Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 17, 29 April 1893 — Page 2

This text was transcribed by:	Noa Berry
This work is dedicated to:	My ancestors

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

MA KE KAUOHA.

Honolulu, Apr. 26, 1893

Ua hookohu ia aku o GEORGE N. WILCOX, Esq.. i keia ia i Makai nei no na Mokupuni o Kauai a me Niihau ma kahi o Samuel W. Wilcox, Esq., i waiho mai.

E.G. HITCHCOCK,

@amoku.

Apono ia:

WILLIAM O. SMITH.

2489-1 Leio Kuhina.

Honolulu, Apr. 21, 1888.

Ua hookohu ia o Capt. JOHN MACAULEY ma ka la 10 o Aperila i Paila@a no ke Awa o Honolulu ma kahi o Capt. A. McIntyre i waiho mai.

THEO. C. PORTER,

2499-3 Kuhina Waiwai.

Ua hookohu ia o R.P. HOSE, Esq., i keia ia i Agena Hooialo Palapala Aelike Paahaua no ka Apana o Lahaina, mokupuni o Maui.

JAMES A. KING,

Kohina Kalaiaioa

K@ena Kalaiaiua, Apr. 22, 1893. 2439 3

Ua hookohu ia o M. H. Rauika Esq. i keia ia. i Agena Hooiaio Palapala Aelike Paahana no ka Apana o Hana, Mokupuni o Maui.

JAMES A, KING,

Kohina Kalaiaioa.

Keena Kalaiaina, Aperila 22, 1893.

2430 3t.

Ua hookohuia aku o J. H. WAIPUILANI, Esq., i keia ia i Notari no ka Lehulehu no ka Apana hookolokolo Kaapuni Ekolu o ko Hawaii Pae Aina.

JAMES A. KING,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Apr. 26, 1893.

2489-3t.

KUAI O NA PA AINA AUPUNI MA AINAHOU, HELU 76 A ME 77.

I ka POAKOLU, Mei 24, 1893, hora 12 awakea, ma ke alo iho o Aliiolani Hale, e kuai ia aku ai ma ke kudala akea ka hoolimalima o na Pa Aina Helu 76 a me 77 ma Ainahou, Honolulu, Oahu.

Manawa. No 10 makahiki ka hoolimalima. Uku e hoomaka aku ai e koho he $300 o ka makahiki, e hookaa mua ia i kela a me keia hapalua makahiki.

J.A. KING,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, April 24, 1893. 2439-3

Ua kohola o Hon. William C. Wilder i hoa no ka Aha Kuka o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina, ma kahi o John A. McCandles i waiho mai.

Eia na hoa o na Aha Hooko a me Kuka @@alalo iho:

Sanford B. Dole S. M. Damon

Jas. A. King, Cecil Brown

Theo. C. Porter E.D. Tenney

Wm. O. Smith F.W. McChesney

John Emmeluth Ed Suhr

John Nott Wm. C. Wilder

C. Bolte W. F. Allen

Jas. F. Morgan F.M. Hatch

H. Waterhouse Alex Young

CHAS. T. RODGERS,

Kakauolelo a na Aha Hooko me Kuka.

Honolulu, Aperila 18, 1893. 53 2438-@

HOOLAHA.

Keena Waiwai, Honolulu, Apr. 17, 1893.

Ke hoolaha ia aku nei ka lohe, ua hookohuia aku o James B. Castle i keia la i Luna Kute Nui no ko Hawaii Pae Aina ma kahi o A. S. Cleghorn i waiho wai.

SANFORD B. DOLE.

Na ka Peresidena,

James A. King,

Kuhina Kalaiaina.

Theo. C. Porter,

Kuhina Waiwai.

W.O. Smith,

Lolo Kuhina.

2438-8 53

HOOLAHA.

Keena Waiwai, Honolulu, Apr. 17, 1893.

Ke hoolaha ia aku nei ka lohe, ua hookohuia aku @ Frank B. McStooker i keia la i ope Luna Kute Nui ma kahi o Geo. E. Boardman i waiho mai.

JAMES B. CASTLE,

Luna Dute Nui.

Apo@ola,

Theo. C. Porter,

Kuhina Waiwai.

2438-3 53

Ua hookohu ia o Moses P. Waiwaiole, Esq., i keia la i Agena hooiaio i ua Palapala Aelike Paahana no ka apana o Wailuku, Mokupuni o Maui.

JAMES A. KING,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Apr. 17, 1893.

HOOLAHA.

E waiho ia aku ana no ke kuai na poo leta i kuui hou ia o ke Aupuni Kuikawa ma ka Hale Leta ma–a mamua ae o ka la 20 o Mei, 1893, mahope aku o ia ia, e pau ai ka hoopuka ia ana o na poo leta mua a me ke kuai aua aku ia lakou, a aole loa he poo leta kahiko e kuai ia aku ana no ke kau ana ma na mea pili leta.

J. M. OAT,

Luna Leta Nui.

2438-4 53

Pa Aupuni, Molokai.

I kulik@ ai me ua hooko ana o ka Pauku 1 Mokuna XXXV. o na Kanawai i aponoia ma ka la 11 o Augate A. D. 1888, ua hoololi ae nei au i keia la i kahi e ku ai ka Pa Aupuni o Ualapue. Molokai a i ka pa e kokoke la i ka luakini o Kaluaaha, a ma ka aoao makai o ke alanui Aupuni o ka mokupuni o Molokai

J. A. KING,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Apr. 18, 1893.

2488-3 53

Ua hookoku ia o MR. E. LILILEHUA i keia la i Luna Pa Aupuni no ka Pa Aupuni ma Kaluaaha, Molokai, ma kahi o J. Kaoo i waiho mai.

J. A. KING,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Apr. 18, 9893.

2438-4 53

Ua hookohula o Stephen Von Berg, Esq. i keia la, i luna nana e malama i na aina aupuni ma ke awawa o Nuuanu, Hnolulu, Oahu, a e hopu hoi i na holoholona helehewa e loaa aku ana maluna o ua mau aina la, a maluna o na alanui e moe ana mawaena o na Alanui Kauka a me ka Palu o Nuuanu, Honolulu, Oahu.

J. A. KING, Kuhina Kalaianina.

Keena Kalaiaina, Apr. 1893.

2437 45-2

HOOLAHA.

I mea e hoomahuahua ia ai ka maikai e like me ke hiki o ka Buro Mahiai a me @ia@aa@, ke kono ia nei ka lehulehu e haawi mai i na anoano i hiki ia lakou ke haawi wale, mai na kumulaau a me na laau hihi maikai mai e ola ana me ko lakou mau aina, a anoano o na ano huaai i hookomo@a mai iloko nei o ka aina, a e apo ia aku no me ka nana ola iae he uuku. O na anoao a pau e loaa mai ana i ka Buro me na anoano e ae i hookomo ia mai e lakou, e hookawowo akahele ia no ma ka Pa Hooala Lana o ke Aupuni, a haawi manawalea ia aku e pani na mokupuni.

Ua hiki no ke hooana ia mai na anoano i na wahi malalo iho: Ma ka Pa Hooala Laau o ke Aupuni, Alanui Moi. E. O. Hall

@Son, Hale Aupuni, a i ole na hiki no ke kii ia aku ke hoikeia mai i ka mea nona ka inoa malalo iho.

J. MARSDEN,

Komiaina Mahiai a me Ui@laau.

Aperila 19, 18@8. 53 2438-3

HOOLAHA.

Keena Waiwai,

Honolulu, Aperila 1893.

Ke hoolaha ia aku nei ka iohe, e apo ia aku no na koho e ka Oihana Waiwai no ka Ale Hawaii no ka $750,000 Bona Dala Gula Amerika i hoomana ia e ke Kanawai a ka Ahaolelo Hawaii i sopnoia i Januari 11, 1893 a me ke Kanawai pu a ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina i aponola i Feberuarui 13, 1893 no Na Hana Kuloko, ahiki i ka huina o Elua Haneri a me Kanalima Tsusani ($250,000) mau Dala a o kekahi hapa paha o ia.

O keia mau Bona oia ma ka Hookahi Tsusani mai Dala ($1,000) pakahi, e hoaie ana no ka manawa uole e emi iho malalo o elima mau makahiki (5) aole hoi e oi mamua o iwakalua makahiki a e kauia ko lakou ia mai Aperila 1, 1893 aku, e lawe ana ma ka ukupanee eono hapa ha@eri (.06) o ka makahiki ma ke Dala Gula Amerika a me ka hookuu pu ia mai na auhau aupun@ aku.

Ehokaa ia ke kumupaa a me ka ukupanee ma ke Dala Gula o Amerika Huipuia, a i ole ma kona like ma ke kaumaha a me ka maemae.

Aole nae ke Kuhina Waiwai e hoopaa ana iaia iho e ae i ke koho kiekie a koho e ae paha.

E haawi ia aku ana no na palapala hookaa i ka poe a pau i ae ia na koho, e hooia ana no ka haawi ana i na bona i ko lakou wae hiki mai ai i Honolulu nei.

THEO. C. PORTER,

2438-5t Kuhina Waiwai.

Kuai o ka Hoolimalima o ka Aina Aupuni o Haiku. Hilo, Hawaii.

I ka POALUA, MEI 15, 1893, hora 12 awakea, ma ke alo iho o Aliiolani Hale, e kuai ia aku ai ma ke kudala akea ka hoolimalima o keia mau aina ma Haiku, Hilo, Hawaii.

Aina 1, nona ka ili he 28 mau eka, uku e koho aku ai, he $50 o ka makahiki, e hookaa mua ia i kela a me keia hapalua makahiki.

Aina 2, nona ka ili he 100 wau eka, uku e koho aku ai he $75 o ka makahiki, e hookaa mua ia i kela a me keia hapalua makahiki.

Manawa – He 15 makahiki ka loihi.

J. A. KING,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaiua, Apr. 20, 1893.

2438-3

Kuai o ka Apana Aina Aupuni ma ke Alanui Nuuanu, Honolulu, Oahu.

I ka POALUA, MEI 16, 1893, hora 12 awakea, ma ke alo iho o Aliiolani Hale, e kuai ia aku ai ma ke kudala akea kela apana aina Aupuni i ike ia ma ka ino "Aina Luawai," makai o ka pa aina i lilo ai ie S. C. Allen, a e noho ia nei i keia wa e J. H. Paty, Alanui Nuuanu, Honolulu, Oahu, nona ka ili he 5513 kapuai kuea. oi iki aku a emi mai paha.

Kumukuai e koho aku ai, he $300.

J. A. KING,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Apr. 15, 1893.

2438-@

Kuai o ka Hoolima o ka Aina Aupuni ma Hana, Maui.

I ka PALUA, MEI 16, 1893, hora 12 awakea, ma ke alo iho o Aliiolani Hale, e kuai ia aku ai ma ke kudala akea ka hoolimalima o kela aina aupuni ma Hana, Maui, nona ka ili he 2,800 mau eka, oi aku a emi mai paha.

Manawa–he 15 makahiki hoolimalima.

Uku kiekie e koho aku ai, he $200 o ka makahiki, e hookaa mua ia i keia a me keia hapalua makahiki.

J. A. KING.

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Apr. 17, 1893.

2438 3t

Kuai o ka Hoolimalima o na Aina Aupuni o Hualu I a me 2 Kohala, Hawaii.

I ka PALUA, MEI 16, 1893, hora 12 awakea ma mua iho o ke alo o Aliiolani Hale, e kuai ia aku ai @a ke kudala akea ka hoolimalima o na aina malaloiho o ke Aupuni iloko o Hualu I a me 2, Kohala, Hawaii.

Aina 1, nona ka ili he 60 9-10 mau eka, he $2 50-100 o ka eka, hoomaka aku e koho.

Aina 2, nona ka ili 76 7-10 mau eka, he $2 25-100 o ka eka, hoomaka aku e koho.

Aina 3, nona ka ili he 137 6-10 mau kea, he 50 keneta o ka eka, hoomaka aku e koho.

Manawa–he 15 makahiki hoolimalima.

Uku mua ka hoolimalima i kela a me keia hapalua makahiki.

J. A. KING,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kaliaina, Apr. 14, 1893.

2438-3

Ua hookohu ia o W. E. H. Deverill Esq. i keia la, i Notari no ka Lehulehu no ka Aha Hookolokolo Kaapuni Elima o ko Hawaii Pae Aina.

James A. King,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Apr. 13, 1893.

2437-3

AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA Ekahi o Ko Hawaii Pae Aina. STELLA GEMS kue ia ARTHUR GEMS.

LILIUOKALANI: Ma ka lokomaikai o ke Akua. Moi o ko Hawaii Pae Aina:

I ka Ilamuku o ke Aupuni a i kona Hope paha, Aloha: Ke kauoha ia nei oe e kii aku ia Arthur Gems, ka mea pale, in a oia e waiho mai ana i pane ma ke kakau maloko mai o na ia he iwakalua mahope iho o ka hooko ia ana aku e hele mai imua o ua Aha Hookolokolo Kaapuni ia ma ke Kau o Feberuari e maiamaia ana ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, i ka POAKAHI, ia 6 o Feberuari aenei, ma ka hora 10 a.m., e hoike mai i kumu no keaha ia e ae ole ia ai ke koi a Stella Gems. ka mea hoopii e like ia me ke noi maioko o ka palapala noi e hoopili pu ia nei. A malaila e hele ae ai oe e hoike piha i kau hana i hooko ai.

Ikea o Hon. W. A. WHITING.

Lunakanawai Mua o ka Aha Hookolokolo Kaapuni Ekahi.

Hanaia ma Honolulu, i keia ia 9 o Ianuari. 1893.

GEO. LUCAS,

Hope Kakanolelo.

Ke hoola aku nei au o ka mea mamua ae, oia ke kope oiaio o na palapala kii ma ua hihia ia, a ua kauoha ua Aha Hookolokolo la e hoolaha ia, a e hoomau ia ua hoopii ia a ke kau o Mei o Keia Aha.

Honolulu, K.H.P.A. Feb. 18, 1893.

24@@-6t F. WUNDENBERG.

NUPEPA KUOKOA

Ko Hawaii Paeaina i Huiia

No ka Makahiki. - - - $2 00

No Eono Mahina. - - - 1 00

Kuike ka Hula

NA PUKA ANA. 1 Pule 2 Pule 3 Pule 4 Pule 5 Pule 6 Pule

Iniha.. $1.50 $2.00 $3.00 $3.00 $3.50 $4.00

2 Iniha.. 2.00 2.75 3.50 4.00 4.50 5.00

3 Iniha.. 2.50 3.50 4.50 5.00 5.50 6.00

4 Iniha.. 3.00 4.00 5.00 6.00 6.75 7.50

5 Iniha.. 3.50 4.75 6.00 7.00 8.00 9.00

6 Iniha.. 4.00 5.50 7.00 8.00 9.00 10.00

O na Olelo Hoolaha a pau e hoouna ia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pu mai me ka auban, a in a aole, aohe hookomo ia.

HOOPUKALA E KA

HAWAIIAN GAZETTE CO.

H.M. WHITNEY, Luna Nui,

J.U. Kawainui, Luna Hooponopono.

POAONO, - - APERILA 29, 1893.

Na Luna Aupuni Kupono Ole.

I kela pule keia pule, e hoea mau mai ana na lono no ko kekahi mau luna aupuni hoao a pekapeka maoli e kue i ke Aupuni Kuikawa e ku nei, a ao maoli aku aole e pono ke kumuhana hoohui aina me America Huipuia. Ua lohe maopopo mai makou, aia kekahi mau luna aupuni ma Maui, Hawaii, Kauai a ma Oahu nei no hoi e ku nei me ka hookamani i makaukau e kumakaia i ke aupuni. O na luna aupuni o keia aluka, he mea pono e kipaku ia lakou mai ka oihana ae me ka hoohakalia ole, in a ia he kanaka maoli a ano lahui e ae, no ka mea aole e pono ke hookipa i na kipi maloko o kahi hoomoana. A o ka poe e kipaku ia ana ma ia ano, aole he mea nana e ahewa.

Hao ka Wikani o ke Aupuni Kuikawa.

O i paa aku nei ka mokukaua Iapana Naniwa i ka Iapana pepehikanaka Masada Iosaka i mahuka ai iluna o ka mokukaua ma ka la 16 o Maraki me ka manao e lanakila ana, i noi koke ia aku e ke Aupuni Kuikawa i ke Kanikela e hoihoi pio mai i ua lima koko la a ka-ua ia aku e hoopupu, a ma ka ahewa ana mai nei a ke Aupuni makua i ka hookipa wale aku i na poe hakihaki kanawai, ua lawe kino ae la na poe oluna o ka moku a hookuu mai la i ua paahao la ma ka aoao ma Ewa o ke awa a maluna o ka lepo o Hawaii. Ua miki koke aku la na kapena makai elua i hoouna ia e hopu hou aku i ua Iapana la a lawe mai la iaia i kahi paa, me ka hoao ikaika o kela paahao e pakele mai na makai aku.

Ka Hoopae Limahana.

Mamuli o na kanawai paa o Amerika Huipuia, aole loa e hiki ke kepa ia na limahana ma kekahi aina e a hoopae ma kekahi wahi o Amerika. He kapu loa kela hana kepa kanaka malaila. Nolaila. in a i hoohui ia o Hawaii me Amerika. alaila aole e hiki ke kepa hou i ka poe pake a me na Iapana, i poe paahana ma na mahiko. No ia kumu. ua hopohopo loa kekahi poe mahiko a hoole aole makemake i ka hoohui o nele lakou i na paahana ole.

Ma ko makou kamailio ana me kekahi haole naauao loa, ua wehewehe mai kela a maopopo lea, aohe mea keakea ma ka hoohui me Amerika e nele ai ka hele nui ana mai o ka poe paahana o Iapana e imi hana ma Hawaii nei e like me ka lehulehu o na kanaka Europa e hele mau nei i Amerika i ka imi hana. He mea mau no i na hui hana nui ma Amerika ka hoolaha aku ma Europa no na hana nui hou a pela ka maunu e hele nui mai ai ko laila poe paahana a hiki i kahi o ka hana.

Pela no e kukala ai ka poe mahiko. "Eia ma Hawaii ka hana no oukou ka poe Iapana." a e hele nui mai no lakou i Hawaii me ka hookaa i ko lakou uku moku no lakou iho. No ka mea, na nui a hu loa iwaho ka nui o ko Iapana poe paahana. Ua lohe mua no lakou i ka maikai o Hawaii a me ka pii loa o ka uku maanei.

Ma na kanawai o Amerika, ua papa loa ia na paahana pake aole e hele mai i Amerika, aka o ka poe Iapana, ua noa lakou e like me na haole e ae. Nolaila, aole e lilo ana ka hoohui i mea e nele ai ka poe mahiko i na paahana.

Ko Spreckels Ripubalika.

O ko kakou moku aupuni. mahope o ke kokoke ana a na aluka powa moana a me aihue, a loaa hou mai, ua hoonoho ia na kanaka hoopono ma ka hoeuli. a hookele ia ka ihu no ke awa o ka hoohuiaina. A oiai e lele pauki ana i o a ianei mawaho o ke awa no ke kali i ka waapa pailaka, hokai ana kekahi ma ka inoa o Spreckels a hoao ana e hoohuli ia kakou e haalele i ke awa e pakele ai, a e holo aku i kahi pouliuli a ike ole ia o ke kai i piha i ua pohaku a me na kuaau, a i kapa ia Ko na Mahiko Ripubalika emi loa o ka uku Paahana.

I mea e haalele ai i ka olelo nane. he pono e ninau heaha la kona mea i kue ai i ka hoohuiaina? No ka makee anei i na pono o na kanaka Hawaii? No ke aloha anei i ka have Hawaii? No ka minamina anei i ka Moiwahine? Aole, aole oia i makemake e hoihoi hou ae i ka Moiwahine i pau maluna o ka nohoalii. No ka ike lea ia i ka malama o na kanawai o Amerika Huipuia i na paahana. No ka hoopau ia o na kanawai kepa limahana. No ka hopohopo o pii na uku paahana malalo o ka have Hoku a me Kahakahana, a emi iho ka ohi ana i na puka mai ke Kulaokamaomao mai.

Ua ike no kakou a pau i kona komo ana e lawelawe i ke aupuni i ka manawa o Kalakaua no kona pomaikai ponoi, ka hoohuli ana i ka Aha Kuhina o Kipikona e haawi aku i ka aina o Wailuku, ka umii ana ia Kalakaua e paa malalo o ka noho aie ana iaia a kapaia ka Moi Kopaa o keia mau mokupuni.

Malia paha ke upu aku nei oia e kuai me ke dala i ka Ahaolelo e like me ka Ahaolelo aku la i pau, a e hookuu i na hana ino a me popopo e holo haunaele in a ia he mea e hooholo ia ai kana mau bila. Ke upu aku nei o Spreckles e lilo oia maoli ka Moi.

Ia manawa, e hoopiha ia ana ka aina me na kanaka Asia, a lawe liilii aku i na hana mai na kanaka Hawaii aku a me ka hoohaumia iho i na kaikamahine.

Alaila e hookikina mai ana o Iapana i kana koi e like me ke kuikahi o ka 1871, a heaha ana ka pane a ka Ripubalika ia mea. Heaha ana ka hopena, aole mea i ike.

E na hoaloha, mai hoolohe kakou i kana mau hoopahee olelo, aka e paa kakou a paa i ka kakou mea i mano ai ahiki i ka wa a ko kakou moku aupuni e komo ai iloko o ke awa palekana o ka hoohuiaina.

Ke ole ia, e loohia paha auanei kakou i ka ulia poino, e like me ka poe Rana i oleloia ma ka Esopa olelo nane. Maloko o kekahi kio wai ko lakou home noho, a o ko lakou ali he laau apulu kahiko. Uluhua lakou i ua alii lolo la, a noi aku la lakou i ke akua nui ia Iupita i alii hou. O ko ke akua haawi mai no ia i manu nui Stork i alii no lakou. O ka pau no ia o lakou i ka moni ia e kela manu. Pela no paha auanei kakou.

Kamakamailio me Kauka Bowen.

O Dr. Bowen kekahi o na Lunahooponopono o ka nupepa kaulana ka New York World, ua haalele mai ia Honolulu ma ka mokuahi "Australia" o ka Poakolu nei a hoi pololei aku la no Wasinetona. He kanaka nui a koikoi keia. Ekolu aenei pule kona noho ana ma Honolulu nei, a hoolilo oia ia mau la i ka nieniele ana no na mea pili i ka Hoohuiaina. E noho pu ana oia me Kalivalana i ka la i lohe mua ia aku ai ma Amerika Hui puia ka hookahuli aupuni ma Hawaii nei. Wahi a Kalivalana, "aole loa e ae ana o Amerika Huipuia na kekahi aupuni o Europa e kaili ia Hawaii." Oia iho la kana mea i olelo ai.

Ua ninau aku ka elele o ka Awalakaisa, "Pehea la ka manao o Kalivalana no ka Hoohuiaina?"

"Aole no ia i hooholo i kona manao; ke kakali nei a huli pono ia na aoao apau."

Mamua iho o ko Bowen holo ana mai nei, ua kuka pu oia me ka Peresidena, a ua ike pono oia i na kauoha i haawiia ia Mr. Blount. Ua hoomaopopo oia i ko Mr. Blount nieniele ana maanei, he komo hohonu a kaulike ma ka huli ana e loaa ka oiaio.

Ma ko Mr. Blount hele ana e launa me Liliuokalani, aohe oia i kamailio iki aku iaia ma na mea pili aupuni. Ua maliu aku no ia e hoolohe i na manao o ka Moiwahine a pau i hoopuka mai ai.Aole mamuli o ke ano oihana ko Mr. Blount hele ana e ike iaia. Aia wale no mamuli o ko Mr. Bowen hai ana ia Mr. Blount, ua nui loa ka makemake o ke Alii e ike iaia.

Ua ninau aku ka elele ia Mr. Bowen no na manaolana lalau wale a kekahi poe no ka hoihoi ia o ke Alii. Hai mai o Mr. Bowen, ua hoike maopopo aku ia ia Liliuokalani. aohe kumu iki nona e ma@aolana ai e hoi hou ae ana. I ko Bowen manao i keia wa, ua kaawale loa kela kuhihewa mai ko ke Alii i pau noon@@@@@@.

Ma ko Bowen manao, he mau pohihihi no k@ e ma ka pono o ka hoohui ana. Aohe i pau loa kona kanalua no ka pono o ka Amerika hookipa ana i kahi pae moku kaawale loa. He nui loa nae kona mahalo ia Hawaii. he aina oluolu a maikai hoi o o na kamaaina. He nui kona mahalo ia Peresidena Sanford B. Dole. Aia no ko Dr. Bowen makmake a me kona aloha ma ka aoao o ke Aupuni Kuikawa. Ua hunakele a paa loa ke Komisina i kona manao. aole i hoopuka iki mai. Ma na hana pili aupuni me ke Aupuni Kuikawa wale no oia i kuka pu ai. aole me ke Alii i hoopau ia.

KA PALAPALA A HON. L. A. KAKINA.

Palapala Piha mai mua a Hope

Ka Mea a na Enemi i Hoololi ano e ai -E Manao ana Paha e Nalowale iho ana.

(Mai ka "Hoku Hawaii" mai.)

O ka palapala mai ka Hon. L. A. Kakina mai ia John F. Colobana he ano pokole, a aole no hoi he mau manao ano nui loa. Aole o Mr. Kakina i wehewehe mai i kona mau manao kalaiaupuni maloko oia leta, aka, ua kuhikuhi mai nae ia Mr. Colobana e ike oia ia mau mea ma kekahi palapala i kakau ia mai ia Akoni Rose, a nona hoi ke kope malalo iho nei a e ike iho ana hoi na makamaka heluhelu o ka nupepa aole loa he wahi lihi like iki kekahi me ka mea i hookalakapuhi ia ae e ka poe alaki o ka aoao anee alii:

Wasinetona, D.C. Mar. 16, 1893. Hon. Antone Rose,

Honolulu, Hawaii.

E ka hoaloha Rose:-Ua loaa pono mai kau o ka la 1 o Maraki. Ua hookaumaha ia ko'u naau i ka lawe ana ae o na keiki o ka Puali Puhi Ohe Hawaii ma ke alahele a lakou i ukali aku la. He mea akaka lea, aole e loaa ana ia lakou ka hana ma Honolulu iho e lawa ai ko lakou noho ana mai na loaa mai mawaho mai ma ke ano he bana kuokoa, oiai, aohe i lawa na kanaka ma ia wahi e hiki ai ke hoolawa aku i kekahi bana oia huina e loaa ai hoi ke ola i na keiki.

No ka mea e pili ana i ka malama ana ia lakou ma Kikako, ke pahola aku nei au i na hoomaikai ana ia oe no kou hoomaopopo ana ma kela mea, a me ko lakou paulele ana mai hoi maluna o'u, aka no kekahi mau kumu e ae, ua aneane hiki ole paha ia'u ke auamo i kela mea. O ka mua, he nui hewahewa na lilo o ka malama ana i kekahi heluna kanaka lehulehu e like me ko lakou nui a me na hooponopono naauao wale no e hiki ai ke holopono na lilo o ke kaahele ana mai. I mea hoi e pono ai kela mea, e hapai mua ia na hana hoolaulea me ka hooponopono maoli ia me na hoikeike keaka, @ea, a pela aku. He mea hiki ole loa ia'u ke haawi aku ia lakou i keia manawa, oiai e lilo ana ka hapanui o ka manawa ma ka'u hana ponoi ma Kikako nei. O ka lua. Aole o'u manao he mea kupono no'u ka hookele ana i kekahi puali nui e like la me ka Puali Puhi Ohe Hawaii ke ole he alakai kekahi i lehia pono i na mea kani e like la me Berger. Ke manao nei au he kuhihewa nui loa kela o lakou in a lakou e manao ana e hele i laila malalo o ke alakai ana a kekahi kanaka Manila e like me kau i hoike mai nei, a i ole, o kekahi paha o ko lakou heluna ponoi iho. Aole o ka ike puhi wale no ma ke kuau o ka ohe ka mea i makemake wale ia no ke alakai ana i keia mea he bana. Ua ike no oe i ka emi hikiwawe loa o ke kulana o ka bana i na manawa a pau a Berger e hele ai no kahi e. He mea oiaio no paha, he nui loa aku no na kanaka ma keia ao i like ka makaukau me ko Berger, aka he poe keiki ano e loa no nae kela, a aole au i ike i iki i kekahi mea hookahi i hiki ke alakai i kela kamalii a puka mai ka makaukau mele mai ia lakou mai e like la me ia. He kanalua loa ko'u i ka pono o ko lakou hele ana ilaila, ke ole e loaa oia ia lakou ma ke ano he alakai. He ake nui loa au e hana ia ae kekahi mea e pau ai ko lakou kue me Berger a hiki hoi i ke aupuni ke hooponopono i kekahi mea e hiki ai ia lakou ke holo mai no Kikako, oiai he mano ko'u o ko lakou hoea ana ae malaila he kumu hoopomaikai nui loa kela ia Hawaii. Ua hiki no hoi ia oe ke hoike aku i kela poe keonimana au i hai mai nei ke hoolilo nei i ko lakou manawa i ka paa ana i ka bana mai ia'u aku, mai noho lakou a hookaumaha hou wale i ko lakou manao ma ia mea. Ina e hoea io mai ana ka baua ma Kikako, ua hauoli au e kokua aku ia lakou ma na mea a pau i hiki ia'u me ka hooholomua i k@ lakou mau pomaikai, a e hauoli nui no hoi au e hoolimalima aku ia lakou i kekahi o ko lakou manawa e hookani mele ma ka Hale Luapele a mawaho ae o keia, aole loa o'u ake, a manao paha e hana i kekahi mea e pili ana ia lakou a alakai paha ia lakou. Aka nae, ke manao nei au he mea pohihihi loa ia i ka noonoo o kekahi poe hoaloha uhane hua-pineki o kaua, ka poe hoi i hiki ole ke manao aku a hoomaopopo aku he mea hiki ole i kekahi ke hana i kekahi mea ke ole no ka pomaikai pilikino wale iho no.

He hauoli nui loa ko'u i ka ike ana ua holopono kau hana ma ka hooponopono ana i kela hihia a Aylett me ka waiwai o Bihopa. E kakau leta aku ana au ia W. O. Smith e lawelawe mai ma ko'u kulana ma kela mea, no ka mea, he mea pohihihi loa ko'u hoi aku mamua o ka wehe ia ana o ka Hoikeike nui, a mahope aku no hoi oia manawa aole no he maopopo loa ia'u.

Ua olelo mai nei oe, he manaolana kou e hana ana makou ma na mea pololei a pau m@anei no oukou. Pehea ia oe i maopopo ole ai i keia manawa oiai oia wale no ka manao e kaenui loa ia nei, aohe he mea e aku. Ke manao nei au, e Ross, ua ua @ ia oe ka wa kupono loa i keia wa e lawe ae ai i ke kulana aole wale no kou pomaikai hookahi wale iho no, aka oia kekahi haawina kiekie loa o ka pomaikai o kou poe hoa makaainana. He makemake au e kamailio aku ia oe i kekahi mau mamala olelo kakaikahi ma kela mea, mamuli hoi o ko'u maopopo i kou kulana naauao kiekie a me ke ano o kou launa ana, ua hiki loa ia oe ke hoomaopopo i na kuka loea ana o keia mau mea, a me na mea e hoea mai ana o keia mua aku, oia hoi, he kakaikahi loa ka poe mawaho ae o ka poe e kaukai mai ana me ka nana mai ia oe ma ke ano he alakai. O ka mea a hoea ae ana iloko o keia mahina hookahi a elua ae e alina aku ana ia maluna o ko Hawaii noho ana aku no na makahiki he lehulehu. He lehulehu wale o na kanaka maoli e kau mai ana ko lakou mau maka maluna ou a me Colobana, a he kakaikahi hoi o na poe e aku no ko lakou mau manao ponoi a me na manao ao ia aku, a in a oe e lawe ana ma ke ano moowini a i ole ma ka aoao akea paha o keia kumuhana he lilo ana ia ou he mea hoohana mai ke kumu mai ma ka hooponopono ana i keia ninau nui e ku nei.

He mau mea kekahi ua pau i ka hana ia, a ua manao paa ia, a in a kakou a pau e hoomaopopo aku ana ia lakou a hana aku hoi maluna oia mau kahua he mea oiaio e ano e loa mai ana ko lakou hopena mai na mea oiaio maoli ae. O kekahi o keia mau mea i hoomaopopo lea ia, ua make loa ke aupuni Moi ma Hawaii. Malia paha aole e hiki i ka Moiwahine a me kana mau punahele ka makemake i keia, a malia no paha e hoomau aku ana no lakou i ka hoohana ana malalo o na hoopoluuluhi ana o ke ake nui hoihoi hou ia ae ma ka noho alii.

Eia ianei o T. H. Davies i keia manawa, e imi ai i mea e hoonoho ia aku ai o Kaiulani, aka, aole loa he alahele e hiki ai ke hoonoho ia aku mamua o ka hiki ana ke hoihoi hou ia ae o Dom Pedro i kipaku ia ma ka noho alii ana no Barazila. He mea hoopau manawa wale no i ka ikaika o kekahi mea ka hoao hou ana e hoonoho hou ae i kekahi mea i haulehia loa mamuli o kona punihei wale ana. Ua hoomaopopo lea o Numana i kela mea maanei, a ma keia wa, ua hoohaiki mai oia i kaua hana, a ke hooikaika nei oia e paio aku i loaa mai laia na dala a pau e loaa mai ana no ka Moiwahine mailoko mai oia kumu.

O ka ninau no'u a me kekahi poe e aku e noonoo ai, ka poe hoi e manao ana e hoomau aku i ko lakou luakaha ana ma Hawaii, oia keia: heaha la ka mea hou aku e hoea mai ana? Ina e hoopupu ana ka poe alakai o na Hawaii i hope me ke ano awahua mai na niho a me na maiuu me ke kue i ka hoohuiaina, he oiaio paha e lilo ana no ia i kumu e hooholo koke ole ia ai o ke kuikahi hoohuiaina i keia wa. He kumu wale no nae ia e hokaulua ia ai, aka nae, aole no ia he kumu e keakea ai i ka holo ana o ka hoohuiaina mahope aku. He kumu no hoi ia e ulu mai ai o na manao ino me na manao kuee ma ke ano o na lahui, a oia hoi kekahi mea kupono loa a kakou e kinai loa ai mailoko mai o na mea e aku a pau. Oiai, e like hoi me ka'u i olelo ae nei, o ka hua wale no e loaa mai ana mai ke kue ana aku i ka hoohuiaina oia no ka hoololoiahili. Oia hoi ka olelo ana ae, he hoomau loa ana aku ia o ke aupuni kuikawa iloko o ka noho mana ana. Ua hoomaopopo aku o Amerika Huipuia iaia ma ke ano he aupuni a e hoomau aku ana i ka nana ana iaia ma ia ano a hiki i ka manawa e loaa ai o kekahi mau kumu akaka lea e aku mamuli o kekahi aelike oluolu. Ina, mamuli o ke kue a na kanaka Hawaii e haule ai ka hoohuiaina, alaila, he mana hoomalu ka hopena e loaa mai ana. E like hoi me ka'u i olelo mua ai, aole keia he hoomalu o ke aupuni Hawaii malalo o ka mana Moi, aka, he hoomau ana aku ia o ke aupuni e ku nei malalo o ka malama ana mai a Amerika Huipuia. Iloko o kekahi o keia mau mea, o ka hookaulea ana, a i ole, o ka mana hoomalu paha, he hooloihi waie aku no ia i ka hopena e loaa mai ana no keia mana aupuni o ka poe waiwai e ku nei i keia wa, he mea hoi au a me ka poe me a'u e ku nei a me ke aupuni kuikawa i makemake ole loa ai. O ke ano oia he aupuni mamuli o ka ikaika, me na hana ohumu kipi mau e kue ana iaia me ke kulanalana mau o kona mau oihana kalepa waiwai, me ka hoemi ana i kona waiwai io, ka mea hoi nana e akeakea i na oihana mikiala mai ka holopono ana, a he kumu hoopoino hoi ia kakou a pau, @ aohe hoi he hopena o ko kakou me ko na poai like ole a k@e m@ ai me ka puka mau o na mamua kuee. Ina e hoopaakiki mau @ na alakai o ke aupuni kuikawa m@ luna o kekahi rula, a i ole, ma ka @ kahi loina poino paha, me ka m@ ole ae i kekahi mea e aku k@e w@ no aia a kaa malalo o lakou ponui. like hui me ka Peterson a me k@ poe hoaloha pkaha e mele mau @ alaila, aohe a kakou mea e aku @ ake aku ai mamua ae o ka mam@ hoomalu i kaawi ia mai, a he wa@ ana hoi ia ia kakou e hookele i @ aupuni me ko kakou hoopoioi@ mau ia e malama i ka maluhia @ puali koa o Amerika. Aole @ ka@ makemake i kela ano, aka @. o@ hoi me ka hoole ana i na loina a pau i haawi ia aku e keia aupuni m@ nei e nana aku nei i kekahi aupuni mal@@a oia kahua, eia nae, he @ loa ia kakou ke loaa he kuikahi @ ano me ka maalahi loa, oiai, o @ manao kue ma Amerika Hu@ oia @ ka hoohuiaina he ae laelae lakou hana ia kekahi kuikahi ma ke ano hoakaka ia ae la maluna. E @ hoi me ka'u i hoakaka ae nei m@ na, oiai, aohe o kakou akenui iki @ paipai ia kekahi mana aupuni @ kela ano, a i ole, e loaa mai p@ kekahi mau kanawai, loina a k@ na paha mai kekahi k@ e ano e ai ka noho ana o na n@ @ ainanama Hawaii mamuli pah@ ka ili a i ole, o ke ano o ka la@ Aole loa o makou manao e noi aku a i ole, e lawe mai paha i kek@ mau hooponopono kanawai @ @ ole e loaa he kuleana kaulike i @ kanaka maoli a me na haole pu. l@ ma kahi o ka mana hoomalu @ kona mau hopena hewa, he makou make wale no makou i hoohui@ holookoa, a he hookahi @ @ maopopo e loaa like ano i @ kan@ maoli a me na kanaka ili keokeo @ kuokoa kaulike me ka @ ole @ ma ke ano he poe kupa a@ Amerika Huipuia mamua o ka @ i l@ @ lakou ma ke ano he poe Hawaii, @ mamuli hoi o ka mea e pili ana i @ kulana o ko lakou loina waiwai a@ loa e hiki ke hoohalike i@ ae ke@ mau kulana elua. Me ka hoo@ aina e hoea mai ana ia Hawaii @ kulana holomua loa o na lawelawe @ kalepa ana e hiki ai ke kapae @ aku na loina holomua o 1876, a me ko na makahiki ma ia hope mai m@ ke kuono pouliuli. Aole na kekahi @ poe kakaikahi wale iho no oia @ in a lehulehu e ohi mai i na pomaikai. Malia paha o olelo ia m@ aohe he lawa pono na kumu i manao Ia ai ma ke kuikahi a makou i hoo@ lala ai, e like me keia: ka hoop@ loa ana i na auhau dute, ko hookap@ ana i ke komo ana mai a na poe a@ wale, ka loaa ana o ke kupa Amerika ka i na kupa Hawaii a me kek@ mau kumu e ae oia ano like. M@ ka pane ana aku, ke i aku nei au, @ ka wa e lilo ai i teritori Amerika @ aole loa he kumu iki e manao iho @ e hana ia mai ana ma kekahi ana @ aku mawaho ae o ka mea e loaa a@ i kekahi mahele o Amerika Huipui@ @ O na kumumano a pau i kama@ ia, h@ hana ia na ka mana kau k@ nawai a e hoolawa ia mamuli o k@ hooponopono kanawai ana i apo@ like ia e na hale a elua o na ahaole@ lahui, a aole hoi hoolawa ia e k@ kuikahi ma la kumu, oiai he kumu ia e hoololoiahili ai, ka mea hoi@ makou i akenui ai e alo ae. No @ mea hoi e pili ana i ka haawi ia @ na oihana i na malihini, aole loa @ mau kumu e manao ia aku ai e @ mai ana ia mau pohihihi oiai ua l@ i keia wa he kanawai i kak@u ole @ iloko o ka mea i pili i na teritori hoopiha ia na oihana mai na kam@ aina ponoi wale ao @o, a ua ha@ ia na rula a ua hooko pono @ i kela wa a me na makahiki lehu lehu i hala me na wahi paewa ka@ kaikahi wale no. Ina e ae mai a@ oe a me kekahi mau poe e ae @ lawelawe oiaio mai i kela kum@ hana me makou me ka hoaka@ pololei ana aku i na kanaka i ke k@ lana me kou hooikaika pu aku hoi hoopololei ae i na manao kuhihewa i hoopunihei ia aku i na kanaka ka poe kakaolelo maalea, alaila, k@ manaolana nei au e loaa like ana @ kakou a pau na haawina holom@ iloko o na makahiki kakaikahi ma keia manawa aku, me ka lana ka@ oluolu maikai o na manao o ka lehulehu a me na manao ohumu kipi o@ mamua hoi o ke kulana o na kaua ka e ike ia nei ma Wasinetona ne@ aka, in a nae e mau ana no na h@ hoouluulu kue i ka hoohuiaina @ ka hoomau pu ia o na manao hoaloha ula kue o na kanaka i na haole alaila, he hopena ino maopopo k@ loaa mai ana i na pono oihana m@k@ ala, ke ole pu hoi e hopohopo ia k@ kulana maluhia. Ke manaolana @ au e hoikeike aku ana oe i keia m@ ia Colobana, Wilikoki a me kekahi poe e ae he lehulehu wale au i manao ai e ike, a e lawe aku hoi @ me ka manao maikai i kulike @ hoi me ka mea i hana ia ai-oia h@ @o ka hooholomua ana aku i @ pono o ko kaua aina kulaiwi a me ko kaua poe hoa makaainana. "Aohe a'u koilipi e manao nei e h@ kala; aohe no hoi o'u makemake, @ aole no au e lawe iki ana i kekahi oihana aupuni," aole hoi au i h@ konokono ia mai e kekahi manao @ ae koe wale iho no i loaa ai ka haawina holomua onipaa no Hawaii a @ loaa hoi i kona poe makaainana k@ loina aupuni oi ae o ke kuokoa m@ ke kulana oi ae o ka holomua @ kona mau lawelawe kalepa ana, @ mea hoi i loaa mua ole i na kau hala, O ke kumu o ko'u kakau @ oe, no ka mea, he like ole ko k@ mau aoao kalai aupuni, aka, he manaoio no nae au he hiki ia oe ke iaia loko o ka "pohaku hookala" i k@ wa e loaa ai he "puka" kekau iloko o ua pohaku la, a oia hoi, i@ oe e ike ana aia ka pomaikai o @ kanaka Hawaii iloko o ke alahele @ ka hoohuiaina, alaila e hoohana oe @ kou ikaika ma ia alahele, in a n@ nae aole ia o ka aoao ohohia nui ia kinohi o ka hoomaka ana.

Me ke aloha nui ia oe a me k@ one hanau o kaua.

Owau no,

L. A. KAKINA.