Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 32, 12 August 1893 — KA EUEU WIWO OLE O NU IOKA A I OLE O KA Makai Kiu Hale Niwela. [ARTICLE]

KA EUEU WIWO OLE O NU IOKA A I OLE O KA Makai Kiu Hale Niwela.

•MUKL'NA XI. \ IE KA laki loa i pakele ai ko Ji Hale ola i kei& hanaana, a e hoakaka ia :iku ana i ka makamaka heluhe'u malaio iho. I ka manawa i kani mai ai o ka pu a ke kanaka, ua hopu koke aku la na llinu hao o ka makai kiu i ke kino o ua kanaka la a iloko o ke hookahi, ua paa loa iho la ua kanaka la ia līale ilalo o ka papahele o ua keena la. I ka wa a ka makai kiu i ka ino iho ai i ua kanaka la ma ka papahele me kona hoomau ana iho no i ke kalele aaa maluna oua i ole ai e hiki iaia ke hana liou ae i kana mau hana kolohe, aia hoi, ua oili koke mai Ja kekahi wahino mailoko mai o kekahi keena. iie wahine ui opiopio walo no oia, a maiuna hoi o kona mau helehelena na kahoaka o kamakau a meke pihoihoi, a hooho inai ia oia <f Ea! Ma ka inoa o na iani, mai liana ino hoi oe i kuu kane!" "Aole o'u manao e hoopoino iaia, aka, e paa wale ana no au iaia i ole ai oia e hoopoino hou mai ia'u," wahi a ka makai kiu me ka leo oluolu. "Heaha ka kou kumu i hele mai ai ma kuu keena?" wahi a ke kanaka i paueae ai me ke ano kakana. <{ Ina hoi paha oe i ae mai ia'u e komo mai, iii» la ua hai mua aku au ia oe, a iua hoi oe. i hos»o ole e W. lawe i luiu ola, aole ia oo e kulai ia e a'u e iike melkeia aiio," wahi a ka makal kiu. a AoIe no au i manao e lawe i kou ola, no ka mea, ina au i makemakp e hana pela, aole ioa e hala keīa poka a'u i ki mua aku nei ia oe," | wahi a ua kanaka la. "He mua hiki wale no hoi paha ke kamailio aua pela, aka, aole no he mea maikai ioa o ke ki ia mai o | ka pu marnua pono o na maka o ke- j kahi mea." "He owili pauda wale no ko loko o kuu pu. aohe poka," wahi akej kanaka. j "Heaha no hoi kou kumu o ke ki wale amt?" wahi a ka makai kiu. I kela ninau a ka makai kiu, ua pane koke mai la ka wahine: "Mai ko maua hoomaka aua mai 0 nolii) maiokoo keia muu keeua, ua hoouluhuu uiau ia maua e ka poej hoolimalimu e ae o keia iiale, mej keakenui paha o ko maua haaielej Iho i koia wuhi." «Heaha iioi ko iakou kumu o ke ake nui ana e hele olua mai keia wahi aUi?" 4< No ko muua hui pu ole aku iloko o ka lakou mau hana. Pela ko'u hoomaopopo." Hookuu ao la ka makai kiu i ke kanaka a hoomaopopo aku ia ia, he kulana ano keonimana ko ua kana-1 ka la, u oie he la, he kanaka i maa I 1 ka loina o ka poai maemae. He maikai Kona heleheleua, a o kana wahiue hoi, he hiohiona o ka lede maoli. Mamuli o keia nanaiua, ua ane j hoopau ia Ue ano kanalua o ka makai kiu. Mahope iho, ua hoopuka hou aku la ua makai kiu Ia: «Heaha kc kumu o ko olua noho ana uia keia wahi, oiai ke hoike mai nei ko olna nanaina i ke knlana o ka poe maikai, aka, noho no nae olua maloko o keia wahi i kuluma he punanu no ka poe hana kaeaima?" ll He kaikuahine kuu wahlne no kekahi kanaka i ahewa ia no ke karaiuia pepehi kanaka, a aole hoi i oi ae kona ,paumaele i kela hihia mamua ou a ine a'u," wahi a ke kane me ke ano o ke kanaka naauao uiaikai. "o\rai koua iuoa? ,, wahi a ka makai kiu i ninau aku ai. «Walaka Panima," wahi a ka pane. I kalohe ana o ka makai kiu i keia lono, ua ane hikilele ae la la, no ka mea, o keia kana hana nui e ake nui uei o loaa ka oiaio. Hoomanao ae la ua makai kiu la i kona ike ana. mai i kekahi le<le me ka papale ooma ana i hoomaoi popo mua ai e papale man ia ana e ka lede opio pahaohao Mele Balau. ; wina, aka, ua ike iho la nae ia ela : ke papale ia nei e ke kaikuahine o I Walaka Panima. "Heaha iho la hoi ko oiua mea i pilikia ai mamuli o kela kanaka i opio," wahi a ka makai kiu. t«Ua hoolilo au i ka ? u mau wahi daia a pau no ke pale ana i ke kanaI ka opio imua o na aha hookoiokolo, I a mamuli hoi o ko*u hooiiio nui ana : l ko'u manawa uia ka imi ana i na kuieu e paie ia ai oia, ua hoopau ia iuai ia au mai ka'u hana uiai, a no ko f u hele mau iioko o ka haie hoo-

koiokolo no ke kokua ana i ko ? u kaikoeKe, ua lilo loa au i mea ho*> wahawaha nui ia e ka poe mea hana," wahi a ke kanaka. Ike lea loa iho la o Hale Nivfela, eia oia iwaena o kekahi mau mea puuwai maemae a i hoopilikia make u-a ia eka poe noonoo pupuahulu. He hookahi nae mea pohihi i koe oia hoi keia papale ooma ana i ike mua ai no Meie Ualauwina, a pehea la hoi i kaa ai no ke kaikuahine o Walaka Parama. Me he la, ma na mea a pau ana e hana ai, e hoea kupanaha mau ae ana na holeheiena oua lede opio hoopahaohao ia imua o kona mau maka. «'Heaha ko makemake 110 maua? i ninau mai ai ke kane.

«<lna au e nlnau aku ana i kekahi mea, he ae no anei oiua e pane mai ia'u me ka ewnewa ole?'' wahi a ka makai kiu. "Ae, o ka oiaio wale no ka'u e pane aku ai," i pane mai ai ke kanaka. u O kau wahine anei ia i komo mai nei mai waho mai oke alanui iloko o ka hapalua hora i liala ae nei?" «<Ae, oiano." <*Aole paha I loihi loa ka ioaa aua iaia o kela papale ana e papaie aua?" ♦'He oiaio kela, ua loaa kela papale ia'u ma ka uwapo oka muliwai ma ke alanui wahi a ke kanaka. Mamuli o keia inau oleio a ke kanaka, ua hoomanao koke ae la ka makai kiu i kela po ana i aiuaiu ai i ua lede opio la, a lele ai iloko o ka muliwai. A ninau koke aku la ia: "I ka wa hea?" Hoakaka mai la ua kanaka la, a i kona hoike ana mai i ka la i ioaa ai iaia maioko o kona buke pakeke, ua hoomaoi)oiK) iho ia o Ilale Niwela, ua loaa ma ke kakahiaka mahope koke iho o kela po ana i manao ioa ai ua make o Mele Balauwiua ma ua muliwai la. Mahope iho o kekahi mau kukai kamailio pokoie ana, ua hoolana aku la o Hale Niwela ia Aka Adale a me kana wahine, oīa hoi ka inoa o ua kanaka ia, aole ma ke kaumaha o ko laua mau manuo, oiai ua maopopo oia, e pakele ana no o Walaka Pamoia, mai na hana hoahewa wale ana a kekahi poe. I kona makuukau ana e haalele iho ia laua, ua wehe ae la oia i kaua eke dala, a haawi aku ia iu laua he poholima i piha pono me na apaua daia gula no ka hoolawa ana i ko laua mau hemahemā. Ma ia po iho, e ike ia no kekahi kanaka ano kuhuluku me ka nanaina ano kiwala-o e naue malie hele ana me ka halo ana o kona mau maka ma o a maanei ma kekahi o ua alahele i kuluma mau i ka hoopunana ia e ka poe oki puu oke kuianakauhale.

He umi minute mahope iho, ua ike ia aku la kekahi wahine e iho mai ana me ke ano hikaka ma kekahi aoao oua alahele la, a i kona hoea ana ae a kupono ma o mai o ke kanaka ano kuhuluku, ua pane mai la ua kanaka la me ka leo haahaa: "Ke hookolo nei ka Aeko i kana uiea e ale ai." Pane koke mai la ka wahine. "He kiekie nae ka lele ana a ka Aukuu i keia po." "E hulali ana anei ko gula i keia po?" "Ae, a o ka akoakoa ae koe o na papai," walii a ka wahine i pane mai ai. Mahope iho o na kukai olelo auo e maluna ae, ua hele aku la ka wahine mn kekahi wahi me ka ukali ana aku o ke kane mahope o kona meheu. Ao/e ipau. !