Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 17, 29 April 1893 — KA EUEU WIWO OLE O NU IOKA A I OLE, O KA Makai Kiu Hale Niwela. [ARTICLE]

KA EUEU WIWO OLE O NU IOKA A I OLE, O KA Makai Kiu Hale Niwela.

KAI'OHA koko aku in o llaie i ke ivakiana e kii aku i kiaha : wai, me ka pane ole aku i ka uioau aua kakiana la. Ua hooko koke ka makai i keia kauoha, a mahope iho oka inu ana oua lede la 1 kekahi mau oolopu wai, ua ]>ane mai la oia i im* ka leo moakaka penei: I "E hoouna aku I kekahi mau alii makai m* ke alanui helu—ua hanaia kekahi pepehi kanaka mainoino loa ina ia wahi." «Owai ka mea i pepehiia?" wahi a ka ninau a ke kakiana me ke ano pihoihoi. Ma keia wa, ua pohala maikai loa ae la ua lede opio la, a hahai mai la 1 ka moolelo me ke akahele mai ka mua a ka hope, aka, i kona wa nae e hapai ae al i kona mau lima iluna i ka wa e kainailio ai, aiu n;t maka uwlla o ka mMkniieiu H*!e ke haki|o m<u la k'» ' **«•!-• ni.1 i kela jt in 'i ; ' * ."i ; " »ima ( \ >• ~. :v.:uiailio n.j o' • - • •: • ■i*- ; , .. .•<. h kuhi tnau ,xv-- iiīlauwinama Kn i•.<!• ij !i ■»». 'u'. 'jr- ia, ma ke ano he hoa a r;!. He wahine aoo oia me ka puuwai maemae i like me kekahi wai aliali loa. He luahine waiwai nui oia a ua nui kona malama ia'u me he la he kaiknmahine ponol au nanu, aole hoi ma ke ano maoli he kauwa uku dal«. He oiaio, he nui loa ko'u aie iaia. Ma keia po Iho nei, ua olelo mai la o Mrs. Balauwina ia'u e heie i ka hulahula ma ka hale oka oihana mele nui, «*\ uu nui na elala ana i hoolilo ai no ko'u mau aahu oka hele ana. Oiai, aoheo'u ake nui no ka huiahula, ua hoi koke mai Ia no au mamua o ka pau ana 0 ka hula.

I kuu komo arm iloko o ko inaua hale, a i kuu kaalo ana ae mawaho 0 ka puka o ko Mrs. Balauwina keena moe, ua hoomaopopo au ika pio o kona ipukukui, oiai, ua uuaa inau au jaia aolie ona puhi a pio kona kukui i kona e hiamoe ai, aka, ho wili naua nuku, nolaila ; ua komo koke aku la au iloko o koua keena moe, a ma ke pakaukau, ua loau koko iho la ia'u ke ahi koe, a me ia, ua ho-a ae la au i ka ipukukui, ua ike koke aku la au i kekahi niea weliweli loa." ««Heaha ia taea wēliweli au i ike ai?" wahi a ke Kakiana i ninau koke aku ai. I keia wa, ua ano hulili ae la na maka nunui mohaha o ua leelo la, a me ho mea ia, aia imua o kona mau onohi maka kekahi mea weliweli loa, a ma ia wa ua naka haalulu ae la kona oiwi kino lalahi mailunu a lalo me ke ano hoomaopopo ole aku 1 ka ninau a ke Kakiana. No kekahi manawa, aole loa he pane leo iki o ka leele opio, aka, ina kona heleliekna nae ke nana aku, me he la, aia oia iuiua <» kekahi mea manaonao kahi i niuui ai.

Llu wale koua nolio ana me koia ano» ia wa, ua liooho «c 1« oia: «<Uii iko io 110 oia i kuu huki nna ae i ka pahi mai ka umauiua ae <> kuu hoaioha poino, aka, ua iko nae na lani kiekie loa aole loa no ko'u mau iima i onou i kela pahi iokoino iloko o kela puuwni hnla ole. O! aole loa o hiki ia'u ke liana i kela hana oleele ino loa. Owai ka mea nanniolelo iiini na'u kela hewa i hana! "Hoopuuipunl ino lon keln! Ua ike no oia, aoie ioa na'u kela hewa i liana! Auwe! Ea! Ileaha keia mea ano e a ; u o ike uei? Ea! e pupule ana anei au? O! Aole ioa na'u kela mea i hana!" tle ku maoii keia ikc ano hookahaha naau a nu makai o ke kanawai e nana nei. l*:i noho mumule wale iho Ia no na makai me ka nau:i pono aua i ano heheua o keia lede imua oko laua aio, a liuiiu wale, ua pane aku la ke knkiana i ka makaikiu: u Ke ole au e kuhihewa, he hehena keia lede opio i hoio maiu raai mailoko mai o kekahi halemai pupule. ?J

He mea okoa loa nae ka mea iloko o ka neonoo o kn makaikiu Hale mai k>t ujp. ke kakiam kuhlhewa e man.t»> l O» »i, *\'\ kona noonoo no k i ; • bw o keia h de me kela le(h : an:v i iko ai e aihue ai 1 .!. ?» - 'kk»! uk i i.na i kela mau < U!o weiiweli maloko o k< ia aina iloko o na mahina i hala ae, uoiaiia, me ka pane leo oie o ka makaikiu, ua kuhikuhi aku la oia i na kakiana la i kahi o ka lole o ka lede i paumaeie me ke koko. ī ka ike ana o ua makai la i kela mea, he mea e kona puiwa, a hooho ae la oia: "Heaha ke ano o keia mea e na Uni! Ea! he mea pono ke nana koke ia keia me ka hookaulua ole." U E malama iho i ka lede opio i neJ oel f a e hele ao au i na haie la, oiai, ua ike uo au i ua hale la. E hoouna ae nae oo i elua mau makai | ma ka helu alanui wahi a ka ma&aikiu Hale, a eu ae la oia e oiU aku iwaho. Iloko nao o kela wa, ua ku koke aoia kaknio opio Huna, ameka hikiwawe ua hopu aku ia oia i ka Uma o Hale, a me ka leo moakaka maikai, ua i aku la ia: *«E ae mai ia'u e hele pu aku me oe i kauhaie. n Aole loa he wh o keia makaikiu i ku pana al n» kana maa mea e ma* ua<lai o haaa aku, i kela wa f ua ano kuihe Iho la oia, a lluliu ua ae aku ia oia i ke noi « ka lede opio me ka huawi aua aku i kona Uma akau no ka !ede opia lawn, kui maila ua ledelai kona iima i ka Uma o ka makAikin • oili Uke iikn ia laua maUoko ako o

ke keeaa makai do ke alanoi pouliali poanoana. Haele aka la iaua me ka pane leo ole no kekahi manawa, aka, oiai laua e hele ana no» oa holi ino ae Ia oa opio nei me ka huli pono ana ae o kona maa maka mohaha imua ona maka o ka makaikiu a pane akn ia: *«Aole e nele ko'u kuhi ia m&i, na*u i pepehi kebt lede maikai, aka, ma ka inoa ona lani kiekie loa, aole loa au i hana i kela karaima," ««Owai no aaanei ke kuhi mai ana ia oe?" wahl a ka makaikio. <<0! o kela kepolu! kela kanaka naau eleele," wahi hoi aua lede la iiie fca huila ano e ana ae a kona mau maka, me he !a e hoike okoa mai ana no i kona Inaina ika mea a kona manao e noonoo nea.

*'Aole loa he maopopo iki ia'u owai la kela mea au e kapa nei, kela kanaka, kela kepolo. Aole anei e hiki ana i kou o'.oolu ke hoike mai ia'u ma kekahi ano moakaka iki ae?" "Oia no kela kanaka lapuwale nana au i hookokono e hele e aihue i kela miu opeope maloko o kela mau b"iekuai, a oia uo lioi ka uhane ino nana i hoopoino ia'u a kaialupe ia'u iloko 0 ka neoelu oka poino nui." wahi hou aka pane a ua lede opio la me ka palua ia ae o kona nanaina huhu. Ina paha he kanaka 0 HaleNiweIa i hanau ia mai me ka lunaikehala nawaiiwali, ina la o koūa punihei koke aku la no ia i na olelo pahee a ua lede la. Ua hoomau aku laua ma ka hele ana, a iloko 0 kela manawa, aia ko Hale noonoo ke hoolala la, a ke kaaoa pono la i na mea kupouo u kona luoaikehala e manao ai he oiaio a he pololei. Ua hookuia mau ia mai la nae kona noonoo e ke'a manawa ana i ike ai, <1 i lohe ai hoi maloko o kela hale paina ma kela po i hoike mua ia mamua. Mamuli o keia mau mea, ua kaomi iho la ke puanuanu ma kona puuwai, oiai, aole he mea nana e hoike mai iaia no ka hala oie, a i ole, hewa ole paha o keia lede opio mai ka paumaeie ana 0 kona mau lima i kela kaiaima eleele. He mea oiaio, he lede opio ui nohea keia mal kooa poo a kona mau kapuai wawae, aka, he mea hiki ole nae ika makaikiu Hale ke kapae ae ika manao ana eia oia ke hele kuikuilima pu nei me kek«hi wahiue pepohi kamika.

MOKUNA 111. HE HOOKAHI nae mea i maopopo mawaeua o ka makaikiu a mo ka lede opio, oia hoi kela inau hopuua olelo ana i hoopuka ae ai, no ka hele ana e aihue maloko o ka halekuai, no ku mea, ina aole i hoomaopopo ka leele opio ia Hale, alalla he mea maopopo aole loa oia e hoomaopopo iki atia i kela mau hua olelo. He hookahi nae mea a ka niakai kiu i hooholo ai, aole oia e hopu koke ana i ka lawehala aia a loaa hou aku lie mau ike hou nana e hooiaio mai ai i ka hewa o ka uiea lawehala ī manao ia. "K wiki kaua a hoea aku i kauha!e," wahi a Hale i ua leele la; oiai ua iuio lioololohe iki iho la ua ledo la. la wa, ua pnne koke mai la oia: »Aia kela kanaka ino iua kela wahi kahi i noho ai i keia wa, a ina ♦» hoea aku ana kaua, aole e ! nele ko iala kuhi koke mai no ia'u, I na'u i hana kela hewa."

Mai makau oe, no ka mea, owau no hoi kou mea e pakele ai mai kana mau hoahewa wale a manao ino "wale paha ia oe." '♦Pehea la e hiki ai ia'u ke hoomaikni aku ia oe, aka, aole oe i ike i kela kanaka lie kepolo maopopo oia. M »»lve hai aku nei tiu ia oe, e iike me ka oiaio o na iani pela au e hoohiki aku e hana ana au i ka oiaio o na mea a pau no kou paiekana u ina he oiaio kau i hoike mai ai ia'u, aiaila, he m??i; oiaio, aole loa oe e hoopilikia waie ia." Mamuli o keia mau oielo hoolaua manao a ka makaikiu, ua ano pohala inaikai mai la na maka o ua lede opio la. Ia wa, ua awiwi aku la ko laua mau kapuai wawae no ka hale a oiai hoi, ua kamaaina mua ka makai kiu iua hale la, nolaiia, aoie kuhikuhi ana mai a ua lede la. Iko laua hoea ana aku ma ka ipuka oka hale, ua komo mua aku la o Hale me ka ukali ana o ka iede mahope ona. Ma ko iaua hoea ana aku i ke keeua nui ioihi o waena konu oka hale, ua halawai aku la laua me kekahi makai e kiai ana. He makai ku huina keia no ia wahi, a hoike mai ia oia ia Hale, ua kii ia aku oia e kekahl kauwa o ka haie, ano ia kumu oia i komo ai iloko o ka haie. Mr. Niwela, aia kekahi mea manaonao loa ke waiho mai ia maloko o kela keena," wahi aua m:\kai kiai la. "E ku kiai oe ma keia puka, a mai ae iki oe i kekahi men hookalii o keia hale e puka iwaho, a mai ae hoi i ko waho e komo mai iloko nei o keia haie, koe waie uo ka poe o ; ka oihana makai." wahi a Hale i ua makai h.