Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 37, 16 September 1893 — Page 4

Page PDF (2.04 MB)

This text was transcribed by:  Chris Soares
This work is dedicated to:  Mom

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA NUPEPA KUOKOA

@@

Ko Hawaii Paeaina i Huiia

No Ka Makahiki $2 00

No Eono Mahina 1 00

Kuike Ka Rula

HOOPUKAIA E KA HAWAIIAN GAZETTE CO.

H. M. WHITNEY, Luna Nui.

J. U. KAWAINUI, Luna Hooponopono

No Honolulu, Oahu, Lakou a pau.

POANONO, SEPATEMABA 16, 1893.

 

AULD LANG SYNE.

 

1.  Poina anei ka hoa o'u,

       A nalo loa no?

       Poina anei ka hoa o'u

       Nala i hala'e nei.

Cho: -- E hoomanao na la a pau,

              I launa aloha pu.

              E lalulima aloha no

              Ka hoa aloha o'u.

2.    Ua holoholo i o ianei,

       Ua pii na pali e,

       A ma na puu ua ako ae

       Na pua nani no.

3.  Ua holo ma na kahawai,

       Ua lelea no;

       A kau ka la a wela mai,

       Ua huli a hoi hou.

4.  Mahope nae, kaawale nae,

       Aole ike hou;

       Ua holo ma na aina e,

       Poina ole nae.

5.    O mai kou lima, eia kou--

       Maanei e lulu;

       E inu a hoomanao

       Na la, i hala'e nei.

6.  Ua mau a mau ke aloha o'u

       Aole pio ae;

       Ua hoomanao na la a pau

       I launa aloha no.

Cho: --  E hoomanao na ia a pau,

              I launa aloha pu.

              E lululima aloha no

              Ka hoa aloha o'u.

 

KULA SABATI.

 

       111.  12. Sepatemaba 17.  Ka manao k@@o kupono, Roma 14:12-23.

       NOLAILA HOI, @ hoike au no keia mea keia mea o kakou a pau nona iho i ke Ak@@.

       13 No ia hoi, mai aoho kakou a hoahewa hou aku i kekahi i kekahi; aka, e manao oukou me neia, aole e waiho i ka mea e hina ai, aole hoi i ka mea @ hihia ai imua o ka hoa@@na@.

       14 Ua ike au, a @a hoomaopopo ia au e ka Haku, e Iesu, nohe mea i haumia wale iho; aka, ina mauao kekahi ua haumia kekahi mea, he haumia no ia nona.

       15 Ina ua ehaeha kou hoahanau, no ka ai, aole ma ke aloha kou hele ana; mai hoopoino aku oe me kau ai, i ka mea nona i make ai o Kristo.

       16 No ia mea, o ao oukou o olelo ino ia ko oukou pono.

       17 No ka mea, aole ka ai a me ka mea ina ko nupuni o ke Akua; aka, o ka pono a me ke kuik@@i a me ka olioli i ka Uhane Hemolele.

       18 No ka mea, o ka mea i malama ia Kristo ma ia mau mea, ua oluolu ke Akua iaia, a ua pono hoi ia i kanaka.

       19 No ia hoi, e ha@ai kakou i ua mea e k@ikahi ai, a me na mea e hooku paa ai kekahi i kekahi.

       20 Mai hoohiolo oe i ka hana a ke Akua no ka ai.  He maemae ua mea ai a pau.  Aka, he mea ia @ ino ai ke kanaka k@ai oia me ka hoohihia aku.

       21 He mea pono e ai ole i ka io, a @ inu ole i ka wai@a, aole hoi o hana i ka mea e hina ai kou hoahanao, a e hihia ai, a e nawaliwali ai.

       22 He manaoio no kou.  E malama oe ia iloko ou iho imua o ke Akua.  Pomaikai ke kanaka i hoahewa ole iaia iho ma ka mea ana i no aku ai.

       23 O ka mea kaualua, e hoahewa ia oia ke ai ia, no ka mea, aole ma ka mauaoio ia.  A o na mea a pau aole ma ka manaoio he hewa ia.

       Manao Nui.  E pono ke manao mau i ka pono o hai.

       Pauku Gula.  Roma 14:21.  He mea pono e ai ole i ka io, a e ino ole i ka waina, aole hoi e hana i ka mea e hina ai kou hoahauau, a e hihia ai, a e nawaliwai ai.

Olelo Hoakaka.

       I ka wa a Paulo i noho ai ma Korineto, M. H. 58, ua kakau leta oia i ko Roma, Oihana 20:3, 1 Korineto 16:6, mamua o kona pii ana iluna i Ierusalema.  Ua nui na hana e hoopaapaa ai ka poe manaoio i na la mamua l@a o ka ekalesia, ina paha o pono lakou a pono ole paha.  E pono ke ai i ka io o na mohai o ka poe hoomauakii, a kuai ia aku ma ka makeke?  E pono anei ke malama i ke Sabati Iudaio a me ka Sabati Karistiano no ho@?  E pono ke ai pu ka poe manaoio me ka poe hoomana kii?  E pono ke malama ia na kanawai Iudaio e ko na aina e?  Ma keia haawina baibala, ua hoike ia na manao kupono e hookele i ko kakou ano hana.

       12 Hoike--Mataio 12:36,37.  13 Hoahewa--aole pe@a, aka nae, pale aku i ua mea okupe ai o hai.  14 Manao--i ke ano o ka manao, ua pili ke ano o ka hana, he hewa paha he pono paha.  15  Ehaeha--a kue oe i na manao aloha.  Make--i mea e pau ai ka poino o ka mea hewa.  Hoole anei oe i wahi ehaeha?  17  Ai--aole na hana hoomeamea, na hana i kauoha ia e waiwai ai ka uhane.  20  Hoohiolo--oia no ka poino nui, oiai o kekahi pauku io, he mea liilli loa ia.  21  Ai ole--o ka aua ana ia kakou iho, oia no ko kakou a@o hana waiwai loa, kupono loa.  22 Malama--nou iho, mai koi oe ia hai e manao like me kou manao.  23 Hewa--ina paha ma ke ano kanalua e pili ana i ka pono a me ka pono ole no kakou e hooholo loa i keia hana.

He Mau Niele.

       I.  Ka manao lokomikai, 12-15.  Owai ka mea hookolokolo i na kanaka a pau?  Ina o ke Akua wale no ka mea hookolokolo, owai ka mea hookahi nona ka mana e hoa, hewa ai?  Heaha ke ano kupono o na mea manaoio, ka heahewa wale ana kekahi i kekahi, ka hoomaemae ana kekahi i kekahi?  Heaha ko Paulo manao moakaka?  Heaha ke ano o kana olelo, p @?  Heaha ka manao kupono ma ke ano he mea alakai no kakou no hoi?  Heaha ke kumo no keia olelo ao?  Pehea e pili ana keia manao i ko kakou inu ana i na wai ona, hula lealea ana, paani ana ma ke Sabati, a pela aku?  E pono anei ke hana i kekahi hana a kakou e manao ai he hewa ia?  He hana aloha anei ka hooehaeha wale ana ia hai?  He mau hana hewa anei moakaka loa ko lakou ano hewa?  A moakaka ole paha ke ano maoli?  Heaha ka hana mua o kela a me keia mea manaoio nona iho?  A moakaka ke ano hana, i ka mea noonoo pono, alaila, ua kupono anei ka noonoo ana i ke ano pili o ua hana la i ka manao o hai?  Ua kaupalena aku anei ka manao aloha i hana kupono mamuli o ka noonoo pono?

       II.  Ka manao e hoapono ia ai, 16-19.  Heaha ke aupuni o ke Akua?  Ua pili anei keia i ko kakou mau manao?  Ua pili anei na kanawai aupuni o keia aina i ke ano o na  manao, i ke ano o na hana?  Heaha ke ano io o ke kulana haipule, kekahi mau hana mawaho, ke ano o na manao maloko?  Pehea e pili ai keia i ka hoole waiona?  He hana ino maoli anei ka inu waiona, a i ole paha ua pili anei ke ano ino i ke ano o ka manao o ka mea inu?  He hewa anei ka uhai Sabati?  He hewa anei ka holokaa ana ia Ewa ma ka la Sabati?  He hewa anei ka hao wale ana i na waiwai o hai?  He hewa anei ka hookaa ole ana i ka auhau aupuni mamul@ o ke ano nui o na waiwai lewa?

       III.  Ka manao e aua mau ai, 20-23.  Pehea e hiki ana i kekahi ke hoohiolo i ka hana a ke Akua no ka ai?  Heaha ka hana nui a ke Akua, ka hana kumu ana i ke kanaka mua, ka hoola ana i ke kanaka hewa?  Heaha ka rula kupono ina paha ua hoohihia na hana kupono kekahi i kekahi?  E pono anei ke hoohaahaa i ke ano uhane malalo o ke ano kino?  E pono anei ke hoolilo aku i wahi pomaikai kino no kekahi pono uhane?  Heaha ke mea oi, ka hooluolu ana ia kakou iho, ke kokua ana i kekahi mea nele?  Ua kupono anei ka hookeai ana pakolu i kela a me keia pule?  Ua kupono anei ka hoohiki ana i ka hoolewaioua?  Heaha kekahi mau kumu ku pono i keia mau la no ka hoole loa ana i na waiona?  Ua noho kauwa anei oe ma ka hoohiki ana pela?  Ua hoopau anei oe i kou ano kuokoa ma ka inu ole ana i na waiona?  Ua kupono anei ke hoole oe i ka pepa piliwaiwai?  Pehea ka nau ana ka puhi ana i ka paka?  Ua kupono anei no ka poe hoahana ke hele i ka hale keaka?  E pono anei ke paipai i kekahi kanaka ke hana kue i kona manaoio e pili ana i ka pono?  Ina paha e hoomahui ana kekahi hoaloha ia oe ma kekahi hana, aka nae he hewa nona, e pono ia oe ka hooki i kou hana no ka pono ona la?

Manao Pili.

       1  Ua hewa maoli anei na hana, a i ole paha ua pili ke ano lawehala i ka manao o ka mea hana?

       2  E pono anei ke hana kakou i kekahi hana pono i kela manawa keia manawa?

       3  Ua kupono anei ka aua ana ia kakou iho no ke pono o hai?

       4  E pono ke inu waina ina paha aole ona oe?

       5  Hiki anei i na mea ona mau ke hoopau koke i ko lakou ano ona?

 

NA LETA

 

       Ao@@ o makou makemake e lawe i ke koikoi o na hala no na manao i hoopuka ia malalo o keia poo @ ko makou poe mea kakau.  @

 

Aloha Wale ka Ike Ole i ka La i ka Mea Pumehana.

 

       Ko hoomanao ae nei makou i ka huakai hoolewa a ka Holomua i hoonohonoho mai ai i na hapai pahu no ka make loa o ka hoohuiaina, e hoopahenehene mai ana i na Iosepa o Hana.

       I keia mau la ke ailiili mai nei ka han@ paupauaho no ka hora hope loa ma keia ao, eia ka, no ua nupepa waha-a la no ia huakai hoolewa nei ana i hoonohonoho mai ai.

       Aole makou e kala i ike ai i keia mau hana, oiai e kakaola ana no ke kanaka i ka wa e ulu nui ai ke kino hana e mai no i na hana i kuluma mau i ka wa kahiko me ka manao e ka aku ana ia hal, eia ka e ka iho ana noi ke kino, a waiho paha auanei la i kaea ka iwi o kamahele.

       I hewa no ka honua i ka lele mua he hope ka ke Akua, ua ao mua aku makou e akahele ka olelo, no ka mea, e hele ana no ia a kahi e hoi hou mai ai, pela no ka makou e ike nei i ka hopena o ka hana a keia mau nupepa.

 

He Ukana ka Ka Leo Aohe Nae he Hiki.

 

       Ahiku anei mahina a Ka Leo i hapai ai i kana ukana he Moi aohe wahi a neeu ae, eia ka mea e ike ia aku nei ua haule ua ukana nei ana ilalo o ka lua meki a ke kahea nei i ka Holomua a me ka Lei Momi e kokua e kokua lele kohana mai nei hoi laua aohe wahi kapa i ka ili, eia nui la ilalo o ke meki kahi i nonoke nui ai i ka hapai ua hele a pehu na maka keke na niho aohe no he neeu ae, ke kahea nui mai nei me ka leo nui malalo mai o ka lua.

       E ka lahui aloha eia keia ukana a makou e hapai nei, e huki like mai hoi kakou a hapai like, he poe hapa haole a hapa pukiki ka huakai mua i ike ia aku me ka makaukau, o na palaka a me na kaula ku aku i lalo, aohe nae i hoopaa mua ia i kekahi piko o ke kaula iluna, oia kuku wale iho no i lalo e hoolehelehe kii ai lohe h@u ia aku ana ka leo o ka luna hana ka ona o Ka Leo e kala ana e o ka oukou hoi e na wahi kanaka Hawaii o ka pula eia mai kuu halepule Poaono ua noa @o oukou, nani hoi ka hiki ole o nei ukana, eia na pule ke makawalu nei e hookauwa ana i ke keiki alii o ka malu e kokua mai i @a poe kumakahi nei no ka lakou hana kohu ole a lapuwale o ka pule hoi ka lakou nei o ka haikaika mai hoi ka lakou la i lalo o ka lua meki, mikanele, mik auele, mikanele, na Iosepa na Iosepa ea o ka olelo a ka poe kahiko i mana no ka pule i ka la o ke ola, aka, e like me keia ke akaaka loa, ua ike aku no ua enaena ka imu hoohoa aku no.

       Eia kou kumkanawai, ke kakau nei au i kuu inoa i ka lotari, opiuma na hewa ana i hoohiki mai ai imua o na wahine haipule naauao o ka ekalesia haole aole oia e kokua, a heaha ka hopena i ike ia i ka Poalima i hala i ke keiki alii Dole i kau aku ai iluna o ke Kinau a lewa mai ka uapo aku ua hapai ae la na leo o na pu kunihai o ka mokukaua Botesona i na keiki alii Dole nei iluna o na eheu o ka hanohano e hai mai ana o ka ukana a Ka Leo ma aole e hiki, he mau minute o ke eehia no ka hanohano i papahi ia aku i ka Peresidena Dole, ike ia aku la kekahi o ka poe hali ukana e noho ana i lalo o ka lepo e uwe ana me na waimaka helelei a pu ana ae la i keia mau huaolelo ua pau ka manaolana no ka hoi ae o ka Moi.  MAKAIKIU.

 

Haule ka Wanana a na Nupepa Anee Alii.

 

 

       Eia no ia makou na nupepa anee alii o kela mau la aku nei, aia maloko oia mau nupepa e hoike ana imua o ka lahui a keia pule oia ka Poaono ke ku ole mai ka mokuahi i keia Poakolu, e hiki mai ai na lono oiaio no ka hoihoi hou ia ae o ka Moiwahine ma ka noho alii.

       I kr ku ana mai nei o ka Australia i ke kakahiaka Poakolu nei, aole he lono no ka hoihoi hou ia ae o ka Moi.

       Ua puni maoli no na kanaka i keia mau nupepa e hoopunipuni mau ia nei, a ua hei maoli no lakou i ka upena a ke diabolo, elike me ka i-a i hei i ka upena a paa i ka haaliali, a paa loa i ke kumu pihapiha a aohe wahi e hemo ai.

       Ke kukala leo nui nei ua mau nupepa nei ua make loa ka hoohuiaina, he moeuhane palaualelo ka keia mau nupepa e alapahi nei.

       Aole loa makou e kala i hoole mua aku ai, aole e loaa he alanui a he meheu hoi he loaa ai he wahi moali e hiki hou ai ka Moi ma ka nohoalii, ke hiki hou oia ilaila, e huli ka punana o ke kolea a loaa, alaila, lihi launa aku ilaila.

       Ua maopopo i ka poe naauao ke kulana o ke aupuni i keia wa, a me ke kulana o ke aupuni Moi i kipaku ia, koe wale no ka poe i noho ia e ka manao huahua a me ka lili i na mikanele.

       E nana ae e ka lehulehu o ke kulanakauhale nei i ko oukou hoopahulu mau ia e keia mau nupepa, a na oukou e kaupaona i ka mea oiaio a me ka mea alapahi.

 

Na ka mea Hala ole e Pehi Mua i ka Pohaku.

 

       Ma ka Ka Leo o ka Poakolu nei hoahewa loa ana i na hana a Timoteo, Ezera a me Wise a ua komo pu iloko oia manao na olelo hoopunipuni no ka olelo o kekahi poe kahunapule aole e pono e pule i ka Moiwahine.

       Mahalo nui makou i na manao o ke kahunapule oiaio o ka hoemana Poaono, i ka makaukau o ka waha i ke kamailio i ko hai kee a i kona iho no aole nae he ike iho i ke kaola nui iloko o kona maka iho.

       He hana kupono anei na ke kanaka e kaena nei i kona haipule oiaio, ke komo ana iloko o ka pa o kekahi poe e alualu hele ai e pepehi i ka me nona ponoi ka pa me kona kuleana ole?

       He hana @ilahila ole loa kela i ku ole i ke ano haipula oiaio, ka holo wale aole he papale a he paleili wale no olalo, me ka manao ino maopoopo loa o ka pepehe kanaka e hoeha i ka mea no@a ka pa.

       Aole i papa ia ma ka baibala ka huli ana o ke kahunapule i ka waiwai, a hoolako oia uona iho a kokua i na hana i pili i ko ke Akua makemake, koe wale no ka hoolilo ana i ka waiwai i akua nona, oia ka manao o na pauku a ka Ka Leo i kuhikuhi mai nei.

       Ke hoahewa loa nei ka Ka Leo no na hana ino a na kahunapule i hana ai.

       Heaha la ia mau hana ino a na kahunapule i hana ai a makou e haohao ne?

       O ke kahu o Kawaiahao a me Kaumakapili, aia iluna olaila ke kalele nui ana o na manao o Ka Leo.  Heaha la ka laua i hana ai iloko o keia wa?  Aole he leo i lohe ia mai ko laua waha mai a Ka Leo e haikaika mau nei i na kahunapule.

       O na kahunapule ana e hoino mau nei, ke kokua nei lakou he mau kaikamahine lehulehu iloko o na kula hanai.  Auhea hoi ka ke kahunapule o ka Hoomana Poaono kokua no na kaikamahine makua ole.

       Auhea ke aloha aina oiaio, auhea ke al oha lahui e pai nei i ke aloha i ka lahui.  Aole ma ka olelo wale no e akaka ai ke aloha lahui, aka, ma ka hana, aole e ike ia ke ano o ka laau ma ka lau wale no, aka ma ka hua kekahi.  O na kahunapule ana e hoino mau nei, aole o lakou kukala ma ke akea, no ko lakou aloha i ka lahui elike me Ka Leo, aka, ke hana nei lakou ma ka hoonaauao ana i keia lahui mailoko ae o ko lakou waihona ponoi.

       A o ka hoino hala ole o Ka Leo ina kahunapule keonimana ma ka lakou hana, he hana hilahila ole ia o ka lakou hana ponoi no ia.

       No ka paulele kapekepeke i ke Akua oia ke kumu i hoohuakeo ai o kekahi poe a haalele i na hana pono, o ka opala ke puehu i ka makani a koe iho no ka palaoa io.  Nolaila, he mea pono e noonoo pono.  Na ka mea hala ole e pehi mua i ka pohaku.

 

Hu no Hoi ka Aka

 

       He hu ka aka i na keiki a lunakanawai kiekie Alapaki Kauka (Judd), i holo aku nei no no ke kulanui o Yale (Iale) ma Konekikuka, Amerika.

       Ma kekahi la o kela mahina aku nei, ia laua e paina ana ma kekahi haleaina o ke kulanakauhale o Kikako, e noho koke mai ana kekahi haole mahiai mai ka mokuaina mai o Indiana, kahi o ka Peresidena mua iho nei o Amerika. o Gen. B. H. Harrison.

       No ka ike o na keiki o Hawaii i ka hakapono mai o na maka o ke kanaka mahiai, nolaila, ua hoopahaohao aku la ua mau eueu nei o ka Pakipika i ke kanaka o waena konu o Amerika ma ka puana ana ae i na huaolelo aloha ma ka olelo Hawaii, ueenee loa mai la ke keonimana malihini, a pane mai la:  "Mai ka mokuaina hea mai olua?"

       Aole maua mai kekahi mokuaina mai o Amerika @@i, aka, mai ka mokuaina o Hawaii mai maua, kahi a Amerika nei e lia aku nei e hui mai," pela ka pane hoomakeaka a na opio o Hawaii.  Owaka pono loa ae na onohi ike o ke kanaka mahiai, a oiai he hupo haalele loa oia no na mea e pili ana ia Hawaii nei, a ua manao oia he kupoo loa o Kilauea Home o Pele i wahi nana e kanu ai i mala huika, kulina, a pela aku, ua owaka hou mai la kona alelo:  "A he komo no oukou i kena ano lole ma Hawaii?

       Ua kahiko ae na keiki Hawaii a paihi me na lole i hana noeu ia e ke kela Roth o Honolulu.  "O ke ano lole wale no keia o na kanaka ma Hawaii," i kukai hou aku ai na opio.

       "A he ai no oukou i kena ano mea ai malaila?  He mau uala kahiki a ipo haole anei no malaila?"

       Ua pane aku la na keiki he oi loa ka maikai o na uala a he pakela loa hoi ka ono o na ipu i kanu ia ma Hawaii.  No keia mau pane, ua hoomanao iho na opio ua piha hauoli loa kela keonimaua no Hawaii nei, aka i ko laua wa i olelo aku ai e hele ana laua e kono i ke kula nui o Yale ma Amerika, ua lilo ka laua mau olelo a pau he apuhi wale no imua o ko laua hoa kukai olelo.

       Aole i manaolana ka malihini ua loaa ka ike kiekie ma Punahou e hiki ke hele pololei a komo i kekahhi o na kula kiekie loa o Amerika, oiai he nui loa na kula ma kona aina aole e hiki na haumana ke komo i Yale ke ole e hoomakaukau mua ia ma kekahi mau kula kiekie e ai.  Ua manao loa ka malihini he Amerika paha kekahi o laua, aka, o kekahi aole oia i manao he Amerika, oiai he ano Sepania kona hiohiona.

 

HE MOOLELO

Hooniua Puuwai

No

OLANDO KAAHA

Ka Opio Noho Waonahele

KA HIAPAIOLE O KA PU RAIFERA.

Ka Puuwai Waipahe.

NONA

Ka Umauma i Lalapa ia e ke Ahi o ka Wiwo Ole, a o a Ui Kaili Puuwai Hoi.

MOKUNA. III

HE HOALOHA KUPAIANAHA.

 

       "Pehea keia?  Ua ike no anei oe i ko'u makuahine?  Ua maopopo anei oe, ua  pakaha wale ia ka pono o ko'u mama aloha, e hoike mai ia'u e ka malihini maikai?"  Wahi a ka opio me ka puiwa a me ke kahaha nui o kona naau.

       "Mai ninau hou  mai ia'u e kuu opio  maikai.  Mai ninau mai ia'u i keia wa.  He wa ma keia mua aku alaila, e ike ana oe i na mea a pau.  He oiaio ka'u i olelo ae nei.  Nolaila, e ae mai oe aole loa oe e niele iki hou mai a hiki no i ko'u wa e hoakaka pono aku ai ia oe i na mea a pau; a ia wa hoi oe e ike ai me kou mau maka ponoi."

       "Eia wale no ka'u noi ia oe, mai keia hora aku, e lilo oe i hoaloha oiaio no'u," wahi a ka malihini me ka puili pu ana i na lima o ka opio.  Ia wa, ua hoomau hou aku la ua kanaka la, me ka nana ana aku ma ka helehelna o ka opio me na maka i piha i ke aloha:

       "E kuu opio maikai, he hookahi a'u mea i koe e hoike aku ai ia oe, a oia keia:  He makemake au e nana hou aku maluna o na helehelena nohea o Moriana mamua o ko'u haalele ana iho ia oe no keia wa."

       No hookahi minute ko Olando ku nana ana aku me ka piha hahaohao maluna o keia kanaka ano e, oiai o keia ke kanaka mua loa i hele mai me ke ano hoomaopopo no kona luaui makuahine; nolaila, i ka hala ana o hookahi minute ua pane aku la ka opio:

       "Aia no ko'u makuahine maloko o kona wahi keena, a ina oe e ukali mai ana mahope o'u e ike ana oe iaia."

       "Alia, he manao no anei kou e hiki ana i kekahi mea i kamaaina mua ia'u iloko o na makahiki loihi i hala ke hoomaopopo mai ia'u i keia?"  Wahi a ke kanaka malihini i ninau aku ai i ka opio oiai ka opio i hoomaka ae ai e alakai aku i ua malihini la.

       "Ma ko'u manao, aole loa e hiki ana i kekahi mea ke hoomaopopo ia oe, oiai ke ike nei au ua hoomaopopo ia poe ia oe i kou wa ma ke ano he keonimana me na aahu nani, aka iloko a keia wa, he kanaka hahai holoholona oe e like me a'u nei, nolaila, mai hopohope oe," wahi a ka opio me kona mau onohi maka e noii ana ma ka helehelena o ka malihini no ka haneri paha o na manawa.

       "Ina pela, e haele aku kaua, aka, e hoomanao nae oe e kuu Olando maikai i kipa wale mai nei no au e inu wai, a e loaa hoi ona wahi io dia me ona wahi apana palaoa."

       Ua maopopo koke i ka opio ka manao o kana malihini, a nolaila me ka pane leo hou ole ua alakai pololei aku la oia i kana malihini ano e no ka hale a ua lawe pololei aku la oia a imua o kona makuahine:  No kekahi mau sekona, ua kaulona pololei aku la na maka o kela kanaka kino ikaika maluna o na helehelena ui waipahe o Moriana Kaaka, aka i ka wa nae i huli mai ai o na onohi maka mohaha poniponi o Moriana a halawai me na maka o ua kanaka la, ua huli koke ae la oia a nana aku la ma kahi e, no ka huna ana i na kuluwaimaka e haale iho ana ma kona mau lihilihi.  No kekahi mau sekona pokole, ua nalo ae la ia manao uluku ino, huli hou mai la ua kanaka la a nana hou iho la maluna o ka wahine noho mekameha, a ia wa hoi oia i noho iho ai maluna o ka noho a Olando i panee mai ai nona, a lawe koke mai la hoi ka opio he kiaha wai no ka malihini.

       Ia Karona (oia hoi ka inoa o ke kanaka malihini) e inu wai ana, akahi no o Moriana a ano hoomaopopo mai he malihini ka ko ka hale, a mahope iho o kona kaulona ana ma na helehelena o ka malihini no aneane he minute holookoa, ia wa ua pahola ae la ka nanaina malamalama auo mohaha ma kona mau helehelena, a ma ia wa ua ku ae la oia a hele pololei aku la ma kahi a ke kanaka malihini e noho ana, a me ke ano kuihe ole ua hoopa aku la kona lima akau ma ka lae o ka malihini, a iloko  o kela wa e hooikaika ana ke kanaka kino nui ikaika e uumi iho i na manao hakukoi e huahuai ae ana ma kona umauma.  I ka hala ana o kekahi mau minute akahi no a hiki iaia ke nana pololei aku ma na maka noii o ka wahine noonoo olalau.

       "He malihini anei oe?"  i ninau aku ai o Moriana Kaaka me ua helehelena kuoo.

       "Ae, he malihini au ma keia wahi," i pane aku ai ka malihini.

       "Ina pela, ua hiki paha ia oe, ke oluolu ia nae, e hoike mai ia'u i kekahi mea e pili ana no ka'u kane, oiai aole au i maopopo i kona wahi i hele ai.  Ua hele oia me ka hooia mai no nae ia'u e hoi hou mai ana no oia, aka eia au ke kakali nei nona aole nae ona hoi iki mai."

       Ua like kela mau huaolelo me he pahi la e mahelehele ana iu ka puuwai o Karona, ke kauaka malihini, aka ua hooikaika ae la no nae oia e pane aku i ole ai e pahaohao o Moriana.

       "Owai kona inoa e ka lede maikai?"

       "Kona inoa!   Auwe!  Aole ona inoa, oiai i kona wa i haalele mai ai ia'u a haule hoi kona hanohano, ua nele oia i ka inoa!  Ea, he keu maoli no a ke ino o ka poe nana oia i hoowalewale.  Heaha no la hoi kona mea i haalele mai ai ia'u!

       Eia nae, ua hai mai no oia ia'u e hoi hou mai ana no oia, nolaila, e kakali no au nona.  Alaila, aole loa oe i ike iki iaia ma kahi wahi?"  wahi a Moriana.

       Mamuli o ka piha aloha a me ka piha paulele o keia wahine no kana kane, ua hiki ole ia Karona ke aua iho i kona mau waimaka, nolaila ua hiolo ino kona mau waimaka makona mau papalina, a ia wa ua hoolo ae la oia:

       "Heaha la ke koikoi o ka hana i hana ia o kou kau ana mai e ke Akua i keia hoopai koikoi loa?"

       "O oe ka kekahi e uwe nei e ka malinini maikai--i kaumaha paha oe i ka loaa pono ole ia oe o kahi o ka' kane i auwana ai?  Me he la nae i ko'u noomaopopo aku ua ike no oe i ka'u kane, a no ia kumu i ehaeha ai kou naau."

       "Aole au i ike, aka e noho oe e ka madame maikai me ka manaolana, a he wa no a ke Akua e hoihoi nou mai ai i kau kane a me kou noho'na hauoli.  E lawe oe a hoomanao i keia olelo a'u.

       Ia wa ua ku ae la o Moriana ilua a hoi hou aku la a noho ma kona noho ma kahi kokoke i ka ipuka-aniani.  Ua noho iho la oia me ka pane leo hou ole, aka ua hiki loa nae ke hoomaopopo ia aku ua oluolu maikai kona manao, oiai e mino-aka mau ana kona mau papalina.  Malia paha no na hoomanao hou ae i kana kane, a i ole, no na olelo hoolana paha a ka malihini.

       I ka ike ana o Karona ua noho malie maikai o Moriana, ua ku ae la oia a lalau aku la i kana pu raifela, me ka peahi ana aku ia Olando, ua oili aku la laua iwaho.  I ko laua hoea ana iwaena o ke kihapai pua ua huli ae la oia a pane aku la i ka opio:

       "E kuu makamaka opio.  He mau makahiki he lehulehu i hala ae nei akahi no a hoopulu hou ia ko'u mau lihilihi maka e na waimaka.  Aka, owai la iloko o na tausani e iki ana ke ana iho i ka hiolo makawalu ana a kona mau waimaka ke ike oia a lohe hoi i na mamala olelo a kou makuahine.  E ka opio maikai, ua loaa ia oe he momi makamae loa iwaeua o na makuahine.  He mea oiaio hoi na ke Akua kiekie loa i hoopouluhi i kona mau noonoo, a oia hookahi wale no ka mea nana e hoihoi hou mai, nolaila, e haalele ana au ia oe a e hele au ma ko'u alahele."

       "Pela iki iho.  Mahea aku oe e hele ai?"  wahi a ka opio i hookaulua hou aku ai i ka malihini.

       "E hele ana au no Jamestown."

       "E hele wawae aku ana no oe?"

       "Ae."

       "Owau no hoi kekahi e hele aku ana no ia wahi maluna o kuu wahi waapa, oiai e lawe ili aku ana au i kekahi o na hale kalepa waiwai, nolaila a hiki loa ia oe ke holo pu me a'u maluna o kuu wahi waapa a hiki i kou wahi e manao nei e hele, e ka lana nae o kuu manao e halawai hou no kaua ma keia mua aku," wahi a ka opio.  Aole i pau.

 

Hoolaha Kumau.

KAAYER SASEPARILA

 

Oia ka LAAU oi loa o ka maikai, no na mai i hookumu ia mai k@ koko ino mai.  Ua oi loa ae hoi, @@ ka mea, o kona kahua i hookumai@ ai o ka

Honodorusa Saseparila Oiaio.

No ka mea, o ka LAU NA HELEHELE a me na mea a pau i maa i ka ho@huihui ia, oia na laau oi loa o ka maikai, a @@ ka mea hoi ua ike ia ka waiwai @@ ma ka lapaau ana i na MA@ @@@ KOKO--ua oi ka

Ayer Saseparila

ma na mea a pau hooikaik@ kukulu hou ai i ke kino i h@ liwali ia e ka mai'i a me ka eha.

       Ua hoonoono ia ka ai, ua @ ia ka ma'i o ka waihona hoowa@ ua hoikaika ia ke Ak@ a me k@ Puu Hoowali ai, a hoohana maik@ ia na lala a pau o ke kino.  Ua h@ kuke ia mai ke kino a@, ka laau make o ka ALAALA, ua hoola@ na EHA, na PUHA, na RUMTIKA, na MAIHEHE, na HUEHUE, a me na ma'i ma ke p@@ ka@@ wale o ka hupe, a ma na wahi a pau ke hooia mai nei na Kauka alakai ka maikai o keia laau.

       Ke hoola nei ia h@i, a e hoola@ hoi ia oe.

       No Ke KUNE a me ke ANU @k@

Ayer Cherry Pectoral

ka laau lapaau alakai o na ohana.

       No ka NALULU, ka LEPOPAA ka LENA a me kekahi mau m@@ inoino e ae o ka opu, e lawe i ka

AYER HUAALE CATHARTIC

E makemakenui ia nei @ k@ kea@ puni.

       Hoomakaukauia e Kauka J. AYER & Co., Lowell, Masekuseta.

HOLLISTER & CO.

Na Age@@ @:

KAKELA ME KUKE

KA - HALEKUAI - NU@

WAIWAI LIKE OLE

NA MEA

HANA KAMANA A PAU

Na lako pili hao kukal@ @ale.

Na kepa,

Na lei ilio,

Na kaul@h@o @h@,

Na Pahi,

Na Upa.

Na kep@ @

Na P@

PALAU LIO

Na mea @

Na a@

Na au k @.

Na k@a bip@

Na lei bipi.

Na kaulahao bipi.

Na uwea pa.

Na kaa palala.

Na mea piula,

Na ip@hao.

Makau me Aho Lawaia

N@ @@wai

Na ka@ia,

Na hula pe@a,

Na pulumi,

Na pena, me ka aila

Na kopa,

Na aila ma@@

Na pak@e@@

Na pakek@ hao,

Na kapu hao,

Na pauda,

Na kuk@epele,

Na uwiki, a me

Na ipukukui.

Mikini Humuhumu Kaulana

Wilcox, & Gibbs Hookahi Lopi.

Ka Remington, Elna Lopi

A me na uka@a he nui loa, o kela ano a me keia ano.

Kakela me Kuke

2996-q