Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 28, 15 July 1893 — He Manao Luuluu a Ehaeha. [ARTICLE]

He Manao Luuluu a Ehaeha.

v;<xs. > A ke uinau ia mai paha ma keia mea, pehea ke kumukanawai maikai ? Ae, a eia ka haina: 1. £ loaa na manao alakai maloko oke kumukanawai ka pono o na makaainana a me ka mea e noho poo ana no lakou ma ke ano kaulike ewaewa ole, a e hooko na mea a pau i na inanao alakai o ke kumukanawai, a e kanlike ke alakai a ka manao alakai o ia rula paa. 2. Ma ke kanawai hoi, oia kekahi o na rula alakai elua o ka noho aupuni naauao ana, a penei na manao alakai ana: Ma ke kumukanawai ke kuhikuhi ana i na hana a ke poo maluna o na makaainana. a pela no hoi ? ma ke kanawai ke kuhikuhi ana i na haaa a na makaainana, o ke kauawai he kuleana o na aoao a elua e hooko pono ai ma na mea a pau i hana ewaewa ole ia ma ke kaukanawai ana a na makaainana iae pono ia eka mea e noho poo ana maluna o lakou, a me ke kaulike ewaewa ole e maikai auanei ka noho lahui ana, a naue ole no. 3. Ma ka noho maluhia a hoopilikia ole ia mai, oia ka īmi a»a o ka mea e noho poo aua maluna o na makaainana i na mea e maluhia ai ka noho ana me ke kaulike nona a nie na makaainana, a e hoike mai oia imua © na makaainana ia mea i imi īa e ia. A ina e lokahi na makaainana, e mau no ka maluhia, ka liolomua, ke kupaa, a naue ole. 4. Oia ka ikaika, 5 a me 6 ka hoopono a uoho Kristiano. Ke lioohui nei au ina wehewehe ana, a oia keia: E huli kakou ma ka buke kalaiaina aoao 121 a liiki i ka

aoao 124, aia buke, a e ilve 110

kakou i na manao naiiuao o Kanaloaahokaua a me Numana, na kalaiaina naauao o Amei'ika i hala e ma kela aoao, a eia ka laua mau olelo naauao. Ua olelo o Numana: ina e manao kekahi aupuni e lilo i aupuni nui a kaulana, pono e malama, ia ko lakou nolio ana. 0 ka ikaika o ke aupuni, oia no ka ikaika ona kauaka hana i ka hana inaloko oia aupuni, aka aole e loaa ka ikaika i ke aupuni ke ikaika ole i ka hana, ke loaa ole ka noho pono ana. A eia ka Kanaloaahokana hoakaka: oka pono oke Akua a me ka pono o ka nolio ana, oia

wale no na koo e paa ai ka aina me ka pomaikai, aole pono e manao aku ike kanaka, ua aloha oia i kona aina. Aua olelo hou o Numana penei: Ina e manao kekahi aupuni e loaa ka pomaikai a me ka ikaika, hookahi wale no mea e liiki ai o ka malama i ka pono. A ua lioike hou oia, aole e palaualelo ka mea malama ika pouo, aka, oka palaualelo ka oka hewa, o ka hewa ka makua naua e hanau ika palaualelo. Aua hoike liou oia, aole e mau ka malu a me ke kuapapanui oka aina, ke malama ole ia ka pouo, a ua

hoike hou no oia. aia a pono na alii ame na kanaka. oia wale no ke kumu e paa ai na kanawai a rae ke aupuni. A ua lioike hou o Kanaloaahokana i kona manao hope loa ma kona aina hanau ma Amerika Huipuia, penei no ia. E kokua nui oukou i na kula hoolaha ike, he kumu nui ia e paa ai ke aupuni. Ake olelo nei o Lai, ke kalaiaiua o Farani, he mea nui na kula mua. kahi e ao ia ai i ka ike me koua olelo pu a.aa. Ina manao ole na alii i ke ao ana ī ma kulaike, he hewa hiki ole ke kala ia. Nolaiia e o ? u poe makaainana. eia kakou iloko oke au

mahele ma na aoao elua. Hoohui aiua, he lioikepololei ioa i kona mauao oiaio. Aloha Aina he pee i ka oiaio o ke kaona oia mauao, Ma ka naua ana i ka poe e noho uei e hooponopono i ke aupuni i keia wa a me ka hoomaopopo ana i ko iakoa kulana* ua ike kakou me ko kakou mau maka. Ano'u iho, ke hoike nei au oia ka poe a keia poe kanaka naauao i hoike ai, e like me na hoakaka aga maluua ae, he poe kuonohe poe nono maluhia

koia. he poe naauao hoopono keia. he poe malama maluhia keia ahe poe keia e noho karistiano. ina j>ela ko lakou kulana. alaila, heahaka hopena? Eia ka haina, e like auanei me ua mea i hoike ia e Numana a me Kanaloaahokana* he mau kalaiaina naauao uo Amenka elua no Farani hookahi A ina pela, e naueue anei ke aupuni i keia |>oe e noho nei e hookele i ka pono o keia noho ana a mau aku, aole. A heaha ka manao o keia poe e noho hooponopono nei i ke aupuni i keia wa ? Eia ka haina, e hoohui ia kakou me ke aupuni i noho nui ia e ka poe noho pono, noho maemae a noho maluhia a karistiano oiaio. A ke ninau ia mai, owai ia poe? Aia i Amerika Kalivaiana, ka Peresidena mua loao Ameiika i hoike akea i kona hilinai i ka pono karistiano. mamuli o kona nonoi mai i ka lunakanawai kiekie no kona hoohiki ia. Penei kona nonoi akea ana: E hoohiki ia wau nialuna oka buke baibala a kuu makuahine i makana mai ia u he 40 a oi makahiki i hala oiai koua wa hope loa. A nolaila, e o'u poe hoa makaainana. ke hui nei keia poe karistiano he poe Hawaii. a he Amerika a poe Amerika, aoka ninau i koe a oia keia: E ikaika auanei lakou? Ae! e ikaika no. A e ninau hou kakou. A pehea keia poe o kaaoao Aloha Aina e alakai nei? Ke pane nei au. Aole kakou i lohe pepeiao, aka ua ike me na maka, he poe hoopono anei lakou, a he karissiano oiaio hoi? Ke pane nei au, aole no ka mea, he manao ino, he lili. he ohumu a he kuhalahala. ina pela, lie hoopaiiua o lehova ia ano kanaka a mau kanaka. A eia ka olelo kaulana a ka Haku mana loa. "0 ke kanaka lolelua o ka naau ; ua lauwili oia īaia iho, a pela lakou _nei Aloha Aina, aole no hoi ewike pololei Aloha Moi, e hoihoi ae e noho moi iiou ko kakou Moiwahine, aka, lalau ae, Aloha Aina. īna i hoike poiolei ia. Aloha Moi. ina ua hoihoi hou ia ka Moiwahme ma ka nolio moi, a mau no na mea a pau. Nolaila, o keia poe e hooponopono nei i keia Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Paeaina nei, he poe minamina lakou i ka aina. ka laliui a me ka noho maluhia aua a i hui pu me ka poe kakoo i ka hoohui aina. Weliweli ua paa oke Aupuni Kuikawa Hoohui aina, a i na e lokahi like kakou me keia poe e hooponopono nei ī ke aupuni, alaila. e koe ana ko kakou kuleuna pono kivila, a i ole kakou e lokahi, e pau ana ko kakou pono kivila i ka amu ia a okaoka liilii. Ke ninau mai paha oukou, pehea hoi keia? Eia ka haina. ina e paakiki kakou ma ka aoao Aloha Aina, alaila. e paa.loa keia aupuni kuikawa. a ke ike nei kakou me ko kakou mau maka j ponoi, na lakou no e kau mai I nei na kanawai, aole na kakou !ma ke koho J>alota ana. Ina e I Lokahi like kakou i ka hoohui. I loaa ko kakou pono kivila, a i hoike oiaio no ia mea, ua hoolalia ia ke kumukanawai o Amei'ika Huipuia, a ua pa'i buke ia a haawi manawalea ia mai ia kakou. Nolaila. e o'u mau hoa makaainana o ka aina kulaiwi, e hoopau i na hahai ana ma na manao alakai lalau aka poe e alakai uei ia kakou iloko o ke pio noho kuewa ana a e huli a e hahai ma na meheu oka poe kue i na alakai ana a ka poe malama | ole i ka pono karistiano ke ka- | hua kumu e paa ai ke aupuni e pomaikai ai ka noho ana a e ! naueue ole ai ka aina a e nana pu like iho no kakou, he J o ko kakou Paeaina aia ma ka lima o keia poe lehnlehu o na aina e mai. a he i wale no i koe iho ia oe e Hawaii ponoi, nolaila, ua nihinihi ia kakou e lele i ka pali a ke koae aoka make loa no ia, nolaila e aui mai kakou a lokahi like. hoohui aina.

E Mr. Limahooponopono, e awiwi aku oe i kuu Moiwahine a e hai aku iaia e hoopau i ke kuhihewa o na alakai lalau a ka poe e alakai uei iaia, a e hele ae oia e kakau inoa ma ka buke hoohui aina, a e mihi haahaa oia nona imua o ka poe e maiama nei 1 kona maluhia a me ka % lahuy hoomau ia mai kela haawiiia $20,000 a 0 ke ola no ia, aole ka hiiahila 1 na olelo akea a Kuhina Stevens, ua puka ia a ua ike ka lehulehu mai Hawaii nei a na aina mamao. E kuu Moiwahine, ua hu kun aloha ia oe a me a ? u iho a me ka aina a me ka lahui mamuii o na alakai ana a ko poe punaheie a hahai a hoolmie oe ia mau kuhiknhi ana, haule oe ilalo mai luiia iho o ka pali leie a koae, a pakii ihlii oe la, aole o

kou lele ana i ka pali e knu Moiwahine a hoio mama la noi ka poe nana e alakai ia oe a hopu ae a hoihoi i kou wahi 1 lele mai ai. Nolaila, ua noha liilii a weluweiu ka noho moi. oiai, he hupo a he hawawa na alakai ana a ka poe nana i aiakai ia oe e knn Moiwahme, a ina paha owau kekahi i kou inanawa i aiakai ia ai a ka pah lele a Koae ina no ua ioaa oe ia'n ika hopu ia a hoihoi no au ia oe e kuu Moiwahine a kou noho inoi. Ua a'o au īa mea he iele paii a Koae, he hiki loa ia'u ke hopu i ke koae a loaa oiai oia e lele ana ika paii, a peia no wau e kaena | nei, ina owau aie oe a me kela poe alakai hewa lalau me neia eia no oe ke noho ai alii nei a me neia no hoi ke noho maluhia nei ka iahui. I T a welii; welu ka noho moi, ua ooki pahu pu ia ke ola kino, aole mea i koe. Auwe kuu moi e— e awiwi e kuu moi aloha, e holo mama oe a ma ke alo ponoi o S. B. Dole. J. A King, §. M. Damon a me W.O. Smith a e hoike i kou inihi oiaio, kulou haahaa aku imua o lakou. a nonoi aku ia lakou me ka haahaa, o ka noho moi kou a o na hooponopono a me na hoonohonoho aupuni ana, maluna no ia o lakou a me ko lakou poe liui pu, alaila, e hoi ana ka noho uioi i weluwelu liilii a e paa ana iloko o ka imo ana a ka maka. A na ia poe e hookele keia aupuni. e loaa ana he kulana oi aku mamua o kou noonoo palupalu, a e haalele i na hana hupo lealea lapuwale a e lawe mai i ka poe noho hoopono; nolio maluhia i mau aialo nou, alaila e paa hou kou noho moi a hiki i kou make ana, a i ole pela, ua nele loa oe ma na ano a pau. Hoohuiaina. Puuluawai. Molokai, lune 7/1)3.