Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 17, 29 April 1893 — Page 4

Page PDF (1.99 MB)

This text was transcribed by:  Hannah
This work is dedicated to:  Mom & Dad!

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Nupepa Kuokoa Na Ko Hawaii Paeaina i Huuia

No ka Makahiki $200

No Eono Mahina 100

Kuiko ka Hula

NA PUKA ANA. 1 Pule 2 Pule 3 Pule 4 Pule 5 Pule 6 Pule

Iniha $1.50 $2.00 $2.50 $3.00 $3.50 $4.00

2 Iniha 2.00 2.75 3.50 4.00 4.50 5.00

3 Iniha 2.50 3.50 4.50 5.00 @.50 6.00

@ Iniha 3.00 4.00 5.00 6.00 6.75 7.50

@ Iniha @@@ @@@ 6.00 7.00 8.00 9.00

@ Iniha @@@ @@@ 7.00 8.00 9.00 10.00

O na Olelo Hoolaha a pau e hoouna ia mai ana no ka Hoolaha maloko o kela Nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole, aohe hookomo la

 

HOOPUKA@A E @A

HAWAIIAN GAZETTE CO.

H. M. WHITNEY, Luna Nui,

J. U. KAWAINUI, Luna @@@@@@ pono.

POAONO, APERILA 29, 1893.

Na hana ino o ke Alawai Oki o Panama.

            Maloko o na malama i hala, ua puka mai i ke akea ma Farani na hana kupanaha o kekahi hihia apuka dala lua ole o ka @@i o ka lauwili. Ma-laila i hihia pu ai kekahi poe inoa hanohano loa o na luna nui ma kela aupuni, a ua hoo-pai ia a hoopaahao ia kekahi o ia poe ma ka hale paahao. O kekahi o na mea i hoahewa ia ma ke kanawai, oia no kela elemakule kaulana o Lesseps, ka mea nana i eli i ke Alawai ma Sueza.

            No ka holopono o kela hana nui ma ka puali o Sueza, no-laila ua hapai o Lesseps i ka hana e eli i Alawai ma ka pu-ali o Panama, i holo ai na moku mai ka moana Atelanika a puka i ka moana Pakipika. Ua kukulu ia he hui nui a kuai ia aku na mahele oia hui i na kanaka he lehulehu o Fa-rani. 150 miliona na dala i haawii ia mai ia Lesseps me ka olioli loa o na kanaka wai-wai a me ka poe ilihune no ko lakou hilinai iaia, ma ke kau-lana o kana hana i puka pono ai ma Sueza.

            Ua hoomaka ia ka eli ana ma Panama. Hala elua ma-kahiki, pau e kela 150 miliona dala me ka hoomaunauna wale ia, aole hoi i pau ka hapalima o ke Alawai i ka eli ia. Nola-ila imi hou ka hui i puu dala hou e like me ka puu dala mua. Nui wale ka hoopuni-puni ana a me ka huna wale ana i na hana hemahema. I ka ike ana o na luna nupepa i kela hana hoopunipuni i ka lehulehu, ua hoike aku lakou, e haawi mai ia makou i mau mahele nui o ka oukou puu dala e ohi nei, a i ole ia, na makou e kukala aku ka oukou hana apuka, a loaa ole na dala ia oukou.

            O ka uku kipe nui aku no ia o Lesseps ma i kela poe luna nupepa. Ua kipe aku hoi i ka luna @a@ako, a me kekahi poe luna aupuni hanohano. A pe-la @ pau aku ai he 30 miliona dala paha ma na uku kipe. O na dala i koe, ua lilo aku ma ka eli hawawa ana, aole nae i paa ka hapakolu o ke Alawai, a elua hapakolu okoa aku i koe.

            Ma ia hope mai, ua puka mai ma ke akea keia mau ha-na kolohe. Ua hoopai ia o Lesseps a me kona poe hoa i ka halepaahao a hao ia ko la-kou waiwai. Ua hoopai like ia no hoi kekahi poe luna nu-pepa, luna @a@ako a me na luna aupuni nana i lawe i na uku kipe.

            Ma keia mau hana ua @oo-haahaaia ka inoa maikai o ke Aupuni Kipu@alika o Farani a ua emi ka hilinai ana o ka poe hoaie dala iaia.

 

Hui Kinipopo.

Ua hoonohonoho iho nei na Ka-pe@@ ekolu o na puali kinipopo o ka Hui nui e paani aku ana i keia kau, a penei ka lakou papa kuhikuhi o na paani ana i kela a me keia @e@edoma, e hoomaka ana mai kela Poaono aku:

Aperila @ O@@@cent kue ia Hawaii.

Mei 6 Hawaii kue ia Kamehameha.

" 13 Kamehameha kue ia O@@@cent.

" 20 O@@@cent kue ia Hawaii.

" 27 Hawaii kue ia Kamehameha.

" 30 Kamehameha kue ia O@@@cent.

Iune 3 O@@@cent kue ia Hawaii.

" 10 Hawaii kue ia Kamehameha

" 17 Kamehameha kue ia O@@@cent.

" 21 O@@@cent kue ia Hawaii.

Iulai 1 Hawaii kue ia Kamehameha.

" 4 Kamehameha kue ia O@@@cent.

" 8 O@@@cent  kue ia Hawaii.

" 12 Hawaii kue ia Kamehameha.

" 1@ Kamehameha kue ia O@@@cent.

" 22 O@@@cent  kue ia Hawaii.

" 29 Hawaii kue ia Kamehameha.

Au@@@e 5 Kamehameha kue ia O@@@cent.

 

KA EUEU WIWO OLE O

NU IOKA

A I OLE, O KA

Makai Kiu Hale

Niwela.

Kauoha koke aku ia o Hale i ke Kakiana e kii aku i kiaha wai, me ka pane ole aku i ka ninau a ua kakiana la. Ua hooko koke ka makai i keia kauoha, a mahope iho o ka inu ana o ua lede la i kekahi mau oolopu wai, ua pane mai la oia me ka leo moakaka penei:

            "E hoouna aku i kekahi mau alii makai ma ke alanui - helu - ua hanaia kekahi pepehi kanaka ma-inoino loa ma ia wahi."

            "Owai ka mea i pepehi@a?" wahi a ka ninau a ke kakiana me ke ano pihoihoi.

            Ma keia wa, ua pohala maikai loa ae la ua lede opio la, a hahai mai la i ka moolelo me ke akahele mai ka mua a ka hope, aka, i kona wa nae e hapai ae ai i kona mau lima iluna i ka wa e kamailio ai, aia na maka uwila o ka makaik@u Hale ke haki-lo mau la me ka @@@ @@@ @@@@nia i kela m@ [column unreadable] lima @[column unreadable] K@mailio m@[column unreadable]:

            @[column unreadable] kekahi ma-n@w@ [column unreadable] @aiauwina ma k@ [column unreadable] ia @e ia, ma ke ano he hoa @@@@@@@@. He wahine aoo oia me ka puuwai maemae i like me kekahi wai aliali loa. He luahine waiwai nui oia a ua nui kona mala-ma ia'u me he la he kaikamahine ponoi au nana, aole hoi ma ke ano maoli he kauwa uku dala. He oia-io, he nui loa ko'u aie iaia. Ma keia po iho nei, ua olelo mai @a o Mrs. Balauwina ia'u e hele i ka hulahula ma ka hale o ka oihana mele nui, a ua nui na dala ana i hoolilo ai no ko'u mau aahu o ka hele ana. Oiai, aohe o'u ake nui no ka hulahula, ua hoi koke mai la no au mamua o ka pau ana o ka hula.

            I kuu komo ana iloko o ko maua hale, a i kuu kaalo ana ae mawaho o ka puka o ko Mrs. Balauwina ke-ena moe, ua hoomaopopo au i ka pio o kona ipukukui, oiai, ua maa mau au iaia aohe on a puhi a pio kona kukui i kona wa e hiamoe ai, aka, he wili nae a @aku, nolaila, ua komo koke aku la au iloko o kona keena moe, a ma ke pakaukau, ua loaa koke iho la ia'u ke ahi koe, a me ia, ua ho-a ae la au i ka ipuku-kui, ua ike koke aku la au i kekahi mea weliweli loa."

            "Heaha ia mea weliweli au i  ike ai?" wahi a ke Kakiana i ninau koke aku ai.

            I keia wa, ua ano hulili ae la na maka nunui mohaha o ua lede la, a me he mea la, aia imua o kona mau onohi maka kekahi mea weliweli loa, a ma ia wa ua naka haalulu ae la kona oiwi kino lalahi mailuna a lalo me ke ano hoomaopopo ole aku i ka ninau a ke Kakiana.

            No kekahi manawa, aole loa he pane leo iki o ka lede opio, aka, ma kona helehelena nae ke nana aku, me he la, aia oia imua o kekahi mea manaonao kahi i nana ai.

            Liu wale kona noho ana me keia ano, ia wa, ua hooho ae la oia:

            "Ua ice io no oia i kuu huki ana ae i ka pahi mai ka umauma ae o kuu hoaloha poino, aka, ua ike nae na lani kiekie loa aole loa no ko'u mau lima i onou i kela pahi lokoino iloko o kela puuwai hala ole. O! aole loa e hiki ia'u ke hana i kela hana eleele ino loa. Owai ka mea nana i olelo mai na'u kela hewa i hana!

            "Hoopunipuni ino loa kela! Ua ike no oia, aole loa na'u kela hewa i hana! Auwe! Ea! Heaha keia mea ano e a'u e ike nei? Ea! e pu-pule ana anei au? O! Aole loa na'u ke@a mea i hana!"

            He ku maoli keia i ke ano hoo-kahaha naau a na makai o ke kana-wai e nana nei. Ua noho mumule wale iho la no na makai me ka nana pono ana i ke ano heheua o keia lede imua o ko laua alo, a liuliu wale, ua pane aku la ke kakiana i ka makikiu:

            "Ke ole au e kuhihewa, he he@e-na keia lede opio i holo malu mai mailoko mai o kekahi halemai pu-pule."

            He mea okoa loa nae ka mea ilo-ko o ka noonoo o ka makaikiu Hale mai ka me@@ ke kakiana kuhihewa e man@o @@@ Oiai, aia kona noonoo no @@ @@ @@@ o keia lede me kela lede @@@@hi ana i ike ai e aihue ana. @ @ hoopuka ana i kela mau @@@ala olelo weliweli maloko o kela hale aina iloko o na mahina i hala ae, nolaila, me ka pane leo ole o ka makaikiu, ua kuhikuhi aku la oia i na kakiana la i kahi o ka lol@ o ka lede i paumaele me ke koko.

            I ka ike ana o ua makai la i kela mea, he mea @ kona puiwa, a hooho ae la oia:

            "Heaha ke ano o keia mea e na lani! Ea! he mea pono ke nana koke ia keia me ka hookaulua ole."

            "E malama iho i ka lede opio i ne nei, a e hele ae au i ua hale la, oiai, ua ike no au i ua hale la. E hoouna ae nae oe i elua mau makai ma ka helu S2 alanui -," wahi a ka makaikiu Hale, a eu ae la oia e oili aku iwaho.

            Iloko nae o kela wa, ua ku koke ae la ka lede opio iluna, a me ka hikiwawe loa, ua hopu aku la oia i ka lima o Hale, a me ka leo moa-kaka maikai, ua i aku la ia:

            "E ae mai ia'u e hele pu aku me oi i kauhale."

            Aole loa he wa o kela makaikiu i ku nana ai ma kana mau mea e ma-ua ai o hana aku, i kela wa, ua ano kuihe iho la oia, a liuliu ua ae aku la oia i ke noi a ka lede opio me ka haawi ana aku i kona lima akau no ka lede opio.

            Ia wa, kui mai la ua lede ia i kona lima i ka lima o ka makikiu a oili like aku la laua mailoko aku o ke keena makai no ke alanui pouli-uli puanuanu.

            Haele aku @a laua me ka pane leo ole no kekahi manawa, aka, oiai laua e hele ana no, ua huli ino ae la ua lede opio nei me ka huli pono ana ae o kona mau maka mohaha imua o na maka o ka makikiu a pane aku la:

            "Aole e nele ko'u kuhi ia mai, na'u i pepehi kela lede maikai, aka, ma ka inoa o na lani kiekie loa, aole loa au i hana i kela ka@aima."

            "Owai no auanei ke kuhi mai ana ia oe?" wahi a ka makaikiu.

            "O! o keia kepolu! kela kanaka naau eleele," wahi hoi a ua lede la me ka huila ano e ana ae a kona mau maka, me he la e hoike okoa mai ana no i kona inaina i ka mea a kona manao e noonoo ana.

            "Aole loa he maopopo iki ia'u owai la kela mea au e kapa nei, kela kanaka, kela kepolo. Aole anei e hiki ana i kou o@@olu ke hoike mai ia'u ma kekahi ano moakaka iki ae?"

            "Oia no kela kanaka lapuwale nana au i hookokono e hele e aihue i kela mau opeope maloko o kela mau halekuai, a oia no hoi ka uha-ne ino nana i hoopoino ia'u a kaia-lupe ia'u iloko o ka nenelu o ka poino nui." wahi hou a ka pane a ua lede opio la me ka palua ia ae o kona nanaina huhu.

            Ina paha he kanaka o Hale Niwe-la i hanau ia mai me ka lunaikehala nawaliwali, ina la o kona punihei koke aku la no ia i na olelo pahee a ua lede la.

            Ua hoomau aku laua ma ka hele ana, a iloko o keia manawa, aia ko Hale noonoo ke hoolala la, a ke ka-ana pono la i na mea kupono a kona lunaikehala e manao ai he oiaio a he pololei.

            Ua hookuia mau ia mai la nae kona noonoo e kela manawa ana i ike ai, a i lohe ai hoi maloko o kela hale paina ma kela po i hoike mua ia mamua. Mamuli o keia mau mea, ua kaomi iho la ke pu-anuanu ma kona puuwai, oiai, aole he mea nana e hoike mai iaia no ka hala ole, a i ole, hewa ole paha o keia lede opio mai ka paumaele ana o kona mau lima i kela karaima eleele.

            He mea oiaio, he lede opio @i no-hea keia mai kona poo a kona mau kapuai wawae, aka, he mea hiki ole nae i ka makaikiu Hale ke ka-pae ae i ka manao ana eia oia ke hele kuikuilima pu nei me kekahi wahine pepehi kanaka.

 

MOKUNA III.

He HOOKAHI nae mea i mao-popo mawaena o ka makaikiu a me ka lede opio, oia hoi kela mau hopuna olelo ana i hoopuka ae ai, no ka hele ana e aihue maloko o ka halekuai, no ka mea, ina aole i hoo-maopopo ka lede opio ia Hale, alai-la he mea maopopo aole loa oia e hoomaopopo iki ana i kela mau hua olelo.

            He hookahi nae mea a ka makai kiu i hooholo ai, aole oia e hopu koke ana i ka lawehala aia a loaa hou aku he mau ike hou nana e ho-oiaio mai ai i ka hewa o ka mea la-wehala i manao ia.

            "E wiki kaua a hoea aku i kau-hale," wahi a Hale i ua lede la; oiai ua ano hoololohe iki iho la ua lede la. Ia wa, ua pane koke mai la oia:

            "Aia kela kanaka ino ma kela wahi kahi i noho ai i keia wa, a ina e hoea aku ana kaua, aole e nele ko iala kuhi koke mai no ia'u, na'u i hana kela hewa."

            Mai makau oe, no ka mea, owau no hoi kou mea e pa-kele ai mai kana mau hoahewa wale a manao ino wale paha ia oe."

            "Pehea la e hiki ai ia'u ke hoo-maikai aku ia oe, aka, aole oe i ike i kela kanaka he kepolo maopopo oia."

            "Ke hai aku nei au ia oe, e like me ka oiaio o na lani pela au e hoo-hiki aku e hana ana au i ka oiaio o na mea a pau no kou palekana a in a he oiaio kau i hoike mai ai ia'u, alaila, he mea oiaio, aole loa oe e hoopilikia wale ia."

            Mamuli o keia mau olelo hoolaua manao a ka makaikiu, ua ano poha-la maikai mai la na maka o ua lede opio la.

            Ia wa, ua awiwi aku la ko laua mau kapuai wawae no ka hale a oiai hoi, ua kamaaina mua ka ma-kai kiu i ua hale la, nolaila, aole kuhikuhi ana mai a ua lede la.

            I ko laua hoea ana aku ma ka ipuka o ka hale, ua komo mua aku la o Hale me ka ukali ana o ka lede mahope on a. Ma ko laua hoea ana aku i ke keena nui loihi o waena konu o ka hale, ua halawai aku @a laua me kekahi makai e kiai ana.

            He makai ku huina kela no ia wahi, a hoike mai la oia ia Hale, ua kii ia aku oia e kekahi kauwa o ka hale, a no ia kumu oia i komo ai iloko o ka hale.

            "E Mr. Niwela, aia kekahi mea manaonao loa ke waiho mai la malo-ko o kela keena," wahi a ua makai kiai la.

            "E ku kiai oe ma kela puka, a mai ae iki oe i kekahi mea hookahi o keia hale e puka iwaho, a mai e hoi i ko waho e komo mai iloko nei o keia hale, koe wale no ka poe o ka oihana makai," wahi a Hale i @a makai la.

            Ua noi ia mai makou e ke kakau-olelo o ka A. O. I. P. K. o Maui, T. Clark, e noho ana ia ahahahui ma ka luakini o Kaahumanu, Wailuku, Maui, ma ka la 1 o Mei, 1893, Poa-kahi hora 10 a. m.

            Mailoko mai o na poekolu i wehe la ai ka Hoikeike Hawaii a na keiki Hawaii ponoi ma ka Hale Mele Hou ua loaa ma@ ia lakou he $1,100 a oi, a o na lilo he $700 a oi iki paha. I lohe mai makou i ko makou wahi kiu. Imua e na Hawaii a oi hou i keia puuhuahelu.

 

NA LETA

Aole o makou makemake e lawe i k@ koiko o na hala no ua manao i hoopuka ia malalo keia poo e ko makou poe mea kakau.!

Hoopunipuni Nui.

            Ma "Ka Leo o ka Lahui" Poakahi nei, i ike ai makou i na manao hoopunipuni ekaeka loa i hoike ia e kekahi mau wahine lili pilikino o ka Hui Aloha Aina ole wale, ka poe hoi nana i ao hewa i na wa-hine a pau me ka hookikina ana i kekahi poe e hoopau i ka Peresidena mua me ka hewa ole.

            Aole makou i hele iki e mihi i ka Moiwahine Liliuokalani. Heaha ka makou hewa i hana ai i ka moi e hele ai makou e mihi? Aole makou i hoole i ka inoa o ka Moi Liliuokalani maloko o ka Memoriala, o ka olelo hoihoi i ka Moi maluna o ka nohoalii oia ka makou i kue ai, oiai aole ia makou ka mana hoihoi i ka Moi maluna o ka nohoalii. Ua makemake makou e hanaia na hana me ke akahele, aole me ka pupua-hulu e like me ka oukou mau hana i hana ai a lilo ka hana maikai i mea ole. Hauoli e no oukou aole i ike i ka wai-wai o ka hana. Kalua e no na puaa, inu e no na omole kini, hauoli e no aole i kanamai. Heaha la hoi ka mea i hoihoi koke ole aenei o Blount i ka Moi iluna o ka nohoalii, oiai ua komo aku nei hoi na Memo-riala a lakou? Na lakou nei nae paha i noi aku ia Blount e kau hou i ka Hae Hawaii ma-luna o ka Hale Aupuni. O ka oluolu, ka haahaa, oia ka mea e pono ai, aole o ka haakei e kauoha aku i keia haole me he la o oukou kona mau haku i hele mai nei.

            Aole no makou i hele e noi i ka Moiwahine Kapiolani oia ka Moi, o ke Akua o ka lani ko makou hoike, aole no i ao aku kekahi wahine o makou i ka poe Moremona, in a i ao ua wahine la in a ua ike pono oukou e ka poe hoopunipuni. No ke aloha i ke alii, he aloha makou koe wale no aole ia makou ka mana hoihoi iaia. Aole no na makou i hele aku i ka hui, aka na oukou i kii mai a mamuli o ko makou manao maikai, ua ae makou e hana me ka haahaa, aole me ka hookano, oiai aole kakou he mau kane e hana ai i na hana kalaiaina.

            Ua lawa keia a in a e pane hou ia mai ua makaukau mau makou e hoike i ka oiaio.

 

            NA WAHINE AKAHAI.

Ua Hookukuia.

            MR. LUNAHOOPONOPONO: Ua oi aku ko'u mahalo i kau nupepa KUOKOA i huiia mamua o na nupepa Hawaii i hoolahaia a puni keia Paeaina. Eia ke kumu o ko'u mahalo, ua hoike mai oe mai ka wa mua mai o o ko ka Moiwahine hookele aupuni ana i ka hana kupono e hana ai, a me ka lahui hoi. Aka, aole loa i hoolohe oiaio ia aku, ua hoolohe ia na ala-kai lalau a kekahi mau nupepa e ae. Mamuli o ka hoolohe ana i na alakai a ia mau nu-pepa, ua haule iho la ka lahui Hawaii iloko o ka nenelu poho o ka popilikia. Nolaila, ke noho nei au me ke kaumaha. No keaha no la hoi na nupepa apau i hoike ole ai i ka mea oiaio? O ka oiaio, oia ka mea hiki ke hilinaiia. No keaha no la hoi na nupepa i pai ai i kekahi ano ino@ ano hewa? Ua moakaka maoli ke ino o ke-kahi mau mea, ka hewa, eia nae pai mai no he maikai, he pono, he pomaikai no ka lahui a pela aku.

            I ka wa i haule ai ka Moi mai ka @ohoahi aku, haule pu iho la na mea apau. Eia nae aole e hiki iki ana i keia mau nupepa ke hoihoi hou i ka Moi ma ka noho kalaunu.

            Me ke aloha nui,

            PUNA.

            O ka nui o na maori o Nukilani i ka helu ia ana i ka 1891, he 41,993, oiai hoi i ka heluna kanaka o 1886, he 41, 2969. Ma ka nana aku, ua kiki ia ka puka liu o ka make.

            Pakele kekahi poe malihini ma-kaikai ia uka o Makiki i ka auina la Poaono i nala, mamuli o ka moku ana o ka ili kaa e pau pono ai ke kolo mawaena o na lio palua a ku ia ana ilalo o ka lepo, oiai ke kaa e hoi mai ana i kai nei. Ua hemo aku na lio a kaawale a koe iho ke kaa me ka loaa i ka ulia nana i hoopuiwa ia akou a pau.

            Ma na la mua o keia pule ae e holo aku ai ka hana mea ho o ka nupepa "Advertsier" no ka moku-puni koo laau o Hina, e kiko i ka pua lehua o ka wailele ka@lana o Moaula, ilaila aku paha oia auanei e

            "Mukiki wailelehuna a ka manu

            O ka awa ili lena i ka uka o Kaliu

            E halawai ana me ka la i Leleo

            O ke o ia o ka moe

            O ka hana a Mio me he holua @a.

Ma na pepa o Ka Leo o kela hebe-doma aku nei, lele mai oia i ka akena a me ka hauoli i ka holopono o ka Kapena Ross huakai kakau inoa i ke kue i ka hoohuiaina. Aka, ma ka pepa o ka Poakahi iho nei, me na waimaka a me na hupe ia e olo ana ka pihe i ka ua mea o ka nuku i na haku aina o Kauai. Me he mea la ka hoi ua ai i ka ape ka puu o ka nuku.

 

Hoolaha Hooko Moraki.

MAMULI O NA OLELO I HOIKE IA MA-loko o kekahi palapala mo@aki i kakau ia i ka la 19 o Maraki, 1891. I hanaia e D. KEA-LOHAPAUOLE o Kona Hema, mokupuni o Hawai'i ia W.C. Achi o Honolulu, Oahu, i kope ia maloko o ka Buke 129 @@@o 274, 275 a me 276 ma ke Keena Kakau Kope, oia no hoi ka mo-raki i haawi ia aku ia Henry Smith, hope, o Honolulu i olelo ia i ka la 6 o Mei, 1891. Na keia ke hoike ia aku nei e hooko ana ka mea nona ka inoa malalo ia moraki no ka uhaiia ana o na aelike, oia hoi, no ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee.

            A ke koolaha hou ia aku nei, ai mahope aku o na pule ekolu mai keia la aku, alaila e kuai ia aku ana ma ke kudala na aina i hoike ia ma ia moraki ma ke keena kudala o James F Morgan ma Honolulu, mokupuni o Oahu, ma ka POAONO MEI 27, 1893, i ka hora 12 awakea.

            No na mea e ae, e ninau aku no i ka mea nona ka inoa malalo me Ahiolani Hale, Honolulu.

            Kakauia ma Honolulu, Aperila 21, 189@.

            HENRY SMITH, Hope o ka moraki.

            Eia na aina i moraki ia:

            1. O kela apana aina i loaa aku ia D Kealoha-pauole mai ia J W Lapauila Kahunaaina mai, ma kana palapala i kopeia ma ka Buke 122 aoao 318 nona ka ili he 328 9-20 eka e waiho la ma Honokua, Kona Hema, Hawaii, i hoakaka ia ma ka Palapala Sila 6857 Kuleana Helu 7713.

            2. Ke kuleana 1-15 o D Kealohapauole iloko o ka aina ma Pahoehoe, Kona Hema Hawaii, oia ka helu (Grant) aupuni 1974 nona ka ili he 381 eka, i loaa ia D Kealohapauole me kekahi poe e ae mai ia D Kainaiopili mai ma kana pa-lapala i kopeia ma ka Buke 86 aoao 389.

            3. He apana aina nona ka ili he 81-4 eka ma Pahoehoe, Kona Hema, i hoakakaia ma ka Palapala Sila 6016 Kuleana Helu 9933, i loaa ia D Kealohapauole mai ia Lumilumi mai ma kana palapala i kopeia ma ka Buke 82 aoao 70.

            2438-4

 

Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.

KE HOOLAHA IA AKU NEI KA LOHE, I kulike ai me ka mana o ke kuai iloko o kekahi moraki i hooko ia i Sepatemaba 5, 1892, e WILLIAM C. ACHI a me ISABELLA A ACHI, kana wahine o Honolulu, ia Charles R Bishop a me Samuel M Damon, na hoahui iloko o ka Hui ma ka inoa o Bishop & Company, o na Honolulu la, kope ia iloko o ke Keena Kakau Kope, buke 139 a ma na aoao 266 ahiki 270, ke manao nei na mea e paa nei i ua moraki la e hooko aku, no ka uhaki ia o ka aelike o ia ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee i ka wa e hookaa ai. Ke hoolaha hou ia aku nei, ma ia hooko ana (aia wale no a hookaa koke ia mai ua moraki la) o ka manao o na mea e paa nei i ka moraki ke kuai aku ma ke ku-kala i na waiwai i hookomo ia iloko o ka mo-raki, ma ka hale kudala o James F Morgan ma Honolulu, ke hiki aku i ka POAONO, la 20 o Mei, 1893, hora 12 awakea o ia la.

            No na mea i koe e ninau ia C W Ash-ford. Loio no na mea e paa nei i ka moraki. Alanui Kalepa, Honolulu.

            BISHOP & CO.

            Na mea e paa nei i ka moraki.

 

O NA W@@@@: KUAI @A AK@ ANA @@@@@@@

MALALO IHO

            1 O kela apana aina a pau nona ka ili @@ 30-100 eka e waiho la me Kalawahine, Honolului, maluna ae, i lilo mai ia'u mai a Bishop & Com-pany mai, ma ka palapala kuai i kope ia iloko o ke Keena Kakau Kope Buke 112, aoao 367.

            2 O kela aina a pau nona ka ili he 120 mau eka e waiho la ma Kealakomo, Puna, Hawaii, i lilo mai ia'u ma ke kuai mai a Wailehua a me kana wahine, i kope ia ma ke Keena Kakau Kope Buke 113, aoao 281, a o ia kekahi hapa o ka Palapala Haawi Aina 2883 ia Kenaaulani a me kekahi poe e aku.

            3 O kela apana aina a pau nona na eka he 116.74 mau eka ma Manawai, Molokai, i lilo mai ia'u ma ke kuai mai a Hoopii Olepau mai, kope ia iloko o ke Keena Kakau Kope Buke 118, aoao 155, a oia kekahi hapa o ka Palapala Kuleana Hoono Aina 4500 ia Hoonaulu.

            4 O kela apana aina nona na eka 4.20 ma Kona Hema, Hawaii, i lilo mai ia'u ma ke kuai mai a D W Kealalaina mai, kope ia ma ke Ke-ena Kakau Kope Buke 125, aoao 264, a oia ka aina i kuhikuhi ia iloko o ka Palapala Sila Nui Helu 5543, Kuleana Hoona Aina Helu @744 ia Kaelemakule.

            5. O kela aina nona ka 27, 500 kapuai kuea ma Kapalama, Honolulu i lilo mai ia'u ma ke kuai mai a Lau Chong, kope ia ma ke Keena Kakau Kope Buke - aoao -, a oia kekahi hapa o ka Palapala Sila Nui Helu 401, Kuleana Hoona Aina Helu 8305 ia Kanoa.

            6. O kela aina he 150 kapuai loa 150 kapuai laula o ka Pahale 324 Mahele 6 ma ke Kulana-kauhale Momi, Ewa, Oahu, i lilo mai ia'u ma ke kuai mai ka liui Alahao me Aina o Oahu, kope ia ma ke Keena Kakau Kope Buke 127, aoao 288.

            7. Hookahi mahele iloko o Holualoa 1 a me 2 ma Kona Akau, Hawaii, i hoolilo ia mai ia'u e J K Nahele e Kaoiwi, kope ia ma ke Keena Kakau Kope Buke 127 aoao 424.

            8. O kela mau aina a pau i lilo mai ia'u mai ia Kalua mai, kopeia ma ke Keena Kakau Kope Buke 130 aoao 190, a oia ka akahi hapalua kuleana iloko o ka aina he 130 mau eka i kuhi-kuhi ia ma ka Palapala Sila Nui Helu 5479 Ku-leana Hoona Aina Helu 7196 ia @i Kaualoha ma Kawainui 2, Kona Akau, Hawaii, a me kela aina nona na eka he 49 i kuhikuhi ia ma ka Palapala Sila Nui Helu 1597 ia Kalua o Kawa-nui 1, Kona Akau, i oleloia.

            9. O kela aina nona ka ili he 60-100 o ka eka ma Kalihi mamua ae i lilo mai ia'u mai ia S. Kaaiai mai, kope ia ma ke Keena Kakau Kope Buke 87 aoao 469.

            10. O kela aina nona ka ili he 36-100 o ka eka ma Kalihi i oleloia ae la, i lilo mai ia'u mai ia'u mai ia Komo, kope ia ma ke Keena Kakau Kope Buke 90 aoao 356.

            11. Na pa 6 a me 11 ma Kapalama mamua ae, oia kekahi hapa o ka aina i lilo mai ia'u mai ia P. Kanoa mai, kope ia ma ke Keena Kakau Kope Buke 91 aoao 3@8, a oia kekahi hapa o ka Palapala Sila Nui 401, Kuleana Hoona Aina 8305 ia Kanoa.

            12 O kela aina nona ka 1@2 @@ana ma Keawa-nui, Molokai, i lilo mai ia'u mai a Kaui Kanene mai, kope ia ma ke Keena Kakau Kope Buke 92, aoao 262, a oia ka aina i kuhikuhi ia iloko o ka Palapala Sila Nui 7681 Kuleana Hoona Aina 4823 ia Kaailepo.

            13. O kela pa aina ma ka aoao ma Ewa o ke kuleana home ma Kapalama, i lilo mai ia'u ma ke kuai mai a Lau Chong, kope ia iloko o ka Buke 133, aoao 12.

            14 O kela aina a pau i lilo mai ia o ma@ a J Mahu mai, kope ia ma ke Keena Kakau Kope Buke 115, aoao 88, oia kekahi hapa o ka Palapala Sila Nui Helu 2893.

            15 O kela aina he 18-100 o ka eka ma Kalawa-hine, Honolulu mamua ae, i lilo mai ia'u ma ke kuai mai a Bila Kawaa, kope ia iloko o ka Buke 107, aoao 125.

            16 O kela mau aina i lilo mai ia'u mai a Chung Wa ma ke kuai, kope ia iloko o ka Buke 111, aoao 242, oia ka Apana @@ a me 1@A, @@@@a na ili pakahi he 98-100 o ka eka, i kuhikuhi polo-lei ia ma ka palapala mahele i kope ia i ka Buke 110, aoao 335.

            17 O kela mau aina i lilo mai ia'u ma ke kuai mai a C M Hyde mai a me ka wahine, kope ia iloko o ka Buke 11@, aoao 324, oia ka Apaua 11 a me 11A, no laua na ili pakahi he 98-100 o ka eka, a i kuhikuhi pono ia ma ka palapala mahele.

            18 O ka hoolimalima o kekahi aina nona na kapuai kuea he 15,400 ma Kapalama ae la, kekahi hapa o ka Palapala Sila Nui Helu 401 ia Kanoa, no ka manawa he 10 makahiki mai Ianuari 1, 1891 mai i hana ia me a'u mai a Lau Chong mai kope ia iloko o ka Buke 128, aoao 19.

            19 Hookahi kaa lio, hookahi kaa lawe ukana, hookahi lio ulaula, eha kaa, eha mau ili lio kaa, a me eha mau lio e hoohana ia nei ma kuu mau kaa hana: hookahi hapalua kuleana iloko o ka Hui o S K Kaai, ua lako o kuu keena oiha na ma Alanui Kalepa, Honolulu i olelo ia, a me 110 mau mahele iloko o ka Hui Mahiko Kuikahi Panailike. 30 mau mahele iloko o ka Hui Kana Kope o Kona. 5 mau mahele i ka mahiko o Ewa.

            2@7@-8

 

Hoolaha a ka Lunahooponopono Waiwai.

O NA POE A PAU HE MAU KOINA KA LA-kou i ka waiwai o KEKAHA 1 make o Waiehu, Wailuku, Maui. Ko Hawaii Pae Aina, e hoouna koke mai in@ na hooia kupono i hoo-hiki ia imua o ka No@ari o ka Lehulehu, i ka mea nona ka inoa malalo iho ka mea i hookohu ia i Lunahooponopono Waiwai no ka waiwai o ka mea i make, maloko mai o na malama eono, a i ole ia e hoole mau loa ia aku no. O ka poe a pau i aie i ka waiwai o ka mea i make, e hoo-kaa koke mai ma ka manawa a mainua ae o ka pau ana o ka eono malama.

            W. H. DANIELS.

            Lunahooponopono Waiwai o Kekaha i make.

            Wailuku, Maui, Oct. @3, 189@. 2414-8m

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU I kuleana ole ma Keei 1. a me Keei 11., ma keia ke papa a ke hookapu loa ia aku nei ko oukou mau holoholona aole e hele a holo ma-luna o na aina i hoike ia ae la maluna, a aole no hoi e ae ia ua poe kuleana ole la e kii wale i na mea a pau o ka aina. O ka poe a pau e kue ana i keia, e hoopii ia no lakou ma ke hanawai. O ka lohe ke ola, a o ke kuli ka make.

            J KEANU.

            Haku Aina,

            Keei, Mar. 2@, 18@@. 2436-3

 

Hoolaha Hou.

Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.

KE HOOLAHA IA AKU NEI KA LOHE I NA mea a pau, mamuli o ka mana o ke kuai i hanaia i ka la 24 o Okatoba A. D. 1891 e MARIA TIADORA GRACIA, a i ikeia ma kekahi inoa e ae o MALIA nee SAMEDIO o Honolulu mokupuni o Oahu, ia J M Monsarrai o Hono-lulu no, kahu o Eliza P. Luee, kopeia ma ke Keena Kakau Kope Buke 1@3 ma na aoao 133 @@ ke makemake nei ua J M Monsarrai la e hooko i na moraki la no ka uhaki ia o ka aelike oia ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka ukupa-nee i ka wa e hookaa ai.

            Ke hoolaha hou ia aku nei, o keia aina a pau, na pono hoaaina a me na pono pilikane iloko o na moraki la, e kuai ia aku no ma ke kudala akea ma ka hale kudala o Jas. F. Morgan ma Ala-nui Moiwahine, Honolulu, i ka POAKOLU la 17 o MEI 1893, hora 12 awakea o ia la.

            Eia ka waiwai i paa maloko o na moraki la:

            O kela aina a pau e waiho la ma Keauhou, Kalihi, Mokupuni o Oahu, oia ka apana @ o ka Palapala Sila Nui Helu 790 a i kuhikuhi ia na palena penei. E hoomaka ma ke kihi akau o keia a e hele he @@@ @om, 2@0 kau@, ma ko Ka-aiawa, alaila, he @ hik, 0.50 kau@, alaila, he 60@ kom, 1.50 kau@, ma ka palena no Kahalehau alaila, he 40 hik, 0.42 kau@ alaila ak. 63 hik. 2.38 kaul. ko Kahaiku, alaila he 30 hik., 845 kaul ma ka palena no Kaloahalau alaila, ak 64 hik, 2.12 kaul, alaila ak. 37@4 kom, 8.86 kaul, ma ka palena no Kanakeawe alaila ak. @3 hik, i kaul, alaila, ak. 33 kom, 2.20 kaul, ma ka palena no Kauokoa a hiki i ka hoomaka ana. O ka ili, he 2 mau eka, a oia no na aina i lilo ma ke kuai ia Maria Tiadora Gracia mai kona makuakane mai o Pedro Samedio i hana ia i Iune 17, 1876, kope ia iloko o ke Keena Kakau Kope ma Honolulu, Buke 46 ma na aoao 130 a me 131.

            J. M. MONSARRAI, Kahu o Eliza P. Luce, mea e paa nei i ka Moraki.

            Kuike ke dala. Na uku hana palapala i ka mea e lilo ai. No na mea i koe, e ninau ia J M. Monsarrai.

            Hanaia ma Honolulu, Apr. 22, 1893.

            2435-4

 

Kuai o na Mahele i Hoopaaia.

MAMULI O KA MANA KUAI I HAAWI ia mai ia makou ma ka hoohiki o na ma-hele he 120 o ka FASHIONABLE STABLES COMPANY, i kaupalenaia, he Hui i hoohuila malalo o ke kanawai, o Henry R. Macfarlane e lawelawe hana nei malalo o ka inoa Macfar-lane & Co., o Honolulu, i mea e hoopaa ai i kana mau noia aie elua ia makou, oia he hoo-kahi no ka $10,000 ma ka la 7 o Dekemaba, 1889, a hookahi no ka $5,083.83 ma ka la 10 o Maraki, 1885. Ke makemake nei makou e kuai aku i kela mau mahele ma ke kudala akea no ke kumu ka uhaki o ka aelike, oia ka hookaa ole ia o ua mau noia aie la i ka wa e hookaa ai.

            E malama ia ana ua kuai la ma ka hale ku-dala o J. F. Morgan ma Honolulu, ma ka POAKAHI, la 24 Aperila, A. D. 1893, hora 12 awakea o ia la. O ua mau mahele la, o lakou kai paa malalo o ua palapala helu 3 a me 6.

            Kuike ke dala. Ma ke dala Gula America e hookaa ai.

            (Kakau inoa ia) BISHOP & CO

            Maraki 29, 1893. 3435@@

 

PAPA! PAPA!

AIA MA KAHI O

Lewers & Cooke

(LUI MA@)

Ma ke kanua hema o Alanui Papa me Moi.

E LOAA NO NA

PAPA NOUAIKI

O kela a me keia a

Na Pani Puka, na Puka A@lani, na Olepelepe, na Pou, na O'a, na Papa Hele, na Papu Ku, me na Papa Moe he nui loa

NV PILI HALE O NA ANO A PAU

A me na

WAI HOOHINUHINU NANI

O na ano a pau @@@.

Na Balaki o na Ano he Nui Wale

            Ke hai ia aku nei oukou e na makamaka a pau, ua makaukau keia mau makamaka o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana no ka

Uku Haahaa Loa,

E @ke @@ ka we@ @ holo ana mawa@@@ o @@@a a me ka Mea Kuai

Hele Mai e Wae no Oukou iho.

2396-q

 

Hale Hana Kopa o Honolulu.

            Ua paa aenei ka Hale Hana Sopa Maho Hou o ka poe no lakou na inoa malalo iho a ua makaukau lakou e hoolawa aku i ka poe piepiele i na

Kopa Maikai Loa Maoli

I hookomo ia iloko o na Pahu 100 paona mai ke 42 a 56 auka Kopa pakahi.

Ke hooia nei makou i ka oi o la MAIKAI o ka makou KOPA mamua o na Kopa waho mai.

Ua kuni ia mawaho o ko makou mau Pahu me ka hoailona "HONOLULU SOAP CO." a e

Kuai ia e na Halekaui

Liilii a Pau.

HUI HANA KOPA O HONOLULU

M. W. McChesney & Sons,

Na Elgena,

1896

 

Hoolaha Kumau

KAKELA ME KUKI

KA HALEKUAI NE @@@@

WAIWAI LIKE OLE

 

 

NA MEA

HANA KAMANA APA

Na lako pili hao kukolu @ale

Na kepa.

Na lei ilio.

Na kaulahao @@

Na Pahi.

Na Upa.

Na kope h@@

Na Kah@@

PALAU LIO

Na mea @@.

Na a@@.

Na au@@.

Na kua @@@.

Na lei @@@.

Na kaulahao @@@.

Na uwea pa.

Na kaa palala.

Na mea piula.

Na ipuhao.

Makau me Aho Lawi

Na Iliwai

Na kaula.

Na hulu pena.

Na pulu@u.

Na pena @@@@@@

Na kopa.

N@@@@@

N@@@.

Na pakeke hao.

Na kapu hau.

Na pan@@.

Na kuh@@@@.

Na m@ik@@@

@@@@@@

Mikini Humuhumu Kaula@

Wilcox & Gibbs, Hookahi L@

Ka Remington, elna Lop@

A me na ukana he @@ loa, a ke@@ me keia ano.

Kakela me Kui

KA AYER SASEPARI

Oia ka LAAU oi loa o ka @ no na mai i hookumu ia @ koko ino mai. Ua oi loa au@ ka mea, o kona kahua i h@@@ ai o ka

Honodorusa Saseparila @

            No ka mea, o ka LAU@ HELEHELE a me na @ pau i maa i ka hoohuih@ oia na laau oi loa o ka maika@ ka mea hoi ua ike ia ka wa@@ ma ka lapaau ana i na MA@ KOKO ua oi ka

Ayer Sasepari

ma na mea a pau e hooika@ kukulu hou ai i ke kino i hooliwali ia e ka ma'i a me ka @.

            Ua hoonoono ia ka ai, @ ia ka ma'i o ka waihona @@@ ua hooikaika ia ke Ake@ Puu Hoowali ai, a hoohana @ ia na lala a pau o ke kino. @ kuke ia mai ke kino ae @ make o ka ALAALA, ua @ na EHA, na PUHA, na @ TIKA, na MAIHEHE, na @ HUE a me na ma'i ma ke poe wale o ka hupe, a ma na wahi ke hooia mai nei na Kauka @ ka maikai o keia laau.

            Ke hoola nei la hai, a @ @ hoi la oe.

            No ke KUNU a me ke AN@

Ayer Cherry Pect@

ka laau lapaau alakai o n@ @

            No ka NALULU, ka LEP@, ka LENA a me kekahi mau inoino e ae o ka opu, e lawe

AYER HUAALE CATHA

E makemakenui ia nei e k@ puni.

            Hoomakaukauia e Kauka Ayer & Co., Lowell, Mase@

HOLLISTER &

Na Agena ma ka Paeaina Ha@

28