Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 31, 5 August 1893 — Page 3

Page PDF (2.05 MB)

This text was transcribed by:  Kaui Yogi
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII

 

KA HUI ALAHAO ME AINA O OAHU

 

MANAWA HOLO

 

N@i a Mahope aku o Iune 1, 1893.

 

NA KAA AHI

 

NO HONOULIULI

                                                B         B         A         D

                                                A.M     P.M     P.M     P.M

Haalele Ia Honolulu..  9:45     1:45     4:35     5:10

Haalele Ia Manana....  9:30     2:@0   5:10     5:55

Hiki i Honouliuli........ 9:@7   2:57     @:@5  @:@2

 

NO HONOLULU

                                                C         B         B         A

                                                A.M     A.M     P.M     P.M

Haalele Ia Honouliuli  6:21     10:43   @:4@  6:42

Haalele Ia Manana...   6:55     11:15   4:15     6:10

Hiki i Honolulu.......                7:30     11:55   4:55     6:45

 

A No na Poaono wale no.

B No kela ame keia la

C Koe na la Saba@@

D Koe na Poaono

 

NU HOU HAWAII

 

            K@ pahonohono hou ia mai nei na @@@nui o ke kulanakauhale nei.

 

            E alawa ae e na makamaka i na kanawai e puka aku nei ma ka pepa @ keia la.

 

            Ua hoouna ia aku ma ka mokuahi Miowera, no Canada na leta he @@71 a me na nupepa he 56, i ka Poalua nei.

 

            I kekahi la o ka hebedoma i hala maa, ua make uila ma Kula, Maui, kekahi pake, ma ka haule ana mai kona @ iho.

 

            E haalele aku ana ka mokuahi Australia ia Kapalakiko i ka Poakolu nei a holo mai a k@ ianei i keia Poakolu aku.

 

            O na puali mua e ulele ana o ka Hui Kinipopo Kamalii ma ka auina la o Augate 19 nei, oia no o Hokuhele a me Healani.

 

            E like me ka make ana o ke @@pani alii, pela i make ai na la @@@@ia o ia au. O ka la hoihoi ea ka hikimua i kanu ia.

 

            Ke oleloia mai nei, aia ma kahi o ka 100,000 ka averiga ka nui o ka poe e makaikai nei i kela a me keia la i ka hoikeike nui o Kikako.

 

            Mawaena o na ohua kapena he 3@ a ke Kinau i hii aku ai no Maui a me Hawaii i ka Poalua nei, he 7 o lakou no na lua o Pele o Kilauea.

 

            M@ Honomuni, Molokai, Iulai 28, ua kaili ia aku la ka hanu ola o Mrs Kapuni Nahinu, wahine mare a Hon. G. S. Nahinu o ke kau aha@l@ @ o ka 1892.

 

            Ua hoo@ikihiki mai ka mokuahi Mariposa i ka la 29 aku nei o Iulai i @@la, no na banako kuloko o Honolulu nei, ia 70 tausani dala ma ka @@@ o Amerika Huipuia.

 

            I ko aumoe o ka la 1 o Augate @@@, ua kii ia mai la ka hanu ola o @@@iki makuahonowai wahine o ka @@pe makai nui o Kawaihau, a @@@@ia aku la i ke aupuni uhane.

 

            Ke pii ae nei ka maikai o ka hale pohaku hou o P.C. Jones ma alanui P@pu, a i keia mau la aku e pau loa ai na hemahema. He hale ano hou keia iloko o keia kulanakauhale.

 

            Ma Niuhelewai, Kapalama, ua @@@au mai la mai ka puhaka mai o Mrs. Nora Kamaiopili, he keikikane nui mohaha. O ka makaou pule, e hooloihiia na la o ka malihini hou.

 

            Ua hoopau io ia o Kapena A.N. Tripp mai ka noho Luna Paahao ana no ka Halepaahao o Kawa i ka Poalua nei, a ua hoonohoia no ka manawa a hoi mai ka Ilamuku, o Mr. J. A. Low.

 

            Ma ke Kinau o ka Poaono aku nei i hala, @ hoi mai ai o Mr. W. R. Kakela, ka wahine a me ka ohana, mai ka hoomaha ana aku nei @ ka moku o Keawe no kekahi mau hebedoma lehulehu.

 

            Eia ke hoomaka nei ke Komite Hoeueu a ka Ahahui nui o ka Pae Aina, oia na Rev. E. S. Timokeo a me J.M. Ezera a me John Wise, i ke komo kauhale ma Honolulu nei, a mahope aku i na mokupuni e ne.

 

            O kela pake i lilo ai iaia ka aelike hoolako paiai i na mai o k@ Panalaau mai lepera ma ke 49 1/2 mau mau kene@a o ke p@ini hookahi, ua waiho ae nei oia i ka $1500 bona i ka Papa Ola no kona hooko pono ana i ka a@like.

 

            Ua ae ia aku o Rev. O. P. Emekona e ka Papa Hawaii e holo hoomaha i Amerika Huipuia no ekolu mau malama ka loihi. A @ ka la 16 aenei o kela malama, e hooko aku ai ke kah@napule keonimana i kana huakai.

 

            O ka hihia koi aie a Hopp & Co. ia Samuel Parker i hoopii iho nei e hookomo ia Mr. Samuel Parker iloko o ka aie kaa ole, ua noho i ka Poakolu iho nei a ua hoole loa o Mr. Parker i ka oiaio ole o ke kumu aole hoi i ka h@ina a@e iloko o ka @i@ a Hopp & Co. Ua hoole pu i ke kumu kupono ole e hookomo iaia iloko o ka banakarupe, oiai ua oi aku kona waiwai mamua o kono a@e. Ua noi ka mea hoop@@@a, e hookolokolo la ola e ke kiure. Ua hoomau ia ka hihia a noho hou i ka la 9 nenei o Augate.

 

 

            I ka auwina ia Sabati aku nei i hala, ua holapu ae kekahi ahi puni kolohe ia i ke kula pili ma ka l@pa o Pauoa a mauka aku o ke kawa o Kapena. Ua loaa ka mea nana i puni kolohe he pake, a eia ke paa nei ma Kuapapanui.

 

            Ma ka huakai maikaikai a Kauka C. M. Hyde a me kana wahine i holo aku la i Europa ma ka la 1 o Iula, e kipa ana laua ma Enelani, Belegiuma, Helevetia, Italiia, a me Farani, a e hoohiki hou ana i Nu loka i ka la 2 o Sepatemaba.

 

            Ma Kawaiahao, Augate 2, ua malama ae o Wiliama Kamana a me kana wahine, he paina hoomanao no ka la hanau o ka laua kaikamahine. O ka piha ana iho la ia o na makahiki 4 o kona ola ana. E hooloihi ia na la o ke kama.

 

            Ua hala aku ka mokukaua Amerika Bosetona i ka paikau kikipu moana, i ka auina la Poaha nei, a e hoea aku ana paha i Lahiaina. Ua noho iho no o Adimarala Skerrett mahope nei, a ke pulelo mai nei kona hae iluna o ke kia hope loa o ka Adamu.

 

            Ke lohe la@la loa ia mai nei, eia no ko Mahukona poe kanaka Hawaii ke hoopaakiki la i ka hele ana e lawaia me ke diana pauda. He kauna paha a oi na kino kanaka i hoopoinoia o Kohala me keia ano lawaia, aka, aohe no nae he mea a hoopau iki.

 

            Ma ka papahi ia ana mai nei o Rev. Hairama Binamu e ke kulanui o Iale me ka inoa hoohanohano D. D., oia hoi he kauka akamai i ka wehewehe Baibala akahi wale no keiki misonari Hawaii i loaa keia inoa ma ka hoomaopopo ana o na mea a pau o ia poai.

 

            Ua hoomaka ia ka waele i ka luawai aniani o Makiki i haalele ia ai, no ka pauma ana ae i ka wai i hiki ole ke pii ka wai a hu iluna, a e hookomo i ka pauma iloko o ka luawai, alaila pauma ia ka wai i hoolako aku i na kauhale ma ia aoao o ke kulanakauhale.

 

            Ma ka hookolokoloia ana o na alii mokukaua ma Malta, no ke kumu o ke piholo ana o Victoria, ua hooili ia na hewa a pau maluna o ka Adimarala Tryon ka mea i make pu me kona moku, no ka lalau loa o kana mea i kauoha ai i ka hoohuli ana o na moku ma kahi haiki loa.

 

            Ma ko Rev. E. W. Kalaka i make palapala kauoha, ua hookaawale ola i $100 no ka waihona o ka Papa Hawaii Ua hooko mai nei kona mau luna hooko kauoha ia makemake a ua loaa mai i ka Papa. O keia Kalaka, oia no ke kahu o Kawaiahao mamua koke o Rev. H. H. Paleka.

 

            Ua hala aku o Rev. O. P. Emekona maluna o ke Kinau i ka auina la Poalua nei ma ke ano hoike no ka hihia hoohaunaele a kekahi poe o ka ekalesia o Wainee i ke pani ana i ka puka o ka luakini. E noho ana keia hihia imua o ka lunakanawai apana W. H. Daniels o Wailuku.

 

            Ua hala aku ka Luna Leta nui O@t e kaapuni i ka mokupuni o Oahu i ka Poakahi nei, ma ke ano hakilo i kona mau hale leta lala ma na kua aku nei o keia mokupuni, a e kauoha aku i na hoololiloli a me na hooholo pono ana i ka oihana leta.

 

            Ma ka hookuku kinipopo hope loa a na puali Hawaii a me Crescent o ka hui makua i malama ia ma ke kahua o Makiki i ka auina la Poaono i hala, ua ahai ae ka Hawaii i ka lanakila ma ka loaa ana iaia he 8 puni, a ia Crescent he 7. O ka panina iho la ia o ka paani ana a ka hui makua i keia kau.

 

            Ma ka halawai hope a na poe i aie ai o Mr. Samuel Parker me ka waiwai ole i hoopaa ia, i ka auina la Poaha iho nei maloko o ke Keena o ka Papa Kalepa, no lakou ka nui he 23, ua hooholo lakou e uku ia mai lakou e uku ia mai lakou @ 1 hapa 5 ma ke dala maoli, a o ke koena he 4 hapa 5, ma ka moraki eha o ka waiwai paa. Aole e emi malalo o ke $50,000 na aie o keia ano.

 

            I ka hora 5 kakahiaka nui Poaono i hala, Iulai 29, ua ku mai ka moku ahi Mariposa ma Honolulu nei, mahope o ka haalele ana aku ia Kapalakiko i ka hora 4 ahiahi o ka la 22 o Iulai. Ua lawe mai oia no keia awa he 31 ohua kapena a me 21 ohua oneki, me na eke leka a me na ukana. Mahope iho o ka hora 6 oia ahiahi no, ua niau loa aku oia no na panalaau o ka hema.

 

            Ua loaa i ka hope luna auhau o Koolauloa i ka Poakolu aku nei, he muhee nui ua pae mai a e kaanini ana i kahaone o Punaluu. O kona kaumaha, he 7, mau paona, a ua manaoia ina aole i pau i ka puhi na aweawe elua, ina no ua hiki i ka 10 paona ke kaumaha. Ke hoohuoi nei na kolopupu, aohe lakou i ike iloko o ko laukou ola ana i kekahi muhee nui e like me keia.

 

            I ke kakahiaka Poalua aku nei, oiai ka Puali Puhi Ohe o ke Aupuni Kuikawa e kaukaulele ana i ka lakou mau hokeo leo lea ma ke kahua o ka Hale Ma@a Hooko, aia hoi ua hoohikilele ia na keiki puhi ohe a me ke kumu ma o ko ke Kuhina Waiwai Damon manawalea ana aku ia lakou me na dala he $25, ma ke ano ua piha hoihoi ke kiai o ka waihona o ka lehulehu i na leo mele a lakou i hookuukuu iho ai ma ia wahi no kekahi mau hebedoma i hala. E moole, ua haawi aku la ka puali puhi ohe me ka lokahi i na hoomaikai i ke Kuhina.

 

            Ua loaa mai maluna o ka mokuahi Mariposa o ka Poaono i hala, he puali nui o n@lio a me na k@ poni@iu e kukulu ia aku ana i @@a hoonanea a imi da@@ no ka o@a n@@@ ia kumu hana. He me ano hou keia, a na ka @ e hoop@k@kaa aku ana. O kahi e manao ia nei e kukulu ia aku ai, aia ma kela pa waiho wale ma alanui Hotele a maweana o na alanui Pap@ a me Nuuanu.

 

            Ua halawai ka hui a ka poe kaa hehihehi wawae i ka po Poakolu iho nei, a o ke kumu nui o ia akoakoa ana, oia ka noonoo ana i ka pono e kapiliia ona kahua heihei no ke kakele a me ka hoikeike ana o ko lakou maamaalea. Ua hoko ia he komite ekolu lala me ke kauoha e huli aku i kahua heihei a e hoolala i na mea e holopono ai a hoike hou mai imua o keia halawai hou e noho aku ana.

 

            O ka nui o na make o Honolulu nei no ka malama Iulai i hala, oia he 29 kane a me 25 wahine i mahelehele ia ma na lahui like ole penei: He 33 Hawaii, 7 Pukiki, 6 Pake, 4 Beritania, 2 Amerika, 2 Iapana, Huina, he 54. He 17 o keia heluna i make no ka mai la garipa a he 9 poe i make lapaau ole ia. He malama kiekie keia o na make ke hoohalikelike ia me ko keia malama o na makahiki eha i hala.

 

            I ka la 31 aku nei o Iulai, piha iho la ke 36 o ko Mr. S. K. Kane mau la hanau, a ua hoomanao ae oia i kona la hanau me ka papaaina mea ai mana i okomo ia me na ono a ka haole, maloko o ko laua hale noho nani hou loa e ku nei ma ke alanui Kula. O ka upu a me ke kanaenae a kona mau hoaloha, e hooloihi ia mai kona ola a hiki i ka wa a na a@i, na pana ana a me na aakoko e hooki ai ka hoeueu ana.

 

            I ka Poalua nei, ua hookolokolo ia imua o Lunakanawai Foster o J. Kanui, kekahi o na makai kiai o ka Halepaaeao o Kawa, no ka hewa he hoohemahema a mahuka ai o Geo. Ryan, ka haole nana i aihue ke kalaunu o Kalakaua, i ninaniau a waiho ia no ke kau kiure kaapuni o Augate nei. O kela mahuka ana mailoko aku o ka pa o ka halepaahao, i ka hora 11:30, no ia o ke awakea, a o ua Kanui nei ke kiai ia wa.

 

            I ka la 31 aku nei o Iulai, ua haawi ae o Mr. a me Mrs. Jas. K. Kaulia i ahaaina hoomanao i ka la hoihoi ea o ke aupuni malalo o ke aupuni alii, ma ko laua wahi e noho nei ma Nuuanu. Luuluu na papaaina i na ono a ka Hawaii, a ua akoakoa ae no ka hapanui o ko laua mau makamaka a me na hoaloha i poloai ia. I ka hakilo aku a ko makou kiu, he wai kahi nae wale no ke anaina a hookahi no wahi hoohui aina.

 

            I ke awakea o ka Poalua nei, Augate 1, ua ku mai ma keia awa ka mokuahi Miowera, mai Kikane loa mai mahope o ka haalele ana aku ia laila ka hora 4 ahiahi o ka la 18 o Iulai. Ua lawe loa mai keia mokuahi ia 48 mau ohua kapena no Vitoria. Mahope iho o ka hora 8 o ke ahiahi no o ia la, ua naue loa aku oia no kona pahu hopu, me ka hali pu aku ia 4 ohua kapena a me 4 ohua oneki mai keia awa aku a me na ukana he 137 eke uala, 4,474 ahui maia a me 2,930 halakahiki.

 

            I ka hora 6, a me hapa o ke ahiahi Poalua nei, ua hoao ae ke ahi e hamu i ka halekuai o Mr. M. Davis ma Aienu@, ma alanui Nuuanu a ma ka poo ma Ewa o ke alanui Kalepa. Ua pani ia na puka o ka halekuai a ua hoi ka ona waiwai. I wahi maoli ia ka puka o hope mai o ka halekuai, a malaila i komo ia aku ai a loaa ai ke ahi e a ana ma ke ki@i o ka halekuai a kinai @ ai. Ua a ia mai no hoi a puka ka aoao o ka hale aina e kokoke ana i ka hale aina pake makai. Ua hiki ae na kaa kinai ahi a ua ki me na iliwai a hiki i ka pio loa ana. O na poino aole no i nui loa, o na lole wale no @a na papa kau lole elima, a ua paa wale no @ ke panihakahaka ia. Aole maopopo ke kumu o ke ahi i hoomaka mai ai e a.

 

            Ke lilo mai nei ka nupepa lopa anee alii Holomua, i alakai no na hoo@luku a me hoala kipikipi i kona mau lima poahi o ka oihana kepau. No ka mea, i kakahiaka Poaha nei, ua olohani hou ae na keiki hoonoho @ kepau o na nupepa popopo la, no ka mea o ka luhi ke hoopa@ua ia a kohu kuapaa, aka o kahi ola o ka Poaono ke loaa mai, he kupihipihi maoli e kaniuhu ai ka noonoo, no ka luhi makehewa. He ko'u hoi ka waha i ka hoakamai kamailio, o ia ka he puhemo o lalo i ka poe paahana. E nana ae ka lahui i ka poe hana paewaewa, a pela no e hoopoino ia ia aku ai ke puni aku i ka lakou nei palalo waha. Kai no ka pa elua paa maka pakahi o ia la ka mea e nui aku ai ka ike, eia ka o ka hopipi loa mai ia.

 

            Ma ka halawai o Papa Ola i ka auina la Poakolu aku nei, ua noho mai ka lala hou i pani ia ma kahi o Keo Kaaka, oia o Mr. Theo F. Lansing no ka manawa mua. Eia na mea i hooholoia: E lawe ia iwaho na keiki mai ole a na makua mai lepera e noho la i ke panalaau; ua ae ia o Rev. S. K. Kamakahiki, ka wahine a me ka makuahine e hoi i ke panalaau mai me hookahi haawina ai o na hebedoma; ua ae ia o Pi@e Nohu wahine, nona na makahiki he 90 e hele i kokua i kana kane mai i ka p@nalaau; ua ae ia he hookahi Wahine Iapana e malamaia nei ma Kalihi @a ke ano hoohuoi e hoihoi i Iapana, e like me k@ noi; ua papa loa ia ke pai kii ana i na mai lepera me ka ae ole o ka Peredesina o ka Papa; a ua hookuu ia o Kauka Day e holo ia Amerika Huipuia.

 

NUHOU KUWAHO

 

            Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Mariposa i ke kakahiaka nui o ka Po@ono i hala, mai Kapalakiko mai, ua loaa mai ia makou na mea hou o na aina mamao, o oia keia e kuupau ia aku nei malalo iho:

            Mawaena o na ohua kapena i hoi mai ma ka Mariposa, o Miss May M. Dillingham, W. F. Dillingham, Jas. A Wilder, D. A. Doswett, Miss M. Beckwith, Mrs. F. M. Hatch a me ka ohana, Miss Lishman a pela aku.

            O ke kumukuai o ke kopaa ma na makeke o Amerika Huipuia ma ka la 22 o Iulai, he 4 1/@ mau keneta no ka paona.

 

NO KA HOOHUIAINA

            Aole he mau me hou e pili ana i ka ninau hoohui aina o Hawaii, eia wale no, i ka wa i lohe ia ai e noi aku ana ke Aupuni Kuikawa o Hawaii ia Bereitania nui e hoohui aku ia Hawaii, ua pioloke koke na nupepa o Amerika Huipuia. Eia nae, aohe no he puai leo mai o Peresidena Cleveland.

            Ua halawai ae ka Papa Kalepa o ke kulanakauhale o Kapalakiko a ua hooholo lokahi i ka olelo hooholo e hookikina ana e hoohui koke mai ia Hawaii me Amerika Huipuia.

 

KA KALEPONI MAU MALIHINI

            Ua hoohiki ae ka Hope Peresidena o Amerika Huipuia A. E. Stevenson a me kona poe hoahele i Kapalakiko, ma ka lakou huakai makaikai a hooluolu. Ua hoohanohano a hookelakela loa aku na Democarata i keia poe malihini kiekie, ma ka haawi ana i na ahaaina akea, na ainaina luana a me ka pulama ana ia lakou ma na mea a pau i k@ i ko lakou oluolu. Ua komohia o Mr. Stevenson e ka anoi no ka mokuaina o Kaleponi.

            Ua hiki pu ae no hoi o Generala J. S. Clarkson, ke Kokua Luna Leta o ko Harrison Luna Leta Nui i Kapalakiko, a ua lilo oia i malihini na ka Hui Uniona, a ua keha e ae la ia no ko ka aoao Ripubalika lanakila i keia kau koho balota ae.

 

KELA HIHIA O KE KAI BERINA.

 

            Ua hoopau aku nei ka Aha Uwao o Parisa i ka hoolohe ana i na aoao o ka ninau kai lawaia sila o Berina a Amerika Huipuia a me Beritania Nui i hoeaea loihi ai, ma ka la 8 aku nei o Iulai, mai ka akoakoa ana ma Parisa. O na olelo pale hope loa ia Hon. E. J. Phelps o na loio o ko Amerika Huipuia aoao. Ua olelo ia, ma ka waiho ana o na aoao a elua i na kumu a me na wehwehe ana, o ko Amerika Huipuia ka oi.

 

KA AHAOLELO KUIKAWA O AMERIKA HUIPUIA.

 

            Ke pii mai nei ke okuku o na aoao pili kalaiaina ma ka hikina o Amerika Huipuia no ka noho mai o ka halawai o na ahaolelo Lahui ma Wasinetona i ka la 7 ae nei o Augate. Aohe me e ka@alua ai no ko Crisp koho ia i Lunahoomalu no ka Ahaolelo Lunamakaainana, a ua olelo ia, aole oia e koho ana ia Bland ma ke komite bila haawina, a i ole ia, ma ke komite hana @ala, ma o ka ike e ia o kona manao mamua.

 

KE AUMOKUKAUA AMERIKA HOU.

 

            Eia ke pili awiwi mai nei e paa i ke kapiliia ka mokukaua hou loa ekolu huila Columebia o ke aumoku kaua Amerika hou. He ekolu ona mau kano me na enegi@i ikaika pakahi no lakou a pau, a e hiki ai ke hoohanaia a oi aku mau huila e like me ka makemake o ke kapena. Ke upu aku nei na poe holomoku maamaalea, oia aku ana ka mokukaua nui loa o ke ao nei.

            Ke hoopilikia nui loa ia nei ka aupuni o Amerika Huipuia ma o ka imi ana la e loaa na kanaka no ke aumoku kaua Amerika. I keia wa, ua emi loa mai ka nui o na kanaka mamua o ka emi o na makahiki lehulehu i hala aku. No ke akaka ole o ke kumu o keia emi ana, nolaila, ua hoonoho aku ke kuhina aumokukaua hou i papa naa e huli a hoike mai no ke ano o ka hoolako kauaka ana i keia wa a me ke kumu o ka haalele nui mai o na l@ina o na mokukaua. Ke olelo ia mai nei aia ma ka 2000 ka pokole i na l@ina ole o na aumoku ma na mahele o ka Pakipika, Asia, a me ko ke kai Berina, a ua nele ke Kuhina i ka ike pehea auanei la e loaa ai.

 

E HOLO LOA ANA KA BILA AUPUNI KULOKO O IRELANI.

 

            Ua hooholo loa ia mai nei iloko o ka Hale Ahaolelo Makaainana o Enelani me ka maalahi, he ekolu mau pauku o ka bila kanawai e haawi ana ia Irelani i aupuni kuloko, a ke hoomaka mai nei ka maopopo loa e holo loa ana ka bila iloko o ka ahaolelo makaainana. O i noke iho nei ka poe kue i ua bila la a kole na lae, aole wahi mea a huli iki mai kela kanaha-kumamalua hapanui io.

 

LANAKILA KA EMPERA WILLIAMA

 

            Ua eo ia Empera Williama a me kaua bila hoomahuahua puali koa ka lanakila o ka hooholo ia ana o kela bila kanawai koa nana i kipaku aku ku a hele pela ka ahaolelo mamua iho, ma ke loaa ana iaia he 16 mau o lima hapanui maluna o ka aoao kue.

 

HEHEE WALE KA HOOHAUNAELE KULOKO O PARISA.

 

            Ua pau wale ka hoohaunaele k@ loko o ko Parisa poe paipai hoala kaua i hooia mai ai e hooko. I keia wa, ua lilo ko lakou noonoo no keia mau hookeke e ulu mai nei ma Siama, nona o Kina a me Enelani e komo aenei e kakoo mai ma ka ao@o o Siama, oiai hoi o Rusia e hookikina mai ana mahope o Farani. Ina e hiki ana ia Farani ke hookeke ia Siama a haawi pio io ia mai ke koi aina e hoopaapaaia nei mawaena o laua, alaila, e komo ana keia mau aupuni ae la maluna a pau iloko o ke kau@, aka ke manao wale @ @ @ @ Farani i kona @@hu i @ aku nei.

 

HE LA@AHEA KIPU IA O KA MOKUKAUA @OHICANA.

 

            Ua loaa ma Keomolewa ka lono no ko ka mokukaua Amerika "Mohican" kipu ia ana e ka mokuahi Hawaii Alexander i ka la 25 o Mei, a ua poino.

            O keia moku Alexander, ua hookomo ia malalo o ka hae Hawaii ma o ka inoa la o John Ena. Ua haalele ia Kapalakiko i ka malama o Aperila, a holo mai i Honolulu nei, a mai anei aku i holo ai i ke kai o Berina. He mau puku@iahi uuku kona a me na raifela Winchester he 50. He 60 ka nui o na kanaka k@a oluna. Ua hoolako ia @e ka paakai a me na pahu nui e kopi ai i na ili o na kila i hookapu ia no ka pepehi.

            Ua lono pu ia ka halawai ana o Mohican me Alexander ma kekahi wahi mokupuni i paapu i na kila. Ua hoole ka Alexander aole e kali ia Mohican, nolaila, ua kipu aku kela i ka Alexander. A o ke kipu mai no ia o Alexander, a komo hookahi poka a po@no ka enegini mahu o ka Mohican. Ua laiku iho ka mokukaua @ hoohakalia no ke kapili hou ana i kahi poino, alaila, hahai aku mahope, aohe nae i loaa aku.

            Ina he oiaio keia lono, alaila e lilo ana kela i moku powa. Aka, ua olelo ia ma Wasinetona, aohe oiaio, aole, i hiki aku o Mohican i ke kai o Berina a hiki i ka malama o Iune.

            He h@ ka ak@ o na haole @ Honolulu i ka lohe ana n@ lanakila ka mokukaua Hawaii maluna o ka Amerika. Ma@ia paha e pio ana o Bosetona i na pu o Kaimiloa.

 

Na Anee Alii Hapala ke Kea

 

            Ke huhu loa nei kekahi poe lopa anee alii i ka mihi ole o ka poe nana i lawe mahaoi i ka iona o ka Elele Kuhina Amerika a hoohaahaa i kona inoa mamuli o o ko lakou lawe ana me ke noi ole, a kahakaha pu iho maluna o kela kookoo nona ka ha@@a e puia mai nei, me he mea la he like ke kulana o keia luna aupuni kuwaho kiekie me ko na inoa e ae i awili pu ia ai ma ke ano e @ema iika ia ai ka inoa o keia luna aupuni kiekie o ke Aupuni makamaka. Oiai, ua noi ia ke alakai o keia hana e mihi haahaa aku i ka luna aupuni kuwaho ana i hana hewa aku ai, eia nae, aole oia i kukuli iki a mihi aku me ka haahaa. Heaha aku la auanei ka hopena o keia poe?

 

PAPA HANA A KE KOMITE

HOEUEU NO NA HANA

MA KA EKALESIA O

KAUMAKAPILI

 

KOMITE

E.S. Timoteo,              J. M. Ezera,

John Wise,                               W. Higgins

                                                J. Waiamau

 

            Sabati, Aug. 6. - Haiolelo, John Wise. Kakahiaka. Ma ke ahiahi hora 7:30, na hoa a pau o ke Komite. Ma Kaumakapili.

            Poakahi, Aug. 7. - Komo kauhale, a halawai ma ka hora 7 ahiahi ma Maemae.

            Poalua, Aug. 8. - Komo kauhale, a halawai ma ka hora 7 ahiahi ma Pauoa.

            Poakolu, Aug. 9. - Ko@no kauhale ma Waikahalulu a me Holokahana, a halawai hui ma ka lu@kini hora 7:30 ahiahi.

            Poaha, Aug. 10. - Komo kauhale, a halawai ma ka hora 7 ahiahi ma Kapalama a me Iwilei.

            Poaha, Aug. 11. - Komo kauhale ma Kaakopua, Kikihale a me Kapuukolo, Honolulu-waena, a halawai hui ma ka lu@kini hora 7:30 ahiahi.

            Sabati, Aug. 13- Na ke Komite na hana  a pau. Hora 11 a. m.

 

Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.

 

I KULIKE ai me na hooko ana o kekahi moraki i hana ia e M. Kaua @@ a me Kahaulelio  @ o Waiahole, Koolaupoko, Mokupuni o Oahi, ko Hawaii Pae Aina, ia S. Cullen, ma ka la 20 o Ianuari, 1888, a i hoopaa@a ma ke Keena Kakau Kope o Oahu, Buke @ a ma na aoao 74-5.

            Ke hoolahala aku nei ka lohe, ke makemake nei ka mea e paa nei i ka moraki e hooko aku, no ke kumu k@ uhak@a o ke k@ @, ola ka hoo@@@ ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee i ka wa e hookaa ai.

            Ke hoolaha hou ia aku nei ka lohe, mahope iho o ka pau ana o na hebedoma ekolu mai keia @a aku, oia ka Poakahi la 2@ o Augate, 1@@3, e kuai ia aku no ma ke k@dala ake@ kela aina iloko o ua moraki ia, ma ka Hale Ku@@@@ o J@@. P. Morgan ma Honolulu ma ka hora 12 awakea o ia la.

            Hanaia ma Honolulu, Aug. 1. 1@@3.

            No na mea i koe, e ninau ia J. Alfred Magoon ma ke keena @ kokoke @@ i ka Hale Leta o Honolulu, Loio no,

S Cullen

Mea e paa nei i ka Moraki.

            O na aina i @ maloko o na moraki ia, oia no na aina o waiho ma me Waiahole mamua @e. @ kuhikuhiia ma ka Palapala Sila Nui Hel@ @ Kuleana Hoo@@ Aina Helu @ @ Kaihe, a me Palapala Sila Nui Helu @ Kuleana Hoo@a Aina Helu @ ia @. @

 

Hoolaha Hou.

 

EGAN ME GUNN.

 

Alanui Papu. . . . Honolulu

 

E HOOMAKA ANA KE KUAI NUI HOOPAKIKA MAI KA POAKHI AKU IUNE 26 1893.

 

            Na KALAKOA maikai loa no ka @ iwilei $1.00 Na KEOKEO nahenahe h@ 30 a @5 ke@@@ o ka ap@. KUKAENALO @ iwilei no ka $1.00. KUKAENALO @ iwilei no ka $@.00 HULUHULU nahenahe ma ka @ a @ keneta o ka iwilei.

            Na LIHILIHI @ Puka Aniani he $1.25 $1.@@ a $2.00 o ka paa hookahi.

            Na KAKINI wahine eleele paa ma ka 25 keneta o ka paa @.

            NA KAKINI kamalii eleele paa ma ka 25 keneta o ka paa.

            Na PALEMAI kane ma ka 25 keneta pakahi.

            Na KAMAA paa maikai ma ka $2.50 a @ o ka paa.

            Na PALULE KEOKEO maikai ma ka @ @ 100 keneta pakahi.

@

 

Hoolaha Hoopau Hui,

 

I KEIA LA, @ hoopau ae o A. Ferdandes Jr. M. A. Go@salves, E Hutchinson ame W. L@shman i ko lakou noho hui ana iloko o ka Halekuai ma Paia, Maui. Na A. Ferdandez Jr. e lawelawe aku i ka nana.

            Honolulu, Iulai 24, @ @

 

Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.

 

            KE HOOLAHA @a aku nei ka lohe, i kulike ai me ka mana o ke kuai i hookomo@a ilo@o o kekahi moraki i hanaia ma ka la 27 o Maraki, A. D. 1891, e Isaac D. Iaea @ Fred Phlip, i hoopaaia ma ke Keena Kakau Kope o Honolulu. Buke @ a ma na aoao 167 a me 16@ a no ka uhaki ia o ka aelike iloko o ua moraki @, oia ka hookaa ole @ o ke kumupaa a me ka uku pane@ i ka wa e hookaa ai, nolaila , ke makemake nei ka mea e paa nei i ka moraki e hooko aku.

            Ke hoolaha hou ia aku nei ka lohe o kela aina a pau a me ka waiwai i kuhikuhiia ma ua moraki @, e kuai ia aku no ma ke ku@ala ma ka Hale @ o James F. Morgan, ke hiki aku i ka Poaono, Sepatemaba 9, @, ma ka hora 12 awakea.

            O ka waiwai e kuai ia aku ana, penei ke kuhikuhi ia ana:

            1          O keia mau aina e waiho @ ma Kapalama, Honolulu, Oahu, oia kekahi ha@a o ka aina i kuhikuhiia iloko o ka Palapala Sila Nui Helu 401 Kuleana H@@@a Aina Helu @ ia Paul Ka@oa a nona ka ili he 2700 kapuai k@ea.

            2          O kela mau aina a pau e waiho @ ma Kapalama, Honoulu, Oahu, oia kekahi hapa o ka aina i kuhikuiia iloko o ka Palapala Sila Nui Helu 401 ia Paulo Kanoa, a nona ka ili he @ kapuai kue@.

            E hookaa ia na @aia o ka mea i lilo ai ma ke da@@ g@@a Amerika.

            O na uku hana palapala i ka mea e lilo ai.

            No na mea i koe, e ninau ia Carter a me Carter.

            Hanaia ma Honolulu, Aug. 1, A. D., 1@93.

                                                            FRED PHILP

                                                            Ma o Kona Hope ia

2153 3                         Carter a me Carter.

 

Hoolaha Hooko Moraki.

 

KE HOOLAHA aku nei ka mea nona ka inoa malalo iho, THE WESTERN & HAWAIIAN INVESTMENT Co. LIMITED, e hooko i ka moraki no ka uhaki ia o ka aelike, oia ka hookaa ole ia i ka wa e uku ai o k@la aie i hoopaa ia ma kekahi moraki i hana ia e W. R. Lawrence ma ka la 20 o Okatoba, 1888, a i hoopaa ia ma ke Keena Kakau Kope Buke 111 a ma na aoao 119-121. O ka aie i hoopaa ia ma na moraki la, he no@a aie no $2,500 ka nui, e hookaa ia iloko o hookahi makahiki @ai ka la mai o ka hana la @ o ua moraki la, a e waiho ia aku @ ma ke kuai ma ka Hale Ku@ala o J.F. Morgan ma Honolulu, i ka POALUA, SEPATEMABA 5, 1@@@, ma ka hora 12 awakea, kela aina a pau i paa ma ka moraki.

            O k@ waiwai i paa maloko o ua moraki la, oia kela aina e waiho la ma Alanui Binamu, Punahou, Honolulu, nona ka ili he @ hapa 100 o ka eka, a oia hoi, kela hapa o ka aina i kuhikuhi ia ma ka Palpala Sila Nui Hleu 19@5 @ E. Rogers, @ i hooh@o ia i ua Lawrence la ma ka palapala kuai a A. Marques, kope ia ma ke Keena Kakau Kope Buke 79 a ma ka aoao 4@6 a me ka hale noho maluna iho.

            K@ike ke dala. Na uku hana palapala, aia i ka mea i lilo ai.

            THE WESTERN & HAWAIIAN INVESTMENT CO.

            23@3-4           W. W. Hall, Luna Nui.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI

 

I KULIKE ai me na hoakaka o kekahi Palapala Moraki i hanai@ e Simon Lo@i Aylett @ i ka Mea Kiekie Poomaikelani, i hanaia ma ka la 17 o Okatoba, M. H. 1@@7; a no ka uha@a ana o na kumu i oleloia maloko o ua moraki la, oia hoi ka uku ole ia o ka ukupa@ee; nolaila, ke hoikeia nei, mahope iho o ekolu pule mai keia la aku e kuai ka@ala ia aku ana ka waiwai i hoakakaia maloko o ua moraki la, mahope o ka hoolaha ia ana, ma ka Lumi Kudala o J. F. Morgan ma Honolulu ma ka

 

Poakahi, la 21 o Augate, 1893.

 

Ma ka hora 12 awakea o ua la nei. Hanaia ma Honolulu, keia la 26 o Iune, 1@.

@ ka apana aina i olelo ia ma ua moraki nei, he

 

38--100 Eka

 

A oi aku a emi mai paha ma Kaliu, Honolullu, a i kuhikuhiia penei:

            O kela apana aina e waiho la ma Kaliu, Honolulu, Oahu, oia ka hapa o ka Palapala Sila Nui Helu @, Kuleana 1103, ia @ Kalehua, nona ka ili he @-100 o ka @, a oia aina kai hooilio ia mai i ka mea nana i moraki aku ma ka palapala kuai o Okatoba 27, A. D. 1897, i hoopaa ia ma ke Keena Kakau Kope ma HOnolulu, Buke 10@ a ma na aoao 463 a me 464.

            POOMAIKELANI

            Mea e paa nei i ka Moraki

JAS F. MORGAN

Honolulu, Iulai 21, 1893         Luna Kudala

24@@ 3.

 

Hale Hana Kopa o Honolulu.

 

            Ua paa aenei ka Hale Hana Sopa Mah@ Hon o ka poe no lakou na inoa malalo iho a ua makaukau lakou e  hoolawa aku i ka poe piepiele i na

 

Kopa Maikai Loa Maoli

 

I hookomo ia iloko o na Pahu 100 paona mai ke 42 a 56 a@ka Kopa pakahi.

 

Ke hooia nei makou i ka oi o la MAIKAI o ka makou KOPA mamua o na Kopa o waho mai.

 

Ua k@@i ia mawaho o ko makou mau Pahu me ka hoailona "HONOLULU SOAP CO.," a e

 

Kuai ia e na Kalekaui Liilii a Pau.

 

HUI HANA KOPA O HONOLULU

 

M. W. McChensey & Sons,

 

Na Elgena.

@

 

Hoolaha Hoooko o ka Moraki a me ke Kuai.

 

KE HOOLAHA ia aku nei ka lohe i na mea a p@@ i kulike ai me ka mana o ke kuai i hookumoia iloko o kekahi moraki i hanaia ma ka la 20 o Augate, A. D., 1891, e J. W. Pil a me D. P. Kauhikoa ia H. Dim@@@, k@pela ma ko Keena Kakau Kope o ke aupuni ma Honolulu, Buke 1@2 a ma na aoao @ @ a me @ a no ka uhakila o ka aelike ma ua moraki ia, oia ka hookaa ole la o ka @ i ka wa e hookaa ai, ke manao nei ka mea e paa nei i ua moraki la e hooko aku.

            Ke hoolaha hou ia aku nei ka lohe, o ua aina a me na waiwai i kuhikuhiia iloko o ua moraki ia, e kuai la aku ana ma ke kudala akea ma ka hale kudala o James F. Morgan ma ka Poaono, Augate 12, A. D., 18@3, hora 12 awakea.

            O na waiwai e kuai ia aku @ penei @ kuhikuhi ia ai maloko o ua moraki @:

            1. O kela aina a pau e waiho la ma Kaneohe, Koolaupoko, Oahu, i haawiia no Hoo@ii, Palapala Sila Nui Helu @ (Kuleana Helu @ o ua aina la na hoo@@@o ia mai ma ke kuai ia Mrs. Paahao Pi@ e Keola @ a me Kahaka @ kana kane, na hooilina ma ke kanawai o H@@kii, ma ka palapala i kakauia i Mei @, A. D., 1879, kopeia ma ka Buke @ @ @ a me @ a nona ka ili he @ mau eka, oi aku a emi @ paha.

            2. O kela mau aina a pau i haawiia no Na@@i Palapala Sila Nui Helu @, Kuleana Helu 104@@, nona ka ili he @ 32 100 eka, oi aku a emi mai paha, a o ua aina la na hoolilo ia mai @ ko kuai ia Mrs. Paahao @ ma Aperila @, 1879, o Ainoa (k) kopeia ma ka Buke @ ma na aoao @ a me @ a oua aina hookahi la @ lilo mai i ua Ainoa (k) la mai a Na @ mai ma ka @ la kuai i kakau ia i Feberuari @, @ a i kopeia ma ka Buke 59 aoao 156.

            3. O kela mau aina a pau e waiho ia ma Kalaepaa, Kaneohe, Koolaupoko, Oahu, Kuleana Helu @, nona ka ili he 237 100 mau e ka oi, aku a emi mai paha, a ua kuhikuhi pono ia na palena maloko o laila. Ua hooliloia mai keia aina ia Mrs. Paahao @ ma ka Palapala i @ @ ia i Novemaba 6, 1878, a i kopeia ma ka Buke @ aoao @.

            4. O kela aina a pau i haawiia no Haupu i make, Kuleana Helu @ Palapala Sila Nui Helu 5433 a oia @ hookahi @@@ hoo@@@oia mai ia Mrs. Paahao @ ma ka palapa la i hanaia e Alana (pake) a me Nakipi elua i Augate 14, 1877, kopeia ma ka Buke 31 ma na aoao 270 a me 271, o ua aina la ua lilo mai ia Alana (pake) e Nakipielua. Naili (w) a me Naili (k) na hooilina ma ke kanwai o Haupu i make ma ka la 17 o Augate, A. D. 1876, kopeia ma ka Buke 46 ma na aoao 343 a me 344.

            A o ua mau aina la @@a ka palapala kauoha a Mrs Paahao @, na mahele ia he hapalua @ W. E Pii kaua kane a he hookahi hapalua @ Kane, a o ua palapala kauoha la ua ka@@@la @ ka la ---o--- A. D. --- -- a ua hoolalo pono ia e ka Aha Hooponopono Waiwai imua o ka Mea Hanohano Edward Preston, kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, me ka la @ @ Mei, 1889. A o ua J. W Pii @, ke ona nei oia he hookahi hapalua o na aina maluna @ mamuli o ka palapala a W E. @ i hana ai ma ka 30 o Mei, 1889, kopeia ma ka Buke 116 ma na ao ao @ a me 80. A o ua D. P. Kauhikoa la, ua lilo @ ka akahi hapalua o ua mau aina ia malalo o ka mana o ka palapala i hanaia o ua Kane la ma ka la 17 o Aperila 1889, kopeia ma ka Buke 114 ma na ao ao 462 a me 463: o ua Kane la oia kekahi o na me ai hookaawaleia o ua Mrs. Paa@@@ Pii la.

            Ma na Dala Gu@a Amerika e hookaaia ai.

            Ina i makemakeia na kii o ka aina a me na palapala hoolilo, alaila aia wale no ia mau @ malalo o ko ka mea nana e kuai.

            No na mea i koe, e ninau ia Charles L. Carter, Helu 204 Alanui Kalepa.

            Kakauia ma Honolulu, Iune 22, 1893.

                        H. DIMOND,

            Ma o kona Loio ia Charles L. Carter,

            2451-3

 

Hoolaha a ka Lunahooponopono Waiwai.

 

O NA POE A PAU HE MAU KOINA KA LAkou i ka waiwai o KEKAHA i make o Waiehu, Wailuku, Maui. Ko Hawaii Pae Aina @ hoouna koke mai me na hooia kupono i hoohiki la imua o ka Notari o ka Lehulehu. I ka mea nona ka inoa malalo iho ka mea i hookohu ia i Lunahooponopono Waiwai no ka waiwai o ka mea i make, maloko mai o na malama eono, a i ole e hoo@e mau loa aku no. O ka poe a pau i a@e i ka waiwai o ka mea i make, e hookaa koke mai ma ka manawa @ ae o ka pau ana o ka eono ma@@@@.

            W. H. Daniels

            Lunahooponopono Waiwai o Kekaha i make.

            Wailuku, Mau, Oct. 25, 1892. 2414-6m

 

PAPA! PAPA!

AIA MA KAHI O

Lewers & Cooke

(Lui Ma),

Ma ke kahua hema o Alanui Papu me Moi.

 

I LOAA NO NA

 

PAPA NOUAIKI

 

O kela me keia ano.

 

Na Pani Puka, na Puka Aniani,

            na Olepelepe, na Pou, na O'a,

                        na Papa Hele, na Papu Ku,

                                    me na Papa Moe he nui loa.

 

NV PILI, HALE O NA ANO A PAU

 

A me na

 

Wai HOOHINUHINU NANI

 

o na ano a pau loa

 

Na Balaki o na Ano he Nui Wale

 

            Ke hai ia aku nei oukou e na makamaka a pau, ua makaukau keia mau makamaka o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana no ka

 

Uku Haahaa Loa

 

E like me ka mea e holo ana mawae@@

            o Laua a me ka Mea Kuai

 

Hele Mai o Wae no Oukou iho,

2@@@-@