Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 22, 3 June 1893 — Page 2

Page PDF (2.03 MB)

This text was transcribed by:  Tamara Moan
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

MA KE KAUOHA.

KANAWAI 22.

HE KANAWAI E HOAPONO AI I KEKAHI AELIKE MAWAENA O KE KUHINA KALAIAINA A ME C.N. SPENCER MEG. D. FREETH I HANAIA I MALAKI 29, 1890, A E HOOMANA AI I KEKAHI HOOLIMALIMA O NA MOKUPUNI O LAYSAN A ME LISIANSKI.

            No ka mea ke paa nei ka North Pacific Phosphate and Fertilizer Company, he Hui Hawaii i Hoohui ia i kekahi pono mai ke Aupuni Hawaii mai no ka lawe ana aku i ke guano a me na phosphates mai na mokupuni aku o Laysan a me Lisianski malalo o kekahi mau kumu, a ke makemake nei lakou i hoolimalima o na mokupuni i oleloia i mea e hooholopono ia ai ka hooko ana o ka aelike i oleloia:

E Hooholoia e ka Aha Hooko a me ka Aha Kuka o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina.

            PAUKU 1. O ka aelike i hanaia mawaena o ke Kuhina Kalaiaiua a me C.N. Spencer me G.D. Freeth i hanaia ma ka la 29 o Malaki 1899, e ae ana i ka lawe ana i na phosphates me na guano mai na mokupuni aku o Laysan me Lisianski, a me na hoololi ana o la aelike i olelo ia i hanaia me ka North Pacific Phosphate and Fertilizer Company i kakauia ma ka la 25 o Iune, 1890, ma keia ke hoopaa ia nei.

            PAUKU 2. Ma keia ua haawila ka mana i ke Kuhina Kalaiaina e hana i hoolimalima me ka North Pacific Phosphate and Fertilizer Company no na mokupuni o Laysan me Lisianski no ke koena i koe o ka manawa o ka aelike i oleloia no ka uku hoolimalima o hookahi dala o ka makahiki maluna ae o ka uka i hoakaka ia maloko o ka aelike i oleloia.

            PAUKU 3. E mana aku no keia Kanawai mai kona hoolahaia ana.

            Aponoia i keia la 31 o malaki, M. H. 1893.

                        (Kakauinoaia)

                                    SANFORD B. DOLE,

            Peresidena o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina.

            (Kakauinoaia) J.A. KING,

                                                Kuhina Kalaiaina.

            76-1                                         2444-1

 

KANAWAI 23

 

HE KANAWAI E HAAWI AI I KA PONO I KA NORTH PACIFIC PHOSPHATE AND FERTILIZER COMPANY HE HUI HAWAII I HOOHUIIA E HANA AKU NO KA IMI ANA I KA SULPHUR A ME NA MEA E LOAA MAI AI O IA MEA NO IWAKALUA MAKAHIKI, E HOOPAE MAI I NA MIKINI ME NA MEA HANA NO IA HANA A NO KA HOOLAKO ANA I NA HALE HANA NO KA HANA ANA I KA SULPHURIC ACID A ME NA MEA HANA NO KA HANAANA I NA MEA HOOMOMONA LEPO A ME NA LAKO E LAWELAWEIA MA IA HANA ME KA DUTE OLE.

            No ka mea, o ka North Pacific Phosphate and Fertilizer Company he Hui Hawaii i Hoohuiia ke aneane nei e kukulu i na hale hana no ka hana ana i na mea hoomomona lepo nana e hoopomaikai nui i na oihana mahiai o ka aina, a no ia hana ua kupono e hanaia ka Sulphuric Acid, a e hoopae mai i na mea hana no ka hana ana o ia mea a no ka hana hoi i na mea hoomomona lepo:

            E Hooholoia e ka Aha Hooko a me ka Aha Kuka o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina.

            PAUKU 1. Ma keia ke haawiia nei ke kuleana i ka North Pacific Phosphate and Fertilizer Company a me kona mau waihona e hana aku ma ka imi ana a lawe ana aku ma kela a me keia wahi o keia Pae Aina ka Sulphur na sulphurous ores a me na mea e loaa ana ia mea maloko me na ea o ia ano; eia no nae hoi, ina e haawi ua hui nei i oleloia i uku kupono i ka poe ona o ka aina maluna o laila i lawelaweia ai ia mau hana.

            PAUKU 2. O ia pono i hai ia ae ia no ka manawa o iwakalua makahiki no ia.

            PAUKU 3. ua ae ia no ka North Pacific Phosphate and Fertilizer Company e lawe mai me ka dute ole ia i na mikini mea hana a me na mea hana a pau e lawelawe ia ana e ia ma ka hana ana a loaa me ka hoomakaukau ana me ka hoolako ana i na hale hana no ka hana ana i @

                        SANFORD B. DOLE,

            P@ Aupuni Kuikawa o k@ Hawaii P@ A@

                        J.A. KING,

                        Kuhina Kalaiaina.

76-1                                         2444-1

 

            Ua hooko@ ia aku o Mr. William McWayne i keia la, i Kokua luna no ka @ Honolulu, Oahu.

                                    J.A. KING.

                                                E@ Kaia@aina.

            H@

            Ke hooiahaia aku nei ka lo@ ia aku o Mr. FRANK P. Hatings i K@

 

                        J.A. KING,

                        Kuhina Kalaiaina.

            Keena K@ 27, 1893.  2444 3

           

            Ua hooko@ aku o Rufus A. Lyman Sr. Esq. i keia @ i lala no ka Papa Alanui o ka Apana Auhau o @, Hawaii, no ka manawa aku i ko@ i hoohaka@kaia ma ka haal@ A. Lyman Jr.

                                    JAMES A. KING,

                                                Kuhina Kaiaina.

            K@                 2444-3

 

@ JAMES A. KING,

            Kuhina Kalaiaina.

@                    2444 3

           

            K@ HOOLAHA ia aku @ hookohuia o @ Lunaeuhau@ o Oahu.

                                    T.C. PORTER,

                                                Kuhina Waiwai.

            K@, Mei 23, 1893.

                                    24433

           

            O@, ka la hoomanao no @, ua kaa ma k@ o ka Poakahi, Iune 12, 1893, e malama ia i la kulaia Aupuni, a e pani ia @ hale oihana Aupuni a pau ma ia la.

                                                J.A. KING,

                                    Kuhina Kalaiaina.

@ 1893.

                        7@  2443 3

 

            Ua hookohu ia aku o R.P. HOSE, Esqu., i keia la i Notari no ka Lehulehu no ka Apana Hookolokolo Kaapuni @na o ko Hawaii Paeaina.

                                    JAMES A. KING,

                                                Kuhina Kalaiaina.

            K@ Mei 17, 1893.      24@3

 

Hoolaha Pa Aupuni.

            U@ o Mr. PETER JOSEPH i keia ia, i L@ Pa Aupuni no ka Pa Aupuni@ Makawao, Maui, ma @ i waiho mai.

                                    J.A. KING,

                                                Kuhina Kalaiaina.

            K@, Mei 16, 1893.

                                    2442-3

 

Hoolaha Pa Aupuni.

            Ua hooko@ o Mr. W.S. WOND i keia la, i Luna Pa Aupuni no ka Pa Aupuni ma M@, Oahu, ma kahi o J. Kuiahu i waiho mai.

                                    J.A. KING,

                                                Kuhina Kalaiaina.

            K@, Mei 16, 1893.

                                    2142@

 

Hoolaha Pa Aupuni.

            I k@ai me ka @ XXXV. o @ A.D. @, ua hookaawale ae au i keia ia i@ ana i @

                                    J.A. KING,

                                                Kuhina Kalaiaina.

            K@, Mei @, 1893.

                                    2442 3

 

            Ua hookohu ia aku o Mr. R.W. NAOHENUI i LUna Pa Aupuni no ka Pa Aupuni ma Hu@, Kalalao, Apana o Hanalei, Kauai.

                                    J.A. KING,

                                                Kuhina K@

            K@ Kalaiaiua, Mei 16, 1893.

                                    2442 3

 

Kauai o na Pa Aina Aupuni ma Ainahou, Honolulu, Oahu.

            M@ ka P@ Iune 14, @, hora 12 awakea, ma ke alo o Aliiolani Hale, e kuai ia aku @ kudala akea, na pa aina Helu 70 a me 71 ma Ainahou, Honolulu, Oahu, nona ka @ he 10,000 mau kapuai kuea, oi aku a @ mai paha.

            Kumukuai kiekie e hoomaka aku ai o koho, ke $2,000 no ka pa aina hookahi.

                                    J.A. KING

                                                Kuhina Kalaiaina.

2Keena Kalaiaina, Mei 16, 1893.

                        2442-3

 

AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA Ekahi o ko Hawaii Pae Aiua. Ma ka hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o LUKA @lulu i make. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a me ka hoike helu waiwai a Kupihea liilii Lunahooponopono o ka waiwai o Luka k. o Honolulu, a maloko o laila, e noi mai ana e apono@a aku @ana mau hoolilo he @, mailoko mai o na dala he @ i loaa l@, a e noi ana, e nana ia a apono ia kana moowaiwai, @ e hoopukala ka kauoha e mahele i ke koena o ka waiwai e waiho nei iloko o kona mau lima i ka poe i @, a e hookuu mai iaia mai kona noho @ua hooponoponoana.

            Ke kauoha ia nei, o ka POAHA, la 29 o IUNE, A.D. 18@, hora @ a.m. ma ke Keena o keia Aha, ma ka @ Hookolokolo ma Aliiolani Hale, Honolulu, oia ka manawa a me kahi e hoolohoia ai kela noi a me ka moowaiwai, a o ka poe a pau i pili e hele ae a hoike ina he @ io ka lakou e ae ole ia ai ua noi la, a e waiho mai i na olelo ike i ka poe i kuleana i ua waiwai ia.

            Hanaia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Mei 20, 18@

            Na k@

                                    GEO. LUCAS,

                                    Hope Kakauolelo.

2443-3

 

KA NUPEPA KUOKOA

@

K@ Hawaii Paoaiina i Huiia

 

Na ka Makahiki . . . $2 00

No E@ Mahina . . . 1 00

Kuike ka Rula

 

NA PUKA

ANA               1          2          3          4          5          6

                        Pule     Pule     Pule     Pule     Pule     Pule

______________________________________________

 

Iniha                $1.00   $2.00   $2.50   $3.00   $3.50   $4.00

 

2 Iniha             2.00     2.75     3.50     4.00     4.50     5.00

 

3 Iniha             2.50     3.50     4.50     5.00     5.50     6.00

 

4 Iniha             3.00     4.00     5.00     6.00     6.75     7.50

 

5 Iniha             3.50     4.75     6.00     7.00     8.00     9.00

 

6 Iniha             4.00     5.50     7.00     8.00     9.00     10.00

 

            O na Olelo Hoolaha a pau a hoouna ia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pu mei me ka auhau, a ina aole, aohe hooko@ ia

 

HOOPUKALA E KA

HAWAIIAN GAZETTE CO.

H.M. WHITNEY, Luna Nui.

J.U. KAWAINUI, Luna Hooponopono.

No Honolulu, Oahu, Lakou a pau.

 

POAONO, . . . . IUNE 3, 1893.

 

HOOLAHA

 

             O ka poe lawe pepa wale no i hookaa hookahi dala i ka hapa makahiki mua o 1893, koe e hookaa mai ai i hookahi kala no ke KUOKOA puni ka makahiki 1893, a e loaa ana i kela a me keia pakahi na palapala hookaa no ka huina i hoouna ia mai.

            E hoomanao o hoouna mai i ke dala ano.

 

Na Kahoaka o ka Manawa.

 

            Ma na nupepa o Amerika mai, na makamaka no hoi i kamaaina ia Hawaii nei a e noho mai la malalo o ka malumalu o na eheu o ka Aeto, i lohe ia mai ai keia mau hookala ka puhi malalo iho nei:

            Aole o Amerika Huipuia makemako e komo mai kekahi aupuni e aku o na aina e a kaili i na Pae Aina o Hawaii.

            Ua make kanu lep loa ia ka hoihoi hou mai i ka Moiwahine i pau ma ka noho alii, mai ka lua kupapau mai o ka hoomaewaewa mau loa ia.

            E noi mai ana o Amerika Huipuia nana e hoomalu ia Hawaii me ka hoomau i ko ke Aupuni Kuikawa noho mana ana e lawelawe i na hana mau o ka aina pela, a hiki i ka wa e makaukau ai no ke komo ana iloko o ka hui.

            Ina e pololei ana keia mau kahoaka, alaila, ke kokoke aku nei kakou i ka hoomaka ana e hiki aku i ka hopena e pau ai na pilikia o Hawaii.

 

Na ka poe Kalepa o Honolulu e hookaa aku i ka aie ia Spreckles.

 

            I ka Poakahi iho nei, ua koi o Spreckles i ka aie he $95,000 o ka banako hoahu dala o ka hale leta iaia, me ka manao e hoopilikia i ka Waihona Dala o ke Aupuni.

            I ka Poakolu, ua hele aku o Mr. P.C. Jones ia Damon, a olelo aku la iaia, Ea, ua pilikia loa oe i ka hana, na`u no e hele e imi i kela wahi puu dala au e hookaa ai i kela aie. Ua ae oluolu mai ke Kuhina Waiwai. O ko Jones hele no ia iwaena o ka poe kalepa, a aole i hapalua hora, ua pau loa kela puu dala i ke kakauinoa ia e lakou, a ua nui ka poe i koe i makemake e kakauinoa e hookupu i loaa ole. Nolaila, aohe pilikia o ke Aupuni Kuikawa i keia hana a Spreckles.

 

Kuhina Hawaii Kakina.

 

            Ua hoouna waeaolelo mai o Kuhina L.A. Kakina i ke Aupuni Kuikawa i ka la 24 o Mei mai ke kulanakauhale mai o Kikako e hoike ana, ua loaa aku kona hookohu Kuhina noho no Hawaii ma Wasiuetona, a e holo aku ana oia i ke kulanakauhale poo aupuni iloko o na la pokole e hoomaka i kana hana.

 

Hon. W.C. Wilder Hope Peresidena.

 

            Ma ka halawai malu o na Aha Hooko a me Kuka i malama ia i ka auina la Poakahi nei, ua koho lokahi ia o Hon. William C. Wilder i hope Peresidena no ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina, ma kahi o Mr. Samuel M. Damon i waiho mai, no ka lawe aku i ka oihana kuhina waiwai. E lilo ana keia hookohu i mea e mahalo ia ana e na mea a pau.

 

Hoa hou no ka Aha Kuka.

 

            Maloko o ka halawai malu o na Aha Hooko me Kuka i malama ia i ka auina la Poaha nei, ua koho ia o Mr. Joseph P. Mendonca, kekahi o na Pukiki kamaaina a kuonoono i noho a piha ka hapaha keneturia makahiki i Hawaii nei, i hoa no ka Aha Kuka ma kahi o Mr. S.M. Damon i hookiekie ia aku i Kuhina Waiwai.

 

Eia hoa No ua Manawalea.

 

            Ua loaa ae i ke Kulanui o Oahu i ka Poaha nei mai a Charles R. Bishop mai, he makana manawalea pakui hou i keia hale hoonui ike o Hawaii, he $50,000. Ua loaa mai ma ke dala maoli, he $25,000, a o ke koena ma ka hoaie e hoopukapuka ana ma ka ehiku pa keneta ukupanee, me ka lawa i na hoopaa kupono. Ke hoike pinepine m@ nei keia haole waiwai i kona @ maikai i keia aina.

 

Ua holo aku no T@

 

            Ua haalele mai@ Beritania Hyac@ka m@kukaua Poaha iho nei@i ke ahiahi Tahiti, kahi@ a holo aku la no kona aup@ ona i kauoha ia ai e mokup@ni e kipa aku ma ia mau holo@ni. O ka mokukaua keia i palahalaha loa ae ai na lono ma @ia kulanakauhale ua aua aku na poe anee alii e noho mai ia moku e kiai ia lakou o pau auanei lakou i kipaku ia mai ka aina aku.

 

Ka Spreckles Koi.

 

            He mau malama i hala aku nei, oiai ka Moiwahine ma ka nohoalii me kekahi o kona aha kuhina i wae ponoi ai, a ua pilikia hoi ke aupuni i kela wa aohe dala a e naku ana i o a ianei, aia hoi ua hoaie aku la ka banako o Spreckles i ka aha kuhina oia wa he $95,000 ma ke ano aie pokole a loaa no ke dala hoihoi aku. Aole i koi ia keia aie i ka poe na lakou i aie, ua waiho ia mai nei a i keia wa koi awiwi ia mai nei e hookikina ai.

 

Hoi na Koa i ka Paalii.

 

            Ua pau na koa kumau o ke Komopani E. o ke Aupuni i ka haalele i ka Halekoa, a ua pau i ka hoi ilalo o ka Halealii e noho ai, mamuli o ka hopohopo ia o ka Halekoa no ka nui o na hale e hoopuni ana ma kona mau aoao, a e maalahi ai ke poipo ia mai ka Halekoa e ka enemi. O ke Komopani A., e hoonoho ia ana no lakou iloko o ka Hale Aupuni e like me ko keia wa. He hale keiki a hale paina wale no ka halekoa no keia wa, a mahope aku maopopo ka mea e hana ai no ia hale.

 

Ua holo Paikau aku ka Bosetona.

 

            Ua haalele mai ka mokukaua Amerika "Bosetona," kapena Day, i ke awa o Honolulu nei i ka auina la Poakahi i hala, a holo paikau aku la ma na kowa akea o kakou me ka hoomaamaa kikipu i kona mau pukuniahi. Aole i holo pu aku o Adimarala Skerrett maluna ona, aka ua noho iho nei no iuka nei o ka aina a ua hoololi a kau i kona hae maluna o ka Adams. Ua hoi hou mai oia i ka auina la Poaha nei.

 

Aole Heihei Lio ma Iune 11.

 

            Ua hoole ka Hui Hawaii Heihei Lio, aole e malama i na heihei lio ma ka la 11 o Iune, e like me ka maa mau i na makahiki a pau, o ke kumu, no ka hapa mai o na lio e hookomoia mai ana, a no ka make ana o kekahi haole mea lio heihei. Nolaila, ua haule na heihei o keia la kulaia aupuni.

 

Na Hui Heihei Waapa.

 

            O kela heihei waapa i kamakamailio nui ia mawaena o na Hui Matala a me Healani, ua maopopo ole ka mea e hooholoia ana. No ka mea, ke makemake nei ka Hui Matala ma ka la 4 o Iulai e heihei ai, a o ka hui Healani hoi ma ka la 2 o Sepatemaba, oia ka la hanau o ka Moiwahine i pau. Nolaila, aia ma ka la ka hoopaapaa.

 

Hopu ia ka Lunahooponopono o ka "Hoku."

 

            Ua hoopli ia o Kauka J.S. McGrew, lunahooponopono o ka nupepa namu Hoku o Honolulu, i ke ahiahi Poalua nei, no ka hewa laibila, mamuli o ka hoolaha ia ana maloko o ia nupepa i ke ahiahi Poakahi aku, he hunahuna mea hou kuloko e olelo ana, ua pa o Norrie i ka ipukuha. Ua hookuu ia ke kauka mawaho nei a hiki i ka wa e noho ai ka aha. Ua hoolohe ia keia hihia a i keia la e puka ai ka olelo hooholo.

 

Na Moku Ekolu i ka wa Hookahi.

 

            Ua halulu mai ka mokuahi Alameda ma keia awa i ka hora 3:15 auina la o ka la 31 o Mei, he 16 la 18 hora mai Kikane mai a he 11 la 20 hora mai Nukilani mai me ke kipa pu ma Samoa. Ma ka hora 1 auina la Poaha mai, ua holo loa aku oia no Kapalakiko me ka lawe pu aku ia 17 mau ohua kapena, 1859 mau leta, 542 mau nupepa a me na waiwai Hawaii mai keia awa aku, a me 85 mau ohua kapena a me 110 mau ohua oneki mai na Paualaau mai o ka Hema.

            Ua ku mai ka Monowai i ka hora 5 kakahiaka o ka la 1 o Iune, iloko o na la holo 6 a me 12 mau hora mai Kapalakiko mai, me 14 mau ohua kapena, 23 mau ohua oneki, a me na eke leta no keia awa, a me 76 mau ohua no na Panalaau o ka Hema. Ma ka hora 2:30 auina la iho, ua kikihi loa aku oia no kona mau awa ma ka Hema, me 7 mau ohua kapena mai Honollulu aku nei, 576 mau leta a me 180 mau nupepa.

            Ua kipa mai ka mokuahi Miowera ma Honolulu nei, o ka laina hooholo mokuahi hou mawaena o na Panalaau a me Vanekouwa. Ma ke hora 3 auina la koke iho no, ua eku loa aku oia no Vanekouwa me 8 mau ohua kapena, 11 ohua oneki, 16 mau leta a me 69 mau nupepa mai Honolulu aku nei.

            Nani ka akoakoa ana o keia mau mokuahi nui ekolu iloko o ke awa o Honolulu i ka la hookahi. Kahe awai na pomaikai la o ke Aupuni Kuikawa.

 

Na Hiapaiole o ka @pana o Waimea i ke Ho@huiaina.

 

            Ua lohe mai makou, ua kakau inoa iho me ka hookinina ole ia ke@ poe Hawaii ponoi  kupono i ke koho balota o Waimea  a me Hanapaepe ma @ aoao hoohuiaina, a no lakou pakahi a me lakou hui makou e apo aloha aku nei, no ko lakou hiapaiole ma ka hahai ana mahope o ke alanui e loaa ai ona aupuni onipaa: J.K. Kapuniai, P.R. Holi, R. Kahoonei, E.L. Kauai, L. Nakapaahu, D. Kihei, G.W.N. Haamaika, S.A. Kaula, A. Kaukau, W.B. Pokipala, Kaleimaeole, D. Kalamakani, Maulili, J.W. Kahaleanu, W.B. Opunui, J.N. Iona, Opae, Koolua, K. Kaiwalea, Makea, Kekoa, Paukanani.

 

Na ke Kuhina Blount e Hana i Kuikahi Hou.

 

            O keia olelo maluna ae, he olelo nupepa wale no ia mai Wasinetona i loaa mai i kela mau la aku nei, penei. Aia maluna o ka mokuahi lawe leta e ku mai ana ma Honolulu. Iune 1, e loaa ana ia Blount na kauoha hou, e ao ana iaia e kukakuka me ke Aupuni Kuikawa i kuikahi hou a ma ia kuikahi e lilo ai ia Amerika Huipuia ka mana nui maluna o Hawaii, me ke komo ole me na hana kuloko.

            He oiaio paha keia, aole paha. Aole i maopopo iki i na nupepa ma Wasinetona ke ano o ka Blount mea i hoike aku ai i ka Peresidena no kana hana ma Hawaii nei.

            He nui na olelo nune wale i keia mau la iho nei, e hoouna ia ana kekahi kuikahi hou i Wasinetona, na Kakina e hana me Kalivalana. Aole pela ka oiaio. Ua kauohaia o Kakina e makaala, a e imi i mau kumu e paipai ai i ke Kuhina Gresham e hapai koke i ko Hawaii kuikahi me ke kaulua ole. Eia no hoi kekahi, ke noonoo ia nei kekahi mau manao hooponopono e hookomo pu ai iloko o ua kuikahi la. O kekahi mea, ua pili i na dala keokeo o Hawaii, i hokae ole ia a lilo i mea e emi loa ole ai o kona waiwai. O kekahi manao no hoi, ua pili i na aina leialii, i lilo maopopo no ke aupuni o Hawaii nei.

            Ina no nae e hoomana ia ana o Blount e hana i kuikahi maanei, aole no paha e kue ana o Dole ma i kela, ke kupono na kumumanao o ua kuikahi la.

 

E maluhia ana ke Aupuni Kuikawa malalo o Amerika.

 

            Mamuli o na olelo mai Wasinetona mai a makou i hoike ai mamua aku nei, aohe o makou kanalua e hoomakaukau ana o Kalivalana e kau i ka malu nui o Amerika maluna iho o keia aupuni, i mea e pau ai ko kakou noho hopohopo ana. Ke mau nei na olelo ohumuhumu o ka poe pili nohoalii, aole nae e ko ana ko lakou manao.

            Ua ike ia no me ka maopopo loa me ke kanalua ole, aole i hele mai o Mr. Blount maanei me ka manao kue i ke Aupuni Kuikawa. Aole no hoi ona manao iki e kokua i ka Moiwahine i pau, a e hoihoi iaia maluna o ka nohoalii i hookahuli ia. Ua hoike lea mai oia i kona manao pela. Ma ka nana ana, ua emi loa ka manaolana o ka poe o kela aoao no ko Mr. Blount kokua ana ia lakou. Ina he manaolana koe ia lakou, aia no kahi e mai na kumu e kokua nei i ua manaolana la, aole no Mr. Blount mai.

            He mea pono no ia kakou e noonoo akahele i ke ano o kela mau lono mai Wasinetona mai, ua kauoha ia o Blount e hana kuikahi me ke Aupuni Kuikawa, e hoolilo ai ia Hawaii malalo o ka mana kiekie o Amerika Huipuia, alaila e pau ana na hopohopo, a he make hewa na ohumuhumu wale ana o ka poe e manao nei e hookahuli hou ae. Aia a ku mai ka mokuahi lawe leta Monowai ma ka Poaha, e loaa hou mai ai ia kakou ka oiaio o keia mau mea.

 

Na Iehova e Hoomaikai mai i ka Lahui.

 

            He mea kupanaha a nani ko ke Akua mau hana hoomaikai loa i ka lahui Hawaii me he poe punahele la nona. O lakou wale no ka lahui ili ulaula hookahi o ka Moana Pakipika i hoopakeleia a lawe pio ole ia. Ua hoomalamalamaia lakou i ka pono Karistiano, ua hoonaauao ia a ua hookuonoonoia. Ke noho pu nei lakou, ma ka noho`na kaulike me na lahui eae e noho pu nei ma keia pae moku.

            O keia mau hana lokomaikai a ka Makua Lani i hoomaikai mai ai, he kumu maopopo no ia e manao ai, aole no kela Makua e haalele wale ana i na kanaka ana i hiipoi a hoopunahele ai. E hoomau mai ana no ia i kona lokomaikai. Eia nae, aole ke Akua e laawi mai i kana mau hana hooponopono lokomaikai mamuli o ka nonoi hawawa ana o ka poe e pule ana iaia. Ua nonoi kekahi kanaka i nui kona waiwai. Ua ike paha ka Makua Lani, o ka waiwai he mea ia e lilo ai kela haipule i ka uhauha, nolaila hoomau ia i kona ilihune, me ka haawi mai nae i ka naauao iaia a me ka hoopono.

            Pela paha ko Iehoava malama ana i ka lahui ili ulaula o Hawaii. Ua nana mai ia ia lakou, i ko lakou malama ana i ka nohoalii Hawaii, he mea ia e auwana nui aka ai ko lakou poe keiki i ka uhauha a me na hana haumia, a he mea hoi e hookiekie wale ai na naau, a nolaila ke hooponopono hou nei ke Akua i na pomaikai okoa no lakou, ma ka hoonohonoho hou ana i ke ano o ke Aupuni.

            Aole no e hiki ana i ke kanaka e hakilo a maopopo na mea e hiki mai ana ma keia mua aku. He nui no nae ko makou manaolana, e haawi mai ana ka Makua nui i ke kulana maikai a me ke onipaa no keia aupuni e noho maluhia loa ai, a e holo ai imua na hana maikai apau, a e lilo ai hoi keia pae moku i kia hoomalamalama kelakela iwaena o keia moana nui. E pule nui aku kakou apau i ke Akua, a e hahai aloha aku ma kona alakai ana. E imi pu @ohoi kakoa me ke aloha lokahi, i na mea e ulu a i ka maluhia a me ka pono.

 

Ekolu Poka Pahu i loaa mauka o ka pa o Liliuokalani.

 

            I ka po Poakolu nei, ua loaa i ka poe makai kekahi mau poka pahu ekolu mauka o ka pa hale o ka Moiwahine a pau ma Wasinetona. O ka loa o ua mau poka pahu la, he eiwa iniha, a he hookahi @iha ke ana-waena. Ua hoopiha ia i kekahi mau mea pahu i oi loa i ke dainamita, elike me ka mea maloko o na kukaepele.

            Penei ka loaa ana: I ka hora 11, ua ike aku o kapena makai kau lio Klemme i na kanaka maoli ekolu malalo o kekahi laau ma ke alanui Makibine, a o ka holo koke mai no ia o ke kaa, a ee na mea elua ma ke kaa a holo i kai, a koe hookahi kanaka hele iuka. I ka nana ia ana, he puolo malalo o kona kuka. Hoohuoi ka makai he opiuma paha, a hahai aku la. Holo kiki aku la kela kanaka, a ia wa, na kipu aku la o Klemme iluna o ka lewa aoho nae he makau o kela kanaka, holo no a nalowale aku la iloko o ka nahelehele.

            Ia manawa, ua hiki pu mai la o Kapena Harry Juen, a huli pu iho la laua i o a ianei, aole loaa o ke kanaka. Ua loaa nae kekahi eke i opeope ia e pili koke ana i kekahi hale ma kela pa o Wasinetona, iloko ona kela mau poka ekolu.

            Ua manao ia, ua hooholo ia i ka po Poakolu nei e wawahi ia ai ka halekoa me ua mau poka pahu la. Ua hoku nae, e like me kela hoka mua a ke akua hanai.

 

Nu Hou Hauoli no Hawaii

 

            Bosetona. Mei 18.--Ua palapala mai o Hon. G.D. Gilimana penei: "O ka Mr. Blount mau palapala i loaa mai ma Wasinetona i Mei 11, penei i hoike ia mai ai:--

            Aole e loaa hou ana kekahi nohoalii ma Hawaii.

            Ke hele nei ka iaika o ke Aupuni Kuikawa imua i kela la i keia la.

            Ke manao nei au (Gilimana) e loaa ana ia oukou ka hoohui mamua o ka hooilo.

            Ua palapala mai no hoi o J. Mott Smith, ma Mei 12, penei: Ua loaa maopopo keia mau manao elua noloko mai o na palapala o Blount, penei:--

            Aole e ae ia ana kekahi aupuni kuwaho e hokai mai ma Hawaii.

            Aole e hoihoi ia ana ka Moiwahine, aole hoi kekahi mea e ae ma ka noho alii.

            He mau hoike koikoi keia a elua no ka oiaio o ko Blount manaooaa, aole e hoihoi ia ka Moiwahine i pau. Mamuli no hoi o na olelo a Blount i hoopuka mai ai ma Honolulu a me na ouli e ae, he mea maopopo loa kona kue i ka hoihoi ana i ka Moiwahine i pau.

 

Hoolaha Hou.

 

AHA HOOKOLOKOLO KAA @ Ekahi o ko Hawaii Pae @ ponopono Waiwai. Ma ka @ ANKELIO FORTES RAMOS, o @ o Oahu, i make.

            Ma ka heluhelu a me ka wa@ Palapala Noi a me ka Papa@ Lanahooponopono o ka wai@ ana e ae ia aku ka huina o @ a o na mea i loaa mai iaia he@ e nana a @ ponoia kela mau mea@ hoihoiia aku na waiwai a pau@ kona lima i ka poe i kuleana @ kuu loa ana iaia a me kona @ noho luuahooponopono ana ma @

            Ua kauohaia, o ka POAKOLU @ ma ka hora 10 a m ma ke Keena @ Hookolokolo ma Aliiolani Hale @ kahi a me ka manawa i kohoia @ ana i ua noi la a me ka Papa @ malaila no hoi e hele mai ai @ e hoike mai i ke kumu, ina @ lakou a ae ole ia ai ua noi la, a ma@ hoike mai ai ka poe a pau i kuleana@ i oleloia.

            Hanaia ma Honolulu, i keia ia@

            Na ka Aha:

                                                HENRY SMITH

            2444-3                                     @

 

AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI @ Ekahi o ko Hawaii Pae @ Hooponopono Waiwai. Ma ka @ wai o LIZZIE KAPOLI KAMAKA@ make. Ma ka heluhelu a me ka @ o ka palapala uoi a me ka hoike @ Samuel M Damon Luuahooko o @ Kauoha a Lizzie Kapoli Kamakau @ lokai, a maloko o laila, e noi mai@ aku kana mau hoolilo he $17@ na dala he $189 16 i loaa iaia, a e @ ia a apono ia kana moowaiwai, a e @ ke kauoha e mahele i ke koena o @ waiho nei iloko o kona mau lima@ kuleana, a e hookuu mai iaia mai@ hooko ana.

            Ke kauohaia nei, o ka POALUA@ A D. 1893, hora 10 a m. ma ke Kee@ ma ka Hale Hookolokolo ma A @ Honolulu, oia ka manawa a me @ iaai keia noi a me ka moowaiw@ pau i pili e hele ae a e hoike ina @ lakou e ae ole ia ai ua noi la, a e w@ olelo ike i ka poe i kuleana i ua @

            Hanaia ma Honolulu, ko Haw@ Mei 13, 189@.

            Na ka Aha:

                                                            GEO. @

            2442-3                                     Hope K@

 

Hoolaha Hooko Moraki.

 

MAMULI O NA OLELO I HOIK@ loko o kekahi palapala morak@ i ka la 19 o Maraki, 1891, i hanaia e @ HAPAUOLE o Kona Hema, moku@ waii ia W.C. Achi o Honolulu, Oahu@ maloko o ka Buke 129 aoao 274, 275@ ke Keena Kakau Kope, oia no hoi ka@ haawiia aku ia Henry Smith, hope, @ i oleloia i ka la 6 o Mei, 1891. Ma kei@ ia aku nei e hooko ana ka mea @ malalo ia moraki no ka uhaiia aua@ oia hoi, no ka hookaa ole ia o ke kumu@ ka ukupanee.

            A ke hoolaha hou ia aku nei, aia ma@ o na pule ekolu mai keia la aku, alaila@ ia aku ana ma ke kudala na aina @ ia moraki ma ke keena kudala o Jame@ gan ma Honolulu, Mokupuni o Oahu@ POAKAHI, IUNE 5, 1893, i ka hora 12@

            No na mea e ae, e ninau aku no i ka@ ka inoa malalo ma Aliiolani Hale,@

            Kakauia ma Honolulu, Aperila 21, 1@

                        HENRY SMITH, Hope o ka M@

            Eia na aina i moraki ia:

            1. O kela apaua aina i loaa aku ia @ hapauole mai a J.W. Lapauila K@ mai, ma kana palapala i kopeia ma ka@ aoao @ nona ka ili he 328 9 20 eka@ ma Honokua, Kona Hema, Hawaii, i @ ma ka Palapala Sila @857 Kuleana He@

            2. Ke kuleana @-15 @ D Kealohapa@ o ka aina ma Pahoehoe, Kona Hema,@ helu (Grant) aupuni 1974 nona ka@ ida, i loaa ia D. Kealohapauole me k@ poe a ae mai ia D. Kamaiopili mai@ palapala i kopeia ma ka Buke @6 aoao@

            3. He apana aina @ona ka ili ke @ Pahoehoe, Kona Hema, i hoakaia @ Sila @ 16 Kuleana Helu 9@33, i@ Kealohapauole mai ia Lumilumi ma@ palapala i kopeia ma ka Buke @aoao@

            2444-1                         @

 

Hoelaha Hooko o ka Moraki me ke Kuai.

            Ua hoopaneeia ke kuai o keia @ ka POAONO, IUNE 3, hora 12 awakea@

KE HOOLAHA IA AKU NEI KA @ kulike ui me ka mana o ke k@ kekahi moraki i hooko ia i Sep@ e WILLIAM C ACHI a me ISABELLA@ kana wahine o Honolulu, ia @ a me Samuel M Damon, na @ Hui ma ka inoa o Bishop & @ Honolulu la, kope ia iloko o @ Kope, buke 1@9 a ma na a@ manao nei na mea e paa nei @ hooko aku, no ka u@ hookaa ole ia o ke kumup@ i ka wa e hookaa ai. Ke hoo@ nei, ma ia @oko ana @ ia ua moraki la@ moraki ke ku@ waiwai i hookomo ia iloko@ ma ka hale kudala o James@, ke hiki aku i ka POAONO, @ 1893, hora 12 awakea o ia lu.

            No ua mea i koe e ninau ia@ ford, Loio no ka mea e paa nei i@ Alanui Kalepa, Honolulu.

                                                BISHOP & CO

                                    Na mea e paa nei i ka@

 

O NA WAIWAI E KUAI IA AKU ANA@ MALAO IHO:

            1-O kela apana aina a pau @ 30-100 eka e waiho la ma Kalawahine,@ maluna ae, i lilo mai ia`u mai a Bishop@ mai, ma ka palapala kuai i ko@ ke Keena Kakau Kope Buke 112,@

            1-O kela aina a pau nona ka ili@ eka e waiho la ma Kealakomo, Puna@ lilo mai ia`u ma ke kuai mai a W@ kana wahine, i kope ia ma ke K@ Kope Buke 113, aoao 281, a o ia k@ ka Paiapaia Haawi Aina 2883 ia K@ me kekahi poe e aku.

            3-O kela apaua aina a pau @ 116.74 mau eka ma Manawai, Molo@ ia`u ma ke kuai mai a Hoop@ Ole@ ia iloko o ke Keena Kakau Kope@ , a o ia kekahi hapa o ka Pala@ Hoona Aina 4600 ia Hoonaulu.

            4-O keia apana aina nona @ Kona Hema, Hawaii, i lelo mai ia@ mai a D W Kealaluina mai, kope @ ena Kakau Kope Buke 125,@ aina i kuhikuhi ia iloko o ka @ Helu 5543, Kuleana Hoona Aina@ Kaelemakule.

            5-O kela aina nona ka 27,500 ka@ Kapalama, Honolulu, i lilo m@ kuai mai a Lau Chong, kope ia @ Kakau Kope Buke -- aoao--@ hapa o ka Palapala Sila Nui Helu@ Hoona Aina Helu 8305 ia Kanoa.

            6-O kela aina he 150 kapuai i@ laula o ka Pahale 324 Mahele @ kauhale Momi, Ewa, Oahu, i lilo@ ke kuai mai ka Hui Alahao@ ope ia ma ke Keena Kakau aoao 2@.

            7-Hookahi mahele iloko o H@ ma Kona Akau, Hawaii, i hoolilo@ J K Nahale e Kaoiwi, kope ia @ Kakau Kope Buke 127, aoao 424.

            8-O kela mau aina a pau i lilo@ Kalua mai, kope ia ma ke K@ Kope Buke 130, aoao 190, a o ia kuleana iloko o ka aina he 120 m@ kuhi ia ma ka Palapala Sila Nui@ leana Hoona Ainu Helu 7496 ia @ ma Kawanui 2, Kona Akau, H@ aina nona na eka he 49 i kuhik@ Palapala Sila Nui Helu 1597 @ nui 1, Kona Akau, i oleloia.

            9-O kela aina nona ka ili he@ ma Kalihi mamua ae i lilo mai@ Kaaini mai, kope ia ma ke K@ Buke 87, aoao 469.

            10-O kela aina nona ka ili@ ma Kalihi i oleloia ae la, i lilo@ Komo, kopeia ma ke Keena Kakau 90 aoao 386.

            11-Na Pa 6 a me 11 ma Kapalama oia kekahi hapa o ka aina i lilo ma@ P. Kanoa mai, kopeia ma ke K@ Kope Buke 91 aoao 353, a oia keka@ Palapala Sila Nui 401, Kuleana @ 8305 ia Kanoa.

            12-O kela aina nona ka 162 ana@ nui, Molokai, i lilo mai la`u mai@ mai, kopeia ma ke Keena Kakau@ aoao 262, a oia ka aina i kuhik@ Palapala Sila Nui 7681, Kuleana@ 4823 ia Kaailepo.

            13-O kela pa aina ma ka aoao@ kuleana home ma Kapalama, i @ ke kuai mai a Lau Chong, k@ Buke 133, aoao 12.

            14-O kela aina a pau i lilo mai@ Mahu mai, lopeia ma ke Keena@ Buke 115, aoao 88, oia kekahi@ pala Sila Nui Helu 2@3.

            15-O kela aina he 18-100 o ka @ hine, Honolulu, mamua ae i @ ke kuai mai a Bila Kawaa, k@ Buke 107, aoao 125.

            16-O kela mau aina i lilo@ Chang Wa ma ke kuai, kopeia@ Ili, aoao 242, oia ka Apana 13 a me@ na ili pakahi he 98.100 o ka eka,@ loleiia ma ka palapala mahele@ Buke 110, aoao 32@.

            17-O kela mau aina i lilo mai ia@ mai a C M Hyde mai a me ka @ iloko o ka Buke 119, aoao 324,@ a me 11A, no laua na ili pakahi@ ika, a i kuhikuhi ponoia @ mahele.

            18-O ka hoolimilimi o kekahi@ kapuai kuea he 15,400 ma Ka@ kahi hapa o ka Palapala Sila@ Kanoa, no ka manawa he@ nuari 1, 1891 mai i hanaia me@ Chong mai kopeia iloko o ka @

            19-Hookahi kaa lio, hookahi kaa@ hookahi lio ulaula, eha kea, eha@ kaa, a me 4 mau lio e hooh@ mau kaa hana; hookahi hapa@ o ka Hui o S K Kaai, ua lako o k@ na ma Alanui Kalepa, Honolulu i@ 110 mau mahele iloko o ka Hui M@ Panailike, 30 mau mahele iloko o@ Kope o Kona, 5 mau mahele i ka ma@

            2444-1                                     76-@