Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 15, 15 April 1893 — Moolelo o ka Aha Ekalesia o Hana. [ARTICLE]

Moolelo o ka Aha Ekalesia o Hana.

E Mk. Lu> ahoupos 'PONO: Aloha «ie: —E «4uulu la naai e koo hanolwno i w«hi k#awale o kou kioo iahilahi no kela mau e kau ae Ia maluna. Ma ke Sabali iho nei la 19 o Maraki M. h. 1893, maloko oka luakini o Waiianalua Hana, mahope o ke anaina pole i malama ia e E. M. Hanana kekahi luuakahiJ*o, ua noho iho la ka aha luna a me na hoahanau o ka £kalesia o Wananalua a noonoo i kekahi kumuhana, oia hoi keia:

Eae mai ia'u i ekolu malama a h« j aku no au. Oka mea nana ke kumnhana maluna ae, oia no ke kahu o ka Ekalesia o Wananalua, e noho kokua Lunahoopooopono ala n$ ka Puka La Kuokoa," a mamoli o konahiki ole ke hoi mai a halawai pu me kona Aha Luna a me na hoahanau, nolaila ua hoouna mai oia i kekahi ieta ma o B. K. Kaiwiaea u, e hoike ana i kona manao a me kana noi.

Ma ka hora I auioa la, ua noho iho la ke anaina malalo o ka noho lunahoomulu ana a B. K. Kaiwiaea, ao E. M. Hanuna ke Kakauolelo. Laweia ke kumuhana a noonoo.

Ku mai o G. P. Kauimakaole a olelo mai la: E Mr. Lunahoomalu, ua maopopo ke kumuhana, a o Ka'u wale no e noi nei, e hooholo keia Aha Luna a me na hoahanan, e kauoha aku iaia e hoi mai e malama i kona ekalesi«. Na J. K. Hanuna i puiliili ae imua o ke anaina, me ka amaina ana, e hookuu loa aku iaia e lawelawe ina ia hana no ka mauawa pau ole, no ka mea, e lilo aku ana paha oia kekahi o na Kuhina o ke aupuni a i ole, i Peresidena no Hawaii nei, a he hana kupono 010 ua kakou ka uua ana aku iaia e hoi hou mai i hope nei, a he kulaua hoi e hooi ae ana i ka hanohano ia Han:; uei.

Na J. H. S. Kaleo i kahoahoa ae —me ka olelo ana, ke minamina loa nei au no ka loaa ole ana ia'u he mana koho maluna o keia ninau, ua loaa nae ia J u he mana kuku iloko o ka Aha Luna, aka, ma ke kuinuhana iaiua o Keia anuina, ke hooIkaika nei au ma ku aoao e apono aku i ke noi, aole lioi e like ine ka ka makua i olelo iho nei, "e hookuu aku 110 ka manawu pau ole, no ka mea, e loaa aku ana ka kekahi oihana iaia mai na Kuhina mal, u i ole oia aku anu paha kekulii Kuhiua.,, He moeuhane palaualelo ia na kekahi kanaka e noonoo muu ai. O kana no i noi mai nei, ae aku kakou iaia no ekoiu uiahina a hoi mai no oia, nolaila, e !u;omaopopo kakou i ke kumuhana, a e hooholo iho kakou e like tne kona noi.

Na P. Kauimakaole i uamuuamu mai a hoouuauna ae la innia o ke anaina ma ka olelo ana—Aoie i like ko'u manao me ko kelu inakamaka, no ka mea, aole na kakou i olelo aku iaia e hele a lawe i kela hana, aka, nana no, a ke noi mal nei nae ia kakou « hooUuu aku iaia, ua oi loa aku ka pono, in:v ua lawe oia i i hana, e hoopau lou aku laia.

Na P. K. KauimuKaole i 01010 mai—Eia na hoa kt_» kamailio nei e hoopau loa ike kahu, e ae aku i ekolu mahina, aka, Ui.i ka K*t;i imua o kei i halo, e noi mai ana o ae aku 110 ekolu uiahioa u hoi u\ :i

no, aka, ina pahu he noi e ii(K«kuu loa aku, alail», aia au .oa ka ao.io »• liookuu aku, aku, uo na kamailio ano ole, aole au e kamailio ana no keia kumuhana.

Na S. W. Kaai i kaiehu ae i ka puiliili a mahele ae la i nn puu elua, a lielu ae la i ko k' la a me keia puu, me ka oielo ana —He elua no moa ano nui iloko o ka aelike, oia ka aoao mua a me ka aoao olua, u ua like hoi ia me keia ekale.->ia a me ke kahu. I ka manawa e kue ai kekahi 1 ka aelike, ua hewa oia; nolaila, owai ka mea i kue, o ko kakou kahu no, ua hele aku oia nie ko Kakou ao ole. I ka mauawa holo balota iho nei, ua ae aku kakou iaia me ka maikai, a o keia, ua hele aku oia me ka manao i na liana o ke kino, uolaila e akahelo oukou ma ke koho ana.

Malia, ua ike no ke kaiiu, aole i lawa kona oia e noho nei maanei, nolaila, hooholo oia e lawe i ka uku i oi ae, he hana naauao ia, akti, ke noi mai nei oia e hookuu aku kakou, ua oi lon ka pono e hookuu loa aku kakou iaia. Heaha ka waiwai o na olelo naauao i eliuia wale no poe nftna e hoolohe aku. Heaha ka Kawainui! A heaha hoi ke kuleaua o ka Aha Kuhina ma ka hooponopono ekaiesia. Na ka Ah.i Kuhina anei keia nupepa? (Ua pane mai o J. K. Hanuna, na ka Aha Kuhina.) Aoie pono e hoohui ia oa hana piii aupuni me na hana hooponopono eknlesia. Ke kokua uei au e hoohuu loa aku i ke kahu.

Na W. P. Haia, wahi an:» i oleio ae ai—He hana nui no keia na k* ekalcsia e hana ai ina peneia wale no e kamailio ni. Ma ko'u hoolohe ana nku nei i na manuo © na hoa, me he ln, e ahewa ana iakou i ko ke kahu hana ana me keia; aoie ī hewa ke kahn. O ka io oko lakou nei mauoo ma ka nana aku, luokoa lou ia } a ko uhiuhi mai uei maluna o ke kumuhana hoo}*au ioa i ke kaha," ka inea hoi i loaa ole iloko o kela leta, a he kalai manao koiakou nei maW'houeo ko kumuhana imua o keia anaina.

Ke minamina loa nei au o ulu mai he kuee mawaena o keia ekuiesia ina e laM*e ana kakou a hooholo e houkun i ke kahu, no ku iue« īnn e hwkuu aua kekahi j>>e, e hoeiie aoa kekahi poe, a oia ka īi->oniaka ana e mokuahana. Ho mea pono e noonoo akahele la a ioaa ka oleio hoohoio kupona Mai ia Mu H. Reuter ae—Ke ininamina nel au o ioan he oleio hooholo o ahewa aku ana i ke kahu a e hookou loa ako iaia, oiai o ke kumohaoa waie no, e ae aku no ekoiu uiahin i, aka, ke alakai tu<«ij oei kekahi poe hoa oaaoao i ka me^

iu;i\vaho ae o ke kaoiuhaua, a he I mea hol i hookahaa mua ia. Ma ka j naua ako, ua loaa ka olelo hooholo i keīa maoiiWH, akn, ke ao aku nei au i koai ohana, e holoi i ko kakou ui3u lioia a maemne, a uiai ae e kaa iiiai ke alina o ko kipaku kahu maluna o kakou.

Mai a EM. Hanona inai—He mea pono ia Kakou e hoopolulei malnna o ke kumuhaua, a o ka hookaha he nmiu okoii aku la. Ma ko ? u manao, ua hnwa uo ke kahu mnmuli o kona waiho ana mai i keia noi na kakou e noonoo aku, mai oi ioa aku ka pono ina oia i waiho mai i hope oona, aliila, aole e hiki ia kakou e lawe a noonoo i kei» noi, a i kona h. alele ana i na hipa, ua hewa oia, mahope komo mai na iliohae, a o ka lilo uo ia i mea ole.

Ku mai o Bila Bolabola a olelo mai la—Heaha no hoi ka hewa ina kakou e ae aku ana i ekolu mahiua.

Na 3loses Pipi—No*u iho ke ae nei au i ekolu mahina, a hoi mai no »a, elike me kana uoi.

Ku mai o J. H. S. Kaleo a olelo mai la—Ma ka hoolohe ana i ka olelo a na hoa, ke hookokoke aku nei kakou i kahi o ka olelo pilikino o kekahi i kekahi. Mai lawe mai kakou a noonoo i ka hoopau i ke kahu, ia kakou e hana ai pela, ua hupo loa kakou. Aole e hiki ia khkou ke lawe mai i ka hana u ka Aha Luna Kahiko o ua mokuuuni o Maui a i Hana nei hooholo ilio kakou e kipaku ike kahu. Oka kakou hana, iua e makemake kakou v hoopau i ke kahu, e haua i Pal ipala Hoopil a waiho aku imua o ia Aha; aole he kuleana o keia ekalesia e hoopau ai i kekahi kahu, nolaila, e hooholo kakou penei: E ae aku i ke noi, a i ole e kauoha aku inia e hoi mai, aole hoi e kipaku loa.

Kuekaa hoa mai o J. K. Hauuua, uole pouo iu kakou eao uku i kana noi, he hoolanakilu unu uku ia iain» ua iawa ko kakou ae auu aku i ka niauawa i hala; o ka haua ana a k«> kakou kahu pela, lie kokua loa oia i na hana a keia aupuni kipi, e ku kuawale na kahunapule in» ua pono uhane, aole e komo pu iioko o na hooiwnopono aupuni ana, a ke manao nei uu e hooholo penei: Ua ahewa iaoe, aka, ua hooKuuia oe.

Na ka Luuahoomaiu mai—He wahi mea uuku wale no keia, aka, i ko kakou kamailio :nw, ua pau wale ka manawa i na kamuiiio waiwai ole, a ua hala elua liora ia kakou; o ko'u mauao no ke kahu, ua liewa oia no kona haalele ana ia kakou, a e ae aku uo elike me kana noi. No ka koopaapaa o ka Hale, ua hoololi mai o Kaleo i ka ninau a J. J\. Hauuna i kokua ia e Kaai, a penei ka hoololi: Ua a!:ewa ia oe, a uu ae ia ko noi. Kokua ia. Ninau in a hooholo i:<—M» ke ahewa, eha, n eiia iuu ku hoole. Koho ka Lunahooiualu m;v ke aliewa. Ma ka ae ike noi 0, u ma ka hoole ō. ilooholo loa ia. Hookuuia ka i»ala\v:ii. MAKA A IiAK.