Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 27, 8 July 1893 — He Manao Luuluu a Ehaeha. [ARTICLE]

He Manao Luuluu a Ehaeha.

E Mr. Lunahooponopouo: He mea hooehaeha iloko o ka puuwai i ka ike ana i na mauao laula o kekahi kanaka kiekie o ke aupuni o Amerika i noho he aneane eha makahiki iloko o ko Hawaii nei Pae Aina i ike ia kona iuoa, Kuhina Stevens. I ka nana akahele ana i koua mau manao kalaiaina no ke ano o na alii. na kanaka a me ke kulana o na pae-moku o keia Paeaina. Ua loaa io na mea e hooehaeha ai iloko o ka puuwai o ke kanaka Hawaii oiaio, a i nolio iloko o ua kanaka la ke aloha alii oiaio, ke aloha aina oiaio a me ke aloha lahui oiaio. A no'u ilio, eia wau ma ka aoao hoohui aina. oiai. i ka wa i kahuli ai ka noho moi o Hawaii nei. oia ko'u wa i hoolilo ai a kakoo i ke Aupuni Kuikawa e ku nei, ua haawi paa wau i kuu ola maluna o ke kakoo i keia hooponopono aupuni ana, aole au i hoohiki e kakoo i ke aupuni Kuikawa nni ke ano o ka oihana, aka. nia ke ano makaainana aloha alii, aloha lahui a aloha aina. a oia ka'u i hoike ae la maluna o keia poo manao. He manao luuiuu a ehaeha. Eia iloko o kuu puuwai ka luuluu a ehaeha i na mea i hoike akea ia e kekahi kanaka kiekie a kaulana o ke aupuni o Amenka, a he mea keia nana e houhou mai ana iloko o na kanaka o Hawaii nei i aloha 10 i ka Moiwahine lima palupalu, a me ka aina kulaiwi a me ka lahui. A-~• ke ninau nei keia ninau o ka manawa kupiiikii. Auhea ke aloha alii? Auhea ke alolia aina? Auhea ke aloha lahui? Eia ka haiua o na ninau ekolu o keia wa kupilikii o ka noiio ana iahui, penei: K hui lokahi na kanaka a pau mai ke kanaka nui a liilii, mai ke kanaka waiwai a ilihune, mai ke kanaka hanohauo a ke kanaka haahaa, a mai na alii a na aialo o ka moi, na punahele a ka uioi. e hui iokahi iike i ke kakoo i ka hoohui aiua. A oia ke aloha moi, aloha aina a aloha lahui. A ke hoomanao nei au i ke kuikahi o Kakina i hana ai oi»i oia e noho kalaiaina naauao ana no ka pono o ko kakou aina a meia pu, a o ka mea ano nui iloko oia kuikahi o ke noi ana e hoomau ioa ia ka noho moi o Hawaii. a na ke aupuni o Amenka e malag[ia i ka maluhia ma ka hoolele mai i na koa oia aupuui ke ulu mai na manao pakaha o na aupuni mana nni e ae o ke ao nei ; A ua hala ia aloha aina oiaio—oiaio. ua hoino ia oia—hailukn ia, kanu ia i ka lepo. A eia hou keia, iloko koke iho nei no o keia wa o ke kupilikii, ua hana hou no ua loea ia i kekahi hana oi o ke aloha alii, aloha aina, a aloha lahui. A ua hookomo ia kekahi mea

auo aui iloko o kc hoohui aina. oia ka haawi au i ola hooman no ka noho moi he $20,0*30 no ka makahiki. A no ka hooili»a moi Kainlani hehaawina uku pau no kona knleana ī ka noho nioi. j Ma keia mau mea, ke kue uei ka lahni i keia mau hana aloha alii, aloha ania. a aioha lahni. A malia paha o nmau ia mai au ma keia manao hope. a eia na hoakaka ana: Makeia noi ana aua loea nei, e haawi ia he $20,000 no ke ola o ka noho moi. ua aioba oia i ka moiwahine, oiai, ua īke oia ma kona kalaiaina noeau ana, aole e noho moi hou ana ka moiwahme, oiai, ua kue oia i ka pono o na makaainana. oka pono kaokoa o na makaainana, oia ka ka moi i hehi iho, me kona manao e lanakila oia mamuli o na alakai ana a ka poe lili pilikmo, lili oihana, a lili hanohano no

ko lakou pono ponoi. Ma keia mea, ua ike e ua loea nei, e pau ana ka noho moi o Hawaii uei, nolaila. ua hookaawale mua oia i ola no kona moi aloha. A oiai no hoi, mailoko mai o keia papa alii i puka mai ai ua Kakina nei he loea, a he kalaiaina naauao no keia noho aupuni ana. A pela no kona aloha ia Kaiulani ka hooilina moi, oiai, ua ike mua no paha ua Kakina nei a ka loea nui wale. aole oia e noho moi ana no keia aupuni. oiai ke au kokoia o ka manawa ike ole ia, nolaila, ua haawi e ho ua ioea nei i pono 110 ka hooilina moi oiai oia e ola ana. Ma keia mau liana, owai ke aloha alii? 0 ka poe auei 9 alakai nei i ke alii a me ka lahui, e kue aku i keia hana a ke kanaka loea i hanau ia ilu : na o ka lepo o Hawaii a hiki i ka eha o na lianauna mai iaia aku. Ke manao nei au o ka poe e alakai lalau nei i ka moi

a me ka lahui. he poe aloha ole lakou i ka moiwahine. ka aina a me ka lahui. Malia o ninau hou ia mai au i ma keia. eia keia hoakaka: Mamuli o na alakai lalau a ka . poe alakai hewa i ka moi a īne . ka lahui, ua oki pahupu ia keia mau hana ku i ka loea ; a aloha a Kakina i kona lalani moi i puka mai ai he loea a he kalaiaina naauao, a ua makee i oia 110 ka pono o kona aina hanau. koaa lahui ili like ole • a me kona mau lalani moi. A J i keia wa. aoie he haawina no ■ kona nianawa ola. aole no i ka hooilina nioi. Auwe ka mea i menemone a me keia manao walohia moi, a luuluu. Ua hoea hou m.ai kekahi mea ano nui. oia ka hoike akea a ke Kuhina. Kivini (Stevens) aia ma ia "hoike, ua loaa kekahi mau mea hooehaeha a liooluu'luu i k;t manao. Akaki, ua hoike akea kela kanaka kiekie o lee aupuni Anienkn i na liana eepa a ka , moi. Elua. ua hoike 110 oia i na hana eepa a ka iahui. Ekolu. ua hoike no oia i ke kulana ilihune o na kanaka — Hawaii ponoi. Eha. ua. hoike 110 oia i ka poe alakai lalau o keia lahui. Elima, ua hoike 110 oia i ka uhaai ia o ka waihona aupuni ma na hana waiwai ole. Eono, ua hoike no oia i na poe nana i alakai i ka bila loteri. A ma keia mau mea a pau. he mau mea keia e hooehaeha mai ana i ka manao o ke kanaka aloha alii, aioha aina a aloha lahui. A nolaila ke uwalo aku nei au i o ? u. mau hoa kanaka mai 'Hawaii a Niihau ina aia ko oukou mau inoa iloko o ka buke o ka. hui i kapa ia "Aloha Aina/' e pono ia oukou e lioopau ia mau noonoo ana, haalele loa, oiai aole he hopena pono oia mau haua, 110 ka mea, o kainoa i kapa ia "Aloha Aina ? " he okoa ka manao oiaio maloko, a e hoakaka wau ia mea i ike onkou a hoomanao e o*u mau hoa o ka lahui hookahi. A eia ka manao oiaio o kela hopuna olelo Aloha Aina i hoopeepee ia. penei: Olili. o inaina. o ohumu, o kuhalahala, o huahua, o minamiua, o puni oihana. o alnnu. ouhanha, o hoolei waie a o makemake i kona pono wale iho no ; aokeia mau mea a pa u loa, oia ke ano oiaio o keila mau hua olelo j Aloha Aina. A i mea na ouj j kou e hoiai o mai ai ? e kuhi- > i kuhi au i fcn mea a oukou i ? ike maka ai. A penei, aia na i poe alakai oka kui Aloha Aina i he poe huhu loa i na haole tjwaiwai a hoopono e noho ' maemae ana ma keia aupuni > o kakou a o lakou, he inaina a ■ huhu a manao iuo a huahua a i opu ke 3-nioa keia poe āiakai o l ka hui Aloha Aina ia lakou, . aia a h.e liaole kolohe a hele l knewa waie e hana asa e like

ZhtT k a hoiho! niaiuna o lakou. . , A ina e hoonoho u iw fiaole a me na kanaka kuonooiio a noho mauiae nia ka oihau.i poookeaupuni ! ala I la,cnuh ana keia poe a akai oka «i aloha ama- Aia 'naUe niake o keia poe alakai i poe kne kanawai. 1 poe aea a K«onoono ole. NolaUa, ua, pun.hei ko kakou noho mo' keia mau alakai aua, a pilikw eia ame kakou. e ,°, . Bush ame A. Rosa i alakai ai ma ka hale keaka Pake no ke kuikahi kupaa naue ole u L. A. Kakma 1 hoolala ai uo ' uono o ka nolio iuoi t na aiua a m° ka lahui. Ualilo kakon ma ia alakai, a ke ike nei kakou ia hopeua. a pela keui poe alakai o ka hui aloha aina. Ke ike nei kakou ia hopeua o ka | ehaeha aloha alii. aloha all a aloha lahui. La nele ka moi a me ka hooilwa moi 1 ke kuleana noho nioi a uie ke oui kino ma ko laua kuleana liaawina makahiki. A 110 kakou iho. o ko kakou kuleana koe, a pehea e koe ai ko kakou kuleana? Ae, he ninau 11111 keia, ake hoike aku nei au nie ke kanalua ole, a oia no ka 10 a me ka iwi, penei: 1. 0 ke kumukanawai maikai. 2. oke kanawai maikai. 4. O ka noho maluhia hoopihkia ole ia mai. 4. Me l<a ikaika naue ole. o. Me ka īuu o ka hoopono i oi iiiauiua o na niea ino. '»• Ka noho kanstiano oiaio. 0 keia uiau mea ka mea e koe mai ai ko kakou mau kuleana pono kivila. pela pu kakou, a e hoakaka aku au ma keia mau hiea: 0 ke kumukanawai ke kahua mua o ka uoho rula ia ana o na aupuni naauao o ke ao nei. Ina e maikai ke kumukanawai. alaila, e mau aua ka noho naueue ole oia aupuni. Aole i pau.