Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 29, 22 July 1893 — KA EUEU WIWO OLE O NU IOKA A I OLE. O KA Makai Kiu Hale Niwela. [ARTICLE]

KA EUEU WIWO OLE O NU IOKA A I OLE. O KA Makai Kiu Hale Niwela.

! MOKUN'A VIII. OIAI oiu o hoaoana e hooko-o aku ia lakou mai ke kokoke loa ana mai iai.i mamuii o kona hoao ana no na wa he ekolu e kau aku I kana pu imua o lakou, aka, no ke kokoke loa oua poe la imua «» kona alo a me kona kua, ua pale ia ae la kona lima iluna, a in wa pu no hoi, aia na poe la ke hili la i ke pooo ka makai kiu me ke kuau o ka iakou mau pupanapana. Mamuli oke amaamau loa oka lakou hili ana i ke poo oka makai kiu, ua pouli ae ia koua mau maka a hina iho la iu ilalo. "Na'u oia e hoopau ae!" wahi a kekahi o ua poe powa Ia me ka hailiili ana iho. la wa, ua heheeloa ihola ke kino o ka makai kiu me he la ua lele loa ae Ia kona aho. Ia wa hoi, ua olelo ao la hoi kekahi o ua poe la: "Ua makohewa ka huna hou aua. aku, oiai, ua hala o aku la kona aho." «<Aha! l'au ko nahu ana a keia ilio," wahi hoi a kekahi. Ia titanawu, uu kukukuka nui iho la ua poe la no kekahi wa i>okole. E olelo ana hoi kekahi, o hoopau lakou i na hana ma ia po no, n o ka keknhi poe hoi, e hoi lakou a haalele i ka lakou hana no kahi wa e aku. Ak;i, ua hooko ia uo uae ka hoomau ana aku a hiki i k;i hololea ana o ka lakou hana. He luipalua hora hoi mahopo mai, oiai ua poe powa la e nanea ana i ka lakou luau hana nie ke ake e holopono, aia hoi, ke kokolo liele ae Ia he kanaka 1 hele a nawaliwali me ka hiolo uiakawiilu ana oke koko mai kona poo iho iua kahi e hoea aku ai i ke keena kakau o ka Peresidena.

Ile mou kupunuha ku pohuiu hou auu ne <> ku mukui kiu muiloko mui 0 kelu huuwinu kukonukoiiu i loohia iaiu. Aku, i konu pohulu anu ue, uu hoomaopopo Koko no oia i kona poino, u e like aie konu puuwui kupua ua hooikaika aku Ia no oiu o hooko ia kunn oihuna, oiai, o ake ana ia e lioeu i ke keena o ka Peresidena, a ina hoi oia o hoea unu ilaila mamua paha o konu poino lou ana, alaila, ua hiki iuia ke hookuui aku i ka bele uwiia o ke keena Ku-waena o ka oihana mukai, kalu hoi a ua makai lie eono a oi i lako pouo 1110 ua mea kaua o noho makaukau mau aua no ke kahea o ia ano. Oiui o Hale e kolo heie ana uo, ua loho aku la ia i ka waiaau una ae a kekahi o ua poe la. I ka wa a kekahi o ua poe i>owa la i oili ae ai Liiai kahi a lakou e haua aua, ua ike iho la ia aole ke kino o ke kanaka klai po u lakou I manuo ai ua make. la wa hoi, ua hoiko koke aku Ia oia ia mea i ko lakou nui, a ia wa i pau ai ku lakou hana u hoomaka nui mui la e huli iuia nei. Ike iho la uo o Hale lie uiea maalahi lou i ua poe la ke huli mai iaia inamuli o ua kulu koko e lielelei aua ma ka papahele o ka hale. Noluila, ua maopopo iaia he luakupapau wale no kona puuhonua i koe. Na keia manuo i hoonlu ao i ka ikaika iioko o kona klno nawaiiwali. Ia wa, ua ku koke ae la ia iluna a me kahi ikuika miku i koe, uu holo kiki aku lu oia a Komo iloko o ke keena ana e ake nui nei e hiki a hoopāa aku ia i kona lima muluna o kekahi poheoheo kau ana ma ka puia. la wa, ua huli mai la oia i hope i kahi a ka poe powa e hahai aKu nei iaia. Ike koke aku la ia i ke kau pouo aua mai a kekahi kanaka i kana pu 1 ko ia nei poo, uie ka hikiwawe oia i alu iho ai ilalo, a halahu ana ka poka maluna ae o ko ianei poa 1 kela wa, ua hoomau aku la o Hale i ke ki alapiue mau ana i kaua pu maluna iki ae o ua poo o ua poe powa la i kumu e hiki 010 ai ia lakou ke komo mai i ko iauei wahi © noho ana. Aia malunu pouo ae o kahi a Hale e ku nei, e kau aua he wati nui, a ua ike ue la ia he eiima minute i koe hoea mai kona mau kokua. I kela wa hoi, ua koele mai la kekahi mea uia kahi o ko poheoheo keleawe a ianei i hoopa aku ai, nolaila ua maopopo koke iaia nei e i ae na ko-kua,-k® heio mai nei. I kela wa no hoii ua lohe pu mai la ua poe powm la/i kew koele, oiai ua like ke koei® apl* ne ka wati, aka, ua loUe mai la

'no uae ua pepeiao lohe nui wale o ■ua poe powa la, a ua komo aka !a ' no ka hoohui iloko o ko lakou mau uaau no ke ano o kela mea. Ia wa, ;ua hoopuka ae la lakou i Kekahi j mau huaolelo huhu, a haaiele iho la | i kahi a ka makai kiu e noho aua a aahee nui akn la ma kekahi wahi e i aku. Hoomaopopo iho la no o Hale i ke : ano oia pau nui ana o ua poe la i ka j hele, a ia wa, ua pouli hou ae la i kooa mau maka, a haule maule hou i aku la. I kona pohala hou ana ae, ua hoo« ; maopopo ae la oia, he mau hoaloha | ke nana iho ana maluna ona me na : nanaina kaumaha. Mamuli hoi o | jka hoohalnu ia ana oua i kekahi i I inau laau, ua pohala maikai loaae ia | la, a hiki pono hoi ke pane mai i na! ninau. "Ua paa nae paha ua poe la ia i oukou?" wahi a ka makai kiu i | ninau ae ai. j 4< Aole, n wahi a ka paue. j '♦Auhea la kekino makeo kekahi j o ua poe powa la?" ! tJ Aia no ke waiho mai Ia ma o. : ' ! "Alaila, ua pau aku nei ka nui o j lakou i ka holo, ea?" i <«Ae." !

u He keu keia aka poe maalea nui wale a'u i ike'ole ai mamua," wahi a ua makai kiu la. «'Heaha no hoi ko mea i hoike mua ole ae ai ma ka uwila?" la ninau, ua wehewehe aku la ua makai kiu la i na mea a pau. u Pehea oe i pakele ai iloko oka makawalu o na poka e hiolo ana maluna o kou kino?" 41 Ua paa kuu kino me ka pale kila, a mawaho iho lioi kuu aahu hoanoe, nolaila, aole au o pilikia ke ku mai ma ke kino, o ko'u poino wale no ma ke poo.'* "Ua maopopo no ia oe aole oe i poino iki ma ke kino?" Ua maopopo loa ia'u kela mea, | oiai mahope ihoo kuu poholo ana ae ma ke keeua mawaho, ua hoomaopopo mua au mamua o kuu kolo hele ana mai o hookani aku i ka beie hoailona ia oukou/' wahi i; ua makai kiu la. I kela wh, ua hoihoi koke ia aku la ka makai kiu 110 kahi e loaa ai na lapaau maikai ana. Ma ka nana ana o ke kauka i kona mau palapu ma ke poo, ua hoomaopopo iho la oia he kanaka paniu paa loa keia, a ona eha i loaa iaia he mau pohole ili wale 110. Ma kekahi la ae, ua pioo na kanaka ika heluhelu ana iho iloko o na nupepa uo kekahi mau hana powa hoonana nui wale i hana ia e kekahi ona poe i lako pono me na mea eha, a ua hoohoka ia nae lakou me ko lakou īkaika e kekahi ona makai kiu opiopio loa oke kulanakauhale a me ka ;uake ana o kekahi kanaka o ua poe powa la.

Ua heiuhelu iho la ka makai kiu opio i keia mau olelo me kona ano makemake ole, oiui ua hoike kaokoa ia kona inoa, a he kumu hoi ia nona e poiuo ai ke hooinaopopo mai kekahi o na powa i koua ano maoii. Ile oiaio, ua lilo koua inoa i mea weli ia o ua poe la, aka, aole nae lakou i ike maku i kona mau hele. helena ponoi. Ua loau uiui iaia he makana nui mai ua ooa mai oka haneko mamuli 0 ka pakele ana o ka lakou waihona uui mamuli o ke koa o keia opio, a ua hoomaikui nui mai hoi īakou iaia uei. I ka eluu o im ia uiahope mai o ka mea i ike ia maluna ne, ua ike hou ia o Hale Niwela e hele holoholo ana ma alunui o ko kulanakauhaie. Ua jahu no nae ia me na aahu hoano e. Ua inaopopo no iaia, eia oia ke kiai ia nei e ka poe enemi, ai na wa a pau aua e hele mehameha ai ma ke alanui aole e nelo kona hoomakakiu iu, nolaila oia i hoanoe mau ai. laia e iho una ma ke aianui akea kahi hoi onu |>oe a pau e hele nui ai, ua ike aku la ia i kekahi mea a kona man maka i ike mau ai e komo ana iloko o kekahi hale kuai. Aole i liullu, aa komo pu aku la oia iloko oia hale kuai hookahi, a kaulono aku la kona mau maka maluna o kekahi leiie i hele a wehiwehi me na aahu hihiu. Mahope iho oke kuai aua oua wahine la i kekahi mau mea, ua oiii aku lu ua wahine Ia mailoko aku o ka haie kuai, a o ua makai kiu aku nei no mahope o kona meheu, a i ka hoea ana ma kekahi wahi mehameha, ua hoopa aku la oia ma ke ki-poohiwi o ua lede la. Huli iuo inai la ua lede ia me na maka i piha i ka huhu, a hoomak» koke mai la e huhu ika mahaoi o ia nei, aka aole i pau pono eana mau olelo, ua hoike aku ia keia iaia 1 kekahi o ka hoailona maiu a laua iae like ai me Emuia Kalene, ka wahino o ka halepaahao a hoa kuka malu hoi o Haie Niwela i na la pokole i kaa hope ae. Ia wa, ua maopopo koke mai la i ua wahine la o ka makai kiu no keia, a pane mai la ia: «O oe no ka'u e ake nui uei © halawai." Aolei pau.