Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 19, 13 May 1893 — KA EUEU WIWO OLE O NU IOKA A I OLE, O KA Makai Kiu Hale Niwela. [ARTICLE]

KA EUEU WIWO OLE O NU IOKA A I OLE, O KA Makai Kiu Hale Niwela.

MOKUKA 111. tf A lIOOMAOPOPO ia ac la ; he i keiki hanauna no ka ua lede noo la e olu ana i kela wa, ua hoiko m.u !a koknhi i>oe kauwa oua hale la, ua loho lakou i kekahi mau kamailio oolea mawaena o ua kanaka opio la ine Mrs?. Halauwina kona makuahine hanauna, oiai, iua kekahi ia, ua lohe ia akn la ua kauaka opio la e kamailio aku ana i kona makualiine hanauna i keia mau olelo: 4t Ua lawa kou ola ana uia keia ao! Ua kupouo e make oe, a e lilo hoi ke dula i kekahi mea e aku," a inahope koke iho o ia mau huaolelo, ua ikf ia aku la ua kanaka opio ia e oiii mai ana mailoko mai o ke keena moe o kona makuahine me na papalina haikea. A o kekahi mau ike e aku hoi, ua ike ia uu kanaka opio ht e hele ana mawaho iho o ua hale Ia ma ka po i hana ia ai kela karaim«. Mamuli o k«MU mau ike hou, ua ikaika loa na mnnao ahewa maluna 0 ke kanaka opio Walaka Palama, ua manao wale ia, e ioaa hou mai una he mau ike hou e hoopaa loa. ai 1 keia mau oleio iko mai ka iede opio mele mai, aka, aohe wahi no kona loaa. Nolaila, iloko o Keia mnu ike hou a pau ua hilinai nui aku la na poe a pau ma ka ahewa ana i ke kanaka opio, aka, he hookahi waie no mea i like ole ka manao me ko keia poe, a oia no o Hale Niwela, ka makai wiwo 010 o ke kulanakauhale hana kaiaima uui wale o Nu īoka.

Ua hele na hooiaio ana no ka hewa o kela kanaka oplo, a hoea wale i ka hoike ia ana mai e kekahi poe, o kt*la pahi oi lua i loaa aku ai ma ke kino o ka mea make, na Waiaka Palama no ua pahi la, a ike ia oia o lawe muu uim i ua pahl laj nolaiia, aohe wahi o aio ae ai ke kanuka opio mai na honhewa ana a na olelo ike. Aole loa nae he hilinai iki o Hale i Ueia mau oielo ike, oiai, ua maop»>j»o no iaia, o kela kanaka ana l hoao ai e liopu ma kela po, oia no kt» kokoolua oka leele opio Meie ana i ike ai maloko o keia hale paiua ma Uola po i lioiko mua ia iloko ona mahina he eono i hala e aku mamna, a o like hoi me ka laua e kamaiiio ana maloko o ia wahi, ua maopopo loa iaia o laua no na lawehala, ahe kuhihewa loa keia mau ike i lawe ia mai e hoahewa wale ana no i kela kanaka opio. Nolaila, ua hooholo ia iho la, ehopu ia kela kanaka opio Walaka Palama a iloko oka wa pokole, ua hookoin ia manao ona, a i ka loaa ana, ua hoopiha hou ia oia e ka manao hookahaha hou, oiai, ma ke ano oka helehelena o ua opio Ih, ua hoomaopo|M) koke iho la oia aole loa keia kanaka opio i hanau ia me na manao ikaika, aka, he nanaina kona o ke kulana naau palupalu a liopepe wale, nolaila, he mea oiaio, ac»le loa oia e h.ipai iki ana i kona lima no kekahi hana oia ano he pepehi kanaka. Mamuli no hoi oko Hale makaukau ike koho ana ike ano o ke kanaka ma ke ano o ka hiohiona ua maopopu iaia, aole loa keia opio i paumaele me kela karairaa eleele.

I kona hoohaliko ana i ua heiehelena o ka opio uo ko ke kanaka ana i manao ai oia ka mea hana kaniima, ua ike iho la oia ike kulike 010 oko laua mau hiohiona, oiai, o kekuhi, he opio nauaina ho pepe, a o kekahi hoi he kanaka aoo mawaena o kauaha me kanalimn a nona hoi na heleheleua i hoike kaokoa mai i ka piha uiaalea, a he moa i laeula i keia mea he hana karaima eleele. M:;hope iho o ka hala hou ana ae he hebe<ioma hou ua ano naele loa aku Kv na hiohiona o ua karaima ln, ake komo hou aku ia iloko ona hoohihipen ana a na ike hoolauwili hou. No Hale Niwela hoi, aole ioa he mea nana e hooloii ae ika mea a kona iunaikehaia i koho mua ai.

MOKUNA IV. Ma kela mauawa nae, ua hooholo iho la ka aha nieniele, e ahewa ana ia Waiaka Paiama ke kanaka opio, ma ke ano, ola ka mea nana i powa ke o!a o kona makuahine hanauna, Mamuli o na oielo Ike a na hoike, ua olelo ae la kekahi poe makai kio,

koe o Hale Niwela, na l&w.i ka in mau iko ka li aos i na k:inuk■» he lehulehu wale, a 110 ia mea, he . makehewa wale no na noii nnu aua aku. He oiaio, wahi hoo a lakou, ua lawa keia oo ka ii aoa i kei i: kanaka opio limn koko, aka, no ■ Hale Niwela nae, ua i ae la oia īaia , iho: "Ua makapo ia keia poe i pau, a īna eli la ana kel t kanaka | opio, alaila, he pakui hou ana iho ia \ i ka pepehi kaaaka malunu oka | pepehi kaoaka i hana mua ia.'' ! I kela wa hoi, ua hoea hou ae 1* i kekahi mea hou, oia hoi, ua heie j mai la kekahi loio a hoike mai la, mamua aku oka hoea ana mai o keia poino maluna o ka ieeie aoo Mrs. Ēalauwina, ua k«uoha uiai h* oia iala ka Loio e hana i palapala hooilina nona, akii, i ka huii ia ana aku, aole wahi o ka lo»u, nulaila, ua manao wale ia ua waihoi.i iioko o kela holowaa elaimana, :i ua iilo pu i ka uiea haua karaima m:i kela ih> i pepehiia ai kela lede aoo. Nolaila, ua ulu hou ae la he elua hewa e noii ia aku ai f oia hoi ka pepehikanaka a me ka aihue. Mamuli o ka nalowaie ana o kela palapala hooilina, ua ikaika loa ke ahewa ana nialuna o ke kanak.-i opio, oiai, ma k« oleio a ua loio la, aoie oua opio la ka hooilina oua iede aoo la mu ka palapala, aka, ma-

muli nae o keia nahiwaie aua oua palapala la, ua ili iho la na mea a pau maluna ona opio la e iike me ke kanawai, ma ke ano, oia ka pilikoko pili loa. Mahope iho o ka hala ana fie eiua uiau mahina ma ia hope mai, u ; hookolokolo ia iho la ke kanaka opio a ua kau ia ke ahewa maluna ona, a ua hoopukaia k» olelo liooh(.10 a ka aha kiekie, e Kauoha ana, vi 11 ia oia ma kona a-i a liiki i kona make ana. He kakaikahi wale no kona maa hoaloha, aka, ui hooikhika nae kona loio e nonoi hou i ka oluolu o ka aha e hookolokolo hou ia lawehala. A iloko hoi o kela nianawa, ao!e 0 Hale Niwela ka makai kiu i noho hoopalaieha wale, aka, ua noii nku la ia ma na ano a pau no kana meu 1 manao ai no keia hihia, oiai, ua kaumaha loa oia mamuli o kona ike aole i lawehala.

Ma kekahi po puanuanu o ke k:iu hooilo, a oiai o Hale Niwela e hele ana ma kekahi ona alanui oololi: ma kahi i kuluma i ka noho inau ia e ka poo huna karaima o kela a me keia, ua hooiuaopopo ae la oia eia oia ke ukali i;« iru»L la e kekahi mea ana no i ike ai aole ia he hoaloha noiui. Mamuli o ko liale ike, a makaukau i ke anu o ka lawelawe o ia ano poe, noitiila, me kit maalea nui, ua pee ae la oia um kekahi kuono pou» liuii o ua wahi la, a aole hoi i liuiiu ia kakaii ana ona, aia hoi, ua hoea mai la ua mea ukali la me ke auo aloalo ma o a maanei, me he la, ua ano pahaohao paha oia no ka nalo* wale lionua ano e ana o ka mea ana i ukali mai ai. Ike aku la o Haie he kanaka opīo walo no ka mea i ukali mai. noiailn, e Uke me ka i'leu oka popoki poi iole, pela Hale i lele aku ai, a pna aku la ma ke kani a-i o ua opio la, ame ka hikiwawe, ua pane aku la oia: *«Ua hahai mui uei oe ia'u 110 kekahi wa i hala ae uei, nolaila, heaha kou makomake ia'u?" Pane mai la ka opio me ka hopuhopualulu:

<<Aole anei oe e liuli ana no ka mea nana i pepehi malu kela lede uoo, Mrs. Halauwina?'' "Ka, aia ka mea naua I pepehi o Mrs. Balauwina ke paa mai la iloko o ka halepaahno," wahi a Hale me kona manao hoohuahualau i keia opio. «»Ua ike no oe, aole oia ka mea nana I pepehi kela lede, ,? wahi ak» pane a ua opio la. fI A owa» oe, no ka mea, he keu ka a kou ike i ka mea a ko'u naau i manao ai?" ««Nau no i* e ike, aka, ina he inakemake io kou e loaa ka mea hewa maoli, ua hiki loa la'u ke kuhikuhi aku ia oe i kona wahi e loaa ai."

<i I ka uiAnawu hea oe e hiki ai ke kuhikuhi inai ia'u 1 kahi onu e loaa ai?" "I keia pono." "I ka hora ehia?" ««I ka hora ekahi o keia auuiee." Wehe ae ia o Haie i kaoa wati, a ike īho ia, oka hora eiwa wale \\o ia uianawa. ♦♦Mahea oe e loaa ai ia'u?" I kela, oa hoike mai la ua «pio aoo e nei ia Hale i kekahi wahi, a mahope iho oko Hale hooia ana aku e loaa oo oia iaia malaila i ka \va i haiia, ua uaiowale aku la uu opio la. [a wa t ua huli ae la ua imikai kiu !a a hoooiau aku la iua Kona alaheie oie ka i ana ae: u aole loa su e imopahaohaoia, no ka mea, aole kela he keikikane, aka, he wahine keia a kau aiHU maka i ike aku nel," wnhi aka makai kiu e nalu ana iloko oua. Aole i pau.