Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 16, 22 April 1893 — NA KULANA AUPUNI LIKE OLE. [ARTICLE]

NA KULANA AUPUNI LIKE OLE.

Ma ka nana ana iwaena o ka lahui i keia wa ? he ekolu mau mahele nui e ku nei. 0 ka inna, i Ripubalika Kuokoa; oka lna. i Aupuni Moi; oke kolu. e Hoohui Aupuni inalalo o ka malu o Ameiika līuipuia. lloko o keia mau mahele like ole iwaena o ka lahui, ke auiueume nei kela a me keia aoao kalai aupuni. Ua niakemake makou e hoike aku imua oka lahui i ko mnkou manao ponoi maluna o keia mau maiiele. oke aupuni Moi, aole a makou manao nui ma ia maliele, oiai, ua ike kekahi poe i ko makou manao akea imua o ka lahui no na hana ino hohe wale, ka ae wale ana i ka hila lotari, opiuma a me ke kumukanawai, ua like ia hana ana a ke aupuni Moi me ka laikini ana i ke kanaka akamai loa i ka aihue, ike kanaka ikaika loa i ka pepehikanaka a me ka hao wale, ua ahona e laikini iaia poe mamua o ka ae ana i ka bila lotari. a o ka poe i kakoo iloko o ka Ahaolelo i keia mau bila kanawai pepehikanaka. a i ao aku ika Moi e

hana pela, o lakou no ia e makemake nei e hoihoi hou ae i ka Moi iluna o ka nohoalii. I aha ai hoi? I ku ai ka lakou apa ia Hawaii ho moku nui, a lilo hou iloko o ko lakou lima na hooponopono aupuni ana, oiai ua puiliili lakou mamua o ka lawe ia ana mai o keia mau hila, a na mahelo ia ae i na puu like ole mawaena o lakou ke ko keia mau hana. Auhea ke kupa o ke aloha lahui a me ke aloha aina oiaio? Heaha ka waiwai e loaa ana i ke kanaka a i ke aupuni, ke nui ke dala ma ka waihona a lilo aku ke ola o kekahi kanaka, mamuli o kekahi kanawai i kauia e pepehi ana i ke ola kekahi kanaka? Aole loa he waiwai. 0 ka Ripubalika Kuokoa. oia ka maKemake o kekahi poe, no ka ike aole he alanui e liiki liou ai ka Moi maluna o ka nohoalii. a ke huli m'ai nei ka poe puni alii a kokua i ka Hipubalika Kuokoa, i koho ka lahui i Peresidena alaila e puka ana lakou, no ka mea, he lili oihana ka manao ana pela, aole nae he ike aku ia mua i ka hopena aw r aaw r a e hiki mai ana. 0 ko makou ike aole loa e hiki ia Aupuni Kipuhalika ke kukuluia ma Hawaii nei. 0 ke kuinu, ua nui a lehulehu na ano lahui like ole i komo iloko o kakou nei, e noho ana na manao lili iloko o kela a me keia lahui, no ka mea, ua ike ia keia manao i keia wa mawaena o na lahui a pau e noho nei me k;ikou. P ke Kau Ahaolelo o 1892 i hala iho nei, oia ka hoike oiaio loa a me ka punana i noho ai o ka lili ma ke ano o ka ili mawaena o na lunamakaainana Hawaii. 0 ka hopena oiaio, e ulu mai ana ka haunaele kuloko iloko nei o ka aina a e poino ana ka lehulehu a me ka waiwai o na poe kuonoono īloko nei o ka aina, a o ka hoomaka no ia o kekahi mau mana aupuni e ae e iele mai a kaili ae ī ke kuokoa o ko kakou aina, ina paha 0 Farani ? Beritania, Geremania, a o lapana paha, no ka mea, aole e hiki m kakou ke malama i ke kuokoa o ko kakou aina. Nolaila, o ka mana aupuni Moi a me ke aupuni Ripubalika, he mau mana no ia e lilo kaokoa aku ai ke aupuni ma keia mua aku, aole 1 ike ka lahui i keia mea, aka, o makou ka i ike a hoomaopopo, a o ia ike oia ka makou

i e hoonaauao aku nei i ka lah j e paakiki ana oukou i ko ai 0 ? ! I i ka Moi. i ka aina a n ie v l | lahai. aka, o hiki mai atu hora, ka la a me ka makah>V e lawe lima nni iaaeai: 1 kakon aina me ka ao akn t a oia ananei ko oukon\ x e ike ai he hae okoa ko ; tl aoa maluna o ka pahn h;ie! Hawaii neL 0 keia ike o makou i ke k; lanalana o ke aupum M>■ 4i me ke aupuni Kimibaiik.\ manao ia nei, aole o mak^ 1 makemake e kokua i kokaīu • ia mau hooponopono aupna oka makou aupnni i make ai, oia ka noohui aupu; me Amenka Huipuia, i ioaa ka mana aupuni koikoi le* 1 nana e malama ia kakou. aoU he enemi kuloko e lanakiU aole hoi he enemi kuwahe e hoohannaele mai, A ina h* aupuni Moi a Repubalika Ki okoa e paa ana ke dala aole* koipo mai iloko nei o ka ain* oiai he kulanalana wale. ah ina e hui me ka makou aupu» e makemake nei. alaila. e k>' heawai no kedala iloko noi ka aina. pau ka pilikia. ,