu o ke poi ana o na nalu.

            "E ke kanaka! E ke kanaka ina io hoi he kanaka oe, a i ole, E ka ia e ka ia nui o ke kai. He keu kaʻu o ka wahine hoouluhua. Oiai ke makemake nei oia i ka mea aʻu i ake ole ai."

            "Heaha hou keia?" wahi a ka ia.

            "Ke makemake nei oia e lilo iaia ka mana hoohana i ka la a me ka Mahina." wahi a ke kanaka me ka hoihoi ole.

            "E hoi, a e loaa aku ana i ua wahine la au iloko o kahi ana kahiko olua." Wahi a ka ia.

            A eia laua malaila kahi e noho mau la; haalele aku nae makou e huhu ana kahi kane i ka wahine i ka puni hanohano, a no ke ahiahi e ana, hea ia ae ana makou e hoi mai e pai i ka kakou hiwahiwa.

 

                                                                        Pipi Holo Kaao

 

            O na make o ka apana o Honolulu nei no ka malama o Ianuari i @aui aku nei, he 26 Hawaii, @8 Pake, 3 pukikia me 1 Iapana. Huina pau, he 38 make. O ka haahaa loa kela o na make o Honolulu nei no ka maama o Ianuari no eha makahiki i hala. Mailoko mai o kela heluna o ka poe i make, he 11 lapaau ole ia. Ua kaa la hemahema i ka poe nana na mai.

 

                                                                        UI NOHEA BERELA.

 

                                                            Ke kamehai hoopono - Ke kupaa

                                                            me ka luli ole - He wahine na ke

                                                            kane hookani - ke au popilikia

                                                            a me ka huli ana o ka pomaikai

                                                            mahope o ka wahine

 

                                                                        MOKUNA XXXIV

                                                            KA HOOKOLO A KA LOIO KEWELA

                                                            - AIA OIA MA KE MEHEU POLOLEI

 

            He oiaio, e waiho io ana no ua wahi eke kahiko la a Berela, oiai ua loaa he eke dala hou na Berela, mamuli o kona ike ana ua ano apulu loa kahi eke kahiko ana, nolaila, me kana wahi loaa uuku, ua kuai hou oia i eke hou mamua iho o kona mare hou ana.

            Lalau iho la ua loio la i kahi eke kahiko, a holoholo hele aku la ia mao a maanei o ua keena la me ka noonoo ana o kona poo no kekahi mau mea ana i haupu wale ae ai. Mahope iho, ua hele mai la oia a nonoi mai la i ka olulolu o ka opio Desemona e ae mai iaia e nana oia ia loko o kahi holowaa waiho mea gula. Ua ae koke aku la o Desegula.

            Aia iloko o ua wahi holowaa la kekahi mau mea gula, aka, iwaena nae oia mau mea, e waiho pu ana he lei gula makalii loa, a i hoonohonoho ia me na pohaku daimana o ka wai helu ekahi loa, a e aa ana kohu poe hoku liilii. Mamuli o ke ano e loa o keia wahi lei, ua lilo ia i mea hoopunihei loa i ka noonoo o ka loio aoo.

            Hoohulihuli ae la oia i ua wahi lei la ma o a maanei me kona akenui e ike iho oia i kekahi mau huapalapala i hoailona ia, aole nae he loaa iki iaia. Aole o Desemona i hoomaopopo mai i keia mea a ka loio aoo e milimili nei, no ka mea, ua palulu ae oia i kona mau maka me kona mau lima, a e kulou ana hoi oia me ka piha kaumaha o kona naau.

            "He makana anei keia nau i ko wahine." Wahi a ka loio aoo i ninau aku ai ia Desemona, me ka hoikeike ana aku i ua lei la imua o ka opio. "Aole loa au i ike iki i kena mea mamua," wahi a Desemona me ke kulou hou ana iho no o kono poo mahope o kona pane ana aku.

            "E oluolu anei oe e haawi mai iaʻu i keia mea no na la elua wale no, a hoihoi hou mai no hoi au?" i ninau aku ai ka loio.

            Kunou wale aku la no o Desemona. Wa-hi ae la ua loio aoo la i ua wahi lei la iloko o kekahi apana pepa, a hoo iho la iloko o kona pakeke. Ia wa hoi, ua hoi hou aku la laua no ke keena o Desemona. Aole hoi laua i noho pono iho, ua lohe ia aku la he kikeke mawaho o ka ipuka o ua keena la a laua e u noho ana, a ia wa, ua komo mai la ke kahu wahine a haawi mei la he leta ia Desemona. Lalau mai ia oia i ua leta la me ke ano hoomaopopo ole, aka, i kona alawa ana iho i ka mea nana i kakau mawaho o ua palapala la, ua  ku ino ae la oia me he la, i nahu ia ae e kakahi mookiko a hooho ae la oia:

            "Ea!  Mai iaia mai keia! Aole ka oia i make!"

            Hahae koke ae la ia i ka wahi o waho a hoomaka koke iho la e hoonuu i na mamala olelo oloko.

            "He keu keia o ka lono maikai. Aole no ka oia i make. Ea! E hoonani ia ke Akua kiekie loa. Ke hai mai nei oia, aia oia ke noho la malalo o kekahi malu hale. Eia nae aohe ona makemake e hoike mai iaʻu i kona wahi i noho ai. Auwe no ka hoi kuu aloha! Ka anela hookahi nana i hoopiha i koʻu uhane i keia mea he aloha. Aka, auhea la oia, a i hea la aunei oia e loaa ai iaʻu?" wahi a Desemona.

            Haawi ae la ia i ua leta ia i ka loio aoo a hoomaka ae la ia e holoholo ma o a maanei o ke keena.

            Heluhelu iho ia ka loio i ua leta la, a ike koke iho la ia aole kela he mau olelo ano pupule, aka, ua hookahaha loa ia nae kona naau i ka ike ana iho i kekahi wahi a ua leta la, kahi hoi a Berala i olelo iho ai, ua ike maka oia i ka helehelena o kana kane mua, ka mea hoi ana i manao ai ua make, aka, ua ike nae oia i ua kane la ana i kona wa i puka mai ai mai loko mai o ka luakini. A o kekahi mea hoouoi loa a ua loio la no ka inoa a Berela i hai mai ai o ua kane mua la ana, oia hoi o Vane Konia.

            "Aloha ino no ka hoi kuu wahi wahine. E nana oe, oiai mamuli o kona hooikaika ino i ka hana i na la mamua ae, ua hiki ole i kona wahi kino nawaliwali ke pale ae i na pihoihoi o kela mare ia ana o maua. Ke hoomaopopo mai la oe, au ano e kona noonoo, oiai, i ko maua oili ana mailoko mai o ka luakini, ua kuhihewa oia ua ike ia i ka helehelena o kana kane mua, ka mea hoi i make kahiko. Aia la i hea kahi i noho ai." He mea pono paha e hele koke au i ka hale oihana makai@?"

            Ia wa, ua anehe koke ae la ia e lalau i kona papale.

            "E akahele iki, e kuu Desemona maikai. Ke kuhihewa nei kou manao na loohia ia ko wahine me ke ano olalau o ka noonoo. He mea maikai e kuka akahele kaua. Ua ike maka no anei ka lede opio i ke kanu ia ana o ke kino kupapau o ke kane mua ana i make ai," wahi a ka loio aoo.

            "Aole, no ka mea, ua haule oia iloko o na mawae hohonu o luna o ke kuahiwi, a aole hoi i loaa iki kona kino kupapau," wahi a Desemona.

            "Ahe! Ea, ua hiki anei ia oe ke ae mai i koʻu manao; aka, he manao wale no nae keia oʻu. ke manao nei au, aole loa i olalau ka noonoo o ko wahine, aka, ua inoino kona manao."

            "Heaha hoi ka mea e inoino ai kona manao?"

            "O koʻu manao maoli, aole i make kela kane mua a ko wahine. aka, he mau hana maalea wale no kela ana i mea nona e kaawale ai mai kana wahine ae. A ke ole au e kuhihewa ma ke koho ana, eia keia kane ana ma Ladana nei, a ua ike maka au i ua kanaka la," wahi a ka loio aoo naauao.

            I ko Desemona lohe ana i keia mau hoakaka a ka loio, ua ano hehee iho la ia me he la e maule iho ana.

            Oiai e ku ana he kiaha wai maluna o ke pakaukau, ua lalau koke ae la ka loio aoo i ua kiaha wai la a @hoohaiuu aku la i ke kanaka opio. I ke pohala ana ae o Desemona, au pane mai loa oia i ka loio me ke ano nawaliwali:

            "E oluolu oe e haalele mai iaʻu, oiai he makemake au e noho hookahi."

            He akenui ka loio oluolu e hoomalielie aku i ka opio me na huaolelo hoolanalana, aka, ua ane hiki ole i kona mau lehelehe ke hoopuka aku, nolaila, ua ku ae la oia, a me na kaina wawae nihi malie, ua oili aku la oia mai loko aku o ke keena o ka opio, me he la e pula aku ana oia mai kahi aku o kekahi mea i make.

            Huli hoi aku la ka loio maluna o kona kaa lio, a i kona hoea ana aku ma kona @keena oihana, ua halawai aku la oia me kana kakauolelo, oiai ia kanaka e kulou ana ma kona pakaukau, me ke kope ana i kekahi mau palapala kanawai. Ua @kunou haahaa mai la ua kanaka la i kona haku, a mahope iho o kekahi mau kukai olelo pokole ana, ua komo loa aku la ka loio no kona keena malu.

            I ua loio la i wehe ae ai i @koaa papale a me kona kuka nui, ua oili hou mai la oia a pane aku la i kana kakauolelo.

            "Ina e hoea mai ka Haku Hakahuka, e alakai loa mai oe iaia maloko nei o kuu keena malu, aole nae oe e ae aku i kekahi mea e aku e komo mai i loko nei o kuu keena."

            Mahope iho, ua holoholo hele ae la ka loio ma o a maanei o loko o kona keena, a hele aku la oia a ma ke kapuahi hoopumehana, ohiuhiu hou ae la i ke ahi i aa pono ae. Ia wa, ua unuhi hou ae la oia i ka lei gula a Desemona i haawi mai ai iaia a hoihoi hou aku, a hoomaka hou iho la oia e lolelole me ke ake e loaa iho iaia kekahi hoailona e hoike mai ai i kekahi malamalama no na mea e pili ana i ka lede opio i nalowale.

            "Ua koho wale no au i ka po nei aia kekahi mea huna iloko o ka naau o kela konia, no kekahi mea e pili ana ia Berela Desemona," wahi a ka loio iaia iho.

            "Pehea la, ina io e hoea @awaka ae ana kela Vane Konia ma ke ano oia no keia Rolina Dane. Konoia ka hooilina o ka inoa a me ka waiwaio ka Haku Hakahuka. Aia, e noonoo ae au. He oiaio, ma kela wahi io no ia i ka wa a ka Haku Hakahuka i kakau aku ai. Ae, i Geneva io no ia kahi i noho ai. He oiaio, ua kakau ia kela leta, a hoouna ia, me he la, he pule okoa mamua iho o ka wa i loohia ai kela poino i kela mea maluna o mauna Rose. Ua hai io mai no ka Ela iaʻu, ua makemake oia e hoolilo i kekahi o kela mau pilikoko ona i hooilina nona, oia hoi ka mea e ae ana i kona manao, e mare me ka hooilina wahine a kagarope, ka lede Octavia. Malia paha ua hoike e aku ua haku la i kela manao ona ia Konoia ma ua leta la? A ina pela, alaila, ua komo io no paha kela manao iloko o ua Konoia la e haalele i ua wahine mua la ana? Nolaila, ua hana io paha kela Konoia i kela mea,  a ua manao io hoi kela wahine ana ua make io kana kane?

                                                                                    (aole i pau)

 

            I ka la Sabati aku nei i hala, akahi wale no ma ka wa mua loa i piha ai a hu na luawai ekolu o ke aupuni ma Nuuanu. A no ka piha loa, ua hookahe wale ia aku ka wai iwaho o ka lua e hoomaunauna ai. Ua olelo ia, ua lawa ka wai i ke kula nakauhale no hookahi makahiki.

 

                                                HOOLAHA @HUMAU

 

                                                            KAKELA ME KUKE

 

                                                            KA - HALEKUAI - NUI

 

                                                            WAIWAI  LIKE  OLE

 

                                                                        NA MEA

 

                                                            HANA KAMANA APAU

 

            Na Lako pili hao kukala hale, Na kepa, Na lei ilio, Na kaulahao ilio, Na Pahi, Na Upa, Na Kope hala, Na Palupalu

 

                                                                        PALAU LIO

 

Na mea wahiai, Na au ho, Na au koi, Na kua bipi, Na lei bipi, Na kaulahao bipi, Na uwea pa, Na kao palala, Na mea Piula, Na ipuhao.

 

                                                            MAKAU ME AHO LAWAIA

 

Na iliwai, Na kaula, Na hulu pena, Na pulumi, Na pena me ka aila, Na kopa, Na aila mahu, Na pakoke poi.

 

Na pakeko hao, Na kapu hao, Na pauda, Na kukaepele, Na uwiki, a me Na ipukukai.

 

                                                            Mikini Humuhumu Kaulana

 

                                                A WILCOX & GIBBS, HOOKAHI LOPI.

 

                                                            KA REMINGTON, ELNA LOPI.

 

                                                A me na ukana he nui loa, o kela @ano a me keia ano.

 

 

                                                                        KAKELA ME KUKE

 

 

                                                                        PAPA!     PAPA!

 

                                                                        AIA MA KAHI O

 

                                                                        LEWERS &  COOKE

                                                                                    (LUI MA),

 

                                                            Me ke Kahua hema o Alanui Papu me MOI.

 

 

                                                                        E  LOAA NO  NA;

 

                                                                     PAPA   NOUAIKI

 

O kela a me keia ano, Na Pani puka, na Puka Aniani, na Olepelepe, na Pou , na oʻa, na papa hele, na papa ku, me na Papa Moe he nui loa.

 

                                                            NA PILI HALE O NA ANO A PAU

 

                                                                                  a me an

 

                                                            WAI  HOOHINUHINU  NANI

                                                                 o  na  @aoo  a  pau  loa

 

 

                                                            Na Balaki o na Ano he Nui Wale

ke hai ia aku nei oukou e na makamaka a pau, ua makaukau keia mau makamaka o oukou e hoolawa aku ma ua mea a pau e pili ana ma ka laua oihana no ka

 

                                                                     UKU  HAAHAA LOA,

 

                                    E like me ka mea e holo ana mawaena o @lmua a me ka mea Kuai.

 

 

                                                            HELE MAI E WAE NO OUKOU IHO.

                                                                               2396 - q