Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 9, 4 March 1893 — HE MOOLELO HAWAII. [ARTICLE]

HE MOOLELO HAWAII.

• ,U >i\ ; N \ f:. i kkk.uh v4r Hi v»<f \Nt> i..jki; I o >*\ V ,jcr Pl"NI K X Hl'H\ , IsO NU. HUiUiu.—H#rCv—hisi, hvaia. *rumh;%mi» aa;:-nra'i» ' o-c-ore~ i.OiK-imn-». r- ; < i. m *hftru, iiii.», uLi>ti.fa. b- 4 tii I- *, w ♦»-<««•», rv?..v; - n;<s;i, » «>- 'Tr-r . < rc- re—'.»it'. r< t;;*ti*sfc-niu.*. * rU:u-. ?-.x» i roo tL*Wk, u-rure.. / j Ka* uhiros.—Ku~nai. ku ~\\aw ?. no>- | ka, luaheamaww- | oa # k w vr~ | ni, -ii n»i*ā >. Uun:-. ;ii. iiu- \ ka, awh*ii y lv s, h.iku -nui 5 huktt-aun;i'.», ku'u. iu»kHi hi # kt*.»u, k;u 7 | %V4en », liīi;h >kshi. ut - ī wcnj t l uhiw», k »tv. ;<:vi-nul, [ .Mi k.H lUi!M aiU i iCv>* ni.i'.l t\a A i j huli id e ka $*♦»> un »x: »>. l»e m.xu ku- \ pun* hv;-c>k«ilii a Ut» H!\ui h o!< t.»> i hookiihi !u» kvi.i » pau 1 a i k* \va | kahiko, a r.nht {»? «hkc i' SL k t <»u*lo; it> likl* jniii i n-i' k-* i i

j Aka ii<sr a.r«- i t k.i i kuiiiu. 11 *».*•' i 1 " ' oK" •: | HaWaii »:e! !••:•» m'. F.t -Ae- \ iioi ku |hv »;i )i Unw n i nei aku k ; hi.-oui ui-:'» k':r;i:Li: a ! i i»ela iii> hoi «■: • Si:«*o<, <;h • <>.op.Mm > ! ma 'Ui. A 4»</ ai:! itk:i n • ;15:;j:h:> e ae : j o ia aiu.v M ( t <n«.»kui\» { o.i -.u», o ! ike ai k»si«u i ke ««■ » " Uu » o' o *f»a '0 i l 'ill k(i ti īk.• • ;<•!». ! MOiu'N'A f; 1. ; NO NA KIK l' I. i' 'ii A . ; t\t kapa :i kti ka po»' ki«l>ir:o ( !r» ; ) kukulu ma'k» 4 :»r»» •ka l-*b- :.nt» «> |ka la. Ma k:«hi »1 ;1•:. ' i ma; :?, i oke kukulu i;; .. ma !:al»i a 1 ka la e komo ai. e» k'» kuh» K>> ;v ha- \ ua ia. Ina e huii kek:<raUa»ra kahl f okala ē ko:ro ai, al.iila o ka : oao j ma ka liaia hema, he kukuiu Hi-ma 1 ia; a ma k 1 lima ;tk;iu, h - kukulu f Akau i:i. t'i ]i«Ū km' i ni. 'i 'n r.i ku- ; kulu ma knhi e f>ili aku :»'>a ika | lanl wale no, «ole mn kahi o ka m - ! kupuni. 1 He okoa ke kapa ana aku ia in.iu kukulu ma kalii e pili nnn i na aoao oka mnkupnni, penei: lua e noho ke kanaka u-a ka ao io komohana o ka mokupuni; h<> kukuhi llikinao uka a he kukulu Komohana o kai: no ka holo ana » kai a rne kft pii ana uka keia mau inoa; a » ole, no ke iekie o uka n haihaa o kui. Ao ke kukulu Akau, o luna i>.: o ke kukulu Hemn, 0 lalo ia; no ka pa ana mni oka makani ma ka Akau, 0 na'e ia; a holo aku ka mnkani i ka Hema, 0 lalo ia; nolaiia mai keia mau in< 11. 0 kahi e piii ana i ka lai-.i, o k;\ paa iluna ia; e pill ana I ka houua, o ka paa Ilalo ia; mawaena o ka lani a me ka honua, o ka lewa in; a o ka hookui a me ka hnlawai kekahi mau inoa. 1 ka noho ana o na kanaka ma ka mokupuni, ua loli ke kopa ana i na kukulu; ma ke ano nae o ko ke kanaka noho ana, ma ka aoao i kui>ono iaia o ka mokupuni. Ina i noho ke kanaka mn ka aono hikina oka mokupuni, ua kapa oia i ke komoliana 0 uka, i ka hikina 0 kai, a 0 Uona alo uu huli lcu{K>no aku i ka hikina; nolaila e kapa ana oia i ke kukulu Hema ho akau, no ka mea, aia malaiia kona lima akau; a e kapa aku 110 hoi I ka Akau, he hema, uo ka mea aia malaila kona lima iiema. Pela hoi ke noho ke kanaka ma ka hema 0 ka mokupuni ke huli pouo kona alo 1 ka hema, e knpa ana oia i ka llikina he hema, a i ke Komohana he akau. Kla kekahi kapa hou sna i ke kuknlu hikina, ma ka hiki ana mai o ka la, o ka la hiki ia; a ma ke komo aua aka la, oka la kau ia. Pela i oleloia ai, "Mai ka la hikl aka la kau, mai ka paa iluna a i ka pna ilalo, ka hookuime ka hoohalawai.*' Ua pili uo kela mau iuoa i na aoao 0 ka mokupuni wale no, aole ma na kukulu oka lnni; no ka inea, ua i ia penei, o Hawaii ka la liikl a o Kauai ka la kau, oka nkau ona mokupuni, 0 kela paa ia; n 0 ka hema, o keia paa ia. Eia kekahi kapa ana 1 na kukuiu ona aoao oka moana. Ma ku alihi moana 0 piii ana i ke kumu lani, e 1 moe poai ana ma ka paepae oka honun a puni, ua kapa ia, 0 kukuiu oka honua. O kahi ma ka allhi aouli maluna iho, e hui ihoana ma Ka alihi moana o poai ana i ka moana a pani, o kukuhi o ka lani ia pfai. O kahi mai ka honua aku a i ka moana, a pili aku i ka nlihi aouli, o kahiki-moe ia j>oai. A oka alihi «ouli e hui ana me ka aiihi moana e pili ana iluna, o kahiki-ku fa i>otii; a maluna neolnila, o kepapa-nui la poal; a maluna ae o kepapa-lani ia; a maiuna pono iho, kapuiholani ke kuina ia. O kah» nialalo iho oka lani, o ka iewa-lanl ia; a malalo iho o kahi a na manu e iele ana, o ka iewa-uuu i»; a ma kahi n ke kanaka e paa ana i ka laau a iewa na wawae he lewa-hoomakua la.