Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 21, 27 May 1893 — NUHOU HAWAII. [ARTICLE]

NUHOU HAWAII.

Inol aku kti ona iniliona no Muui l ke ahiahi Poatku I;i he ellma mau koa īmull oka ahewa aoa a i. i o ka hoikeike nul o Kila inua 1 weheia ai ka hoi rn«i ka Bihopa o Pai ka M.ilulani okoahiahl , tnui liuwaii mal. kohu ia o Mr. JooathaQ naheiu a Lunaauhau nui upunl o Oahu nei, ma ka īei o Mei. t la aku ko R. W. WiUnai ka papainoa aku o ka u tna k:i aoao hoohuiainn. hc kuhulahaia. :nwalu inni nui ko Maui i i ku hookohu ia ana aku i'lekona i luna kiui awa I, oiai he j»oe noko Maui. ia ma k<» ahiahi Poakoiu iho rnai ke Kuhina WaiAupuni Kuikawa, Hon. 'ortor i kona kulana oim ia ana ka hoike o ke ti Kaikamahine o Makaune 10. Ua konoia na 10 na makamaka o akoao no na hana o ua ia la. vi ia noi he $100 makana llawaiian Gazette i ka ai ko koloho nanu 1 ai:ope o ka manao o Mr. J, 4 i hoomnkaukau ai no ka 'iiku no ke kulana o Ilaio na ieo meie a na keiki , me na poo kokua maloko Meie Hou i ka po Poaono , wale no ke anuu, aole poe makaikai. No ka ha o na manao kalaiainao a. ixi ona make o Ilonoluiu heheiloma iiookahi e pau 21, penei no ia: he 4 Haeritania, 1 Geremania i iwali nei, 1 Pukiki i haail nei, 1 lapana a me 1 nina pau iioko o ia mau !a

H i holo aku ko Komisina o ka ■|. M»hiai a mo Ululaau Jos. 1 Hamakua, Ilawaii, i kela ■[ aku nei, ma kana hana, e 11 ka hoohalahala o kela apana ■i ke kua ia ona uluianu, ama ia ■oimi ke emi mai nei ka hauie ana ■na paka ua malaila. ■ Mai ka peni kakau mai a Mose o Klpahulu, Maui. Ala ka Ka'i fiva ke pahola ala mahma o na ■i'iki a mo na makua» maluna no Koi o na Pake, Pukiki, lapana a me Hawaii. Aole n»e he ola i lilo. ■0 ka makou e kau leo aku nei, e Kii i ke kauka, mai puni i na Ikahuna hoopunipuni.] I 0 ka haole lawe maunu aka aoao alil nona ka inoa Charles Nord■hoff e pokapeka nei i kana nupepa |iXu loka i kepa ia ai oia e holo mai Hawaii nei e hakilo ai i ke ku■'aiu rio ka pono o ka aoao aUi, ua ■ oia ika hewa o kekahi o kana ■ haua i>ekapeka, nolaila ua I iho nei oia i kona hewa nua I i -ihoi i kana mau oielo wahahee. I l":i lohe inai inakou, ua wanana I #o kokahl kahuna Hawaii, e hoihoi [ h ni \i\ aeana kaMoiwalune maluna I o ke kalaunu i ka h 24 o Mei nei. Pa iho hoi i ka puaii oia auna, he kakani ia ia me he mea ia he mea oUio. Ua ku a hooiaio maoli ioa kekahi poe i keia wanana a na makaai liele, i kahoahoa ia ka punohu ana ae oioko o ka apu awa o ka inama ia ana a hoka ia, Eia nae, hala aku la ia la, aohe hol ae o ke ulii.

E haiawai ana ka Ahahu! EuaneIloNuioka Paeaina ma ka lus&ini o i ka Poalua mua ae nei o lune, 1%93.

£ hnike ana ke Kc!?i Kaileamahine o Kawahhao rna ka Poakolo, lune 7, hora 9 a.m. E hele nuf «e na makamaka mea keiki i ike i ka holomua o na keiki.

Ua hooiii ia aku maluna o ka mokuahi Austraiia i ka Poakolu nei, na halakahiki mua loa o ka Hal Kano HaUkahikl o Ewa no fca maauauwa ana ma Kapalakiko.

; Ua hookoha ia aku o Mr. Geo- C. { Potter I Kakauolelo nui no ka j Oihaoa o ko oa aina e o ke Aapuni

| Kaikawa, i pani ma kahi I hoo ! hakahaka ia e Mr. F. P. Hastings.

Ma ke Sahati, lune 11, ma Kaumakapili, hora 7:30 p.m., e haawi mai anp. o Uev. O. Nawahine o Waihee, Maui, he haiolelo makahiki no ka Oihana Kuloko o ka Papa Hawaii. Ua kuahaua mai nei ke Kuhina Kalaiaina, mamuli o ke kaa ana ma ka la Sabati, lune 11, okaLn Hoomauao o Kamehameha, nolaila ua hoopanee la ke kulaia aoa okalaa ma ka Poakahi iho. Ma ke Sabati, lune 4, e haawi ana o Rev. M. Lutera o Keaiwa, Kau, Hawaii, i ka haiolelo makahiki o ka Oihana Kuwaho o ka Papa Hawaii ma ka luakini o Kawaiahao, hora 7:30 p.m.

O ka ia 21 iho nei i hala, ka la hanau o ka Moiwahine o Beritania Nui, oia ka la e hoihoi ia ae ai ka Moiwahine ma ka nohoaiii. Peia ka wanana a na kahuna, eia hoi aole nae I hooko ia. He moehewa paha. sn ke kakahlaka o kn Poalua nei, i huki ae ai o J. Paaluhi o Manoa i ka hae Amerlka maluna o kona pahu hae, no ka hoomanao la han«u o kana moopuna. Ehuehu no ke keiki o ka »U« Kuahine.'

Ua kukulu ia he pahu hao hoomakeaka iluna o ka puu o Puowina i ka po Poalua nei, a ua hlkii ia ka hae Geremania iiuna o ka piko. I ke ao ana ae o ka Poakoiu, ike ia aku ana o kiepaepa mai ana, a ua kii ia e ka inakai a kulai ia iiaio. I ka hora 12 awakea o ka Poakoiu »iei, oiai e luiuu ana na kia o na manuwa ekoiu e ku nei uoaloko o ko awa me nn hae wai hooluu iike ole, aia hoi ua kipu aloha hookahi ae ka mokukaua Bosetona no ka hoomanao ana I ka la hanau o ka Moiwahine Vitoria, no ke kumu oia hookahi wale no ka manuwa kipu aloha, aole o lakou a pau.

Ma ka Poakolu i kau aku ai o Rt»v. C. M. Hyde D. D. a me kana ewa maiuna o ka Auatralia, uo ka ipuka gula o Knleponi. K hala ana ia laua na mahina ekolu, a i ko laua liuli hoi ana mai, e n-»iio aku ana no ke kahunapule o Kaumakapili i kona ekale.sia. He lani iluna ahe honua iialo ioa.

Ua mahuka aku i ka P«»akahi nei kekahi pauhao haole mai kahi hana aku o kona laina paahao i hoonoho la ai ma alanui Beritania. Oua haole la, oia no o Slone, ka haole i kipu ai i ka makai iloko oka hale hoohainu rama, i kekahi mau inalama aku nei i hala a i ahewa ia he eono maiama hoopaahao a me $200 hoopai. O kela wahine haole kuene Susle Neison oka Australia i hopu ia ai no ka loaa ana aku o ka opiuma ma kona keena o ka moku, ua hoopanee in ka hookolokolo a ka Ia 15 o luno aenei. K l\ookuu ia ana oia e holo kuene a hoi hou mai malalo oka bela he $i,OOO. A o kekahi kamaaina o Honolulu nei o E. L. Lewid ka hope.

Ma Makaaiae, Hana, Maui, ua lilo mio iho la kekahi lapana i na daia he hookahi haneri, na kekakhi poe lapaua e aku me ka manao e wawahi ma ke gula ieio o Amerika. I ka hiki aua nae ma ka uwapo o Waiohonu, hoopunipuni ihor ia ua lapana nei ua powa ia oia, eia nae nana no, a mahope holke ae nana no i iawe, ua mahuka aku la nae keia. ««Pupuhi ka Pa o Ukoa,"

E ia ke liuliu oui nei ka Hui Kaa Hehihehi Wawaeo Honoiulu uei no ka Ukou ahaaiua uui e inainiun ia aku aua inalalo oka olu kohai o Manana i keia po Poaono. He ahaaina keia ine ka uku e komo ai, no ka pomaikai o ka hoolawa ana e punl ka pa e paa ai ko lakou kahua ma ke kulana*aohalB Momi. Ma ka nana aku, me he m©a i* £ ulumahiehle io ana keia ahaaiiMh u® kaa no hoi i ka po mahina konaoe.

Kamehameha kue ia Hawaii ko ke kahu* klnipopu o Makiki i kei;i

;<uina la P«aono. Ma ka Poalu.i ako, Mei 30, kue ia Cretceat. ma ia wahi hLokiihi-

O ka hae Amerika nui he 16 kapuai i kaa miu iho nei ma ke alo o ka hale noho o Makalu, u'i haehne ia i ka waoaao o ka Puah* nei. Ua ike ia he eioa mau kioo kaoaka ma kahi kokoke ia wabi, eia oae owai la iaaa, Eia ke haua ia eei ko laaa mehea.

Ke iohelohe ia mai nei, eia ke hoolaia hou ia nei e ke Auponi Kaikawa he kuikahi hoohuialoa hou. Oke ano ame oa oieio oloko o ke kaikabi; aote mea mawaho nei i ike, a ke kohokoho wale ia aku oel, he mau kumu hou kekahi e onou ia aku »oa iloko o ke kuikahi hoo e hoolala ia neL Ua ioaa keia noonoo hoelaia hoa ma ka unuhi ana mai o ka Peresidena uiai ka Aha Seoate euai. I ka Poalima i hala, ua lawe aku o Mr. P. C. Jooes laio o ke awa o Puuioa maiuna o ka moku heihei "Hawaii," i* Peresidena S.B. Doie, Lutanela Fox o ka mokukaua »Bosetona," Mr. Cowle3 o na Papa pa'i Hui, Mr. Wright, he kamahele, George Carter a rae Henry Waterhouse. Ua hoohula iho iakou ma ke awa lau he wa maikai, a i ka

huli hoi aoa mai, maluna mai o ke kua ahi ka hapanui o lakou. I ke numoe Sabati nei, ma Kiklhale, Honolulu, ua hoopaapaa iho kekahi paele me kekahi wahine Hawaii, a i waena o ko laua wa e aumeunie ana, ua hou aku la keiH paele a moku ma ka lima. Ua puk-.» aku keia paele a mahuka. Ua imi ia aku oia a hoi nele mai na makai. Mahope iho, ua imi hou aku o Kapena Makal Selema a loaa aku la ka lawehala i Koholaloa e moe ana malalo oka waa. Ua hopu ia a eia ke paa nei. Ma ke ahiahi Poalua iho nei, ua malama ae na haumana o ke kula o Kamehameha i ahaaina hoalohaloha 110 ke kumuluna o ke kula, Rev. W B. Oleson, no kona liuliu e huli hoi aku al no ka Unlona o Amerika ma keia mua koke iho. Ua nui na poe maka hanohano i naue ae no ka hoo manao ana nona. Ua haawiia ka makana mai na haumana aku, oia hoi ke kii o ke kula o Kamehameha i pena noeau ia e John Waiamau nona ka waiwai io he 85 dnla.

Ua loaa mai he leta ia makou, e hai raai ana no ka inu o kekalii makai a ona i ka pia ina Kikihale ae nei t a komo aku la ola iioko o kekahi hale a hapapa hewa aku la i kekahi mau wahine. Ina he oiaio keia, alalhi, ke «aV aku nei makou i ko makou mau makamaka e lawe nei ia oihana, e mulama pono i ka hana i loaa Ika lima. <{ He kuli ka make, a he lohe ke ola."

Kia ia makou ka leta a ka Mea lianohano o Kau, Hawaii,e kauoha mai ana i pihi a i lipine hoohui aina. He mea Uahaha nae no makou ka ike ana iho ma Ka 110l imua ua huna i kona hoailona. Ile hoopunipuni a he hakuepa keia o na kanaka. Aole o Hon. J. Kuuhane i ike ia mea he makau. E nana i kana mau hana ma ka ahaolelo iloko o na kau lehulehu i hala. Aole lua elike me ia ka hoi hope ole. Hilahiia ole ka hakuepa wale iho no. Ke puia nei na ea o ka lewa, eia he elua a ekolu mau hihia koi poho e.lawe ia aku ana imua oka Aha Kiekie e kue ana ia Noadofa, kela haole elemakule kakau nupepa o Nu loka, nana na paiapnla wahahee i hoouna ia i kana nupepa a I pai a i hoolaha hou ia ma ka nupepa "Bule* lina" o Honolulu nei. Ua mihi keia i haole 110 kana mau iaihila i kekahi i mau keonimana o Honolulu nei, malalo o kona inoa ponoi.