Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 39, 30 September 1893 — NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NU HOU HAWAII.

0 ka luna nui mua iho nei o ka mahiko o Waimanalo, ua iil 0 aku ia i lana nui no ka mahiko o Hana. Ike ahiahi Poakahi aku nel, ua luuhikihiki aku ka mokuahi HaWiiii ia 120,000 mau kapuai papa r.o ke panalaau o Molokai. Ua hoopai ia ke kapena o ka mokunhl Warrimoo ma Victoria, he 5100, ma ka hoopii a na luna dute ratiiaila no ke kue i na kanawai viute, ma ia huakai aku nei. L"a lilo ae i ke kuai ia e Mr. ,Joe Vit-tor na lako paahana a ka Hui Lio Poniuniu e ku nei ma ka Nekirut la a ma Waikiki Iho, no ka puu dth he $3,200. Ua waiho aku o Alr. L. A. Andrcw9 o Makawao i kona kulana Hope Makai nui no ia Apana, a e hoi mai ana i Honolulu nei e noho kupena makai ai. Ke upu ia aku nei, e ku mai ana ka inokuahi Miowera i ka Poaono, a i ole ia ika la Sabati aku. Ke ku mai, alaila, e hoio koke aku ana no oia no Victoria. ife ewalu ka nu! o na Kula Saba(i i hoikeia ma Kaumakapiii; he 8 kuiuu, 95 haumuna, 85 ninau, 2S hiinuni, ilofeo o hookahi hora a mo min«te. Ma ka hoike o na Kula Sabati o Kuwalahao Sept. 24, 1893, oke Kula Sabati o Pauoa, Waikiki-kai, Kakaako a me ke kula o Keoneula na kula hoohauoll maf. Ua lohe nmi makou ua kaiii ia ae k'H papa-pai a ka Lei Maewaie e ka ona o ka nupepa hou "Aloha Aina." Ua aloha ole no ka hoi ke kaili ku ana ae. Ua loaa mai uei na paa loie hou loa o na koa Aupuni Kuikawa ma ka Paeli, a o ka panio like mai koe o ua mau aahu makalike la I keia mau la iho mo ka hookahakaha nul ana. Ua hiki mal nei maluna o ka moku pea "Paeli" na pahuhao hoahu waiwai makamae o ka Hui Hoahu, a o ka hoonoho ia aku koe ma na wahi i hookuone e ia a makaukau e ku noi. Ke haawi ia nei he $25 makana i ka mea a mau nnnae hoike mai a ahewa ia ka mea nana e hana ino nei kekahi mau laau kanu o Kamaki Kuea i keia mau la aku nei i hala. O na auhau pllikiuo a pau i hookaa ole ia mahope aku okala 80 o yepatem«ba, e ohi pakeu ia aku ana ma ka pakui ana iho l umi keneta maluna oke daia hookahi, e like me ke kauohaa ke kanawai auhau. Ua holo mai nel kekahi haole kuonoono o Wusinetona ianei «ua ka mokuahi Warrlmoo inai mo ka manao e noho maauei e lawelawe hana ai, a nolaila eia oia ke nana nei ma o a maanei o ka aina. Ua lilo ka ianakila o ka hookuku kinipo{>o mawaena o na puali Unknown a me Ilealani ma ke kahua 0 Makiki i ka auina ia Poaono nei, Ika puaii mua, om hoi, Unknown 13 puni, a o Heaiani 3 punl. Ua hol mai o Mr. Joseph G. liothwell o ka Hale Leta nui ma Honolulu ma ka Warrimoo mai kana huakai aku nei i na kuianakauhaie 0 Beritania Columebla a me na mokuaina Amerika pili kokoke aku ilaila. Ua lohe mai naakou eia ka Lei Momi iloko o ka pahu kupapau kahl 1 uioe ai, a e ke kakia wale iho no koe o ke pani a hoolew*a ia aku no ka iiinao Maklki. Oka hopena iho !a no ia o ka mea wahakole, he hoi no kumu oie i ka mea hala oie. Ua olelo ae kekahl mau kanaka o na mokukaua, mamuli o na lono !auahea l hoolahaia ena anee aiii e ho.ila \* mai ana he haunaeie ika po uei, oia ka po ahaaaina nul, ua kukulu makaaia ia na kanakaoluna o na mokukauu ekolu no ka lolē mai iuka nei o ka aina. Ua hei ae i ka upena aka Hui Pake Lnwaia oke awa o Honoiulu, nei l ka po Poakalii aku la i hala, he mano kihiklhi nui 9 kapuai me 2 iniho ka loihi, 2 kapuai me 3 iniha ke palahalaha oke poo a he 4 kapuai me 2 iniha ke anapuni o waena oka mano. Ua koho ia kona kaumaha, aia mu kahi o 400 mau paona, ua kohu pipi inaoii ke kaumaha, Ua okioki Uiiii ia kona kino a knai ia aku la, a loaa he $17.50.

' Sjr ' for(l Hemiog oia kekahi 0 na onua maiuna o Warrimoo, ke hele nei i Aus«leralia o hwlils pono i kahua hana do ka hooom ana i uwea Telegarat>a t»aki|<ika. O ka hukihuk! kania pili mawaena o na puali Waikiki a me Iwilei i malama ia i k a auina La Poaono » iiaia, no ka pua daU he $SO, ua en ue kanawalu kala e nakeke msi ant i ko Waikiki. Aia maiuna o W&rrimoo i ka h kapu, o Hon. Mackengie Boweil, Kuhina kalepa o ke aupnni o Kanada. Ke ho!o nei oia I Auseteralia e hoolaia i na hana kalepa mawaena o Kanada a me Auseteraiia. Ua hooona aku ka Oihana !eta nui malunaokamokuahi "Oeeanie" okaPoaluaakn nei, ia 2210 mau iela a me 062 mau nupepa no Kapalakiko a me na aioa mamao e aku. Aka o na eke ietn no I«pana a me Kina, ua aua ia iho nei no i nei. He mau wahi kuaua no ia e hauie kiiihune mai nei I kela mau ahiahi aku nei, eia nae aole ia i lawa no ka hoopau ana ae i ke koiii maka* pehu wai o ke kuianakauhale nei. A no ia kumu no hoi e hoomau ia mai nei ka pauma o ka wai aniani o Tamaki Kuea. Ua hala aku ka Luna Leta nui J. M. Oat i ka inokupuni o 3laui, e hakiio i na hale leta, na wahi ona pahipala o ka iehulehu e maiama ia ai, a e hoolala hou paha i kek.ihi mau hana i manao ia he mea is e hooi aku ai ika hooholo m«:i ana i ka oihana. Ua iaulaha ioa ae ma ka waha o ka hhulehu, I ka wa a na poe hoelioe waapa o ka Hui Heaiani e hooKikina ana i ka hoe i ka wnapa i ka po Poaiua iho nei no ke ake e ike pono ia ka holo a me ka manawa, :iia hoi ua maui ae !a ka umauma o kekahi keiki hoe, oia o Makapolena.

O kapena Keoki W. Bell kekahi maluna o Warrimoo i holo aku e noho kanikela Amerika i Klkane Ua haiolelo nui kela ma Kalepoui ame Keomolewa no ka pono e eli koko iu ke alawai o Nicaragua. laia maanel, ua nlnau nui no ka Iloohui ia Hawaii, a ua kokua ikuika i kela manao. He $300 ka nui o nalilo no ka pnina nui no na luina o ka moku. He makaua wale na palahu, mea, kaka, pnaahama, hua ai, wai momona, harela bin, u me na mea inu e ae. Ua pau i ka lawo ia maluna o ka moku i neihlnei, ua paa i ke anu o ka hau me he pauna. Aia a hiki i ka Poaha, o halii ia na lakou e ai i ua ahanina ln. Ihi liokau mai ma ka nuku o Mamala ika Poaiua aku nei ka mokukuna Beritauia *«Americana," ho 2S na la holo mal Tac®ma mai, me 915,000 mau kapuai papa e lawe loa ana no Sana Lazeire, Farani. O ke kapena o keia mokukuna, oia o Joseph Foater, he hoahanau ponoi loa iio T. U. Foster i hala e aku i ka make. I kipa mai nei keia moku maanei me ka manao e hookomo i ka moku malalo o ka hae Hnwaii.

Fiia i Houolulu nei kekahi haole Beritanla o Finelani maluna mai o ka mokuahi Oeeanie ka hiki ana mai, he eiele no ka Hui Nui o John Fow!er & Son, o kona inoa, o Mr. G. C. Leisse. Ika makaikai honua ae nei oia, a ua kipa pu ma na aina kanu ko o ke ao nei ma kona nlahelo, no ka pomaikai o kona hui. E noho ana oia ianei no ka uianawa he anahulu ka loihi, a e holo aku ana e ike kumaka i ka mahiko holomua o Makawell, kekahi ona mahiko i komo kino al kona hui ma ke ano kuleana. Ma ka huakai o ka mokuahi "Miowera" e holo aku ai no Victoria i ka la apopo e kau pu aku ai o Mr. W. E. Brown, kekahi o na raalama buke o ka Hale Pai Palapala Kuokoa. E kikihi lōa ana oia no Kikako, e kilohi i na uluwehi o ke ao nei a pau i hoouluulu ia a pau ma ia kikowaena. Malaila aku, opalemo aku ai oia no Nu loka, e makaikai iki alaila huli hoi mai a hoohiki hou | i ka home mokupuni ma ka Australia o Dekemaba 2 aenei. E hahai ia kau huakai e ka oluolu a huii hoi j wale mai. j He hapaha makahiki aku nei i hala, ua hiki mal ma Honolulu nei kekahi haole malihini me kana wa ! hine malalo o ka inoa kapakapa. | Ua hoollmalima iho iaua i kekahl i wahi ha!e noqo hiehie a hoolako ia oloko me ka manao ole ia i ka nui o na lilo, aka me ka akena ana he haole waiwai oia. No ia mea, ua loaa kekahi mau mea ma ka aie ana a nui wale. I ka Poalua iho nei, ua kau aku ua mau haole malihini waiwai nei ma ka iehelehe maiuna oka ««Oceau!c n a puhalahiu aku la no Kapalamiko, me ka waihoiho i ka poe a iaua i aie ai a ku ka puu he $2,000 i ka hokahoka. Ua hoolaukanaka ia ke kahua helhei o Kapioiani Paka i ka auwi» na ia Poaono i hala, eka poe puni lealea heihei a me na poe makaikai aku, no ka heihei Uo kaa hookelakeia mawaena o na iio holo kianau Gerster i ona ia e Mr HoUinger a me Lot Stocum i ona ia e Mr. Horner nokapuu dala he $2,000 ka nai, oia hoi he $1,000 a ka aoao hookahi. Ma ka hora 2:30 ponol, aa haawiia ka huaoielo "holo" i na Uo eiua, a oa hoio laua a puni, eia nae ua eo ia Uerster no ka manawa he 2:40; holo alua, eo hou no ia Geister, he 2:31 | ka manawa; hoio akoiu, eo no ia Qerater, he 2:81 Ka manawa- Pola iho U i l ana 0 oa ODa Uoinalioholooiaua maokahoao maoii ana la a ike kamaka.

Ma ka !a 1 o OkMeUi aenei, e mahele hon ia ai ka puka o ka >i «- 1 hiko holomua noi waleo Makav, : Kaoai» maka 2i m2u ktaeta t> kt i <Uia. Paka maoii keu mahiko hoa | lōa ak%hi oo a hoouvU <. ! Ika 2o o Sepstemah?, ioj Ka-1 palama, Iloooialu nei, ua hila ftfca i ka make, o Mr«. KaloU Adams. <a wahloe a Kapeoa i hala aaa i ka make, i ke 8»> o kona iahiki ke oia aoa ma keia a^. Ua hiiio mai eei o Mr. M, J. Ashinorcs h<> kamaaina j:ono ao ka moiiuama o Kalepool, he kakauoleio kaoa hana no na aiia kiekie a me kaapooi oo ka maoawa kokoke e hapaha keoetQria makahiki. Ua holo mai oei oia me ka maoao e hoolllo ia Hawaii i home aona. Hele mai ka poe maikai a pau ia nei aohe mea naoa e keskeeu Oka hoopii a Mr. C. A. Brown i ke Aupuni Alii, e koi ana i kooa aku ma ke ano he Lanalielu nui no ka Mokupuoi o Oahu, no ka puu daia he 5995.20 ka nui, oia hoi kena uku mai Okatoba 17, 1592 ahiki i Feberuari 28, 1893, ma o ke kipuku manao ino ana o ke Kuhina Waiwai iaia o kela wa me ke ku oie malaio 0 ke Kanawai, eia ke hoi mai nei e nnhu i ka waihona o ka iehuiehu. Ua waiho ia aku la keia hihia na ka Aha Kiekie e hoohoio. Aole hoi i loaa iki ia'u kekah! iaau lapaau e hoopau ae ai i na ehaeha o ka mai rumatica e iike me ka Chambeblaij« Pais Balm iaau. Ua iioohana pu au i keia iaau no ko'u kua eha me ka holoiea maoli. Oia kekahi o na laau hamo oi ioa o ka maikai a'u i kau ai, a ke hauoll nei au i ka hoikeike aku i ka maikai o keia laau i ko'u mau hoaioha, Mrs. Etnily Thorne, Toledo, Washington. E kuai ia aku no ma na Haiekuai Laau Lapaau, Bexson, Smitii & Co., Na Agena. 2460-tf "He hana oiuolu ke Kuai aku i ka Chambeklain* Couoh Remedy" (Laau Kuuu), wahi a Stickney & Dent!er, na mea kuai iaau iapaau, Ripublic, Ohio. "No ka mea, mahope o ka inu uuia ana i ua laau nei, e kono ia ana oe e kii hou ke makemake oe. Ua oi aku ka makou mea 1 kuai ai o keia laau niamua o na laau lapaau e ae a makou e noho agena nei, a he mahaio nui ia mai i ua wa a pau no ke ola. No ke kunu, ke anu a me ka nae, aohe mea e loaa ai kona lua. n K kuai ia aku no ma na Halekuai Laau Lapaau a pau, Bexson, »Smith & Co., Na Agena. 24G0-tf