Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 25, 24 June 1893 — Page 3

Page PDF (2.19 MB)

This text was transcribed by:  John Budisurya Luckman
This work is dedicated to:  to my baby niece Sofie Nimpoeno

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

@ALAHAO ME AINA O OAHU

 

@MANAWA HOLO.

 

Mahope aku o iune 1, 1893,

 

NA KAA AHI

 

HONOLULU

 

                                    B         B         A         D

                                    A.M.    P.M.    P.M.    P.M.

@ HONOLULU        5:45     1:45     4:35     5:10

@MANANA              9:30     2:30     5:10     5:56

@ULIULI                  9:57     2:57     5:36     6:22

 

NO HONOLULU.

 

                                                C         B         B         A

                                                A.M.    A.M.    P.M.    P.M.

@HONOULIULI                  6:21     10:43   3:43     5:42

@MANANA                          6:55     11:15   4:15     6:10

@OLULU                              7:30     11:55   4:53     6:45

@Poaono wale no.

@ keia la

@sabati.

@Poaono

 

@HOU HAWAII.

Hawaii me crescent na moho @moko o ke kahua kinipopo i @ auina la Poaono ae.

 

@ kuai hoopakika ma ka Hale@ Egan me Gunn i ka Poakahi @ E kuhe ana ka wai.

 

@ pau ka wili ana o ka mahiko @huku ma Oahu, a ua 4,000 mau @ kapaa i loaa o keia oo ko ae ia.

 

@ ke pii awiwi aenei e paa ka @ pohaku uinihapa hou loa o ka @ Malama Waiwai Makamae ma @ Papu.

 

@ pinana hou ae ke kumukuai o kapaa ma na makee o Amerika @paia a hiki i ka 4 3/9 mau keneta @a paona hookahi.

 

He halawai ano nei ke malama ia @ keia Poakahi aku e ka poe ku@ iloko o ka Hui Mahiko Panai @ Makae, Hana.

 

E wehe ia ana ma ka la 1 aenei o @ai, he hale kuai hoolako hale hou @ maloko o ka Hale Uinihepa o  @binson ma alanei Hotele.

 

He 10,831 ka nui o na halakahiki @una ia aku ma ka mokuahi @-tralia o ka Poakolu nei. Mahua @a keia kumuwaiwai hou.

 

I ka holo ana aku nei o ka Like@ ke i ka hebekoma i hala, ua hoo@ ai ia kona iwikaele i kekahi @koa ma Keanae, Maui.

 

Ua lawe aku ka Australia mai ka @ale Leia aku o Honolulu nei i ka @kolu i hala iho la, no na aina @amao, ia 3125 mau leia a me 1394 @ mau nupepa.

 

            Ua loaa mai ia makou ka nupepa @a Lei Momi, mai ka Lunahooponopono mai oia nupepa. Ke apo @ku nei makou me ke ohaoha nui i @a malihini hou.

 

            Ke hookelakela nui ioa mai nei ko Maui i ka liuliu hookahakaha @ulumahiehie no kala 4 o Iulai nenei, a me he mea la e kauoha ia mai ana he Puali Puhi Ohe.

 

            I ka la 8 o Iune, ua nahu ia kekahi pepeiao o Mose Koki o Waimea, Hawaii, e kekahi Iapana a paa lihilihi mai lele. ua humuhumu ia e ke Kauka a paa hou.

 

            A keia Poakahi aku, e huli hoi aku ai ka mokuahi lawe limahana Iapana no Iokahama. E hoihoi aku ana i a i na Iapana i pau na aelike aole e emi malalo o na haneri ekolu a eha paha.

 

            Ma ka la 6 o Iune nei i malama ia ai ka hoike makahiki o ke Kula Hanai Kaikamahine o Kohala Akau me ka maikai a me ka holopono. Ma ka auina la ke kuai ia ana o na mea hanalima akamai.

 

            Ua hooholo ia e na Aha Hooko a me Kuka ma ko lakou halawai o ka auina la Poakahi aku nei, e halawai na Aha i hookahi manawa o ka hebedoma, oia ka hora 10 kakahi aka o keia a me keia Poaha.

 

            Ua kau aku ke Kanikela Hawaii MA Kapalakiko, Chas. T. Wilder a me Rev. W. B. Oleson a me 4 mau ohua e ae maluna o ka mokuahi China o ke ahiahi Poakahi aku nei a holo aku la no Kapalakiko.

 

            Ma ka Likelike o ke ahiahi Poakolu nei, Iune 21, ua kau aku o D. K. Kaumiumi a me kona ohana, kekahi o na haumana o ke kula Kahuuapule, I haiolelo no ka ekalesia o Huelo, Hamakualoa, Maui.

 

            Ma ka hora 12 awakea o ka Poakolu nei, ua huli hoi aku no Kapalakiko ka mokuahi Australia me 62 mau ohua kapena, 75 mau ohua oneki a me na waiwai Hawaii no lakou ke kumukuai i koho ia he $52,874.

 

            He leta ka makou mai ka Maiu he Kuawa mai o Wailuku, e hoike mai ana ua makana ia aku nei ke “Ahi o Wailuku ke Pani wai o Iao” me ka hae Amerika nona ka loa he 18 kapuai. Aia ke lolii la i ka poli o ua kamaeu la o Maui. A ka la 4 me nei o Iulai e pulelo ae ai i ke ahe lau makani. O ka mea nana i makana aku nei, aole i maopopo ke alanui hele e hookolo aku ai a loaa.

Eueu no hoi keia kolohe i hoouna aku nei i ka makou hae i Wailuku.

 

            Ua lawe mai ka mokuahi China no keia awa, ia 5 ohua kapena a me na ohua oneki he 91 pake a me 11 Iapana. Mailoko mai o na ohua pake, he 82 wale no i loaa na palapala ae, a nolaila o lakou wale no kai ae ia e hoolele mai.

 

            Ua paa loa aenei ka hale hou hoomaku a ka Papa Ola i kukulu iho nei ma Kahakaaulana no na lilo i hiki aku i ka $1,160.04 i mahelehele ia penei: no na lako kukulu, he $954.29; no na lilo limahana, he $205.75. He $160 oi hou iho mamua o ka huina i koho ia.

 

            Ua make maloko o ka Home Lunalilo i kekahi la o ka hebedoma i hala, he elemakule nona ka inoa Maui. Ua hanau ia oia ma Olowaiu, Maui, i ka 1791 paha, a ua hele pu i na kaua a Kamehameha I. Ina he oiaio keia, aiaila ua ola oia a oi mamua o ke keneturia makahiki.

 

            Ua haule kekahi kaikamahine a Mr. J. W. Robertson mailuna iho o kekahi kumu laau ma ka pa noho ma Waikiki o Mr. Cleghorn a ua eha ia mamuli o ke paewa ana o ke poo o kekahi o kona mau kuli. O ke kiekie o kahi i haule mai ai, he umikumamalima kapuai paha.

 

            Ua haawi ae na ho`loha Katolika o ka Makua Leonora maloko o ka pa halepule, i ka Poalua aku nei, i ahaaina aloha nona mamua o kona kau ana ma ka mokuahi Australia o ka Poakolu a hoio aku i na aina e no ka manawa he eha a elima paha mau malama e holo ai a hoi mai.

 

            E ia ke lawe hele ia nei e na kahuna kuui ka maunu, ua lilo aenei i ka ona miliona kahi nupepa kumakala Holomua (holokee), a e hoolilo ia aku ana i kahu pipi e hookikina ai e huki i ke kaa pipi Ripubalika kuokoa. Ea! huli paha auanei ke kua i ka imi loaa mua a hanai i ka pohaku.

 

            Ua Ielukua na alelo o na wahi nupepa Holomua a me Ka Leo, a ua kukala mai nei, ua ikeia o L. A. Kanina i Kuhina Noho no ke Aupuni Kuikawa Noho no ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina na Wasmetona, e Peresidena Clkvelind ma ka la 9 o Iune. Ahahana! ke pelukua la ka hoi e pelu ai na aleo.

 

            I ki hora 5 me hapa o ke ahiahi Poakou nei, ua ku mai ma Honolulu nei ka mokuahi “Miewera” iloko o na la holo 6 a me 16 mau hora @ai Victoria mai. Ua lawe mai hi@ no keia awa ia 9 mau ohua kapena@ me na wahi ukana uuku. Ma ka hora 11 aumoe iho no, ua holo lo@aku oia no Kikane.

 

            Ua hawi makana ia mai makou i na me@ono mare e ko makou ma kamaka hoaloha maikai Mr. S. L. Kekumao a me Mrs. Maria P. Hae. Ke haawaku nei makou i na hoomaikai an i na paa mare i manai ia a paa ia ke kaula gula o ka mare, a na@ke Akua e hoopomaikai mai i na la ko olua ola ana.

 

            Ua lawe iunai i Honolulu nei i ka Poaone i ala maluna mai o ka Mokolii, he el@ mau keiki dia ola mai ka aina ha@ai hohoholona mai o Kaunakakai m Molokai. E hoouna loa ia ana @ia mau dia ia Hon. C.R. Bishop m@ Kapalakiko, a mai a ia aku e maka, ia ai i na Komisina o Paka Puk@ Gula ma Kapalakiko.

 

            Mawaena o ka @o o ka la 10 o Iune a me ka kakahiaka o ka la 11, ua wawahi ia ka @lekuai o J. G. Serrao ma Hilo, Hawaii, a ua aihue ia mailoko aku o ka pahu hao he @1,500 ma ke dala ke@keo wale no. He mau bila pepa k@o dala e ae no kekahi oloko o ka p@u hao, eia nae aole i lawe ia ae @ mau mea. Aole i loaa ka aihue a@ki i ka la 15 iho nei.

 

            Ua hookipa ia aku @ Kapena Seabury o ka Mokuahi n@ kilakila “China” i ka Poakahi @ nei i hala, ka Hope Peresidena @ Wilder, na Kuhina Damon, King @ a me Smith a me Glade a me Su@ maluna o kela mokuahi kino nu@ hoonani ia a noho ke aka o kon@mau keena; a malaila lakou i luaka@ iho ai i ka nani a hookuu wale @ na kukai aloha ohaoha ana.

 

            He anaina hooluana kai haa@ia e ka Peresidena o ke Kula N@o Oahu a me Mrs. F. A. Hosmer @ Punahou i ka po Poakahi nei, no @ launa hope ana me na kumukkula pau ana a me na haumana o ka pa@ ekahi i puka iho nei i keia makahiki. Nui na makamaka a me na hoaloha o ke kula i haiamu ae ma kela anaina. A ua launa iho lakou me ka maikai a hookuu wale.

 

            I ka hapaha hora i koe kani ae ka hora 3 o ka auina la Poakolu iho nei, Iune 21, ma Honolulu nei, ua kii mai la ka make ia Miss Sarah A. Austin, Kaikamahine hiapo a Jonathan Austin i hala mua i ka make, i ke 33 mau makahiki a me 11 mau malama o kona oia ana. Ma ke kulanakauhale o Buffalo mokuaina o Nu Ioka kona wahi i hanau ai, a i ka 1878 ka hono ana mai i Hawaii nei.

 

            Ua lohe mai ia makou e lawe hele ia ae ana he palapala na ka Ahanui Aloha Aina, e noi ana i na makamaka i dala ahaaina no la la e hoihoi ia ae ai ka Moiwahine ma ka nohoalii. Eia nae ka mea apiki ina e kakau inoa aku a paa, alaila, lawe ia imua o ke kuhina noho o Amerika, ma ke ano apuka. Ua lawe hele ia aku keia palapala imua o kekahi wahine, a ua pakike ia mai, hilahila ole maoli keia hana. Ke hoonaauao mua aku nei makou i ka lehulehu, mai puni mai i keia mau hana apuka i ka pono o ka lehulehu.

 

            Ua hoopaa ia na moku pea hao hou loa Keoni Ina a me ko Hawaii Paeaina i ku mai ai a hekau mawaho o ka nuku o ke awa i kaP@ono i hala, malalo o ka helu o na moku Hawaii me ka lawe i ka hae Hawaii. O na lilo o na moku elua ma keia hoopaa ana, he $2,273 a ua komo i ka waihona aupuni. I ka Poakolu nei, ua nanai loa aku laua no Ausetaralia me ka laua mau pihaukana papa.

 

            O Mr. Adolph Spreckels, keikikane a Mr. Claus Spreckels, kekahi o na ohua maluna mai o ka mokuahi china o ka Poakahi aku nei, a ua noho iho nei ianei me na makua. He mau malama aku nei kona o ka hele makaikai ana ia Kina a me Iapana, a akahi no ka hoi. Ma ka mokuahi Australia o ka Poakolu i hoi loa aku ai ola no ko home. He ahaaina kai haawi ia i ka po Poalua no kona hanohano.

 

            O keia haole hana oluna o ka mokuahi China nona ka ino J. W. Dili i huli ia ai a loaa na tini opiuma elima ma kona poli, oiai oia e pi@ ana iluna o ka moku a e lele ana iuka nei, ua hookolokolo ia imua o ka aha apana o Honolulu i ka Poakolu aku nei no ka hewa hoopae opiuma a ua hoopai ia i $500 a me ka hoopaahao pu i eono mau malama ma kahana oolea. Ua hoohalahala aku ia nae i ka oolea. ua hoohalahala aku la nae i ka olelo hooholo a hoopii hou i ka aha kure kaapuni.

 

            I ke kakahiaka nui o ka Poakoiu iho nei, maloko o ka luakini Bihopa o Sana Anaru, Honolulu nei, ua hipuu ia ae ma ka mare e Rev. Alexander Mackintosh, o Professor Philip H. Dodge o ke Kula Nui o Oahu, me Miss Mary Kinney. Mahope iho o ka pau ana o ka mare, ua haawi ia he paina kakahiaka no ka paa mare ma kahi noho o Mr. H. M. Whitney. Ua kau aku laua ma Australia o ia la no a holo aku la no Amerika e hoohala ai no kekahi mau malama a hoi mai no i Hawaii nei.

 

            E ia na kahuna hoopiopio, na palu kuha, na poe puni wale a me na poe anee alii ke hoomau nei i ke puhi ana i ka ole waha, e hoihoi ia mai ana ka Moiwahine i kipaku ia i keia mau la aku. O ka mea aka nae, he like ole na la e hoi ae ai i ka noho aliii ma na wanana ohikau ana a lakou. He elua pule ka kekahi, o ka la 13 o Iulai ka kekahi, o ka la hope o Iulai ka kekahi, a o ka kekahi hoi mamua o ka lele loa ana o keia makahiki. Owai ana la ka mea nana e hookipa keia mau kohokoho makani wale no?

 

            Ua ike ia ma ka uwapo mokuahi Oceanic i ke awakea Poakolu nei, ka akoakoa ana o na Puali Puhi Ohe elua, oia ko ke aupuni a me lahui. He hana mau na ka puali puhi ohe aupuni ka iho e puhi ma na uwapo o na mokuahi ku mai a pela ma ka hono ana. Aka i keia la ae la hoi, ua komo mai la ke kewa ma ke ano mopopo ole. Ua paani kukai no laua me ka maikai, a i ka wa inee ai ka moku ihope, ua makemake ka puali o ke aupuni e puhi i ka leo mele lahui o Amerika, e like me ka maa, eia nae ua hookeke mai la ka puali lahui ma ke ano lili Kohu ole maoli. Oiai no ka puali o ke aupuni ke kahua, a he komohewa wale no lakou.

 

            Ke makemake nei o Mr. Albert Favorite o Arkansas City, Kan., e haawi aku i ka pomaikai i ko makou poe makamaka heluhelu i kona ike i na mea e pili ana i na ma`i anu. Penei kana olelo: “Ma ke kau kupulau i hala iho nei, ua loaa iho la au i ka ma`i anu a oa ano kuonoono loa ka ma`i ma kuu ake mama; a aohe hoi i ano ola pono ae, ua loaa hou iho la au ia ano ma`i hookahi me ka hoonawaliwali ana ia`u a hala wale ke kau makalii, a i ka ha@lele ana mai o ke anu, he kunu paakiki ka mea nana e hoomailo ana ia`u a`u hoi i manao iho ai aole loa la au e ola iki ana. He umikumamaha maka hiki i hala ae nei, ua hoao no au i ka laau kunu a Chamberlain me ka holopono, nolaila, ua manao iho la au e hoao hou. Aole i pau he hookahi omole, ua haalele koke mai la ke kunu ia`u, a aole loa hoi au i hoopilikia hou ia mai e ke kunu me ke anu. Ua hooia aku au i kahi poe, a ke mahalo nui nei lakou.” He 50 keneta o ka omole e kuai ia ma kahi o BENSON SMITH & CO., Agena ma na Pae Aina Hawaii. 2435—4t.

 

Lapalapa ia ka Uwila.

            I ka hora 9:45 ka po Poakahi nei, ua lapalapa ia ae e ke ahi kekahi mau waea o ka Hui Bele ma ke keena kiko waena, a e ole e awiwi koke ia e kinai e ka poe paahana no@ ka hui, pio koke ai a pakele no @ei. Ua puka mai no na kaa wai e @ai.

 

 

He Hookohu Kupono.

            @a ka huakai a ka mokuahi @a i holo aku ai i ka Poalua, i@ aku ai o Mr. Charles Notley op@ hoi a noho i Luna Dute Awa no @ lo. Ke hauoli nei makou i keia @ @okohu a ke mahalo nei i ke Aupuni no ka hookiekie ana i keia paah@ ikaika no ke aupuni maikai.

 

Lele k@ aona i kaAoao Hoohuiaina.

Ma @ hoonohonoho papa ia ana ih@hei o ka poe hookaa auhau@ko nei o ka aina a me ka @ookaawale ana i ko lakou a@ kalaiaina iho, ua hoomao@o ia na helu waiwai o kela a@e keia a puni ka aina, pen@

Na hoohu@a   $23,498,407

Na poe ma@     5,127,670

 “   “  ka@      1,151,675

 “   “  ane@    2,289,293

 “   “  ripu@      270,872

 

Na Hoohiluhilu i ka La 4 o Inlai ma Honolulu nei.

            Ua kahea ia iho nei he halawai e ko Honolulu nei mau puuwai Amerika maloko o ka Hale Arlington i ka po Poaono i hala, Iune 17, no ka noonoo ana pehea la e hoomauao ia ai ka ia hanau o ka Ripubalika nui o Amerika Huipuia ma keia kulanakauhale. Ua hooholo lakou e malama hoohiwahiwa, a ua kohoia he komite hoolala hana o 15 lala ka nui. Na la komite i koho hou aku i mau komite kokua. Eia ka mea i hooholo ia e malama ia ma ka la i senei o Iulai:

            Kipu aloha he 13 kani ma ka puka ana o ka la o Iulai 4; hora 6 a.m. huakai hoomakeaka o na mea kino like ole: hora 8 a.m heihei waapa maloko o ke awa; hora 10 a.m. heihei o na moku; hora 11 a.m. he mau hana ma ke kahua ahaaina; hora 12 m. kipu aloha he 44 kaai; hora 2:30 p.m. ahaaina pipi koala; mai ka hora 2 a 4 p.m. he mau paani ma ke kahua kinipopo; hora 4 p.m. kinipopo.

 

Noi i ka Papa Inoa.

            Ua lohe mai makou, ua hoohanohano ia ae ka Ahahui Hoohuiaina e ke Kuhina Amerika, e waiho aku iaia i na papa inoa o ka poe i kakau inoa ma ka aoao hoohui aina. Ke hooikaika nei ka ahahui, aka no ka hapa o na kokua kakauolelo, me he mea la e pau pono ole ana paha iloko o ka manawa i kaupalena ia mai ai e waiho aku.

 

Eo no ia Kamehameha.

            Ua lanakila hou na keiki Kamehameha ma ka hookuku kinipopo o ka auina la Poaono i hala maluna o ka puali Crescent, mamuli o ka loaa ana la Kamehameha o na puni 7 a ia Crescent 5. Oiai, akolu nou popo a ke Crescent iloko o keia mau paani nna aku nei, a oia mau no ko Kamehameha o Meheula me ka hoololi ole ia. Nui no ke anaina i hoohoihei ae i ka poepaani. Oiai e hapala pu ana no na puali ma o na hauleule la, eia nae, ua lilo no i mea e hoihoi ai ke anaina ma o kekahi mau paani maikai ana la o na aoao elua.

 

He mau makaikai hanohano i ka Lua o Pele.

            O kekahi mau ohua hanohano maluna mai o ka mokuahi China o ka POakahi aku nei i noho iho nei ianei, oia o Conna Constatine, ko Rusia Kanikela Nui ma Honokaona a me kana wahine, Haku Valletort a me Hon. W. Lascelles, ua pau aku i kaholo e makaikai i ka lua pele kupanaha o ke ao nei ma ka mokuahi Waila o ka auina la Poalua iho nei, a e pau mai ana no i ka hoi ma ia mokuahi.

 

Ua Komo ka Holomua Iloko o ka Umii lole.

            Ma ka Holomua o ka Poakahi nei, Iune 19, na keke mai na niho ona, aole i ike ia mai ke Kuhina Kakina e ka Peresidena o Amerika, a ma ka Poakolu Iune 21, ua hoike mai i ka ike ia ana mai o ke Kuhina Kakina e ka Peresikena. ua maopopo loa aia oia iloko o ka umii iole ana i hoowahawaha ai. Mai hoolaha i ka mea oiaio ole. Ke pii hou ae nei nae i ka lapa manu ole.

            He mea okoa ka ike pili aupuni ma ke ano o ka oihana. A o ke kumuhana o ka hoohui aina, aia iloko o ka Ahaolelo e like me ka makou i hoaiai aku ai imua o ka lahui.

 

Ua Awaiaulu ia i Hookahi.

            Maloko o ka luakini o kauikeano, Honolulu, i ka hora 10 i ke kakahiaka o ka la 21 o Iune nei, a imua hoi o ke anaina nui o na hoaloha a me na makamaka o na makua – kekahi o ko Honolulu nei mau kaikamahinae punahele, ua awaiaulu ia ae ia e Rev. E.G. Beckwith D.D., o Miss Eleanor Waterhouse, kaikamahine hiapo a Mr. a me Mrs. H. Waterhouse o keia kulanakauhale, me Mr. Arthur B. Wood, ke kakauolelo nui o ka Ahanui Opiopio Imipono Karistiano o ke kulanakauhale o Brooklyn, Nu Ioka. A ma ka niau ana aku a ka mokuahi Australia i ka hora 12 awakea oia ia no, ua kau pu aku laua a hoi uku ia no Nu Ioka ko laua home o keia mua aku. O ka pule a ke KUOKOA, e hahai ia ko laua mau ia e ka pomaikai a me ka holomua, a e hooloihi ia ko laua mau la ma keia ola ana.

 

Mai Kohala Mai.

            Aia ka mai la garipa ke holo papa la ma Kohala Akau, a ina he mai pa make ina la aohe nao ai i ka papaa.

            Ma ka huakai hope aku nei a ke Kinau i ka mokupuni o Hawaii, aia hoi ma ke awa o Mahukona, ua huli ia iho la kekahi wahi ohua oneki Hawaii a ua loaa aku la ma kona poli he 22 mau tini opiuma. Ma ka la 15 iho nei, ua hookolokolo ia imua o ka Aha apana a ua hoopai ia he $200. Pokeokeo no.

            Nui na hanau ma Kohala e hoomaopopo ia aku nei, no ka mea, me he ia aole emi malalo o eha mau kakini na hanau mai Mei mai a komoiloko o na pule mua o Iune nei.

            I ka la 14 o Iune nei, ma Makapala, ua wala hope aku la ka lio o Mr. Chas. Maguire e holo ana a hina kua aku la ilalo. Ua make loa aku ia ka lio a ua pakele mai ke kino uhane oia.

            I Kohala iho nei kekahi wahi haole malihini mahaoi kahi i hoohulihuli ai e kue i ka hoohui aina, a na hala aku nei i Kohala Hema.

 

He Pare ia “Aloha Aina” o Kona Akau, Hawaii.

E Mr. Lunahooponopono:

            Aloha oe:

            Ua ike @ ma ka Hawaii Holomua puka la o Iune 8, 1893, i na manao o “Aloha Aina,” no ke poona “Anoai o Kona Akau,” me kona mau helehelena manamana kohu deragona ulaala la o ka lua po, me he unihipili la e kilihehe ana iluna o ka haka.

            O ka halawai hoahui aina i wehe ia ma ka la 25 o Mei iho nei, i noho luna hoomaia ia e J.K. Nahaie, no ka noonea ana aina he mea hiki ia Hawaii ke Kuokoa nona iho ma na ano a pau me ka hoohui ole aku me Amerika.” Ua ninau ia ka poe a pau i makemake e kamilio maluna o ua kumuhana la. No J. W. Keliikoa, he nui kiao wale iho no, aohe nae he mea hana o loko, no H. L. Kawewehi, wili ke kani ai i laio a hoole mai, a o J. N Kapahu, aole ia i makaukau mua, a o ka poe i haiolelo, oia o J. H. Waipuilani, J. G. Hoapili, S. M. Kekoa, S. B. Kaalawamaka, Wn. Wright a me J. K. Nahele, hookahi no a lakou olelo, maikai kakou ke hoohui me Amerika, a ia wa i ike la uku ai o J. W. K. e holo pua-a ana iloko a iwaho o ka hale, laua pu me H. L. Kawewehi, ma ke ano keonimana ole, a hookuu ia ka halawai me ka maluhia, aole no i nui loa na kanaka ma ia halawai, aka o ka poe inoa wale no nae a ano kuonoono o ka apana, ua nui io aku no koka Hui Aloha Aina, o ke kumu no nae o ka laau; wahi nae a Aloha Aina e olelo nei, he nalo ka poe nana i hoolohe keia halawai, alaila, ina pela, o Aloha Aina anei kekahi o na nalo? Aohe makau o J. K. Nahale ke hoopaapaa me J. W. Keliikoa ma kahi haiki a ma ke akea, ma na mea a pau e pili ana no ka hoohui aina.

            Ua olelo o Aloha Aina, ua like o J.K.N. me Kaahupahau, ina pela oia ke ‘lii o na kikeekee o Ewa, nana e umii ka puka-ihu o Aloha Aina a me ko kahu akua.

            O ka Aha hookolokolo o Kona Akau i noho ma ka la 23 o Mei, aole ia he mea pili i ka hoohui aina, a Aloha Aina, no ka nui no paha o ka manao kohu keko iloko, ke kumu o ke kamailio ana, aole loa oe i lawa ma ke kanawai, a aole i o hoi oe i ike i kau mea e kamailio nei.

            He loio kaulana no o J. W.K. ma ke ano nae mamua o kou maka, he kino okoa, a mahope o ke kua he hee no kaiuli, pela i olelo ia ai, “hele aku no ka ike o ke kamaka Hawaii a ka @ Maihole hoi mai,” ma ko`u ike ua kauoha ia o J. K. Nahale e kona mua G.H. Williams makai nui o Hawaii e kue aku i na loio i hoohiki ole malalo o ke Aupuni Kuikawa e like me J.W. Keliikoa, ua hooko ia ia kauoha e J.K. Nahale i ua J.W. Keliikoa la ma ke ano nanahe a waipahe, ua hooleo J. W. K. o ka pau no ia.

            O na hihia au i hoopunipuni ae nei, ua hele mai a ae imua o ka aha apana o Kona Akau nei, owai lakou? Ua hiki no ke hoopii ia ka lunakanawai kaapuni no ka hoohemahema i ka hana o ke aupuni. Nui no ka ike o Aloha Aina i ka hoopunipuni, a oi loa aku ka pai ia J. W. K. Heaha la ka mea i hai ole ae ai i na aha wehewehe moeuhane i hana ia ma ka hale o J.W.K. e pili ana no ka hoi hou ae o ka Moiwahine i ka nohoalii. Nolaila, o ka`u e ninau nei, owai o Aloha Aina? Aole au e olelo ana o Aloha Aina he kanaka nui punolunolu ia, aohe hoi he no-u nohonio, aka he kanaka uo, aole nae i hanau ia e ka wahine.

            Maanei ke hookuu nei ka`u makakila, e hoole loa aku i ka oiaio o na olelo a pau a Aloha Aina, a hoolilo aku iaia i satana, a ilalo kou alo e kolo ai a pau na la o kou ola ana, wahi a Iehova o na lehulehu.

Aloha a nui,

JOSEPH NICHIAUMOE KOOMOA

Pereridena o ka Hui Hoohuiaina o Kona Akau, Hawaii.

Keauhou, Kona Akau, Iune 12, 1893.

 

Hoolaha Hou.

 

Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.

            Ke hoolaha ia aku nei ka lohe I na mea a pau mai @o o ka ma@a kuai iloko o kekahi moraki i hana ia e SABIN GREGORIO DA CAMARA a me CAROLINA A. CAMARA, kana wahine no Honolulu laua mokupuni o Oahu, kekahi o ko Hawaii P@e A@ ia William F. Allen, Kahu o Honolulu no, ma ka la 25 o Okatoba A. D. 1889, kope ia ma ke keena Kakau Kope ma Honolulu Buke 120 a ma na aoao 6, 7 a me 8, ke makemake nei ua Wiliam F. Allen la ka mea e paa nei i ka moraki e hooko aku i ua moraki la no ka uhaki ia o ku aelike, oia ka hookaa ole ia e ke kumupaa maluna o Umikumamakolu Haneri mau dala a me ka ukupanee pu ma ka umi @akeneta o ka makahiki, no ka manawa he ekolu makahiki wai ka la mai mamua ae.

            Ke hoolaha ia aku nei ka lohe i na mea a pau, e kua@a aku ana ka waiwai i paa maloko o ka moraki ma ke kudala akea ma ka hale kudala o James F. Morgan ma Honolulu la 19 o IUL@I,

A D 18@3, ma ka hora 12 awakea.

            Eia ka waiwai i paa maloko o ka moraki:

            O kela apana aina me na hale maluna iho a me na hana hou e waiho ia ma ua Honolulu la i olelo ia, kokoke i Punahou, ma Alanui Metcalf, a i kuhikuhi ia penei: E hoomaka ana ma kahi wahi ma Alanui Metcalf, kihi Hema o ko G. P. Rob rison pahale, a e holo ana—

1.                   1          Akau 21° 42° Hik oiaio 367 kapuai ma ko G H. Robertson pa.

2.                   2          Hema 55° 10° Hik oiaio 94 ½  kapuai ma ke Alanui Dole.

3.                   3          Hema 21° 42° Kom oiaio 276 kapuai ma ko a Marques pa;

4.                   4          Hema 75° 2@ Kom. oiaio 114 kapuai ma ke Alanui Metcalf a hiki i kahi i hoomaka a@ a nona ka ili he 67-100 p ka eka.

O ua aina la, oia ka aioa i kuhikuhi ia ma ka Palapala Sila Nui Heiu @ i kuai i@ e A. MarQues mai na lunahooponopono aie mai o A. Sunter, e like me ka palapala kuai i hana ia ma Okatoba @5, 18@, kope ia maka Buke @3 ma na aoao 131, 132, a i hoolilo ia kau e ua A. Marques la i ua mea la nana i moraki Sabino Gregorio da Camara, ma ka palapala i hana ia ma Augate 14, 1895, kope ia ma ka Buke 100 ma na aoao 344-345

W.F. ALLEN, Kahu

Mea e paa nei i ka moraki.

Kakauia ma Honolulu, Iune 19, 1@

2@7-4

 

Hoolaha a ka Lunahooponopono Waiwai.

            O na poe a pau he mau koina ka lakou i ka waiwai o JOSIA KEAWE i make, o Niumalu, Lihue, Kauai. Ko Hawaii Pae Aina, e hoouna koke mai me ka hooia kupono ia i ka mea nona ka inoa malalo iho, ka mea i hookohu ia i luna hooponopono waiwai no ka waiwai o ka mea i make, maloko o na malama eono, a i ole ia, e hoole mau loa ia aku no. A o ka poe a pau i ale i ka waiwai o ka mea i make e hookaa koke mai.

MAILE KEAWE,

Lunahooponopono Waiwai o Joaia Keawe.

Lihue, Kauai, Iune 3, 1896.    2@-4

 

Hoolaha Hou.

EGAN MEGUNN.

ALANUI PAPU         HONOLULU.

E HOOMAKA ANA KE KUAI NUI HOOPAKIKA MAI KA POAKAHI AKU IUNE 26, 1893.

 

Na KALAKOA maikai loa no ka 20 iwilei. Na KEOKEO mahemahe he 50 a73 keneta o ka@. KUKAENALO @ iwilei no ka @  KUKAENALO @ iwilei no ka $1.00 HULUHULU nahename ma ka @ a @ keneta o ka iwilei.

Na LIHILIHI Pale Puka Aulani he $1.25 $1.30 a $2.00 ka pa@ hookahi

Na KAKINI wahine eleele paa ma ka 25 keneta o ka paa hookahi

Na KAKINI kamalii eleele paa ma ka 25 keneta o ka paa.

Na PALEMAI kane ma ka 25 keneta pakahi.

Na KAMAA paa maikai ma ka $2.50 a $3.00 o ka paa.

Na PALULE KEOKEO maikai ma ke 75 a 100 keneta pakahi

@

 

            Aha hookolokolo kaapuni apana ekahi o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o D. @HC o Koolauloa oahu i make Ma ka heluhelu ka papa hoike helu a W. C. Parke Luna hooponopono o ka waiwai o D. Ehu no Koolauoa Oahu, i make, e noi aua e apono ia na hooilio he @ a e hoike ana o na mea i loaa iala he $250, a e noi ana, e nana a aponoia kela mau mea, a e kauohala ia e mahele i na waiwai e wiho ana ma kona lima. a e hookuu iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana lunahooponopono waiwai.

            Ke kauoha ia nei, o ka POAKOLU, ia 19 o IULAI M.H. 1893 ma ka hora 10 kakahiaka, imua o ua lunakanawai ia, ma ke keena ma ka hale Hookolokolo o Aliiolani Hale, Honolulu, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na papa hoike helu i olelo ia, a o ka poe a pau i pili malaila, e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu io ko lakou e ae ole la ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o kawaiwai i oleloia.

            Hanaia ma Honolulu, ko Hawaii Pae ina, i keia la 22 o Iune, 1893.

Na ka Aha:

GEO. LUCAS,

2447-3 Hope Kakauolelo o ka Aha iekie.

 

Olelo Hoolaha.

            Ke papa loa ia aku nei na mea a pau aole e ho-a pipi a ilo paha ma a maluna aku paha o kekahi o ko makou mau aina i pili i ka aina hanai holoholona o Kaneohe a me Kailua, aole hoi e kipu a ano hana komohewa e ae maluna o kekahi o na aina i oleloia ma ka loaa ole o ka palapala ae mai ka mea aku nona ku inoa malalo iho.

            Ina e loaa aku kekahi mea e hele hewa ana, e hoopilia no e like me ke kanawai

JOS. P. MENDONCA.

2447-3

 

HOOLAHA

I ka Poe Hele i ke Kiowai o Waiakeakua, Manoa.

            O na poe a pau e makemake ana e hele i ke Kiowai o Waiakeakua ma Manoa k hoolahaia aku nei e pono e loaa m a ia lakou ka ae ia mai ka mea nona ka inoa malalo iho nei a o na mea a pau e komo hewa ana ma ia wahi me ka ae ole ia e hoopilia no ma ke anawai

JAMES H BOYD

Ma ke Keena Aina, Hale Aha Hookolokolo Honolulu, Iune 17,1893.           2447-tf

 

Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.

            I kulike ai me na hooko ana o kekahi moraki i hanaia i ka la 25 o Mei, 1891, e S M Kaaukai a me kana wahine o Jane C Kanukui ia Mrs. Annies S. Parke, no Honolulu, Oahu lakou a pau kope a ma ka buke 132 mana aoao 210, 211, a me 212 Ke hoolahaia aku nei ka lohe ke makemake nei ua Annie S. Parke la ka mea e paa nei ika moraki e hooko aku i ua moraki la no ka uhaki ia o ka aelike, oia ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka ukkupanee i ka wa e hookaa ai.

            Ke hoolaha hou ia aku nei ka lohe, o kela aina a pau a me ka waiwai i paa iloko o ua moraki la, e kuai ia aku ana ma ke kudala akea ma ka hale kudala o James F Morgan, ma ka POAONO, IULAI 8, A.D. 1893, hora 12 awakea o ia la.

            Eia ka aina i paa ma ka moraki:

            O kela mau apana aina a pau me na hale maluna iho e waiho la ma Kamakela. Honolulu, oia ka aina i kuhikuhiia iloko o ka Palapala Sila nui Helu 3574 Kuleana Hoona Aina Helu 8207 a me Palapala Sila Nui Helu 44@5 Kuleana Helu 28@3 nona ka ili he 5445 kapuai kuea, oi aku a emi mai paha, a i kuhikuhi pono ia iloko o ka palapala kuai mai a D. J. Barenaba i ua mau mea ia nana i moraki mai i kakau ia ma ka la 25 o Mei, 1891, a i kopeia ma ka Buke 130 ma na uoao 331 a me 332.

ANNIE S PARKE,

Ma  o kona hope la W.C. Parke.

Honolulu, June 15, 1893.        2447-3

 

Hoopau Hui.

            O ka hui i ku iho nei mamua mawaena o C Borchgrevink a me CB Hofgaard malalo o ka ino hui C B Hofgaard & Co., i keia la ua hoopau ia malalo o ka aelike ana, a o na waiwai a me na aie o ua hui la na C B Hofgaard ia e lawe oia hoi ka mea e hoomau aku ana i ka lawelawe i ka hana ma kona luoa ponoi malalo o ka inoa o C B Hofgaard & Co.

C B HOFGAARD,

C BORCHGREVINK.

Waimea, Kauai, Iune 5. 1893 2446-3

 

Hoolaha Hooko Moraki.

            Mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i hana ia mawaena o Z KAIO o ka aoao mua, a me Henry Smith Mea Malama Waiwai o ka aoao elua, ma ka la 31 o Iulai, 1891, i kakau kope ia ma ka buke 129 aoao 189, a mamuli o ka uhai ia ana o na kumu aelike o keia moraki, oia hoi ka hookaa ole ia ana o ka ukupanee, nolaila., ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua a ua moraki nei e hooko ana oia ia mana kuai.

            A ke hoolaha hou ia aku nei, aia mahope aku ona pule ekolu mai keia la aku, alaila, e hoolaha ia aku na aina i hoike ia ma ia moraki no ke kudala ana, ma ke keena kudala o James F Morgan, ma Honolulu, ma ka la 29 o IUNE, 1898, hora 12 o ia la.

            Aia ma kahi o W R Kakeia na olelo hoakaka no keia mea.

            Hanaia i keia la 8 o Iune, 1893.

HENRY SMITH, Mea Malama Waiwai.

Mea Moraki Mai.

            Peuei na aina i moraki ia:

            1-18 100 eka aina ma kehehuna, Pauoa Oahu, i hoakaka ia ma kekahi palapala mahele i kope ia ma ka buke 89 aoao 321..

            2-48 eka ma Kapiwai. Pauoa, i hoakaka ia iloko o ka Palapala Sila Nui Helu 289.

2445-3

 

Hoolaha Hooko Moraki.

Mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i hana ia mawaena o Z KAIO a me G W NAKAA o ka aoao mua, a me W R CASTLE Mea Malama Waiwai o ka aoao elua, ma ka la 14 o Maraki, 1891, i kakaku kope ia ma ka buke 132 aoao 130, a mamuli o ka ohai ia ana o na kumu melike o kela moraki, oia hoi ka hookaa ole ia a@ a o ka ukupanee, nolaila ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia man kuai.

            A ke hoolaha hou ia aku nei, aia mahope aku o ua pule ekolu mai keia la aku alaila, e hoolaha ia aku na aina i hoike ia ma ia moraki no ke kudala ana, ma ke keena kudala o James F Morgan, ma Honolulu, ma ka la 29 o IUNE, 1893. hora 12 o ia la.

            Aia ma kahi o W R Kakela na olelo hoakaka no kela mea

            Hanaia i keia la 8 o Iune 1893.

W R CASTLE, Mea Malama Waiwai.

Mea Moraki mail.

            Penei na aina i moraki ia:

1.       1.   18-100 eka ma K@hehana. Pauoa. Oahu. I hoakaka a ma kekahi palapala mahele i kopeia ma ka buke 89 aoao 321.

2.       2.   48 eka ma Kapiwai. Pauoa i hoakakala iloko o ka Palapala Sila Nui 2589

2443-@

 

Hoolaha Hooko Moraki.

            O ka mea nona ka inoa malalo iho C. Afong. ka mea e paa nei i ka moraki i hanaia e Theresa Owana Carthwright ma Novemaba 17, 1891, kopeia ma ke Keena Kakau Kope Buke 132 ma na aoao @88-389 i haawi@a e hoopaa no ka uku ana ia e ua mau nota aie ma ka $900 o ko nota hookahi e hookaa ia iloko o hookahi a me elua mau makahiki mai ka la mai i kakau ia ai ma ka ukupanee he ewalu pa-haoeri o ka makahiki, e hookaaia i kela a me keia hapalua makahiki, ke hoolaha ia aku nei ka lohe i na mea a pau, ke makemake nei oia e hooko i ua moraki ia o ka uhakiia o ka aelike, oia ka hookaa ole ia o ua nota aie mua ia a me ka ukupnee o na nota aie elua i ka wa e hookaa ai: a e kuai ia aku ana ma ke kudala akea ma ka Hale Kudala o James F. Morgan ma Honolulu, ke hiki aku i ka POAKOLU, IUNE 2@ hora 12 awakea, na waiwai a pau i kuhikuhiia ma ua moraki la.

            O ka aina i paa maloko o na moraki ia, aia ke waiho la ma Kaluahoie. Waikiki, Oahu, nona eka aina 2. oia kekahi hepa o ke Kuleana Helu 3219, a i kuhikuhi pono`a ma ka palapala kuai a John Kamakala i hooliho aku ai la Theresa ma ka la 24 o Sepatemaca, 1890, kope ia ma ke Keena Kakau Kope. Buke 127, aoao 77.

            Kuike ke dala, an uku hana palapala aia i ka mea e lilo ai.

C. AFONG,

Na kona Hope Samuel M Damon.

Mei 22, 1893.  @443-4

 

Hoolaha Hookapu Aina.

            Ke Papa a hookapu loa ia aku nei ka hoio ana o na holoholona o ka poe e ae maluna o na aina hanai holoholona o`u ma Piihonua a me ka hapa mauka o Humuuia, Hilo Hawaii, a ke kanoha ia aka nei e hoonee aku i na holoholona me ka hookaulua ole, a i oie, e hoopii ia no e like me kanawai.

J.T. BAKER

Hilo, Hawaii, Mar. 31, 1892   2@-t1

 

Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.

            I kulike ai me na hooko ana o kekahi moraki i hanaia e James Dereteazu I o Hilo, Hawaii, ia Ohaa. C Kennedy o ia wahi no ma ka la @ o Dekamaba, 18@. kope ia ma ka buke 129 ma na aoao @ @ a me @. Ke hoolahaia aku nei ka lohe i na mea a pau ke makemake nei ka mea e paa nei i ka moraki e hooko aku i na moraki ia no ke kumu ka uhakila ana o ka aelike., oia ka hookaa ole la o ka ukupanee i ka wa e hookaa ai.

            Ke hoo aha hou ia aku nei, mahope aku o ka pau aua o na hebedoma ekolu mai keia la aku, e hoolahala aku no ka waiwai i paa maloko o ka moraki no ke kuai ma ke kudala akea ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo kaoua ke hiki aku i ka hora 12 awakea o ka la 12 o Iulai, 1893.

            No na mea i koe, e ninau la D. H. Hitchcock. Loio no ka mea e paa nei i ka moraki.

(Kakauinoaia) CHAS C KENNEDY,

Mea e paa nei i ka moraki.

            O ka waiwai i paa maloko o ka moraki a e kuai kudala ia aku ana oia kela aina ma Kalao a i kuai ia aku i ua Deveraux la, ua kopeia ka palapala ma ke Keena Kakau Kope Buke @ ma na aoao 177-5 9, me na hale pu eono maluna o ka aina.

2447-8

 

Hoolaha Hooko o Ka Moraki a me ke Kuai.

            Ke hoolahaia aku nei ka lohe i na mea a pau, i kulike ai me ka mana kuai i hookomo ia iloko o kekahi moraki i hana @a e J K NAHALE a me NAHIN@ kana wahine, o laua a elua no Kahaluu Kona Akau, mokupuni o Hawaii, ko Hawaii Pae Aina la John D Paris opio, o ua Kona @ a ma ka la 22 o Aperila, A D. 1890, kope la iloko o ke Kaena Kakou Kope nia Honolulu mokupuni o Oahu ko Hawaii Pae Aina Buke @ a ma na a ao @ a hiki i ka @ ke makemake nei ua John D Paris opio la ka mea e paa nei i ka Moraki e Hooko aku i ua moraki la no ka uhaki la o ka aelike, ole ka hookaa ole ia o ke kumupaa hookaa@ dala a me ka ukupanee ma ka ehiku pa ke@ o ka makahiki. iloko o @ a makahiki mai ka la mai o ka nana ia ana.

            Ke hoolaha hou ia aku nei ka lohe o ua waiwai@ paa i ka moraki, e kuai kudala ia aku ana ma ka hale kudala o Jas F. Morgan, ma Honolulu, i ka POAKOLU, la 12 0 IULAI, A.D. 1893. hora 12 awakea o ia la.

            Eia na waiwai i moraki la:

            1—O kela aloa a pau e waiho ia ma Kona Hema, mokupuni o Hawaii Kekahi o ko Hawaii Pae Aina a i ikeia ma k@ inoa ke ahupuaa o Kalahiki, oia ka aina i haawi ia la @ e na Kuleana Hoou- Aina Helu@ (@ na kuleana iloko) a i hoolilo la mai ia u o Geo C. Beekley ma ka palapala kuai i kakau ia 1 Novemaba 15, A D 188@ kpe ia ma ke K ena Kakau kope ma Honolulu, Buke – a ma na aoao—

            2.—O kela apana aina e waiho ia ma Kalama 4, Kona, mokupuni o Hawaii nona ka ili he 17 mau eka oi aku a emi mai paha. a oia ka aina i haawi ia ai ia Kahikiua, Palapala Sila Nui Helu 1188.

            3—O kela mau apana aina elua e waiho ia ma Kalama Kona, mokupuni o Hawaii. nona ka ili o laua a elua he ekolu mau eka oi aku a emi mai paha, a ola ka nina i haawila i ua Kah@kina la e na Kuleana Hoona Aina Helu @ a me 8197 B a @ ho@iaio ma ka Palapala Sila Nui Helu 8914, a oia ka aina i hoolilo ia mai e Marcus R Colburn ia J D Paris ma ka la 19 o Novemaba 1889. kope ia ma ke Keena Kakau Kope Buke 119 a ma na aoao 267 a me 268 a i hoolilo ia aku e ua J D Paris la ia J K Nahale ma ka la 22 o Aperila 1890 ma ka palapala kuai ikope ia ma ke Keena Kakau Kope Buke – ma na aoao—

ALFRED S. HARTWELL

Loio no ka mea e paa nei i ka moraki.

Kakauia ma Honolulu, Iune 13, 1893.

2446-4

 

Hoolaha Hooko Moraki.

Mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o Moses Mahelona o ka aoao mua, a me W. R Castle Mea Malama Waiwai o ka aoao elua ma ke la 31 o Dekemaba 1890, i kakau kopeia ma ka buke 132 aoao @ a mamuli o ka uhaila ana o na kumu aelike o keia moraki oia hoi, ka hookaa ele ia o ka ukupanee me ke kumupaa, nolaila , ke hoolahaia aku nei ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai.

A ke hoolaha hou ia aku nei, aia mahope aku o na pule ekolu mai kela la aku @ e hoolahaia aku na aioa i hoikeia ma ia moraki no ke kudala ana, ma ke keena @ James F. Morgan. ma Honolulu, ma ka@ Iune, 1893, hora 12 o ia la.

Aia ma kahi o W. R, Kakela ua olelo hoakaka no keia mea-

Hanaia i keia la 8 o Iune, 1893.

W. R. CASTLE, Mea Malama Waiwai.

Mea Moraki Mai.

Penei na aina i morakila:

1.       1.   He pahale me ka hale ma Kawaiahao ma Printers Lane oia ka pa o Melia. he hapa hoi o ke Sila Nui 4362 kuleana 263 ia Maeha.

2.       2.   He apana aioa loi kalo ma Puunui, nona ka ili he 540 @ anana. i hoikeia ma ke Sila Nui 2670 kui 11075.

3.       3.   Ke Kuleana o Mahelona ma ke Ahupuaa o Kamiloloa ma Molokai, i hoikeia ma ka palapala kuai o ke aupuni Hawaii, ia Louis Richard i kopeia ma ka Buke @ aoao 209 2445-3

 

Kuai o ka Waiwai Paa a ka Lunahooponopono me ka palapala hooilina: hoopili pu ia.

            Mamuli o ka mana o kekahi kauoha i hoopuka ia e ka Aha hookolokolo Kaapuni Apana Ekahi o ko Hawaii Pae Aina, ma ka la mua o Iune, 1893 mamuli o ka palapala noi a BRUCE CARTWRIGHT lunahooponopono me ke kauoha i hoopili pu ia o Eliza w. Holt i make, e ae ia mai oia e  kuai aku i ka waiwai paa e kuhikuhi ia nei mahope ae@ a i hoomana mua ia e kuai ma ke noi a Alex J Cartwright i make, ka lunahooko ka@ o ka palapala hooilina hope loa a ua Eliza W Holt, a i kakau ia m ka la 13 o Mei, 1892, ua kauoha ia au e ua Bruce Cartwright la lunahooponopono waiwai i olelo la, e kuai aku ma ke kudala@ ma kou hale kudala ma Honolulu i ka POAONO, la 1 o Iulai, 1893, hora 12 awakea o la@la, i kela mau apana aina a pau e kuhikuhi ia nei malalo iho:

            1—O kela apana aina a pau e waiho ia ma Kapuukolo, Honolulu nona ka ili he@ ka eka a i kuhikuhi ia na palena ma ka palapala Sila Nui Helu @ Kuleana Hoo@ Aina Helu @ hoolima ia a ia aku ia J F Colburn ao ka @ o ka makahiki.

            2—O  kela apana aina a pau c waiho in ma Kalawah ne, Honolulu. a @ike ia ka aina o Apele, nona na palena i kuhikuhi la @ ka Palapala Sila Nui H@iu 1107 Kuleana Hoona Aina 1037.

            3—O kela apana sina a pau o waiho la ma alanui Papu. Honolulu, e noho ia nei e J J Carden ma ke ano hale ohana a e pau ana ka hoolimalima 1 Mei 1894 aenei, lua ka 4@ ka makahiki.

            4—O kela apana aina a pau waiho ia ma elanui Papa @uoho mua ia e A W Clarck ma ke @

            5—O kela mau apana aina a pau e waiho la ma Pa@ ma i olelo mua i@ oia ka apana i a me @ ka Palapala Sina Nui @ Kuleana @ Aina 20@5 a me ka apana 2 o ka Palapala Sila Nui @ Kuleana Hoona Akua @ ela malalo o ka Hoolimalima ia ahiu ma @ uku hoolimalima o ka makahiki.

            Aia ka ilio o keia mau aina maluna me a hoolalo ia mai e ka Aha Hookolokolo Kiekie ia kuai ana

            kuike ke dala ma ke Dala Gula o Amerika Huipuia

            Na uku hana palapala, aia i ka mea e lilo ai.

            No na mea i koe e ninau la Bruce Cartwright.

JAMES F. MORGAN.

Luna Kudala.

Honolulu, Iune 1, 1893           214-4

 

Hoolaha Hooko Moraki

            Mamuli o kekahi mana kuali hoike ia m loko o kekahi palapala moraki i haua ia mawaena o GEORGE N SHAW o ka aoeo mua a me Henry Smith Malama Waiwai o ka aoao elua ma ka la 12 o Dekemaba, 1890, i kakau kopela ma ka Buke @ aoao @ mamuli o ka uhai ia ana o na ku@u aelike o keia moraki oia hoi ka hookaa ole ana o ka ukupanee a me ke kumupaa nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana ola ia mana kuai.

            A ke hoolaha hou ia aku nei, aia mahope aku o na pule ekolu mai keia ia aku alaila, e hoolaha ia aku na aina i hoike ia ma ia moraki no ke kudala ana, ma ke keena kudala o Jas F. Morgan ma Honolulu, ma ka la 29 o IUNE, 1893, hora 12 o ia la

            Ala ma kahi o W.R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea

            Hana ia i keia la 9 o Iune, 1893.

HENRY SMITH, Malama Waiwai.

Mea Moraki Mai.

            Penei na aina i  moraki ia:

            Ke kuleana a  pau loa o Geo. N. Shaw iloko o kela mau aina ma Kau, Hawaii, i hoolilola i ua Geo S. Shaw nei ma ka palapala kuai o Hao (WA i kakau kopeia ma ka Buke 130 aoao 13.

1.       1.   Kul. 8833 @ ia Nawahi. 8 eka ma Ni@.

2.       2.   Kul. 8794 ia Kahaku 29-10 eka ma Ninole.

3.       3.   Sila Nui 1369 ia Hoai (w) 19 ½ eka ma waiiau.

4.       4.   Sila Nui 2153 ia Kahaku 187 eka ma Ninole

5.       5.   Sila Nui 2907 ia Kanakalauai 115 eka ma

6.       6.   2445-3