Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 30, 29 July 1893 — Page 2

Page PDF (2.08 MB)

This text was transcribed by:  Tiffani Hedemark
This work is dedicated to:  Kanoe Hedemark

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

MA KE KAUOHA

Ka MA’I MAWAENA O NA HOLOHOLONA.

Ke  kahea ia aku nei ko ka Lehulehu hoolohe ana mai I na Pauku 7A a me, B, Mokuna 29 o na Kanawai o 1884 elike me keia malalo iho:

         “Pauku 7A. Na keia a me keia e hoike koke aku I ka luna Hooko e noho kokoke mai ana a luna Nana paha. I kekahi holo holona ma koa wahi a e kokoke mai ana paha malaila a ma kahi paha o kekahi mea e aku ana I loaa ai ka manao na loohia ia I kekahi ma’I lele, malalo o ka hoopai aole e emi malalo  o elima aole hoi e ai aku ma @ a o hookah haneli dala no kela a me keia hewa.

         Pauku 7B. E loaa no ka mana I na Luna Nane I olelo ia e komo aku ma na wahi ana I @ ai aia malaila kekahi holoholona I loohia I ka ma’I lele o ke ono e pilikia a poi no ai na holoholona o keia aupuni, a e kauoha e hoomalu ia ua holoholona la no ka manawa a ua Lona la e manao ai he kuponoo, A e loaa  no iaia ka mana me ke apono ana mai o ka hapanui o ka papa I olelo ia e hoomalu aku I ua holoholona la I olelo ia.

         W.T. MONSARRAT, V.S,

                   Lana Nana Nui o na Holoholona.

                            D.P.B. Isenberg,

                            M.E. Colburn.

                                     Na Luna Nana.

Aponoia:

         J.A.King

@ Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Ielai-1893.

106-2452-3

1,000 Makana 1,000

E haawi ia ka makaua he hookah Tausani Dala (1,000) I kekahi kanaka a mau kanaka e hopu ana a paa ia KOOLAU (k) o Kalalau, Kauai, ka mea nana I pepehi ia Hope Makai Nui Stolz ma Kalalau I Iune 27, 1893, ke lawe mai iaia a haawi ia’u, a I ole la I ka Makai Nui o Kauai.

         E.G. HITCHCOCK,

                            Ilamuku.

Honolulu, Iulai 15, 1895.

2451-99-2

Ua hookohu ia aku I keia la o H.C.Ovenden a me Alfred W. Carter I mau Notari no ka lehulehu no ka a pana Hookolokolo Ka@ puni Apana ekahi o ko Hawaii Pae Aina.

                   J.A KING,

         Kuhina Kalaiaina. Keena Kalaiaina Iulai 17, 1893. 2451-3

Kuai o ka Hoolimalima o na Aina Leialii ma kona Akau Mokupuni o Hawaii.

Mamuli o ke kauoha a na Komisina o na aina Leialii e kuai aku ana o James F. Morgan ma ke kudala akea. Ma kona Hale Kudala, ma ka Poaha, Augate 10, 1893 bora 12 awakea, I ka hoolimalima o kela aina a waiho la ma kona akau, Mokupuni o Hawaii, I ikeia ma ka inoa ke ahupuaa o Puuwaawaa a nona ka ili ho 40,000 mau eka oi aku a emi mai paha.

MANAWA. He 25 makahiki.

Ukahoolimalima kiekie e koho aku ai. He $350 o ka makahiki a e hookaa mua ia I kela a me keia hapalua makahiki.

         E hooliloia aku ana ka hoolimalima malalo o keia mau kumu: 1. E hoomau ia @ ululaau e like me ko ka ili aina I keia wa. 2. E malama I ka laau kuku lanalana mai ka @ hoa ana aku e palahalaha.

3. E kukulu maluna o ka aina maloko mai o na makahiki ekolu. Mai ka hoomaka ana aku o ka hoolimalima, I na hana hou paa kuonoono e hiki ai I ka $3000 ka waiwai ia,

         O ka poe e koho ana, e hoike o ae lakou mamua o ke kuai ia ana , I na Komisina Aina Leialii, I ko lakou kulaua dala e hiki ai ke hookoia ua aelike o ka hoolimalima I @lalaia. No na mea I koe, e ninau ia

C.P LAUKEA,

Agenda o na Aina Leialii ma ka Hale Ho@kolokolo. Keena Komisina o na Aina Leialii, Honoluul, Iulai 17, 1893 2451-3

         Ua hookohuia aku o H.C. Adams, Esq. I keia la I komisina o na Pa no ka Apana o Koolaupoko, Mokupuni o Oahu, ma kahi o W@ H. Lowell, I waiho mai.

         J.A.KING Kuhina Kalaiaiua.

Keena Kalaiaina, Iulai 10, 1893. 2450-3

Kuai o ka Hoolimalima o na Aiua Aupuni ma Kohala Hawaii.

Ma ka Poakolu, Augate 9, 1893, hora 12 awakea, ma kea lo iho o ka Hale o ka mana Hooko, e kuai kudala ia aku ai ka hoolimalima o na aina Aupuni o Awalua, Haena, Kapunapuna a me Kapaaiki, Kohala, Hawaii, no lakou ka ili he 224 mau eka, oi iki aku a emi mai paha.

         Manawa: He 10 makahiki hoolimalima. Koho kiekie: Ma ke $50 o ka makahiki e @ mua ia ma ka hapalua makahiki.

J.A.KING,Kuhina Kalaiaina, Keena Kalaiaina Iulai 10, 1893. 2450-3

Kuai o ka Pa Aina Aupuni ma Ka Ihona Hema o ka Puu o Puowaina, Honolulu, Oahu

         Ma ka Poaha Augate 17, 1893 hora 12 awakea, ma kea lo iho o ka Hale Mana Hooko, e kuai ia aku ai ma ke kudala akea, hookah Pa Aina Aupuni e waiho nei ma ke kihi hikina o na Alanui Alapai a me Beritania a maluna koke iho o kahi e ku nei Ka Hale o ka Hui Portuguese Mutual Benefit Society, nona ka ili he 9,013 kapuai kuea, oi iki aku a emi mai paha.

         Kumukuai kiekie e hoomaka aku ai e hoho he $150. J.A.KING Kuhina Kalaiaina Keena Kalaiaina Iulai 12 1893. 2450-3

Kuai o ka Hoolimalima o na  Aina Aupuni ma Kawela a me Haeleku, Hana Maui,

Ma ka Poaha, Augate 17, 1893. Hora 12 awakea, ma kea lo iho o ka Hale o ka Mana Hooko, e kuai ia aku ai ma ke kudala akea ka hoolimalima o na Aina Aupuni o Kawela a me Haeleku, Hana, Maui, nona ka ili he 1250 mau eka, ai aku a emi mai paha.

         Manawa: He 15 makahiki holimalima. Koho kiekie, he $100 o ka makahiki, e hookaa mua ia ma na hapaloa makahiki, J.A.KING Kuhina Kalaiaina Keena Kalaiana Iulai 12 1893 2350-@

Kuai o ka Hoolimalima o ka Aina Aupuni E Moe nei Mawaena o Pahoehoe a me Kaohe. Kona Hema Hawaii.

         Ma ka po aha Augate 17 @ hora 12 awakea, ma kea lo iho o ka hale mana hooko, e kuai ia aku ai ma ke kudala akea ke hoolimalima o ka Aina Aupuni ma@ e m@nei mawaena o Pahoehoe a me Kaohe, Kona Hema Hawaii.

         Manawa He 1 maakahiki me ka pomaikai o ka hoomau ana ma ia ano hoolimalima a hiki I ka manawa a ke Kuhina Kalaiaina e manao ai e hoopeu, me ka hai e aku 1 60 mau la mamua ae,

         Koho kiekie: He $55 no ka makahiki, e hookaa mua ia I kela a me keia hapalua makahiki

J.A. KING Kuhina Kalaiaina Keena Kalaiaina Iulai 1893 2450-3

Kuai o ka Hoolimalima o na Aina Aupuni ma Kohala Hawaii.

         Ma ka Poakolu, Augate 9, 1893, ma ka hora 12 awakea , ma kea lo iho o ka hale ka Mana Hooko, e kuai ia aku ai ma ke kudala akea ka hoolimalima o kela mau aina ma Kohala Akau, Hawaii, I ike ia o Kohala aina Pili mai Pahinahina a hiki I kaipuhaa, a e holo ana ma kahakai a hiki makai o na palena o na aina aupuni I laweia mai ai keia mau aina a no lakou ka ili he 7973 mau eka. Manawa He 10 mau makahiki hoolimalima.

         Koho kiekie: He $250 no ka makahiki ma ka uku mua I kela a me keia hapalua makahiki. E kuai ia aku ana ka hoolimalima o na aina maluna ae malalo o keia mau kumu, penei: 1- Ehooikaika ka mea e lilo ai ka hoolimalima ma na ano a pau e hiki ai ma loko o ka makahiki hookah mai ka la aku o ka hoolimalima ia ana, e loaa ona wai no na holoholona maluna o ka aina.

         2- E hooikaika ka mea nona ka hoolimalima mahope koke iho o ka lilo ana iaia, ma na ano a pau, e kanu a hooulu I ka laau ki@ ma kapakai o na aina I hoolimalimaia. J.A.KING. Kuhina Kalaiaina Keena Kalaiaina, Iulai 10. 1873. 2450-3

Ka Nupepa Kuokoa Me Ko Hawaii Paeaina I Huiia

No ka Makahiki $2.00 No eono Mahina 1.00 Kuike ka Rula

Na puka ana       Pule1          Pule2         Pule 3         Pule4          Pule5        Pule6

Iniha           1.50  2.00  2.50   3.00  3.50  4.00

2iniha                   2.00  2.75   3.50  4.00  4.50   5.00

3iniha                   2.50  3.50   4.50  5.00  5.50   6.00

4iniha                   3.00  4.00   5.00  6.00  6.75   7.50

5iniha                   3.50  4.75   6.00  7.00  8.00   9.00

6iniha                   4.00  5.50   7.00  8.00  9.00   10.00

         O na olelo Hoolaha a pau e hoouna ia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pa mai me ka auhau, a ina aole, aohe hookomo ia.

Hoopuka ia e ka Hawaiian Gazzette Co. H.M. WHITNEY, Luna Nui J.U. KAWAINUI, Luna Hooponopono No Honolulu, Oahu Lakou a pau.

         Poaono, Iulai 29, 1893.

Hookaulana ino ia ka Inoa o ke Kuhina Blount e ka poe Anec Alii.

He mea kapu loa ke kukala aku kekahi elele kuhina o ke aupuni e I kona manao pili kalaiaina no kekahi o na aoao paio aupuni o ka aina kahi ona I hoonoho ia ai I elele. I ka makahiki 1888, ua hoike ka elelle hanahano o Beritania e noho ana ma Wasinetona I kona makemake I kekahi moho Peresidena, a ua kipaku koke ia e Kalivalana no kela hewa.

         Pela hoi ke Kuhina Amerika Blount, I na ua ae kela I knoa inoa e kaha pu ia me ko kela poe I haawi ai I ke kookoo ia Spreckels, he hoike ana ia I ko lakou inaina I ke aupuni Kuikawa, ina ua lilo kona inoa maikai I mea hoowahawaha ia, a aole hoi I ike I na hana kohu pono I kona inoa hanohano. I mea hoowahawaha ia a me ka noino nui ma Wasinetona a me na wahi a pau o Amerika Huipuia. No ka mea, e hookaulana ia ana kona inoa ma na nupepa Amerika ua kaha pu ia me ko kela poe, Aohe hoi o lakou I ike, ua kaha kolohe ia. No laila e nui ana ka hoahewa a kuia ia mamuli o ka hoike lea ia, me he mea la ua hewa ia no.

         Aia a hiki hou aku kekahi mokuahi, alaila e lohe ana ko Amerika poe I ka oiaio ma muli o ka Blount mau palapala e hoike ana I kona inaina wale I kela poe kolohe nana I lawe wale I kona inoa a kaha pu me ko lakou.

         No ka ike ia ana o ka huhu o Kuhina Blount I kela poe ua makau loa lakou, a ke imi kala nei ma kahi e pakele ai ka inaina, me na olelo wahahee. Ua hoopuka ka nupepa Bulletin I keia olelo Aole I olelo ia ma ke kookoo, na kela poe a pau I haawi nona na inoa I kahaia, oia wale no na inoa o ka poe I manao na ka poe hoohui e pepehi. Aohe huaolelo from a by paha e olelo ana no kela poe mai ka makana ia Sprekels. Aka ea. Oia no ka hua olelo from your fellow citizens ua kaha ia maluna o na inoa. Oke ano maoli oia olelo. Na kela poe nona na inoa, I haawi I kela kookoo ia Spreckels, o Blount kekahi. A he wahahee loa ia olelo. He mea e hoowahawaha ia ai ka inoa o ke Kuhina hanohano. Eia no kekahi hew nui o kela poe. Ua hookipa mau o Blount I kela poe a nee alii ma kona hale me ka lokomaikai a me ka oluolu, ma ko lakou launa pinepine ana. Makamanao o ka poe hoohuiaina, he oi kona hookipa oluolu I kela poe anee alii mamua o kona hoo kipa ana I ko ka aoao hoohui. No kona manao menemene paha kela ia lakou, he poe I uhukiia main a hana aupuni aku. A he hana aloha ole ka lakou iaia ma ka lawe wahahee I kona inoa a hookau lana mo aku iaia ma Amerika. Ua like ko lakou aloha ole me ko kela moo nihoa wa I loaa I kekahi kanaka ma ka waena ai, ua hele a maeele I Keanu, aole hiki ke oni. Ua lawe kela kanaka a hookomo iloko o kona kapa umauma e hoopumehana ai iaia. Mahope mahana ae la kela moo a pohala mai kona ola. O kona huli no ia a nanahu aku I ka mea aloha nana I hiipoi iaia a make ua kanaka aloha la I kona @. Pela no ka hana aloha ole o keia poe anee I hoomainoino aku I ka mea I hana aloha ia lakou.

         He mea kupono e kamailio iki makou maanei no kela mea I ka paia ma na olelo ma ke kookoo, he :Hui Pepehi-Kanaka o ka Aha Hoohuiaina.” Aole loa he hui o kela ano. He lono lalau wale no kela I hoolahaia ma na nupepa kaleponi, aole he oiaio maoli. Malia paha, ua ulu main a manao huhu o na keiki halihali raifela e kiai ana I ka po. No ko lakou lohe e hoopahui ana ka poe hoohuiaina I ke giana pauda, a e pepehiia ana na luna. Aole paha I nele ka hoopukaia mai o na huaolelo ianaina, e mea ana,” ina paha e pepehi malu ia ko makou poe luna, alaila, he pono na kakou e hele e pepehi aku I ko lakou poe koikoi.’ Aole nae he hui maoli e hooko I kela hana. Ma kea no olelo kamalii wale no. Aole loa I hoomakaukauia a hoolala ia no ka hooko ana I kekahi hana oia ano.

         Ua hapai koloheia kela hana makana kookoo. I mea e hookaulana wahahee ai kela “Hui Pepehi-kanaka” I lono lalauia. A ua lawe wahahee lakou I ka inoa o ke Kuhina Amerika e kokua I ka lakou olelo wahahee me he la nana I hooia he oiaio. Ma keia hana pookela o ka ino a lakou I hana ai e hoolahaia ana ko lakou I hana ai, e hoolahaia ana ko lakou kolohe ma na wahi a pau. A lilo ko lakou hana ino I mea kaulana laula loa.

         Mamuli o ka ninau ana aku iaai, ua hoike mai o Peresidena Dole. Ua waiho aku o Mr. Blount imua ona I ka palapala hoopii no kona hana ino mai ma ke kaha kolohe ia ana o kona inoa ma ke kookoo I makana ia ai ia Mr. Spreckels. Pne aku ka mea ninau,”Keolelo nei lakou, Ua wehe wehe lakou iaia, aole ma ka manao kolohe, a ua pau kona hoa hewa ana ua oluolu kela ia lakou.”

         Hoole mai o Mr. Dole. “Aole kela he mea oiaio. He nui no kona hoa hewa ana ia lakoua e noho nei. No ka mea he hana hoohaahaa loa kela iaia, a he mea  hoi e pino nui ai kona inoa hanohano imua o kona aupuni .

         E lilo ana kela palappala hoopii a Blount a me ka Dole palapala pane aku, I mau hoike no ko ke Kuhina Amerika. Hewa ole loa ma kela kakau ia ana o kona inoa I hoike wahahee ia nona.

         Ua pau mai ne me ka hololea ko Geo. Brown nana ia ana ma kkona kulana ikaika kino no ka hookiekie aku I ke KULANA ADMARALA. A I kekahi mau la mai e hoike ia ai kona maamaalea ma ka oihana.

He Kulana Nihinihi ko Siama e Noho nei.

O ke alii o Siama Kekahi a na alii I hookipa oluolu ia Kalakaua ka moi o Hawaii. I kona hele kaapuni ana I ka honua. Ua haawi mai kela ia Kalakaua I kekahi elepani @ uuku I mea hoomanao iaia. No laila, he kumu no e manao aloha aku ai kanaka Hawaii I kela lahui. Eia no hoi kekahi. He koko hookah no kela mau lahui o Inidia Hikina me ko na lahui o ka Poluneisia nei, I kapaia he Malaia. Eia nae, ua mau kekomo ana mai o ka lahui Kina mai Kahiko loa mai a hui pu me ka lahui Malaia ma Siam, no laila, he mau lahui hapa-pake kela mau lahui o Siama, Burema, Tonekina.

         I keia wa, ua pio o Tonekina I ke aupuni o Farani, a ua pio no hoi o Burema I ke aupuni o Beritania. O siama wale no koe mawaena o laua, a ke kii aku nein a mokukaua Farani e kaua aku I kona alii. O kona pio paha ana nei koe, a e haawi ana paha ke Akua I ka hoopakele ia.

         He nui no ka mahalo o ko Euelani a me ko Amerika I ke alii o Siama a me kona poe kanaka, no ko lakou imi ikaika ana e apo aku I ka naauao o Europa. Ma ia mea, ua hahai aku o Siama ma na kapuai o Iapana, e imi I ka naauao o na aina I hoomalamalama ia. No Enelani mai ka nui o ka malamalama. Ua kamailio maikai ka moi a me ka hapanui o na ala nui ma ka olelo Enelani. Ekolu aloo opio e noho imi naauao nei ma Enelani. He poe Enelani no hoi ua kumu ao o na alii opio ma ka hale alii. He 250 haole nelani ma Banekoka, he 50 o lakou ma na oihana aupuni. He nui no hoi na haole Geremania a me na haole Denemaka, aohe haole Farani malaila. No ia kumu, ina e pau ana ke kuokoa o Siama, aia malalo o Beritania ko ka moi makemake e imi ai I ka maluhia, aole malalo o Farani.

         Ma Banekoka, ua hoomaikai ia kekahi mau lalanui me na hale kuai hanohano e like me na kulanakauhale o Europa, he nui no hoi na kaa lealea maikai. He lehulehu no hoi na mokuahi Beritania ma ka muliwai nui Meinama.

         O ka hoomana nui o Siama, oia no ka hoomana Buddha, e like me ko Iapana. Aka nae, ua hookipa aloha mai ka moi I ua kumu karistiano mai Amerika a me nelani mai. Ua halawai pinepine o Haida a me Damon me na misionari o Siama mai e hoi ana maluna o na mokuahi nui e kipa pinepine nei ma Honolulu. Ke holo maikai nei ka olelo a Kristo ma kela aina. Ua kukulu ia ma Banekoka he kula hanai kaikamahine no na kaikamahine kaukaualii, he poe wahine Enelaai na kumu.

         He eono miliona na kanaka o Siama, O ka hapanui o lakou ua noho ma na kappa o ka muliwai nui Menama, Malaila e mahi ai I ka raiki. He moku kaua hou ko ke alii, ua like kona maikai me ka mokukana Bosetona, aia no ma ka muli wai imua o kona hale alii. Aka, ua pii loa aku na moku kaua Farani, a e lawe pio ia ana paha ko ke alii moku hou e lakou.

         Ua maopopo, aole e hiki I kela mau lahui ma ka hema o Asia ke kaua aku me na lahui ili keokeo o Europa. He palupala kela poe Inia, no ka noho mau ma ka aina mahana wela o ka la. O ko Europa poe, he pukonakona, he ikaika loa, no ka aumeume mau me kea nu o ke kau hooilo. Oia like no ke kumu e lauakila ai ka poe lapana. No kea nu o ko lakou aina. Pela no ma kina. @Lanakila na Pake Tatari o ka aiana anu ma ka Akau, maluna o na pake o ka hema. O na alii o Kina, he poe Tatari ma Pekina.

         He mea pono I kanaka Hawaii e noonoo I keia pilikia o Siama. Ma manao na Hawaii e hoomau I ke kuokoa. Aia ma ka hoohui aina me ka makamaka nui o Amerika e loaa ai ka maluhia a me ka pakele I na enemi.

Na Aie o Smuela Paka

Me ka minamina maoli ko makou ike ana iho I ka haule ana o keia hoakanaka waiwai o kakou I loko o ka pilikia aie kaa ole. Ua halawai nui ae I ka Poakahi nei ka Samuela Paka poe I aie aku ai ma ke keena o ka Papa Kalepa, no lakou na inoa he 37, he nui aku no koe aole I pau mai. Ua lilo o Mr. John Ena I luna hoomalu no ka halawai, a o T.R. Walker I kakauolelo. Ua hoike mai o P.C.Jones I ke kulana o ko Paka waiwai a me na aie e ku nei.

         O kona aie a pau I hoomaopopo lea ia. He $282,850. Ua hoopaa ia na waiwai no ka $232,@ ma na moraki. He @ a oi aku. He aie kauliilii aole waiwai I hoopaa ia.

         Ua koho ia he komite nana e huli pono a hoike mai. Oia o H.A.Widemann. W.C.Wilder. H. Focke. Ke hui paia me P.C. Jones laua o W.F.Allen na kahu waiwai no ka moraki helu akahi Na keia komite e huli pono I ka nui a me ka pono maoli o na waiwai o @ a na lakou e hoike mai I ka poe I aie ai aohewaiwai I hoopaa ia.

         Hookahi mea maopopo lea. Ua haule a helelei loa kekahi uu waiwaii nui o ka ohana hanohano main a kupuna mai, no ka malama pono ole ia.

Ka Makaikai ana a ke Kuhina Blount I ke Awa o Puuloa.

Ma ka Poaono iho nei. Ua holo aku ke kuhina Amerika Blount maluna o ke kiakahi Hawaii me ka Peresidena Dole a me kekahi poe keonimana koikoi e like me ka lunakanawai kiekie, P.C.Jones , W.F. Alle Capt Nelson o ka moku kaua Adams a me Lutera Wilikoki. Ua holo lakou i Puuloa, ma ke kai o Honouliuli, huli mai a holo ma kekai o Waipio, Huli hou a poai puni ia Mokuumeume, alaila lele iuka o Blount, Alle, Jones, a me Capt Nelson ma ka uapo makai o Manana. Malaila kau lakou ma ke kaa mahu, holo no ka wiliko o Ewa, alaila hoi mai o HAWAII I Honoluul nei a hiki I ka hora elima. Ia hora pae like mai ke kaa ahi.

         He nui ko Mr.Blount mahalo I ka maikai a me ke kuonoono o ke awa o Puuloa. Wahi ana, akahi no au a hoomaopopo I kea no o keia awa ku moku, aole I ike lea ia mana kaaahi mai. Ina I hoi aku au me ka ike ole me keia ma kaikai ana ina ua hemahema loa ko’u ike. E aho au e haawi I mau haneri dala mamua o ke poho I ka ike ole I keia mea nui.

         Ua hoole pinepine ia ke kaula poka kepau, e hoao I ka hohonu o ke kai o hooiaio I na huahelu ma ka palapalaaina. Ua hoopili ia ka moku I ka pali ma ke komohana o Mokuumeume a hoao ia he ehiku anana ka hohonu o ke kai ma ka aoao o ka pali. Ua hiki no ka moku kaua nui ke hoopili ia  I kela wahi me he uapo la. Aohe I kana mai ko Mr. Blount mahalo.

         O kekahi mea ana I iini nui ai, oia ka waiho maika mai o na aina mauka me ko lakou laula a me ka nani o ke omaomao, oia no na aina o Waimalu, Manana, Waiawa, Waipio a me na wahi e ae. Ua maopopo he mau aina kupono kela no ka mahiai ia a no ka hooulu I ke kope, alani, hala a me na mea e ae e waiwai ai na kanaka he lehulehu.

         Wahi a Mr. Blount ia Lutera, “He aina maikai loa no ko oukou, aole hoi e liuliu e ma huahua ana kona maikai,” me he la, ua manao kela, aohe e liuliu e piha ana ua mau aina la I na haole Amerika akamai a me ka eleu, nana e mahi I mohala mai ka nani o ka aina, e like me ka nani e noho nei o na aina pa@ kahiko ma Kaleponi.

         I ka hoi ana mai a ma Manana, ua kau ae o r. S.E. Bihopa ma ke kaa ahi me ua poe la, a he nui ko Mr. Blount ninaninau ana iaia no kea no o na aina a me ka loaa ana o ka wai e hookahekahe ai ma na aina panoa o Halawa a me Moanalua. Ua maopopo he eleu loa kela I ka ninaninau naauao ana I na mea a pau.

         I ka Poalua ua launa loihi aku kekahi makamaka o makou me keia kuhina. Amerika. I ka haalele ana  , ua olelo mai kela, “He lana kuu manao, ma ka eke letta o ka la 27, e loaa ai ia’u kekahi hooponoono ana e hookuu ia ai e hoi koke aku I kuu home no ka mea he nui ko’u mau hemahema ponoi malaila, no kuu haalele awiwi ana a holo kiki mai I Hawaii Nei. I kuu nana ana no hoi, ua hala ae ko oukou wan oho ana pilikia.” Ua manao ia o kea no o kela olelo no ke pio o na ohumu e makau ai, a e malie ana ke kai.

         Ma ka la 8 o Iulai nei, ua ike ia aku la ka hou. W. WHITE e hele ana me ka puawa nui ma kona lima e imi ana I kekahi mea mai Molokai mai, e lawe I ua ppuawa nei I kekahi kahuna o Molokai no ka nana ana I ko lakou pono a hewa paha no ka hihia I hopu ia ai lakou.

Hoopiiia ka Poe Anee Alii Makana Kookoo

         Ua hoike aku makou, ua waiho ke kuhina Amerika I kana palapala hoopii imua o ka Peresidena Dole , no kona hana ino ia mai ma ke kaha ana I kona inoa maluna o ke kookoo I haawiia ia Spreckels me kona ae ole.

         Mamuli o kela hoopii ana, ua hoou@ aku ke keena o ko na Aina E I palapala ia Charles Creigton ka mea nana I haawi I ke kookoo, e koi ana iaia e hoike mai I ke kumu o ke kaha ana I ko Blount inoa, a e koi pu ana no hoi iaia e mihi haahaa aku I ke kuhina ana I hana ino aku ai.

         Ua hoike mai ka nupepa Awaiataisa I kona lohe maopopo. Ua loaa ia Dole ka Creighton palapala pane ma ka hora 4 ahiahi Poakolu. A ua hui koke ka aha e noonoo I ua palapala la. Ua lokahi ko lakou manao aohe I lawa ko Creighton palapala aole I kupono.

         Aole I hoomaopopo ia ka hana I koe. Ua lohe ia e kuka mua ana ka Peresidena me Mr. Blount Alaila e hooholoia ka hana kupono hope.

         Ua loheia, he ekolu poe anee alii I huipu me Creighton ma kela hana. Okekahi poe koikoi ma kela aoao, mahope o ko lakou lohe ana, ua hoahewa loa I kela hana lapuwale, e kapulu ai I ka inoa hanohano o ke Kuhina Amerika.

He Kupilikii ke Kulana o Samoa

Ke ike nei kakou ma na nupepe, a me ua lono mai Samoa mai no ke kaua mawaena o Malietoa a me Mataafa.

         Heaha la ke kumu nui ala mai ai o ke kuee mawaena o kela mau alii. He hookah no kumu nui. O ka noho ana lili mawaena o kela mau alii, e ake ana kekahi e lilo iaia ka no ana hoomalu aupuni, a I kumu e hooko ia ai ko laua mau iini. Ua hopu iho kela a me keia aoao I na mea kaua a o ka aoao e lauakila ana ma ka ikaika, oia ka mea nana e rula ke aupuni. He mau makahiki aku nei I hala, ua ike kakou ma na nupepa no ka haunaele nui I ala mai I loko o kela lahui. Mamuli o ke kaili ana kekahi mau aumokukaua o Kelemania, a ma ka hooponopono ana a ke aupuni o Amerika a me Enelani, ua hoihoi hou ia ka Moi Malietoa. A ua noho hoomalu ia o Samoa e kela mau aupuni mannui o kea o nei, eia nae aole I loaa he maluhia I kela aupuni I keia mau la a kakou e lohe aku nei.

         Aia no kela mau aupuni me ko lakou mau aumoku kaua ke kiaai la, a ke nanaaku la no I kela haunaele kuloko, aia paha a hoopono ia na ola a me na waiwai o kela mau aupuni, alaila e lele aku ana paha lakou e hoomalu.

         O keia ano hoomalu aupuni ma Samoa, oia ka moku I makemake ole ai e ike iaia ano hoomalu aupuni ma Hawaii nei. Ikeia wa, ua hala ka noho ana hoomalu aupuni Moi ma Hawaii nei, a he ano hoomalu aupuni okoa ko kakou I keia wa, a ke makemake nei makou e hoohui aku I keia mau Paeaina me ka Uniona nuI o Amerika.

         Ua hoike mua makou ma mua aku nei, aole loa e loaa ia kakou he noho ana maluhia, ina o kekahi mau mahele a kekahi poe e makemake nei.

         I hoike no ka oiaio o keia, e nana I ke aupuni o Samoa, aole oia wale no, eia iloko o keia aupuni I keia wa, ke hoala mai nei kekahi poe e kue I keia aupuni kuikawa, a ua hopu ia kekahi poe a ke kakali nei no ko lakou hookolokolo ia.

         Ke manao kuhihewa nei kekahi poe, o ka hoihoi ae I ka Moi, oia ka mea e mau ai ka noho ana maluhia e like me ko ka wa I hala. Aole loa. Ua ike makou I ke kulana o ka aina, a me kea no o ka noho ana o na kanaka ma keia mua aku.

         He hookah wale no alahele e loaa ai ka noho ana maluhia maluha o ka lepo o Hawaii nei, e hoohui aina me Amerika, aole ma kea no e noho hoomalu ia mai e Amerika a aupuni e ae paha, alaila, e palekana ana kakou ku ae kela a me keia kanaka a hana nona iho, he lani iluna a he honua I lalo, “a e le-a ananei kulou a ka lawaia ua malie, o na kuli no na hoa ai.”

         Ke manao nei makou e ike ana o Amerika I ka hewa no kela haunaele kuloko ma Samoa. Malala o ka nohoana hoomalu, malia paha o lilo ia I kumuao nana I keia mau la. A hiki mai ka manawa e noonoo ia ai keia ninau hoohui aina me Hawaii nei iloko o ka ahaolelo lahui, a o ke @@ ia I poe haumana@.

Holon a Hana ma @ @

         O ke kumuwaiwai @ mahiko’o Makaweli. Ua @ he $2,00,000 he 20000@ hele no $100 pakahi. Eia nae, he $80 wale no o na mahele I hookaaia, a ua holo ka hana me ka aie ole. No laila, mam ka puka $2.50 o ka mahele hookah, ua like me $3.@ ma ka $100 ina I uku piha ia @ mahele.

         Ua hai mai o Mr. W.G.IRWINGG ia makou, e loaa hou ana no paha I keia manawa koke aku, elua mahele hou ana o na puka hou aku. E like me ka puka mua ana iho la. Ina pela. Alaila. He $@ puka a pau o kela makahi@ wili mua ana o ke k@.

         Eia no @ kekahi @ panaha. He 12000 na @ paa e loaa nei ma na @ 2000. Ua like @ me na @ehiku o ka eka ma ka @ ana. Ma kauwahi. Ua loaa he umikumamakahi na@ eka hookah. He holo loa @ hana a Henere P. Balauwina makepono kona hooikaika ana.

Makana ia I ke Kookoo

Ua hoohikilele ia ke kuhina Kalaiaina King I ka Poaono hala, mamuli o kona makana ia ana aku me kekahi kookoo I kahi ia mailoko mai o ka laau kauwila. Na H.F.@ man, ka hana mea gula I hoohinuhinu. Aia maluna o ke poo o ke kookoo ua hoonoho ia he papa gula, a ua kahakaha @ maluna o na papa la, keia mau huaolelo: He Makana ia Kapena J.A.King Kuhina Kalaiaina, Ko Hawaii pae Aina, na kona poe hoaloha. Iulai 22, 1893

Ke Ku ana mai o ka Mokuahi Rio de Janeiro.

I ka la 15 Iulai, haalele aku la ka mokuahi Rio de Janeiro ia @ hana a ele mai la a ku ma Honolulu nei I ka hora 7 o ke kakahiaka Poakolu, Iulai 26 , oia hoi he @ holo a me 10 mau hora mai ke awa hope mai. Ua lawe mai oia no keia awa, ia 4 mau ohua kapena, 21 @ ohua oneki(11 @pana a me 10@ a me 133 mau tona ukana, a no Kapalakiko loa, he 48 mau ohua kapena Europa a me 32,924 mau opeople waiwai kalepa. Mahope iho o ka hora 6  o ia ahiahi no, ua @ mau aku oia I ka holo no Kapalakiko, me ka lawe aku ia 1 ohua kapena a me 38 Iapana ohua oneki.

Na Bona Hawaii Waiwai

I ka Poalua aku nei, ua loaa @ aku I ka hanu mea hou o ko makou nupepa namu kekahi haole @ dala e ku ana ma ka puka o ke Keena Waiwai me ke eke @ tausani dala ($2000) oloko. Aolhe I liuliu iho, ua puka mai la ua@ mana nei me na bona aupuni Hawaii. No ka mea, o ke kuai bona aupuni ka hoopukapuka makepono @ dala hoaie I keia wa. Aia I  hea ka lopa anee alii e hoinoi@ nei I ke Aupuni Kuikawa aole e loaa na @ dada kuai I na bona Hawaii aupuni e ike ole nei I keia?

Hoolimalima  o Kaneohe

Ua hoolimalima ia aku ka aina a Kaneohe, nona na eka he 15,@ tausani paha ia Mr.J.P. M@ mai ka waiwai mai o Brewer, no ka manawa he kanaha mau makahiki ka loihi, a no ka $9000 ka uku hoolimalima o ka makahiki. Ua olelo ia, eia ke ohi ia nein a hoolimalima mai ka poe kanu laiki a me loi kalo mai, ma ka $6000 o ka makahiki, a ina pela , alaila, he akahi hapakolu wale no o ka hoolimalima @ hoolele iho ai no ka makahiki @ ka aina hanai holoholona okoa.

Like me ka Pahu Malakeke

       Ua lohe laulaha loa ia I kekahi la aku nei I hala, ua olokaa ia ka @ anee alii Poalima Keniona e like me na pahu malakeke mailuna aku o ke alapii o ka halepai lopa anee alii Buletina e alakai ia nei e na noonoo o ka poe Beritania, a pakela mai nahana na lena I ke kapilipili. O ke kumu, no ka ukiuki o ka luna @hana I ka olelo ino ia ana aku e keia Mr. Poalima ae la maluna. Mamuli o keia olokaa ia ana o kekakoo Ikaikao ka aoao lopa anee alii e hoomaopopo ia nei, ua pau I ka haule ka manaolana no ka hoihoi hou ia o ke alii.

Ma ka halawai o ka po Poakolu nei Iulai 26, ma ka rumi halawai ma ka luakini o Kawaiahao, ua noonoo na hoahauau e hookomo ia I mau ipuku@ uila no ka luakini, a ua koho ia o Mrs. A.A.Haalelea, D.L.Naone a me H.w. Lahilahi I komite e ninau pono I ka nui o na lilo o ka hana ana.