Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 36, 9 September 1893 — Page 4

Page PDF (1.97 MB)

This text was transcribed by:  Kerri
This work is dedicated to:  no na kupuna

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka

NUPEPA  KUOKOA

ME

Ko  Hawaii  Paeaina  i   Huiia

 

No ka Makahiki.  .  .  .  $2.00

No Eono Mahina.  .  .  .  1.00

Kuike ka Rula.

 

HOOPUKAIA E KA

HAWAIIAN GAZETTE CO.

H. M. WHITNEY, Luna Nui,

J. U. KAWAINUI, Luna Hooponopono.

 

POAONO.  -  -  SEPATEMABA 9,  1893.

 

KULA  SABATI.

 

   III.  11  Sepatemaba @  O PAULO @  Roma,  oihana 2@:20-31.

            NO KEIA mea, i ku aku nei au @ oukou, i ike aku au, a e ka@ailio aku ia oukou: no ka mea, ua p@ au i keia kaula@o no ka @lana o ka Iseraela.

            21  I mai ia lakou iaia, Aole i loaa ia makou ka palapala mai Iudea mai non, aole hoi @ke mai a olelo mai paha kekahi o ma hoahan@u i hele mai, i hewa ou.

            22  Ke makemake nei no hoi makou e hoo@ ia oe i @ manao: no ka mea, na ike no makou i@ aoao, ua olelo k@e ia: na @ahi a pau.

            23  A i ko lakou @oakaka ana i ka la, alaila, hele mai la na mea he nui loa io na la i kona wal@; @kaka aku la @, a mai kakahiaka a ahiahi kona hoike a@a aku i ke aupuui o ke Akua, a me ka hooikaika aku ma @ o Iesu, ma ke kauawai ia a M@ a @ ka o @ aula.

            24  @   ia kekahi @ i na mea i olelo ia mai, a hoomaloka kekahi poe.

            25  A i ka like @    o ko lakou ma@ kekahi i kekahi, @ le aku lakou, mahope @ o ka @ai ana aku @ Paulo i kahi olelo @ou; Pololei wale ka olelo a ka Uhane Hemolole, ma o laaia ia, o ke kauia, i ko kakou @ kupuna.

            26  I ka i ana wai, E hele i keia poe kamaka, a e @ , i ka lohe ana, e lohe auanei @kou, aole @ e ike i ke ano, i ka ike ana; @ke aoao @kou, aole @ e hoomaopopo.

            27  Ua m@   hoi ka naau o keia poe kanaka, ka@  ko lakou pepeiao ke lohe, na hoopili i ko lakou maka, o ike lakou me na maka, a lohe @ na pepeiao, a ike hoi ka naau, a @ huli mai, a hoola aku an ia lakou.

            28  No @ mea, e ike pono oukou, ua hoo@ana ia aku ke ola o ke Aku@ i ko na aina e, @ e hoolohe m@ no lakou.

            29  A i k@a h@i ana aku i keia @ mea, @ aku @ na Iudaio, a nui loa iho la ko lakou hoopaapaa ana ia lakou iho.

            30  N@  o Paulo a hala na makahiki elua, iloko o kona hale hoolimalima, e hookipa @ i ka po@  pau i hele aku io ua @.

            31  Me ka @ mai i ke aupuni o ke Akua, a me ka hoike mai i na mea e pili i ka Haku @ Iesu Kristo, me k@ wiwo ole, a me ka papa @ ia @ku.

            Manao Nui.  E pono ke hoolohe i ka Euanelio.

            Pauku Gula.  Roma 1:16.  Aole au i hilahila i ka euanelio no Kristo.

Olelo Hoakaka.

            Uu noho o Paulo ma he mau mahina ekolu ma ka mokupuni o Melita.  Alaila, ua lawe ia aku o Paulo ia Roma.  Malaila, i ka wa koke, ua hoakoakoa ola i na Iudaio a hoike aku ia lakou i ka kumu no kona hiki ana mai i alakou ma ke ano he paahao no kona hoike ana aku i kaua manaolana e pili ana ia Iesu ka Mesia, ke Akua Hoola no hoi no na kanaka a pau.  O keia haawina Baibala, oia no ka hopena o ko Paulo moolelo ma ke Kauoha Hou.

            20  Manaolana--e pili ana i ka Mesia.  Ua lilo kona manaolana mua i manaoio paa, o Iesu no ka Mesia, a hookoia ka manaolana.  23  Hoakaka--mamuli o na olelo wanana.  25  Pololei--ma Isaia 6:9, 10, keia olelo hoike e pili ana i ke ano paakiki oka iseraela.  28  Ko na aina e.

            III.  Ke Paulo huli hou ana i ko na alua, 25-28.  Heaha ko Paulo olelo ao e pili ana i ka hoole ana i ka oiaio mai ka lani mai?  Owai ke kaula nona ka olelo mana i kuhikuhi la?  Owai ka mea kuhikuhi mua o Paulo, Mataio 13:14, 15?  Heaha kekahi wauana hou o Paulo, p. 28?  Ua hooko ia anei ua wauana la?  Heaha ke kumu no ka manaoio ole ana i ko Iesu olelo huikala?  Hiki anei i na kanaka ke ike ia Iesu oia no ka hoola?  Heaha kekahi mau manao i loaa ia oe e pili ana i ke aupuni o ke Akua e like me ko Paulo mau manao?  Ua kukulu ia anei ke aupuni o Iesu maluna o ka oiaio?  Ua lawa anei ka hoike ana aku me ka paipai ole ana i na kanaka e huli i ka pono?

            III.  Ka haiolelo ana a ka paahao, 29-31.  Mahea ko Paulo wahi noho ma Roma?  Ehia mau makahiki kona noho paahao ana?  Owai ka poe i hookipa ia ma kona hale i hoolimalima ia?  Heaha ko Paulo mau hana?  Heaha ke kumu no ka hoopilikia ole ana iaia?  Heaha na leta ana i kakaou ai ia wa?  Heaha kana olelo i ka wa mamua e pili ana i kona haiolelo ana ma Roma, 1:10-15?  Ua kukulu anei oia i ka ekalesia ma Roma?  Ua haiolelo anei o Petero malaila a lilo i kahu Ekalesia?  Ua hookuu ia anei o Paulo?  Ua haiolelo anei oia i na wahi e ae mahope o kona hookuuia ana?  Heaha kona hopena?  Ua hiki anei i ma kanaka i keia wa ke hoopakiki i ko lakou naau a hiki ole ia lakou ke manaoio i ka enanelio, 2 Korineto 2:16?  Ua lilo anei ka euauelio ia @ ka mea e ola ai.  Ina paha e hoole ana oe, a hoole, a hoole hou, a pela aku, e hiki anei i ke Akua ke hoola ia oe?

Manao Pili.

            1.  Ua paahao anei ka Euanelio?

            2.  Ua hoopau ia na Baibala i ke ahi,  aka nae, ua hoopau ia anei ka olelo a ke Akua?

            3.  Ua lawa anei ka lohe ana a me ka ike ana i ka Euanelio?

            4.  Oia aku anei ka uku hoopai no ka poe ike @ hoole, mamua o ko ka poe i lohe ole ai i ku Euanelio?

            5.  Ina p@kiki ka manao e hoole i ka Euanelio, ia wai anei ke ano lawehala?

 

NA  LETA

 

            [Aole o makou makemake e lawe i ke koikoi a na hala no na manao i hoopuka ia malalo o keia poo e ko makou poe mea kakau]

 

Hoolaha  Pili  Ekalesia.

 

            O makou o na hoahanu o ka Ekalesia o Kapaa, ma o ko makou Kahu ala.

            Ke hoike aku nei makou i ko makou mau makamaka aloha apuni ka ka mokupuni o Kauai nei.  Mamuli o ko makou manao nui ana e kukulu i halepule maikai no makou, ua hooikaika makou o imi dala e kukulu ai, a ua loaa he $200.  A ua lohe ia hoi, ua makemake ka ona o ka aina nei, oia hoi o Col. Z. S. Spaulding e lawe oia nana e kukulu me ke koi ole mai i na wahi kama hoahanau elima e noho nei iloko o keia kihapai.  A ua ae mai hoi ka Ahahui Ekalesia mokupuni ia makou e komo aku iloko o na Ekalesia apau e makilo (noi) dala no keia hana.  Nolaila e na makamaka aloha nui ia.

            Ua oluolu makou e hoouna aku i mau komite nonoi dala ma ke ano makilo no ko ke Akua hale, aia a loaa na komite hoolaha ia aku ko lakou mau inoa.

                        J. MATTHEW KEALOHA

            Kapaa Kauai, Augate 31, 1893.

 

O  Ka'u  Pule  no  Okou.

 

            O ka Aha Kuka a me ka Aha Hooko, o olua na waha mana no ko kakou Aupuni Kuikawa. o ka'u pule no oukou e haawi mai ka haku i naauao no oukou i hiki ai ia oukou ke hoomalu aupuni me ka maalahi, a he oiaio ke aupuni e ku nei a he kikikane ka olelo ana o ke aupuni.  Ua hoopuni ia e na enemi mawaho aku nei, a o ka oi loa o na enemi, aia iho iloko o na oihana aupuni e kioe pu la oukou i ka umeke hookahi, aia ma ia ano, he wahi ano noonoo wahine hopepe, a e ili mai ai ka inoa haukae o ke aupuni i pau, oia ke aupuni kapulu i hala.

            Ma ka buke hoopololei o na hana, penei ka mea i palapala ia e ke alii naauao a ikaika hoi.  Ina aole o Iehowa e malama i ke kulanakauhale makehewa ka makaala ana o ka poe malama: ua ike kakou, o ka hookahuli aupuni, he hana nui: a kakou e olelo ae ai, he muliwai koko e kahe ana aole nae pela, ua malama mai o Iehova ia la i ke kulanakauhale a me ke aupuni i kei ala, a pehea ana la, e oluolu mai ana anei o Iehova ko kakou lima akau ma keia hana nui he hoomalu aupuni ana ke mau ka noho huikau ana o na luna aupuni, na poe wale no ma na oihana, he lepo awahia na huaolelo no ke Aupuni Kuikawa, o ko'u noonoo keia, oiai, he keikikane ke aupuni, o ka ke keikane hana, he holoi aku i keia lepo e paumaele mai nei i na oihana aupuni, ke ike nei makou he hoohaahaa ana ia i ko oukou hanohano hoomalu aupuni, no ka mea, o ka lima o Iehova, aia me oukou e kokua ana, a o kona makemake hoi, e pau na enemi o ke aupuni kuikawa, a noho iho ke aupuni, he lani iluna a he honua ilalo.

                                    LOHE  PONO.

 

Kau  ka  Hoku  a  Helelei  wale.

 

Mr. Lunahooponopono:

            Owai keia "Hoku" e hoole mai nei aole lele o ka mai lepera?  Mai manao kuhihewa oe i ka lehulehu o na poe e noho pu nei me na wahine ma'i, a i ole, kane mai lepera paha, aole i kumu ka mai iloko o lakou?  O lakou kekahi poe a'u e makemake ole nei e hoolakalaka mai ma ko'u home.

            O lakou kekahi poe e hoolaulaha nei i keia mai mawaena o ka lehulehu.

            Ua hoole mai oe e "Hoku" i ka lele o ka mai lepera, a ua hoakaka mai oe i na kumu au i manao ai: (1) no ka maka ia o na hale b. m., etc. (2) no ka loihi o kahi e kii ai na mai i ka wai. (3) a me ka ae ana o Kamehameha V, Lunalilo I, a me Kalakaua I, e hoihoiia na mai ma Molokai.  O na kumu paha keia i maopopo ia oe ma ke aupuni "Hoku", aole nae pela ma Hawaii nei, he lele no ka mai lepera.

                        KAOAOKALANI.

 

Ke  Pane  nei  Au.

 

            E @oke ka hoi i ka aka a mamae ka iwi aoao i ka Leo i ka olepe ia ana aku nei o ke poi o ka hoke o, waiho wale na iwi kupapau ana, a eia mai na mea au e koi mai nei e pane aku au.

            1--He oia io, i Samoa oe, o ke ino nae a@u i haukae ai i ke aupuni, oia @au no ka haukae a oia hauka@e no au i hana ai ke kumu o kou kipaku ino ia ana mai ma i Samoa.  Hookahi no peku wa wae a kakina ma i ko kikala, nanai poo puu ana oe i Hawaii nei.

            2--No ka pakaha i ka aina a hooweliweli i ka moi me na elau pu @ Mikauele.  Aole i pakahaia ka aina aole no i hooweliweliia ka moi.  I ka moi no ka aina a make wale aku la:  o ka moi kai hooweliweli i ua @kauele me na elau pu oiai, he mau tausani anana ka mamao mai ka halealii mai, waiho na mikanele i na pu ki manu a lakou, he 13 wale no mau wahi kino mikanele me na apana pepa ma ka lima i hele aku ai e ike i ka Moi, oia hoi ke kumukanawai o na koa o ka moi he eha haneri, ua lako me na mea kaua na pukuniahi, na pu raifela me na elau i mea pepehi mikanele a he hookahi pukuniahi i hiu ia iluna o ka halealii i mea e hoopahu ai i ke kulanakauhale i pau ka waiwai o na mikanele i ke ahi.

            3--Owai ka poe ohumu i ka nohoalii o Hawaii?  Pane:  O oe no e ka ona o ka Leo a me ka lehulehu o oukou e pikokoi ai i ke alo a na lii nei, a o ke alii no nana no ia i kipaku, hiki aku ka olelo ao iaia, ea, aia iho ka pilikia a hiki mai, noonoo mai oe, e koho koke oe i aha kunina hilinai ia, eia ka pane hooio a hookano, he hiki wale no ia'u ke pale ia mau pilikia, a o ka oi loa, o ka hooio i ka huki i ka huki ae i ke kumukanawai o ke aupuni, ana i hoohiki ai a kiloi, a o ke kumukanawai a ka poe elemakule i kue ia e ke kanawai, he hupo, aohe ike i ke kakau, a oia ka ke alii i hooio mai ai, o kana kumukanawai ia, a o ka manawa no ia i poholo ai, lana ka auwae kahi haiki.

            4--Ua hewa anei ka Leo i ka hoike ana i ka oiaio a me ka hookamani o na mikanele i ka puka amaka maoli ana me ua pu?  Pane:  Ae.  Ua hewa loa o Leo a me Oiaio, aole e kala ia ma ka honua, aole ma ka lani.

                                    LOHE  PONO.

 

Hookahi no Hawae Lauhue o Kona.

 

            Pela hoi ke KUOKOA Puka La. hookahi no o KUOKOA ulu ka lauhue i ka ipuka hale o ka Leo, Holomua a me ka Lei Momi, ua hele a lewalewa na alelo o lakou nei ae ekolu i ke alualu i ke KUOKOA, a no ka loa a ole pau kahea mahope e holo oukou a haalele i ka puni a oukou o ka liki, eia la ke ku nui nei i kahi hookahi e liki ai, aia a ku mai ka Monowai, alaila hoi ae ke Moi, liki aku ana Iosupa Opakahelu, hele a ninau ia aku, ea pehea oukou e kapa ia mai nei, i na inoa ino, eia ka pane waipahe, he inoa komo ole la hoi kahi o ka ai, aohe no he mao ae a luhi la hoi i ka ua mea o ka liki, liki no a keia mahina ae hoi ae ka Moi, ke hoohaehae mai nei ke KUOKOA, make loa ka ohana punenee alii, o ka pakela loa aku ia o ka liki, e haikaika ai, he okoa ke kahua kamailio, eia nae o ka ilina no na mikanele, ilaila kuu pau na iniha o ka liki kuamuamu hailiili olelo ino o ka olelo kaulana a ke alii naauao no ia poe oia keia:  E hoomaikai aku no au i kou hooilina.  Me ia hana ino ia no ia la o na mikanele, hele aku ai no hoi a pane aku, eia ka pane:  Ua hiki no, aole no keia wa wale ae la no ia mea he hoino ia o na haipule, mai kahiko loa mai no a heaha ka hopena?  Eia elua keikialii kanaka maikai e haaheo ai ka puuwai o na Amrtika, a eia na inoa, o Hoohuiaina a o Hoomalu Aupuni, aole e hoi ae ana ka Moi, o kona olelo ia ana he kupapau pule ole ia, ua make loa aohe noonoo i koe nona.  Eia nae, o na nupepa diapolo eia no ke noke mai nei i ka hoowalewale, oia ka hana o ka lawe ia o ka pepa a helu lakou la, o kau he puni i ka palau ia, a mea hoi ae ka Moi.

                                    MAKAI  KIU.

 

Lewalewa na Alelo i Waho o na Nupepa Anee Alii.

 

            Ke noke mau mai nei na Nupepa anee alii i ka hailiilii i ke kahunapulk o Hana, me he mea la ua lilo ke kahunapule o Hana i pula kaumaka na ua poe anee alii nei, a no ka piha loa o ka opu i ka makani, luai mai la i na huaolelo hailiilii, he hoike ana mai ia ua nele ka puniu i ka aila ole, ua pau ka wai o ka punawai ua pii ka wai lepo iluna a ke hoohainu mai nei i ka Lahui.  Olelo mai ka palapala Hemolele.  "O ke kanaka maikai lawe mai no oia i ka waiwai maikai mailoko mau i na waiwai maikai."  O na kaula kaulana loa iloko o ka lahui Iseraela, o Isaia, Ieremia, Daniela a me Ezekiela, aole loa lakou i ike i ka hana hewa o na alii a huna iho, ua hele aku lakou i mua o na alee a hoike aku i ka hopena ino o ka lakou mau hana, a me ka poino e kau mai ana maluna o ka Lahui holookoa, he nui ka huhu o na alii a me na anee alii oia mau la i na kanaka o ke Akua, a o ka Baibala hookahi wale iho no ka hoike maopopo loa nana e kakoo mai i ko makou aoao.

            Ke ku nei makou iluna me ka wiwo ole imua o ka lahui a hoike aku i ka mea oiaio.

            Aole loa iloko o na kolamu o ka makou pepa ke kuamuamu pili kino i ke alii ka Moiwahine, aka, o kaua mau hana ua ahewa aku makou, oia ahewa ana nae a makou ua hewa loa iho la ia i na Nupepa anee Alii.

            Aole loa e hiki ia makou ke apono aku i ka mea a makou i ike maopopo ai ua hewa.  O na haipule i hoike ia iloko o ka Baibala, aole loa lakou e hoapono i ka mea hana hewa, a o ka haipule e apono ana i ka mea hana hewe, ua like ia me kona ae maoli ana aku no ua hana hewa oia.  Ua hoahewa ke Akua ia Davida no kona hoouna ana ia Ioaba e helu i ka Lahui kanaka o ka Iseraela, a ua waiho ia mai imua  o kona alo he ekolu mau hoopai weliweli, a na Davida e koho i kaua hoopai i makemake ai, ua koho koke oia i kaua hoopai i makemake ai, e make iloko o na lima o Iehova.

            Ina ua pili ka hewa ia Davida ma ka helu ana i kela lahui kahiko, pehea hoi ke alii ka Moiwahine i hoao ai e ulupa i ke kahua paa o kona Aupuni ana i hoohiki pau Pele pau manao ai e malama i ke kumukanawai.  Aia maloko oia kumukaaawai i hoakaaka pono ia ai, ke make ka Moi Kalakaua, e ili aku ia Liliuokalani, a ia Kaiulani ka noho alii.

            Mamuli o kona paakiki i ke alakai hewa ia e kekahi mau Ahitopela iloko o keia Lahui, ua maalo ae ke Aupuni mai kona alo aku.  Aole loa e hoolohe ke Akua i ka pule a kekahi poe e nonoi nei e hoihoi hou ae i ka Moi ma ka noho alii, a no ka mea hoi, he Akua kipaku alii oia mailuna ae o ka noho alii ke hana hewa na alii, e nana i ka Baibala, ua mihi io anei ka Moi no kona hewa a me ka Lahui i ko lakou hewa ponoi iho?  Ke palolo nei ka waha o kekahi poe i ka pule i ke Akua, a ma ko lakou waha nae he kuamuamu i na mikanele a me ka poe haipule e hoolohe mai ana anei ke Akua ia pule ana?  Aole loa, o ka lehelehe ke hookokoko i ke Akua, a o ka naau he mamao loa, na ke Akua e kaupaona i ka poe haipule oiaio, o ka aoao e lanakila ana ua maopopo ua kokua ke Akua ia aoao.  He mea ole ia makou na walaau ano ole o kekahi mau Nupepa wahakole e hailiili mau mai nei.

            Ua lili loa kekahi poe ia makou no ka hoike ia ae imua o ke akea ka hoao ana o ka Moi e ulupa i ke kumukanawai o ka aina.  He mea liilii anei ka hoohiki ana imua o ke Akua Kiekie loa e malama pono i ke kumukanawai; a mahope hoole hou iho aole e malama?

            Ma ko makou ike imua i ke alo o ke Akua, ua hewa ke kanaka ma ka olelo, ka noho ana ka hele ana a me ka lawelawe ana ma na mea a pau.  Aole anei pela i kiloi ai ke Akua i ka moi mai ka noho alii aku?

            Malalo o keia kumu hookahi, aole o makou makemake e kokua i na alii hana hewa a hoolohe ole, he kue ke Akua i ka haipule e hana ana pela.  He kokua nui makou i na alii haua ma ka pololei, a he like ole ka manao o na haipule ma Hawaii nei no keia kumu hookahi.

            Aole no ko makou aloha ole i ke alii ka Moiwahine, aia ia mea he aloha alii iloko o ko makou puuwai i hoomoamoaia e ko makou kupuna mai ka po mai.  Aka, no kona pono ka makou e paio nei, a no ka pono o keia lahui, a i hoolohe ole Oia a me ka lahui, alaila, e nele ana i na pomaikai a makou e hoike mau aku nei.

 

Pepehi Kanaka ma ewa.

 

            I ka po Poalima o ka hebedoma i hala, ua pepehi ia  a make loa ka makai Iapana o ka mahiko o Ewa o kekahi poe Iapana ponoi no o la mahiko.  Hoko o ia poeleele, ua hoouna ia mai ka lohe i ka Hope Ilamuku, a ua holo koke aku oia me kekahi mau makai i ke kahua o ka pepehi kanaka ia po no.  Ma ka ninanina ia ana e ke koronelo o keia pepehi kanaka, ua hopu ia e ia ke paa nei ma ka hale hoopaa lawehala, he umikumamaono o na poe alakai o keia pepehi kanaka.  I ke ahiahi Poaono, ua kai huakai mai he haueri kanalima paha mau limahana Iapana o Ewa a haawi mai ia lakou e hoopaa ia no ka mea o lakou pu kekahi i komo iloko o keia pepehi kanaka.  Ua kauoha ia lakou e hoi i Ewa, a me he mea la, ua pau lakou i ka hoi aku i ka la Sabati nei.

 

HE  MOOLELO

Hooniua  Puuwai

---: NO :---

OLANDO  KAAKA

Ka Opio Noho Waonahele.

 

KA  HIAPAIOLE  O  KA  PU  RAIFERA.

 

Ka Puuwai Waipahe.

---: NONA :---

Ka Umauma i Lalapa ia e ke Ahi o ka Wiwo Ole, a o ka Ui Kaili Puuwai Hoi.

 

MOKUNA. III

 

HE  HOALOHA  KUPAIANAHA.

 

            Mamuli o keia pane ana aku a ka opio, ua kaulana pololei aka la na maka o ka malahini maluna o ka helehelena o ka opio me he la, e noii ana oia i kekahi mea.  Ia wa ua pane akula oia: "He wahine anoe io aku la oia," me ka loli ano e ana ae o kona leo ame kona ano, aka, ua pane hou aku la no nae oia, "Pehea, aohe ou hopohopo i ka noho i keia wahi mehameha?"

            "Heaha auanei ka mea e makau ai?" wahi a ka opio.

            "Malia paha he iho mai no na Ilikini a hoea i keia wahi?"

            "Ae, he hele mai no aka, aole nae o lakou hana ino wale mai ia'u: a he noho oluolu loa au me lakou."

            "Pehea ka hoi kela mea ma ka muliwai ae nei i kela pule aku nei?" wahi a ka malahini.

            "Auwe! Pehea oe i maopopo ai i kela mea?" i ninau aku ai ka opio me ke ano hikilele.

            "Pehea auanei e nalo ai kela mea ano nui loa?" wahi a ka malihini.

            "Pehea oe i maopopo ai owau ua mea la?"

            Ua nana pololei aku la ka malihini ma na maka o ka opio me ka pane leo ole no kekahi mau sekona, a ia wa, ua pahola ae la he mino aka ma kona mau papalina, a ia wa, ua pane aku la oia:

            "Ina oe i lohe i ka wehewehe ana a Ada Winepala i ke kulana o ka opio nana oia i hoopakele, ke ano o kona leo, ka ooi o kona mau maka, ke ano o kona lauoho a me ka  maemae laahia o kona puuwai, ina la aole loa oe e ninau iki mai ana i kena mea ia'u."

            Pahola ae la ka ula olohelohe ma na papalina o ka opio a kulou iho la kona mau maka ilalo, oiai, na maeele kona puuwai no na olelo a ka malihini, aka u analohia koke ae la no nae ia ano e ana, a pane aku la:

            "Ma kela mea, ua hana wale no au i ka mea kupono a kekahi kanaka e hana ai no kona hoa kanaka, nolaila, aole o'u manao e hana ino mai ana na Ilikini ia'u, a ina no lakou e kue mai ana ia'u, aole loa o'u hopohopo no lakou."

            "Ke hopohopo nei au e kuu opio, he ano mama loa kena mau lima ou ina e hoea io mai ana he puulu nui o kela poe ili ulaula," wahi a ka malihini.

            "He oiaio paha ia, aka aole loa kuu mau lima i hoohoka iki mai ia'u mai ko'u mau la opio wale mai.  He oiaio, aole no o'u makemake ia ano hana, aka, aole loa ia mea he hopohopo iloko o ko'u umauma," wahi a ka opio me ka huwila ano e ana ae a kona mau onohimaka.

            "O ka paio ana me na enemi oia ano, eia ka mea kupono e hookuu aku ai iwaena o lakou," wahi a ka malihini me ke kukulu pono ana ae i kana pu raifela nui loihi a kaumaha ma kona alo.

            I kela wa no hoi, ua ike koke ae la na maka o Olando i kekahi manu nui e kau ana iluna o kekahi lala laau iluna lilo loa o ka wekiu o kekahi kumulaau paina loihi.  Huli ae la oia imua o ka malihini, a lalau aku la i ua pu raifela nui la mai ka lima mai o ka malihini, a iloko o ka wa pokole ua kaulona ae la oia i ua pu la ma kona poohiwi, a iloko o ke sekona ua kani nakolo ae la ka leo nui o ua iliohae la, a a haule walawala mai la ka manu mailuna mai a waiho ana ke kino make ma ke alo o ka opio.  Huli ae la ka opio a haawi aku la i ka pu a ka malihini me ka i ana aku.  "He pu maikai kau."

            Ua hiki ole i ka malihini ke pane koke mai i kela wa, oiai, ua piha loa ia kona naau me ke kahaha.

            "E ka opio maikai, ua ane hiki ole ia'u ke manaoio aku i ka'u mea e ike nei me ko'u mau maka ponoi.  He mea oiaio, he lehulehu wale na kanaka kino nunui a ikaika i hoao e ki ma keia pu, aka, ua hoohoka wale ia no lakou no ka ua mea he kaumaha, a o wau hokahi wale no ka mea hiki ke ki i keia pu me ka pololei, oiai ua hana maoli ia no keia pu ma ka'u kauoha ponoi, aka ke ike nei nae au ano he kaike opiopio papalina palupalu ka ka mea nana e hiki ke ku ma ko'u mau kapuai wawae.  Nolaila, e ae mau oe e kuu hoalauna opio e pahola aku i na hoomaikai kiekie loa maluna ou.  Ke ike nei hoi au ano, o oe io ka ka moi o keia ululaau, a ua like oe me na kanaka he kanalima.  Aole loa he hopohopo ana nou, oiai, ua hiki ia oe ke hele i ka loa a me ka laula o keia aina ma ka uahelehele, a aole loa he mea nana e pa'i i kou poo e ka opio maikai.  Aka, e kuu hoaloha opio, e makaala loa oe ma keia mua aku, oiai ke ike nei au he enemi ino loa kou."

            "He enemi anei kau e kamailio mai nei ia'u?" wahi a ka opio i ninau aku ai me ke ano kahaha.

            Ae, he oiaio ka'u e hai aku nei ia oe."

            "Aka, aole loa o'u hopohopo iki e hoohalua mai ana na poe ili ulaula ia'u."

            "He oiaio paha kela e kuu opio maikai, aole o ke kanaka ili ulaula wale no ka kakou e hopohopo ai, aka, aole anei he oi aku o ke ino a me ka maalea o na hana a kekahi poe ili keokeo i kekahi iho no o lakou?"

            "Aole o'u enemi hookahi ma keia ao, oiai aole loa au mea i hana ai e loaa iki ai he kuleana no kekahi kanaka uhane e huhu ai a enemi ai paha no'u, aole loa." wahi a ka opio.

            "Mai paulele loa oe e kuu opio maikai.  Aole au i hele wale mai ia nei nei me ke kumu ole, he kumu ano nui loa ko'u mea i hele mai nei, a aole no hoi au e haawi wale aku i ka'u mau olelo ao ia oe ina au i ike aohe he kumu oia mau olelo ao.  Nolaila, o ka'u nonoi wale no ia oe e lawe aku oe i keia mau olelo ao a'u, a e noho me ka makaala i na wa a pau."

            Ua hoomaopopo koke ka opio he oiaio na olelo a ka malihini, nolaila, ua kulou iho la ka opio ilalo me ka pane koke ole aku, a i ka hala ana o kekahi mau sekona pokole, ua ea ae la oia iluna a me ka leo kuoo, ua pane aku la oia:

            "Ina he oiaio e like me kau e olelo mai nei, alaila e oluolu oe e lilo i hoaloha oiaio nou mamuli o kou wehewehe ana mai ia'u i ke ano o keia mau hana lokoino, alaila, na'u hoi ia e hookaawale ae mai kela pohaku akeakea ae."

            "E kuu hoaloha, oiai he hoaloha oiaio oe no'u mai keia wa aku.  Aole e hiki ia'u ke whewehe aku i ke ano o kela pilikia, aka, no ka hoike ana aku nae i ka mea oiaio, ua hiki loa ia'u ke hai aku me ka moakaka loa, a oia keia:  I kuu ike ana mai nei ia oe, a me ka hakilo ana i kou mau helehelena a me kau mau hana oi kelakela, ua maopopo ia'u ka punawai nana oe i hua mai, a i kuu hoomaopopo ana iho nei i keia kihapai pua a me na hana noeau i hana ia, ua maopopo ia'u na lima palupalu nana i maiau me ka mailani, oiai he hookahi wale no mea ma keia ao nona ia mau lima maiau," la wa, ua hooki koke ae la ka malihini hahai holoholona i kana ka mailio ana, a ia wa, ua haliu ae la kona mau maka i na lani, a ka leo ku i ke anoano, ua puana ae la oia.

            "Auwe, e kuu Mariona Kaaka aloha.  He oiaio he poino maoli keia i loaa ia oe.  Ua auamo oe i na ehaeha a me na luuluu no na la he nui, aka aia nae he akua hoopoono ma ka lani nana e hooponopono i na mea a pau, a kau aku hoi i ka uku panai kupono maluna o ka poe enemi lokoino.  He wa no nou e kuu Moriana e hauoli ai.  Ke ike nei au i ka lima o ke akua ua waele ia ke alahele no kou lanakila."

 

Hoolaha  Kumau.

 

KA AYER SASEPARILA

[image]

Oia ka LAAU oi loa o ka maika no na mai i hookumu ia mai ke koko ino mai.  Ua oi loa ae hoi, no ka mea, o kona kahua i hookumuia ai o ka

Honodorusa  Saseparila  Oiaio.

            No ka mea, o ka LAU NAHELEHELE a me na mea a pau i maa i ka hoohuihui ia, oia na laau oi loa o ka maikai, a no ka mea hoi ua ike ia ka waiwai io ma ka lapaau ana i na MA'I o ke KOKO--ua oi ka

Ayer  Saseparila

ma na mea a pau e hooikaika a e kukulu hou ai i ke kino i hoonawaliwali ia e ka ma'i a me ka eha.

            Ua hoonoono ia ka ai, ua hoopau ia ka ma'i o ka waihona hoowali ai, ua hooikaika ia ke Ake a me ka Puu Hoowali ai, a hoohana maikai ia na lala a pau o ke kino.  Ua hookuke ia mai ke kino ae, ka laau make o ka ALAALA, ua hoola ia na EHA, na PUHA, na RUMATIKA, na MAIHEHE, na HUEHUE a me na ma'i ma ke poo kahe wale o ka hupe, a ma na wahi a pau ke hooia mai nei na Kauka alakai i ka maikai o keia laau.

            Ke hoola nei la hai, a e hoola nohoi ia oe.

            No ke KUNU a me ke ANU o ka

Ayer Cherry Pectoral

ka laau lapaau alakai o na ohana.

            No ka NALULU, ka LEPOPAA ka LENA a me kekahi mau mea inoino e ae o ka opu, e lawe i ka

AYER  HUAALE  CATHARTIC

E makemakenui ia nei e ko ke ao puni.

            Hoomakaukauia e Kauka J. C. AYER & Co., Lowell, Masekuseta.

 

HOLLISTER & CO.

Na Agena ma ka Paeaina Hawaii

23

 

KAKELA

ME

KUKE

 

KA - HALEKUAI - NU@

---O  NA---

WAIWAI  LIKE  OLE

 

NA  MEA

HANA  KAMANA  A  PAU

Na lako pili hao kukula hale.

   Na kepa

      Na lei ilio,

         Na Kaulahao iho,

            Na Pahi,

               Na Upa.

                  Na kope hulu.

                     Na Pulupulu.

PALAU  LIO

                        Na mea mah@

                               Na au h@

                           Na au k@

                        Na kua bipi.

                     Na lei bipi.

               Na kaulahao bipi.

            Na uwea pa,

         Na kaa palala,

      Na mea piula.

   Na ipuhao.

Makau me Aho Lawaia

Na Hiwai.

   Na kaula.

      Na hulu pena.

         Na pulumi,

            Na pena me ka a@,

               Na kopa,

                  Na aila mahu,

                     Na pakeke.

      Na pakeke hao,

         Nakupu hao,

            Na panda,

               Na kukaepele,

                  Na uwiki, a me

                     Na ipukukui.

 

            Mikini  Humuhumu  Kaulana

A  Wilcox  &  Gibbs,  Hookahi  Lopi.

Ka Reminton, Elua Lopi.

            A me na okana he nui loa, o kela ano a me keia ano.

Kakela  me  Kuke

2396-q