Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 28, 15 July 1893 — Page 2
| This text was transcribed by: | Nohea Astrande |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
MA KE KAUOHA.
Ua @ @ @ H.@. Adamu E@. i
@ Apana o
K@ ma kahi o
@
J.A. KING.
K@ K@
K@
Kuai o ka Hoolimalima o na Aina Aupuni ma Kohala Hawaii.
Ma ka Poakolu, Augate 9, 1893, hora 12 awakea, ma ke alo iho o ka Hale o ka Mana Hooko, e kuai kodala i@ ako ai ka hoolimalima o na Aina Aupuni o Awaloa, Haena, Kapunapuna a me Kapaaiki, Kohala, Hawaii, no lakou ka ili he 224 mau eke, oi iki aku a emi mai paha.
Manawa: He 10 makahiki hoolimalima.
Koho Kiekie: Ma ke @@0 o ka makahiki e hookaa m@a ia ma ka hapalua makahiki.
J.A. KING.
Kuhina Kalaiaina,
Keena Kalaiaina, Iulai 10, 1893. 2450-3
Kuai o ka Pa Aina Aupuni ma ka Ihona Hema o ka Puu o Puowaina, Honolulu, Oahu.
Ma ka P@ala, Augate 17, 1893, hora 12 awakea, ma ke alo iho o ka Hale Mana Hooko, e kuai ia aku ai ma ke kudala akea, hookahi Pa Aina Aupuni e waiho nei ma ke kihi hikina o na Alanui Alapai a me Beritania a maluna koke iho o kahi e ku nei ka Hale o ka Hui Portoguese Mutual Benefit Society, nona ka ili he 39,260 kapuai kuea, oi iki aku a emi mai paha.
Kumukuai kiokio o hoomaka aku ai he koho e $150.
J.A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Iulai 12, 1893. 2450-3
Kuai o ka Hoolimalima o na Aina Aupuni ma Kawela a me Haeleku, Hana Maui.
Ma ka Poaha, Augate 17, 1893, hora 12 awakea, ma ke alo iho o ka Hale o ka Mana Hooko, e kuai aku ai ma ke kodala akea ka hoolimalima o o na Aina Aupuni o Kawela me Ha@l@k@, Hana, Maui, nona ka ile he @ amu @ka, oi aku a emi mai paha.
Manawa: He 15 makahiki hoolimalima.
Koho Kiekie, h@ $100 o ka makahiki, e hookaa mua ia ma na hapalua makahiki.
J.A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Iulai 12, 1893. 2450-3
Kuai o ka Hoolimalima o ka Aina Aupuni e Moe nei Mawaena o Pahoehoe a me Kaohe, Kona Hema, Hawaii.
Ma ka Poaha, Augate 17, 1893, hora 12 awakea, ma ke alo iho o ka Hale Mana Hooko, e kuai ia aku ai ma ke kudala akea ka hoolimalima o ka Aina Aupuni mauna e moe nei mawaena o Pahoehoe a ma Kaohe, Kona Hema, Hawaii.
Manawa: He 1 makahiki me ka pomaikai o ka hoomau ana ma ia ano hoolimalima a hiki i ka manawa a ke Kuhina Kalaiaina e m@ ai e hoop@, me ka hai e uku i 60 mau la mamua @.
Koho Kiekie: He $@ no ka makahiki, e hookaa mua ia i kela a me keia hapalua makahiki.
J.A. KING.
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Iulai 12, 1893. 2450-3
Kuai o ka Hoolimalima o na Aina Aupuni ma Kohala Hawaii.
Ma ka Poakolu, Augate 9, 1893, ma ka hora 12 awakea, ma ke alo iho o ka Hale o ka Mana Hooko, e kuai ia aku ai ma ke kudala akea ka hoolimalima o keia mau aina ma Kohala Akau, Hawaii, i ike ia o Kohala aina Pili mai Pahi@@hina a hiki i Kaip@ha@, a e holo ana ma kahakai a hiki makai o na p@@ena o na palena o na aina aupuni i laweia mai ai keia mau aina a no lakou ka ili he 7973 mau eka.
Manawa: He 10 mau makahiki hoolimalima.
Koho Kiekie: He $250 no ka makahiki ma ka uku mua i kela a me keia hapalua makahiki.
E kuai ia aku ana ka hoolimalima o na aina maluna no malalo o keia mau kumu, penei:
1 - E hooikaika ka mea e lilo ai ka hoolimalima ma na ano a pau e hiki ai maloko o ka makahiki hookahi mai ka la aku o ka hoolimalima ia ana, e hoaa ona wai no na holoholona maluna o ka aina.
2 - E hooikaika ka mea nona ka hoolimalima mahope koke iho o ka lilo ana iaia, ma na ano a pau, o kanu a hooala i ka laau kiawe ma kapakai o na aina i hoolimalimaia.
J.A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kaliaina. Iulai 10, 1873. 2450-3
O ka hookohu o D.H. NAHINU ma ke ano Notari no ka Lehulehu no ka Apana Hookolokolo Kaapuni Ekolu, ua holoi ia ma ka la 23 o Iune, 1893.
Hale Mana Hooko, Honolulu, Iune 22, 1893. 2448-3
Kuai o ka Hoolimalima o ka Aina o Hanapai, Hamakua, Hawaii.
I ka POALUA, Iulai 25, 1893, ma ka hora 13 awakea ma ke alo o ka Hale Mana Hooko, e kuai ia aku ai ma ke kudala akea ka hoolimalima o ka aina aupuni o Hanapai, Hamakoa, Hawaii, nona ka ili he 77 2/3 mau eka, oi iki aku a emi mai paha.
Manawa hoolimalima 15 mau makahiki, e hoomaka mai Okatoba 13, 1893, uku.
Koho kiekie e hoomaka aku ai e koho, he $300 o ka makahiki, e hookaa mua ia ma ka hapalua makahiki.
J.A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Iune 24, 1893. 2448-3
Ua hoohapa ia na hae aupuni o na hale Mana Hooko a me Hookolokolo i ka la Sabati aku nei i hala, mamuli o ka lohe ia ana mai ua haule make aku he ekolu o na koa pualu o ke aupuni i ka ma'i lepera Koolau ma Kalalau.
KA NUPEPA KUOKOA
WZ
Ko Hawaii Paeaina i Huiia
No ka Makahiki $2.00
No ka Eono Mahina 1.00
Kuike ka Rula
KA PUKA ANA 1 PULE 2 PULE 3 PULE 4 PULE 5 PULE 6 PULE
Iniha.. $ 1.50 $ 2.00 $ 2.50 $ 3.00 $ 3.50 $ 4.00
2 Iniha.. 2.00 2.75 3.50 4.00 4.50 5.00
3 Iniha.. 2.50 3.50 4.50 5.00 5.50 6.00
4 Iniha.. 3.00 4.00 5.00 6.00 6.75 7.50
5 Iniha.. 3.50 4.75 6.00 7.00 8.00 9.00
6 Iniha.. 4.00 5.50 7.00 8.00 9.00 10.50
O na Olelo Hoolaha a pau e hoouna ia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole, aohe hookomo ia.
HOOPUKAIA E KA
HAWAIIAN GAZETTE CO.
H.M. WHITNEY, Luna Nui.
J.U. KAWAINUI, Luna Hooponopono.
No Honolulu, Oahu, Lakou a pau.
POAONO, IULAI 15, 1893.
Na Hui Waiwai o Hawaii Nei.
Ua hoolala iho ke Kuhina Waiwai S.M. Damon i kekahi mau papahelu, a ua waihoia imua o na Aha Kuka a me Hooko o ke Aupuni.
Ke hoike nei keia papahelu nui i na hui mahiko a pau, a me na lahui like ole e noho ona ana maluna o ia mau waiwai. Eia na mea nui o ia papahelu. He 28 miliona dala o ia mau mahele a pau o ia poe hui. No na haole Amerika, he 21 miliona a me ka hapalua: na ka poe Beritania, 4 miliona a me ka hapalua; na ka poe Geremania hookahi miliona a me ka hapaha. Ekolu hapaha miliona i koe na ka poe Pake, Hawaii, Pukiki a me na hapahaole.
O ka lua o na papa helu, he hoike no na hui kalepa a me na hooulu waiwai e ae, aole i pili i ka mahiko. Ua ane like ko lakou waiwai me eono miliona dala. Na na haole Amerika, he ekolu miliona a me elua hapakolu; na ko Beritania, hookahi miliona a me ka hapalua; na ko Geremania he $330,000. He hapalua miliona i koe, no ka poe hapahaole, pake, pukiki a me na Hawaii.
Ma ka papahelu akolu, ua hoikeia na hi kalepa i hoohui ole ia ma ke kanawai. Ua manaoia o ko lakou waiwai, ua like me ekolu miliona. He aneane miliona ko ka poe Amerika. He $1,200,000 ko na Beritania, a he $800,000 ko na lahui Europa e ae.
O ka huina nui o keia mau papahelu ekolu, penei ka waiwai i hoikeia:
Ko na Amerika $26,110,000
Ko na Beritania 7,210,000
Ko na Geremania 2,100,000
Na Hapahaole 491,000
Na Hawaii 90,600
Na Pukiki 50,000
Na Norewai 375,000
Na Pake 300,000
Huina $36,726,600
Ma keia mau papahelu, ua lilo i mea maopopo loa me ke kuhihewa ole, he oi ko na Amerika i ka elua hopakolu o ka waiwai a pau ma Hawaii nei, a he hookahi hapalima ko ka poe Beritania.
He mea pono i na kanaka Hawaii ponoi e noonoo nui i keia mea.
He mea hiki anei i na kanaka maoli o Hawaii nei ma keia hope aku ke aua no lakou iho i na mana nui o ke aupuni? He manao anei keia i kohu i ka noonoo pono ana? Aole anei e lilo ana ka mana aupuni i ka poe Amerika nona ka hapa nui loa o ka waiwai a pau? E lilo ana no. Ua maopopo loa kela mea. Aole hiki ke hoopanee ia.
Nolaila, ke olelo nei makou i na kanaka Hawaii a pau, hookahi wale no pono i koe no kakou, oea no ka hoohui aku me Amerika, a e noho like me na haole malalo o ka malu o kela aupuni nui a makamaka nana i hoonaauao mua ia kakou.
Ke Kahua ma Kalalau.
Ua holo loa ka hana o ke aupuni ma ka hoomaemae loa ana i ke kahawai o Kalalau, aohe mai lepera i koe malaila, o Koolau wale no.
He nui ko makou minamina a me ka ehaeha no ka lilo ana o kela kanaka i ka powa a puni e like me ka bea a hiu. Aohe kumu o kona pale ana i na lima mana kanawai o ka Papa Ola., e imi ana e hoomalu a e hoomaikai aku iaia. Ke lawe pu nei no hoi oia i ke ola o kana wahine a me ke keiki. O keia no ka hana o ka mea i lilo i holoholona hae. Aole keia he hana noonoo kanaka.
He nui no hoi ko makou minamina i na koa ekolu i make. Ua hele wiwo ole lakou imua, a ua loaa i ko lakou make ana ke ano koa maoli. Ua make lakou me ka hanohano o ka hooko ana i ka hana a haawiia ia lakou me ke kuemi ole aku i hope. Ua loaa ia lakou na inoa hoomaikai ia.
Eia no kekahi hemahema nui ma Hawaii nei, o ka lokahi ole o ka manao o kanaka maoli me ko na haole no ka pono o ka hookaawale loa ana i ka poe maʻi lepera, a me ka hoomalu pono ana ia lakou e lilo ole ai i kumu hoolaha wale i keia maʻi weliweli iwaena o ka lehulehu. Ke ike lea nei kakou a pau, he lokahi na haole no ka pono e hookaawale i na poe ma'i lepera. He lokahi no ka Papa Ola ma ia mea. O na hoa pili alii ma ka Papa Ola, he ikaika loa ka manao e hopu i na ma'i ma Kalalau a lawe i Molokai. Ua makemake ka Peresidena W. O Smith (Kamika_ e hoopanee i kela hana a pau na pilikia e ae o ke aupuni e noho nei, aole nae he ae o kekahi hoa o ka Papa Ola he pili alii, e hoopanee, aka e hana koke. Nolaila, ka make o na haole ekolu i ka hooko ana.
Ina e holo ana a hooko ia ka manao o ka hapanui paha o kanaka Hawaii, e hookuu wale i ka poe mai pake, e noho wale iwaena o ka poe ola, e like me ka poe ola, me ka poe mai e ae, alaila e haumia loa ana ka aina, aole e hiki i na lahui e ae ke noho pu. Hookahi wale no mea i koe i na haole, e haalele loa i keia pae moku. E paweo ae no hoi na moku a pau aole e pae ma keia aina. Aka, ke ike lea nei kakou a pau, aole e ae na lahui e, e hoolilo i keia pae moku nani o Hawaii iwaenakonu o ka moana e hoohaumia ia pela. Ina aole kakou e hoomalu pono i ko kakou poe lepera, alaila e kii mai ana na lahui e, a e hoomalu ia kakou maemae ka aina, i hiki ai i ko lakou poe moku ke kipa oluolu maanei.
He pono i na kanaka Hawaii e haalele loa i na noonoo naaupo. a e kokua lokahi me na lahui naauao, e hoomaemae loa i ko kakou aina mai keia ma'i lepera mai.
Loohia o Inia i ka Pilikia o kona Dala Keokeo.
Mai ka wa kahiko loa mai, ua maa na kamaaina o Hinedu (Inia) i na dala rupi. He dala keokeo keia, ua ane like me ka hapalua, he emi iki nae e like paha me 47 keneta. I ka lilo ana o ka mana hoomalu ia Beritania maluna o na kanaka o Inia he elua haneri a me kanalima miliona, ua hoomau ke aupuni Beritania o Inia e hana nui i kela mau dala rupi, a oia mau no na dala o kela aina nui.
Me he la he mea hoano kela ano dala i ka poe Hinedu. Aohe o lakou makemake i na dala gula ulaula, o ka rupi keokeo wale no ko lakou makemake. Eia nae, ua hele ka dala keokeo a emi loa kona waiwai. O na huna keokeo iloko o ka $1.00, ua kuai ia ma na auka keokeo nui, no ke kumukuai he 57 keneta. Nolaila o ka io maoli o ka rupi he 27 keneta wale no. Ma na hana kalepa nui, he pilikia nui keia, no ka mea, aole hiki ke lawe i na rupi e hookaa aku i na aie ma na aina e, ma ke gula wale no e hookaa ai.
Mamuli o keia pilikia nui, ua hooki na luna aupuni ma Inia i ka hoohehee hou aua i na rupi a e hana ana i na dala gula wale no. Ua hopohopo nae lakou o lilo ia i mea e haunaele ai ka lehulehu o na kanaka, no ko lakou minamina i ko lakou dala Inia ponoi, ka rupi.
Eia no hoi kekahi ukali o keia hana e pilikia ai. Ma ko Inia hooki ana e kuai dala keokeo i mea hoohehee i rupi, ua hooemi hou ia ke kumukuai o na auka keokeo. Nolaila, e haalele ia ana ka hana eli dala ma kekahi mau mine, he poho ke hana.
O Amerika Huipuia kekahi e komo pu nei iloko o keia pilikia no ka emi loa o ka waiwai o na dala keokeo.
Ke Ao Mai Nei o Numana i ke Aupuni Kuikawa.
Ua hele paha o Numana a maopaopa i ka noho wale aohe wahi hana, nolaila, ua makemake e lawelawe ma na hana aupuni. Aole e hiki i kona hakuwahine ia Liliuokalani e haawi mai i na hana aupuni: no laila, ke hapai nei ia i kona leo a ao mai ia Peresidena Dole i kana mea kupono e hana ai. Aia ma ka Bulletin o ka la 11 o Iulai, kekahi palapala loihi a Numana i kakau aku ai ia Peresidena Dole, e wehewehe ana iaia i na hana kupono a ke aupuni kuikawa e hana ai.
Aohe mau manao naauao a makou i hoomaopopo ai maloko o keia palapala. Eia kona ano nui, ua pono ia Dole ma e haalele koke i ka lakou hana a e haawi aku i ka mana ia hai. Ua hoka loa ka poe anee alii ma ko lakou ohumu ana e hoopahu i ke Aupuni Kuikawa me ke diana pauda, nolaila, ke noi nei lakou ia Dole ma e kaawe ia lakou iho! Aole e ae o Dole ma e hoolohe aku i keia manao a Numana.
Ua manao paha o Numana e hoohiolo ia lakou me kona hooho leo nui ana, e like me Iosua ma i hoohiolo ai i na papohaku o Ieriko. Ke onipaa nei ke aupuni kuikawa, aole e hiolo ana. Ua hookahua ia maluna o ka manaopaa o ka lehulehu o na kanaka naauao o Hawaii nei i kukulu ai a e hoomau i aupuni hoopono a me ka pololei.
He mare Hanohano ma Kaukeano.
Ua hoopiha ia ka luakini hou hiehie o Kaukeano i ka hora 8 o ka po Poalua iho nei, e kekahi anaina i akoakoa nui ai ka poe o na kulana ma ka hiehie a ma ka waiwai, oiai hoi oloko o ka luakini, ua hoowehiwehi ia me na pua a me na lei, o ka awai hoi, ua ku poai ia e na lala loulu o na ano like ole, a o ka ogana hoi, ua kahiko ia me na manai lei, a pela aku. O ke kumu i kauo ia ai keia lehulehu, oia ka makaikai kino i ka mare ia ana o kekahi mau puuwai opiopio o Honolulu nei, oia o Miss Susan Alice Young, kaikamahine a Mr. Alexander Young, a me Dr. R.W. Anderson.
Mahope koke iho o ke kani ana o ka wati 8, ua komo mai la ma ka puka mauka mai o alanui Beritania, na kaikamahine ku-aoao ekolu o ka wahine, oia na hoahanau Bertha a me Nellie Yong a me Miss Lita Vida, i ukali ia mai e ka wahine mare e hilinai ana maluna o ka poohiwi o kona makuakane ka Hon. Alexander Young, a pela lakou i hele ai a ku mamua o ka awai, kahi a ke kahunapule e kali mai ana. Ma ke ala hoi ma ka aoao mai, ua komo mai na ku-aoao o ke kane, oia o Prof. J.Q. Wood a me Benner, e ukaliia ana e ke kane mare i hele kuikui lima pu mai me Mr. W. Porter Boyd, Hope Kanikela Amerika a hui ae la lakou iwaena. He manawa pokole, ua lawelawe mai la o Rev. E.G. Beckwith D.D. i ka oihana o ka hoohui ana i na puuwai opio elua i hookahi a hiki i ka hookuu ana. Nani a hiehie ka lole mare silika keokeo maoli a ka wahine mare i kahiko ai ma keia la hanohano o kona ola ana, oiai hoi, he nani okoa no na aah o na ku-aoao o ka wahine.
Mahope iho, ua malama ia he anaina ike i ka paa mare ma ka hale o na makua o ka wahine ma o iho o Kamaki Kuea, Alanui Alii, kahi a na makua, na hoahanu, na makamaka a me na hoaloha i pahola aku ai i ko lakou mau hoomaikai maluna o na mea i mare ia.
Ua hala me ka Walohia.
O kekahi o ko makou mau keiki lima hei o ka hua kepau, i noho paahana loihi ma ka Halepai o ke KUOKOA, oia o Geo. Liwai Kali, ua ako e ia aku e ka make i ke kakahiaka Poaono aku nei i hala, mahope o ke kaa ma'i pokole wale ana no i ka la garipa no ka hebedoma. Ua waiho iho oia mahope nei, he wahine a me na kaikamahine eha, a me ka poai o na hoaloha a me ko makou mau hoa paahana pu oia oihana. O ka nui o na makahiki o kona ola ana, he 27.
Ma ka auina la Poaono iho nei, ua hali ia aku kona kiono kupapau a kanu ia ma ka ilina o Kawaiahao.
Ua puhi hoohaihai ae na leo ohe a ka Puali o ka Adimarala America o ka Bosetona ma ke Kuea o ka Hotele Hawaii i ka po Poalua nei, no ka hanohano o Mrs. Skerrett, wahine a ka Adimarala a me na kaikamahine.
He Kaua ma Kalalau.
Elua Koa i Make ia Koolau!
Ua ku mai ka Iwalani ma Honolulu i ka hora 10 o ka la Sabati iho nei, a ua hoi mai maluna ona o Lutera Wilikoki a me na koa elua, o Johnson laua o Marmont. Ua hoi pu mai no hoi na makai o Kamana laua o Kimo Macy.
KA MOOLELO O NA HANA MA KALALAU.
Kalalau, Iulai 4. He nui ka uwe o na kamaaina i ka lawe ia na o ka poe mai maluna o Waialeale. A hala aku lakou., ua kauoha aku o Kapena Larsen i na kamaaina apau e hele iuka i kahi hoomoana. Malaila i ninaninau ia ai lakou i kahi o Koolau a me na lepera elima e pee nei. Ua hoike mai kekahi kanaka i kona manao ua hele kela poe elima i Haena kahi o ko lakou poe hoahanau. Nolaila ua hoounaia o Wahinealoha ame na poe e ae elua me na lio i Haena. A po ka la hoi mai lakou me Kini he hapa haole. Hai mai o Kini i kona manao ua maalo ae na lepera ma kona wahi.
I ke kakahiaka Poakahi, ua kauo ia ka pukuniahi liilii maluna o kekahi puu a hooleleia na poka pahu i ka aoao hikina o ke kahawai mauka. He nui ka halulu o ke poha ana, aohe nae i makau o Koolau, aohe iho mai.
Eha makai haole a me Paoa i noho i ka po o ka la Sabati maluna o ka lapa kahi i pee ai o Koolau malalo iho. Aohe nae i ike aku lakou iaia.
I ka Poakahi, ua pii o Lutanela King a me na koa eha ma ka aoao Hanalei o ke kahawai. Ua loaa ia lakou kekahi hale pili, aohe nae na Koolau la ma ia wahi. Ahiahi Poakahi, hoounaia ka poe makai a pau e hoomoana elua mile aku iuka.
Hora 8 o kakahiaka Poalua, ua hele o Larsen laua o Reynolds i Haena ma ka waapa e huli ai malaila i na lepera elima. Hai mai o Deverell i kona lohe ua hele aku lakou i Hanalei. Ua hoi pu mai me Larsen na kamaaina o Kalalau i holo ai i Haena mamua, a hiki mai lakou, hoouna aku o Larsen i na kanaka Hawaii elua i Hanalei e huli i na lepera elima oia o Manuia ma.
No ka lohe ole ia o na hana a na makai, i kakahiaka Poalua, hora 8, ua hoouna ia aku o Mekia Pratt me na koa he umikumamalima e huli pono a loaa ko Koolau ma w@hi i pee ai. Mauka loa, ua loaa he wahi hoomoana i haalele ia me ka pupuahulu. I ka nana ana., ewalu poe i moe malaila i kela po. Ua loaa he ia, ke paiai, ka paakai a me elua eke kalo no hoi.
Ma ka huli ana, ua loaa kekahi ala e pii ana i kahi kiekie a hiki i ka pali. Ua ae o Anderson laua o Evanston e hele imua. Pii aku o Anderson imua a kahea mai, "Pii mai, ua loaa ia'u ka moali." O ka lohe ia no ia o elua kani ana o ka pu. Haule aku o Anderson ilalo o ka pali. Hopepe no hoi na poe koa elima mahope iho a kaa aku ma ka nahelehele. O Johnson ua nui kona eha i ke kaa ana. Aia o Koolau ma kekahi papa pohaku nui kahi i pee ai, he wahi ana no hoi mahope iho kahi e moe iho ai ka wahine a me ke keiki. He hiki no iaia ke ki pu aku i na mea a pau e hookokoke mai ana iaia.
A liuliu iki aku, ua iho mai na lepera eha me Manuia ma. Ua loaa ia lakou mauka o Haena ua pololi loa, o Kini kekahi i hele pu mai, o Kala k. Kaili k., Meliaka w., Nihoa k., na inoa o lakou.
Poakolu, Iulai 5 Hora 5, ua pii o Larsen a me Reynolds iuka me kekahi poe kamaaina e huli i ke kupapau o Anderson. Ua kaa iho ilalo a kikilo aku i kahi e kaa ole hou aku ai, ua hemo ka palule, a he amu lau nahele kai hookomo ia i ka puka i komo ai ka poka. E moe ana iluna ke alo.
Me ke kauoha a Larsen ua ki ia he 60 paha mau poka i kahi o Koolau, aohe nae kela i kipu mai. Kauohala na koa e hookokoke aku i kona wahi, a iho aku i kai. Pii aku o Reynolds ma a 15 paha anana ke kaawale mai kahi mai o Koolau e pee ana. Ekolu lakou i hele mua, a o ke kani mai no ia o na pu elua. Ku kekahi poka ma ke poo o Makabe a haule make aku la. O Hirschberg, kekahi no hoi mahope ua inake ia manawa hookahi i kana pu ponoi, ua hihia i ka nahelehele a kani hewa ku iaia. Ua wela ia kona a-i i ka pauda. Ahiahi, ua lawe ia mai na kupa pau ekolu i kahi hoomoana, a ua kanuia lakou i ka lepo, me na kipu aloha ana no na koa make.
Poalima, Iulai 7 I ke kakahiaka nui Poalima, ua hoolele ia na poka pahu he 19 i ka pali kahi a Koolau ma i pee ai. Aole nae i maopopo ka haule ana ma kahi kokoke aku. Ua kiai pono ia kona wahi e hiki ole ai iaia ke mahuka aku.
Ua hoomaka ia ka eli i kekahi ala ma ka pali a hiki i kahi e hiki ai ke kipu aku iaia mailuna mai. Ua loaa na raifela elua a Stolz ma i haoia ai ua uhila e Koolau i na pohaku.
E hele ana o Reynolds a me na koa eono maluna o Iwalani i Hanalei e kii i na lepera he umi i haalele ia Kalalau a hele aku ilaila.
Elima lepera i lawe ia mai no lakou na inoa, Paoa (k), Kalaina (w), Nihoa (k), Kala (k), Kaili (k), a i ka pae ana mai i ka uwapo, ua lawe koke ia lakou i Kalihi.
IWALANI NO KALALAU.
Ua haalele mai ka mokuahi "Iwalani" ia Honolulu nei ma ka hora 4 o ke ahiahi Poakahi nei, a ua kukini awiwi aku no ke kahua kaua o Kalalau, me umi mau koa hou malalo o ke kopala T. King, a me na lako ai a me na lako kaua hou e like me na poka pahu, na poka hao a me na diana pauda.
Ua hoouna pu ia aku he ekolu mau pahu piula no ka hookomo ana iho e opeope ae i na kino kupapau o na koa ekolu i haule make ma Kalalu a hoihoi mai i Honolulu nei e kanu ia ai.
Ua makemake o Kapena Zeigler o ka puali koa "A," e holo i ke kahua kaua oia ponoi ma ke poo o kona mau koa ma Kalalau, aka no kona paa loa i kana mau hana o ka puali koa ma Honolulu nei, nolaila ua hiki ole iaia ke holo.
Ua holo pu aku ma keia huakai ka Loio Kuhina Hou. W.O. Smith no Kalalau me na paa kamaa hou no na koa.
HULI HOI MAI KA PUALIKOA.
I ke kakahiaka Poaha, Iulai 13, ua ku mai ka mokuahi "Iwalani" mai ke kahua kaua mai o Kalalau ma Kauai.
Aole i loaa ka ma'i lepera Koolau, kana wahine a me ke keiki, ua imi hou aku paha i wahi e pee ai, a i ole ia ua kaa paha i ka pali, no ka mea, ua loaa aku kona wahi i pee ai mamua a kipu poipo mai ai i na haole, aole no he wahi poopoo uuku wale no i alai ia mai omua e ke kipapali a me ke kumu ohia.
No ka ike hou ole ia o ko Koolau ma wahi e noho nei, aole hoi he hana e hoonoho aku ai i na koa a me na makai nolaila, ua hoihoi mai ka Iwalani i ka puali koa a pau a me na makai, i hoouna ia aku nei e ke aupuni no ka hopu ana i ka poe kue kanawai nana i pepehi i ka hope makai nui o Waimea, Kauai.
Ua hoihoi pu ia mai nei no hoi na kino kupapau o na haole i haule make ma Kalalau, mamuli o ko lakou haawi ana ia lakou iho malalo o ka ke aupuni hookauwa ana, no ka maluhia a me ka makee i ke kanawai.
Ku ana Mai o ka Mokuahi China.
Mamua ae o ka hora 4 kakahiaka nui wale o ka la Sabati aku nei i hala, Iulai 9, ua kalewa mai la ma ka nuku o Mamala ka mokuahi nui "China," iloko o elima mau la holo a me 14 mau hora mai Kapalakiko loa mai. I ka wa nae i kalewa mai ai ma ke awa, ua kokoke loa oia i kuaau mawaena o ka mouo Bele a me Eepa, a i ke kapena o ka mokuahi e huli ana i kahi kupono no kona moku e hoopai iho ai, ili iho la ka mokuahi ma ka puuone maluna, he wahi nona ka hohonu he 19 wale no kapuai, a e kai make ana no hoi i kela wa. Aole no hoi ke pailata i kau aku iluna o ka mokuahi. Ua paa ka moku mai ka hora 4 mai me ka hoao o ka mokuahi kolomoku Hiaka i ka huki ana. Ma ka hora 9 kakahiaka, ua hemo mai ka moku ma ka pauma ia ana o kekahi mau mea hookaumaha i ka moku, komo mai la iloko nei o ke awa a pili i ka uapo nui ma Ainahou, malalo o ka hookele ana a ke pailata Shepherd.
Ua lawe mai oia no keia awa, ia 7 wale no mau ohua a me na eke leta lehulehu wale o na nupepa a me na leta. Ua luu ia e nana kona mau wahi poino a ua ike ia aohe.
Nolaila, e kukini aku ana oia i ka hora 12 awakea o keia Poakahi, no Iokahama a me Honokaona.
Mau Puuwai i Manai ia.
He anaina nui hiehie kai akoakoa ae maloko o ka luakini Bihopa o Honolulu mahope iho o ka hora 7:30 o ke ahiahi Poakahi aku nei, Iulai 10, no ka makaikai i ka hoohuiia ana o Mr. Earnest H. Wodehouse, keikikane a ke Komisina Beritania ma Hawaii nei, me Miss May Ward, kaikamahine a Mrs. Victoria Ward o keia kulanakauhale. O laua elua, he mau ui nae wale no i hookawowo, pulama, a hooulu ia ma Honolulu nei. Na Rev. A. Mackintosh laua i mare. Mahope o ka pau ana o ka mare, ua malama ia he anaina ike i ka paa mare ma ka hale noho o ka makuahine o ka wahine ma Mahinaai Kahiko, Koula, iwaena o ke kauluwela o na hoowehiwehi, na hoomalamalama kukui a me na pulama ana a pau a ka makua.
I ke ahiahi Poalua, ua kau aku laua maluna o ka Likelike no Kula, Maui, kahi a na mea mare i makemake ai e hooha@a i elua hebedoma o ko laua mau la mua o ka hoau ana i ka noho ana kane a me wahine.
Na Lono o Lahina.
Ua huli hoi mai o Rev. O.P. Emerson, mai Lahaina mai, ma ka Likelike o ke kakahiaka Sabati nei, Iulai 9. Ma ka Poaono, Iulai 8, hora 9 a.m. i noho ai ka Ahahui ma Halealoha kahi i manaoia, aka, ua hele aku o L.A. Kamauu, ka lunahoomalu o ka papa kahu waiwai o ka ekalesia o Lahaina a wehe i na puka i kakia ia a paa ka luakini o Wainee.
Ua kena o M. Makalua i na makai e hopu ia L.A. Kamauu, a ua hopuia, aka, ua hiki koke mai ka lunakanawai D. Kahaulelio, a papa no ia hana kanawai ole, oiai, aole he palapala hopu mai ka aha aku, a ua hoka wale na manao haakei o ka poe hookiekie.
Ua weheia na puka o ka luakini a maloko o laila i weheia ai na hana o ka ahahui.
O na kahu i akoakoa mai ma ka halawai, Rev. J.P. Kuia, O. Nawahine, S. Kapu, S.K. Kamakahiki, J.K. Hihio, A. Pali, H. Manase a me O.P. Emesona, na elele, a me Hon. Jno. W. Kalua.
Ua kohoia o J.P. Kuia i lunahoomalu, O. Nawahine, ke kakauolelo mau o ka ahahui.
O ka hana nui a ka aha, oia ko lakou noonoo ana i ka hoike a ke komite kumau a ka ahahui, oia o O. Nawahine a me S. Kapu.
Oia hoi ka laua olelo hooholo e kapae ana i ka hapanui o na hoahanau i kue i ke kahu, a he umi wale no hoahanau o ka ekalesia o Lahaina.
Ma ka hooholo ana mai nei a ka ahahui, ua lokahi like na kahu me ka apono i ka hoike a ke komite o ka ahahui.
Nolaila, ua lanakila ka oiaio maluna o ka poe alakai lalau. Ina he hana keia e hiki ana i mua o ke kanawai, e hoomanao e na makamaka i ka olelo hooholo a ka aha kiekie no ka hihia o ka ekalesia o Waimea ma Kauai.
He ehiku hoahanau wale no ia, a ua hooholo ka aha kiekie oia mau hoahanau ehiku i kupaa ma ka oiaio, oia iho la no ka ekalesia.
He minamina nui makou i ka ulu ana mai o keia haunaele iloko o ka ekalesia o Lahaina kekahi o na ekalesia makua iloko o keia Paeaina.
O Rev. A. Pali, oia kekahi o na makua o ka pono i lawelawe loihi ma keia oihana, he kupaa ma ka pono, a he wiwo ole i ka hoike i ka oiaio.
He ehiku makahiki i noho kahu ai ma Kawaihae, Hawaii.
Ehiku makahiki ma Waioli, Hanalei, Kauai, a he umikumamawalu makahiki ma Lahaina. a no ka ninau nui o keia wa no ka hoohui aina, oia iho la ke kumu i kui mai ai kekahi poe hoahanau o Lahaina.
I nui ke aho e ko makou kaikuana ma ka pono, a na ke Akua e kokua i ka mea hala ole.
O ka pono a me na hana pono a pau aole lakou e hoi hope ana.
O ke kanaka a me ka lakou mau alakai lalau ana e hoi hope ana no, aka, o ka oiaio i kukulu ia maluna o ke kahua paa, aole lakou e hoi hope.
Ua komo aihue ia ka halekuai o B.F. Ehlers & ma alanui Papu i ka po Poaono aku nei i hala maluna iho o kaupoku o ka hale ka wawahi ia ana a puka, komo iloko o ka hale me ke kaula e hoolewalewa ai. Ua nee wale ia oloko i ka huli, aohe loaa o ke dala. Nolaila, ua nee ae la ka aihue i ka hao i na waiwai lole e like me na hainaka, na mikinalima, lihilihi a pela aku. Aole meheu i loaa o ka aihue.