Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 33, 19 August 1893 — Ua Hookaakaaia na Maka o Rev. W. B. Olesona. [ARTICLE]

Ua Hookaakaaia na Maka o Rev. W. B. Olesona.

Ua makukoae ka iuainaoka poe anee alii ia I\ev. W. B. Ulesona i keia wa, mamuli o kona hoike ana i ka hewa o ko lakou aoao iua kanaka ma Ameiika. I kona wa i hoi aku nei iloko me koua ohaua, ua kohoia oia e ka aoao hoohui i elele no lakou nana e wehewehe pono aku iko Amerika poe i ka oiaio o na mea a pau a Noadofa i lioike wahahee ai. Ua ae kela, a ua hapai i kela hana hauohano me ka eleu. Ke kaapuui nei o 01esona ma na kulanakauhale uui, a ke launa aku nei me na ona nupepa, e wehewehe ana ia lakou i ka oiaio o na liana a pau ma Hawaii nei. Ua hookipa lakou iaia me ke ohohia ame ka mahalo nui i ka moakaka o kana mau olelo. a me ka pololei o na mea ana i hahai aku ai.

Nolaila, i ka hoi hou ana mai ianei o na kupinai o ko Olesona leo i hai ai i ua hewa o ka aoao Moi, a me ke kupono loa ona hana a ke Aupuni Kuikatf a, ua nui loa ka ehaeha ona naau oka poe kue. Ke ala īuii mai nei ka lakou mau olelo iuaina noua. Aia no maloko o ka nupepa "Bulletin ?? na olelo hoino aku iaia me ka hailiili ana aku, he wahahee a he hookamam.

I mea e kakoo ai i kela mau oleio hoino, ua lawe ia kekahi palapala a 01esona i hako ai no ka Awalakaisa mai o ka la 16 o Oekemaha, IS9£, oia ka wa e holo maikai ana na hana aupunimaka malamaanaana

Kuhiiia Joa€ts ame Wilikoki ma. Ma ia palapala, aa hooie ikaika o Oiesona, aobe oua makemake i ka hoohui aioa me Amerika Hoipoia. He hana waiwai ole ka imi ana e hoobui, Aia no ko Hawaii pono ma ka hoomaa ana i kooa noho ana kuokoa malalo o ke Anpani Moi, a be mea pono la Hawaii e imi i ke kaikahi pomaikai ai me Amenka. me ka noho kuokoa ana nae. Aia no o 01esona ia wa ma ka aoao o ke Aupuni Moi a me ka aoao kuokoa. He kue loa ya oia i ka hoohai aina ia wa.

Aka nae* i keia wa, oa ikeia o 01esona he kue loa i ka Moiwahine, a he kokua ikaika i ka hoohui aina, Nolaila, ua maopopo, wahi a ka "Euileiin," he kauaka wahahee o 01esona. He okoa kana olelo mamua a he okoa i keia wa. Auhea la ka mea oiaio iaia ? He kanaka hoopunipuni oia, a aole pono ke hilinai aku i kana olelo.

Eia no ke ano o keia mea, ua maopopo no ia kakoa a pau. Ua hookaakaaia na maka o Oleaona i ka la 14 o lanuari, 1893, a ua ike maopopo i ke kulana o ka noho Moi, ka mea ana i hoomaopopo ole ai mamua, A ma ia ike ana aku, ua hoololiia kona manao a ua haalele loa i ka makemake i kela mea he Moi, he mea ia e pono ai o Hawaii nei. Ua loaa iaia i kela la ke kumu kupono e hoololi loa ai i kela manao kahiko ona i hoopuka ai mamua. Pela no i hookaakaaia ai na maka o Saulo, ka mea nana i hoomaau i na haipule o lesu, aua lilo oia i kooikaika loa e kukala aku i ka lesu olelo.

Ua like no ko 01esona manao i Dekemaba, ka hoomau o ka hapanui o na keiki misionari mamuli o ka manao kahiko o na makua, he mea pono e lokahi a e hoomau i ka noho Moi o Hawaii, malaila e pili ai na aoao a pau, me ka hoomau i ke kuokoa oke aupuni. 0 kekahi poe nae o na keiki misiona, ua hoomaopopo lea aku lakou i ka aoao Moi, ua hele a palaho loa, ua lilo wale i ka makee aku i na manao lapūwale, a e hele pupuie ana i ka poiuo. Ua maopopo i ko lakou noonoo ana, aohe e huliu ka inanawa e ili ana ka moku aupuni ma na pukoa o ka naaupo. Aohe e onipaa ana ke aupuui, aohe e maluhia ana mamuli o ka noho Moi, nolaila he mea noeau ke naua pono aku imua i kahi e loaa ai ka maluhia a me ke kuonoono, a ua manao lakou e pouo ke holo aku ī kela malu ma ka hoohuiaina. Pela no ka mauao o ka hapa uuku o na keiki misionari.

0 ka hapa nui nae, o Olesona kekahi o lakou, aole i mauao pela. Ua koe no ko lakou hilinai aku i ka noho Moi. pela no ko lakou hilinai makapo ana me ka nanea a liiki i ka ia 14 o lanuai'i, ua hooko o Liliuokalani i kona mau manao uluahewaloa a me ka hewa haakei lioaano.

Ua puiwa loa o 01esona ma i keia wa, a pau iho la ke kuhihewa. Hookaakaa ia ko īakou mau maka, a ike lea ua hele a popopo loa lea noho Moi, aole hoi e hiki ke hilinai hou aku i kela mea. Nolaila ko 01esona haalele aku no ia a hele aku mamuli o ka manao pololei o ka hoohuiaina oia ka puuhonua. Na ka Liaua kolohe a ke alii i hoonaauao mai ia lakou.

I ka la 14 o lanuan, 1893, ua loaa ia 01esona ma he kumu maopopo loa e pau ai ko lakou kokua ana i ka aoao o ke aupuni moi, a e loli ai i ka aoao hoohuiaina me Amenka Huipuia. Mamua iho, he wahi manaolana iki no iloko o lakou. e malaLma ana ka moiwahino i ke aupuni me ka pololei a me ka hoonono. Aka ? ma kela la 14 o lanuaii, ua lehei ae kela wahine mawaho o na palena, ua hehi wale i ka pono, a ua hoike lea mai i kona mauaopaa e hahai ma na aoao o ka haakei a me ka hewa. E hnli hou aku kakou a noonoo i kela mau hana hooEuiwa aka moiwahine, Elua ana pookela o ka hewa ana i hana ai ma ia la 14 poina ole.

Akahi, ua kakauinoa i ka Bila Loteri, a lilo i kanawai no ka aina, kela hana hankae ekaeka loa o ka piiiwaiwai. 0 ka poe apan e imi ana i ka maemae o ke aupum ua kue 1 ka loteri me ko lakou ikaika apan. Ua hoolohe hookamani mai ka moiwahine i ko lakou mau leo paipai e kinai loa i kela hana noohaumia i ka aina, I kela pnle hope nae, na hoala hou ia kela hewa nni i pee maln, mamuli o ko Lilinokalani kokua ikaika ana. Emoole. na liio i kanawai paa no ka aina. Ma ia hana ana.

ua kakala ia ma ke akea ka liio loa ana o ka manaopaa o ke alii i ka aoao o na hana hoohaamia ika aina. Na kela hana i hookaakaa i na maka o Olesona raa, a aa maopopo ia lakou, aole hiki ke hilinai hoii akn i ka aoao moi raa Hawaii nei, no ka mea, aa lilo i enemi no ka pona a i lima kokna ole i na hewa e poino ai ka lahui. Aiua, na hapai ka moiwahine i ka hookanali kumukanawai. oke kumoāanawai i hana ia i ka makahiki ISS7. oia ke kuikahi i haalele ai ka moi i • ina palena aaku, i kaupalenn aui ia kona mana i hiki ai n:i mea apau ke noho maluhia me ka hopohopo ole. Ua hoohiki o Liliaokalani emalama pono i kela kumnkanawai. aka, i k ; i la 14 o lanuari, ua ala mai kel t wahine me ka manao haakei. a hoomaka e haehae i kela palapala ana i hoohiki ai. a e lehei wale aku mawaho ae o na palena a puu i kanpalena ia ai ka mana o ka Moi raa Hawaii nei. Ua hoao kela e liohi malalo o kona mau wawae ika mana a pau oka Ahaolelo Kaukauawau E hoolilo ana no hoi kela i na Lunakanawai o ka Hookolokolo Kiekie maialo iho o kona mana.

Ma kelu hana ake Alii, ua maopopo loa kona ano, aole e hiki ke mauao hou aku, e maluhia ana ke aupuni malalo o ka inana Moi. Ua akaka lea ka noho Moi o Hawaii ua hele a pelapela, he mea ia e poino ai ka aina, a e piha ai i ka piiikia. Nolaila, ua kaakaa ioa ae la na maka o Olesona ma, ua pau ko lakou kuhihewa mamua no ka pouo qka hilinai aku i kfi nohoalii a i aupuni e hoomau ia no Hawaii nei.

E like me kela poe aliimoku Beritania mnlnnaoka mokukaua Victona. i ilee i ko lakou moku i ke kahuli a poholo ana malalo o ke kai. pela u 01esona ma i nana aliu ai i ke Anpuni Moi o Hawaii ua kahuli a e poholo ana. oko Olesona ma lele aku no ia, a au aku- ma ke kai a kau maluna oka moku maikai oka hooliuiaina. 0 ka lakou hana, he ku i ku mahalo ia.

He lehulehu ka poe anee alii e au nei ma na ale o ke kai, i poholo ko lakou moku. Hookahi wale no mea i koe e pono ai lakou, e kau pu mai maluna o ka moku hoohuiaina, malaila auanei e pakele ai, a e holo maikai ai imua na hana a pau. Mai nana aku lakou iko lakou moku i poholo, e hoolana hou iaia. Ua nalowale loa ka noho Moi o Hawaii, ua pau.