Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 41, 14 October 1893 — Page 4

Page PDF (2.00 MB)

This text was transcribed by:  John Budisurya Luckman
This work is dedicated to:  to my niece is Indonesia, Sharon.

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka

NUPEPA KUOKOA

@

Ko Hawaii Paeaina i Huiia

 

No ka Makahiki          $200

No Eono Mahina            1.00

Kuike ka @ula

HOOPUKAIA @ KA

HAWAIIAN GAZETTE CO.

H. M. WHITNEY, Luna Nui.

J. U. KAWAINUI, Luna Hooponopono.

No Honolulu, Oahu, Lakou a pau.

 

POAONO,     OKATOBA 14, 1893

 

KULA SABATI.

            @ 4 Oct.22. Ke ano hana o ka poe manao@ Roma 12@1-15.

            No ia ho@k nonoi aku nei nu ia oukou, e na hoahanau, ma ke aloha o ke Akua, e haiwi i ko auaou mau kino i mohai oia, hemolele, hoolaola i ke Akua, oia ka @ukoa hoomana@.

            2. Mai lono oukou a hoohalike me ko ke ao nei. a@a, e hoop@haohao oukou ma ke ano hou ana o ko oukou naau, i hoomaopopo oukou i ko ku Akua makemake, ka pono, ka hooluolu a me ka hemolele.

            3. No ka mea, ma ka haawina i haawiia mai ia`u, ke olelo aku nei au i kela mea i keia mea iwaena o oukou, mai manao mahalo @ laia iho a pono ole ka maao, a@ e manao hoohaahaa e like me ka haawina o ka m@ a ke Akua i haawi mai ai i kela mea a i k@ me@

            4. No ka mea, a like me na lala o kakou he n@ ma ke kino hookahi, aole nae he oihana houkahi na la koa a pau.

            5. Pela hoi kakou he nui wale, hookahi hoi o k@oa kino hoko o Kristo, a he maa lala kakou kekahi no kekahi.

            6. I@ao kakou lako ana i na haawina like pu ole, mamuli hoi o ka haawina i @awila mai ia kakou, ina he wanana ma ke ana ia o ka mamaoio.

            7. Ina he p@, ma ka lawelawe pauko ana; a o ka mea e no aku, ma ke ao ana.

            8. A o ka mea olelo hooikaika, ma ka olelo hooikaika aua, o ka mea haawi me ka naau kapono, o ka luna me ka molowa ole, o ka mea hana lokomaikai aku, me ka hoihoi.

            9. O ke aloha, mai hookamani ia. E  hoowahawaha i ka ino, e hoopili aku i ka maikai.

            10. E launa aku hoi kekahi i kokahi, ma ke aloha hoahanau, e hoopakela aku kekahi i kekahi ma ka hoopomaikai ana.

            11. i ka hana mau ana, mai hoopalaleba, i ikaika hoi oukou ma ka naau e malawa a@ i ka Haku.

            12. E hanoli no ka manaolana, e hoomana@ i ka popilikia, e hoomau ana ma ka pule.

            13. E haawi aku no ka nele o na haipule. E hookipa no.

            14. E hoomaikai aku i ka poe e hoomaau mai ia oukou. E hoomaikai aku, mai hoino aku.

            15. E hauoli pu me ka poe e hauoli ana, a e uwa pu me ka poe e uwe ana.

            MANAO NUI: -- E pono ke imi mai i ka pomaikai o hai.

            PAUKU GULA: -- E ao o lanakila ka hewa maluna ou: aka, e hoolanakila i ka pono maluna o ka hewa. Roma 12:2

            OLELO HOAKAKA: -- I ka hapa mua o ka Paulo Episetole i ko Roma ua oleloia na manao ano nui e pili ana i ka hoopau ana i ka hewa i ka hapa hope, ua hoikeia na hana e hooholo loa ai i ka pono.

1.                   1.         No ia hoi, oia no ka noonoo pono ana i na mea i oleloia. Ola, oi aku o ka maikai mamua o na mohai Iudaio i pepehiia, mokuna mamua iho. Kino, ma ke ano na wahi noho no na uhane; ua pilik ke ano haipule i ka malama ana i ke kino. Naauao, aole kekahi mau hana hoomeamea, hoikeike, hookahakaha wale no. 2. Hoohalike, ma na kula hoomalu, na pomaikai e imi ai, na mea e mahalo ai. Haawina, ko Paulo oihana lunaolelo. Haawi, aole like a like koke Akua mau haawina, no ka mea, ua ano okoa na oihana e pomaikai ai ka Ekalesia. 4. Hookahi, oia ua okoa a lehulehu na lala. 6. Wanana, haiolelo mamuli o ke alakai ana o ka Uhane Hemolele. 10. Hoopakela, aole ma ke ano hookiekie, haanui.

 

HE MAU NIELE.

            I—Ka moahi ola, 1,2. Heaha kekahi hana a Paulo i paipai ai? Heaha ke ano o ka olelo hooikaika, ma ke aloha o ke Akua? Heaha ka hana i oleloia, e haawi i ke oukou mau kino? Heaha ka mohai ola? Heaha ka hana i hooikaikaia, p.2? Heaha ko ke ao nei? Ua manaoia ka poe hewa wale no? Heaha ko kakou hoohalike me ko ke ao nei, 2 Timoteo 8:4 1 Ioa-ne 2:15, 17 Colo-sa 3:2? Heaha ka hana i oleloia, heopahaohao, 1 Ioane 2:15? Ua maa mau anei no ka poe Iudaio he mau mohai ola, aole paha? Pehea ke ano oluolu i ke Akua o na mohai ola? Heaha ka mana e hoopahaohao ai ia kakou, 1 Korineto 3:116-17?

Heaha ka mea ano nui e maopopo ai ko ke Akua makemake e pili ana la kakou, 1 Korineto 6:20?

            II.—Ka  lawelawe kupono ana 3 8. Heaha ka haua i olelo ia p.@? Heaha ke kumu no ke Paulo olelo paipai? lua hookahi ke kino, heaha ka oihana hookahi o na iaia o ke kino? Pehea i lilo ai ke kino i mea hookahi? Pehea i lilo ai ka poe manaoio i kino hookahi? Heaha ka haawina haua kupono no kela a me keia hoahanau? Heaha na haawina i oleloia? Pehea e mamala pono ai i keia mau haawina? Pehea e ana ai kakou ia kakou iho? Ua like a like anei na haawina, 1 Korineto 12:8? Heaha na ano like o ka Ekalesia me ke kino kanaka, 1 Korineto 12:12-21? He poino anei ko kakou hookiekie ana ia kakou iho mamua ae o ke kupono? He hewa anei ka ike pono ana i na mea hiki la kakou ke hana? Ua haahaa loa anei, a malalo o ke ano kupono, na manao o kekahi e pili ana i ko lakou mau hana hiki ia lakou ke hana? Owai ke poo o ka Elakesia holookou? Heaha ko Iesu pule e pili ana i ke ano hookahi o kona Ekalesia, Ioane 17:2-28.

            III—Ka launa maikai ana, 6-8. Heaha ke ano kupono ma ka hoike ana aku i ke aloha? No keaha la keia olelo paipai, mai hookamani ia? Heaha kekahi mau hoomaikai o keia aloha? no keuha la ka olelo paipai “mai hoopululehu?” Heaha ka “Malama ana i ka Haku?” Heaha na haawina hanaekolu i oleloia, p.12. Heaha ke kumu no keia olelo paipai? Pehea e hiki ai ke hoomau i ka pule? Heaha na@wina hana i oleloia, p. 13. Pehea i lanakila loa ai ka pono? Pehea ko kakou ano haua i ka poe e hoomaau mai ana ia kakou? Heaha kekahi hana aloha, p. 15? Ua kupono anei ka hoike ole ana i ke ano oluolu ma ko kakou mau hana?

 

MANAO PILI.

  1. 1.         Ua hoolaa anei oe ia oe iho a lilo i lawehana no Iesu?
  2. 2.         Ua heomaikai aku anei oe i ke Akua no kona lokomaikai nui ma o kona haawi ana mai i kana keiki?
  3. 3.         Ua imi anei oe i na mea e oluolu ai na makamaka ma ke ano he mau iaia o ke kino hookahi?
  4. 4.         Ua hoopau anei i ka inaina o kekahi mea kue ma ka hoike ana aku iaia i ke aloha nui loa?
  5. 5.         Ua malama pono anei oe i kou haawina hana ponoi no Iesu a me ko keia ao?

 

Moolelo o ka Halawai o ka Ahahui Kula Sabati o Oahu i malamaia ma Waianae, oct. 4. 1893.

 

            Halawai ka Ahahui Kula Sabati o ka mokupuni o Oahu, ma Waianae, Okutoba 4, 1893. E.S. Timoteo ma ka noho. No ka hiki ole mai o ke kakauolelo, ua koho ia o Isaia N. Halualani i kakauolelo no ka manawa. Hoomaopopo ia na hoa o ka Aha i hiki mai.

 

NA KULA SABATI A ME NA KAHU.

 

            Kawaiahao, aole Kaumakapili, aole, Kalihi me Moanalua, aole, Ewa H. K. Meemano, Waianae S. K. Hui, Makua J.S. Namea, Wai aha aole, Hauula aole, Waikane, Moses Konaaihele, Kaneohe aole, Waimanao aole.

 

NA ELELE O NA KULA SABATI.

 

            S. Keawe, J. K. Kaupu, J. N. Halualani, D. Kauwa, John Ahina, a me A. Ku.

            Na Kahu Kula Sabati nui, E. S. Timeteo a me J. M. Ezera.

            Ma ka o lima ana, ua koho ia ka lunaheomalu, E. S. Timotea, a o J. M. Ezera i kakanolelo.

            Koho ka Lunahoomalu i komite Imihana, J. Waiamau, J. N. Halualani a me H.K Meemano.

            Heluhelu mai o J. N. Halualani i ka hoike a ke komite Imihana.

1.       1.   Hapaha hora haipule.

2.       2.   Hoike a na Elele.

3.       3.   Hoike Papa Helu a na Kahu Kula Sabati Apana.

4.       4.   Hoike a na Kahu Kula Sabati Nui.

5.       5.   Na elele a me na komite i ka aha nui.

6.       6.   I komite a me ka manawa e hoike ai na Kula Sabati.

7.       7.   Na kahu no ka waihona nui.

8.       8.   Na manao hoolauna.

9.       9.   I nupepa Karistiano.

10.   10. Na hana hoeaeu iloko o na Kula Sabati.

11.   11. Komite imi haawina.

12.   12. Komite heluhelu haawina i ka halawai o ka Aha e hiki mai ana.

13.   13. Kahi a me ka manawa e halawai hou ai.

Hapai ka Aha i ke kumuhana 2. na J. Keawe, J. K. Kaupu, J. N. Halualani, D. Kauwa, John Ahina a me A. Ku i ka lakou mau hoike.

Noi mai o J. Kakahuna, o kahi o ka hoike a ka Elele o Waianae i komo na mea e pili ana i ke Kula Sabati o Makua, e kapae ia, oiai he elele no ko ia kula. Ua apono ia ke noi.

Noi mai ka Lunahoomalu e hapa i  ia ke kumuhana 11. Ma ke noi a J. Kekahuna, ua koho ia na Kahu Kula Sabati Nui i Komite imi haawina.

Hapai ka Aha i ke kumuhana 3. Na S. Keawe, H. K. Meemano, S. K. Hui, J. S. Namea, Moses Konaaihele, i ka lakou mau hoike. Na ke kakauolelo i heluhelu i ko Waialua a me Kaneohe. Me na hooponopono ua aponoia na hoike o Waikane a me Kaneohe.

Ma ke noi a J. Waiamau, i kokua ia e S. Kaili, ua hooholo ia e kohoia i komite Wae no na Hoike Papa Helu. J. Waiamau. S. Kaili a me S. Keawe. na Komite Wae.

Hapaila ke kumuhana 4. Na J. M. Ezera i ko na Kona. Hapai ia ke kumuhana 5. Koho ka Aha i na Elele. A. Ku, Moses Konaaihele, J. K. Kaupu a me S. Keawe.

Na komite i ka Aha Nui. Moses Konaaihele no na Kula Sabati. a o J. K. Kaupu no na hana o ka Aha.

Hapaiia ke kumuhana 6. Ua koho ia na Kahu Kula Sabati Nui i Komite hoike. E hoike ia na Kula Sabati ma ka hora 10 a.m. aponoia.

Hapai ia ke kumuhana 7. Heluhelu mai o S. Kaili he olelo hooholo, e lulu na Kula Sabati o keia mokupuni i elima dala pakahi no ka waihona nui. Lawe ka hale a noonoo a hooholo loa ia e like me ka olelo hooholo.

            Kumuhana 8. Koho ka Aha ia E S. Timoteo i Komite hoolauna a kela Aha i ka Aha Kula Sabati o Kauai.

Hapai ka Aha i ke kumuhana 9. Ma ke noi a J. Kekahuna, ua waiho ia keia kumuhana i ka Ahahui o ka Pae Aina. Kumuhana 10. Ua ka mailio nui ka Aha a waiho ia i ke Komite Hoeueu o na Ekalesia a puni ka Pae Aina. Kumuhan 12. Koho ka Aha ia S. Kaili i komite heluhelu kumuhana 13. Ma ke noi a Kimo Davis, @a hooholo ia makahi e halawai ai ka Ahahui Euanelio. Waiho mai o S. Kaili, he olelo hooholo. Ke haawi aku nei na hoa o keia Aha i na hoomaikai ana i ke Kula Sabati o Waianae, no ko lakou malama ana i na mea e oluolu ai keia Aha. Apono ia keia olelo hooholo.

Heluhelu ia ka moolelo a apono ia. hookuu ia me ka himeni a me ka pule a ka Luna Hoomulu.

J. M. E@ma,

Kakaaolelo

 

Moolelo o ka Ala hui Euanelio o Oahu.

Halawai ka Ahahui Euanelio o ka Mokupuni o Oahu ma ka luakini o Waianae, Oct. 4, 1893, hora 10 a.m. Na E.S. Tanoteo i wehe i na hana me ka himeni, pule a me na oleloo paipai. Hoomaopopo ia na lala o ka aha.

 

Na Kahu Ekelesia.

Kawaiahao, aole; Kaumakapili, J Waiamau; Kalihi me Moanalua, J M. Ezera, komite; Ewa, J M Ezera Waianae, J Kekahuma; Waialua, E S Timoteo; Hauula, E S Timoteo, Komite; Waiakane, J Davis; Kaneohe, aole; Waimanalo, aole.

 

Na Elele.

Kawaiahao, J Nalua; Kaumakapili, J Alapai; Kalihi me Moanalua, Keawe; Ewa, aole; Waianae, Isaia Halualani; Waialua, Kauhi; Hauula aole; Waikane, Konaaihele; Kaneohe, A Ku; Waimanalo, aole.

Laia Mau, S Kaili.Hapai ka aha i ke koho ana i na luna nui, o @ hoi o Rev J Waiamau, lunahoomalu; J M Ezera, kakauolelo; hapai ka lunahoomalu i ke koho ana i ua komite mau.

Komite Imi Hana, Timoteo, kaili, Alapai.

Komite Imi Haawina, Davis, Ezera Kauhi.

Komite Halawai, Kekahuna, Konanihele, Ku. Komite Pai, Ezera.

Heluhelu mai o Timoteo i ka hoike hapaha a ke komite.

1.       1.   Hapalua hora haipule.

2.       2.   Hoike kihapai a na elele.

3.       3.   Palapala hoopii.

4.       4.   Komite i ka aha ma Iune.

5.       5.   Heluhelu haawina.

6.       6.   Oihana kuloko.

7.       7.   Oihana kuwaho.

8.       8.   Na ekalasia kahu ole.

9.       9.   Luakini, hale halawai, hale kahu.

10.   10. Keiki a keia aha.

11.   11. Kula kahuna a me kula hanai.

12.   12. Na hui kokua me komite hoeueu a keia aha.

13.   13. Ola Kahu.

14.   14. Na manao hoolauna.

15.   15. Kahu me ka la e halawai hou si keia aha.

 

Apana ka aha i ka hoike a ke komite. Mahopa iho o keia, ua kohoka aha ia Davis i komite no Hauula, Kaili no ka ekalesia o Kalihi me Moanalua.

Hapai ka aha i ke kumuhana 9. o Timoteo komite a ka aha kai hoike mai aole he mau pilikia e ae o keia ano ma kekahi mau ekalesia, a  o ka ekalesia o Waianae, eia kona luakini ke hooponopono ia nei.

Hapai ka aha i ke kumuhana 10. Noi mai o Timoteo, e nana ae oia iwaena o na keiki i hiki mai imua o keia aha ma ke ano elele ma ka manao o ka lunahoomalu e pono ke hoi aku na kahu a ninaninau ia imua o na ekalesia a loaa mai na keiki. Hapai ka ana i ke kumuhana 11. Hoakaka mai o Timoteo no ke kula hanai ma Kohala a me Kula o Kawaiho. ua holopono kekahi mau haumana ma ka ike a me kekahi mau mea e ae e kokua ia nei no ka  pono o ka hoonaauao ia ana. Oiaai o C M Hyde i kaawale aku ai, aole i loaa he hoike no ke kula kahunapule me Kamehameha. Hapai ka aha i ke kumuhana 12. Ke kokua nei no na komite ma kekahi mau ekalesia, koe nae o Kaneohe i keia mau mahina, no ke kumu ua uhalia ka aelike, oia hoi, e hookaa mua ka ekalesia i kana hapa, alaila, kii aku i ka na komite. Ua paipai aku keia aha i kona elele, e hoi a hoopau aku i kona pilikia, Hapai hou ka aha i ke koena o na hoike hihapai. Heluhelu mai o Nalua i ka hoike o Kawaiahao ma Waianae, apono ka aha i ke noi.

Na Alapai he olelo hooholo, hooholoia. Ke haawai aku nei na lala a pau o keia aha i na hoomaikai ana i ka ekalesia o Waianae no ko lakou malama ana mai i na mea e oluolu ai na ola kino o na lala o keia aha. Aponoia ka olelo hooholo.

           Heluhelu lia ka moolelo a aponoia, me ka hookomo ana i kela mau mea malalo iho oia hoi, no ka hoolaa ana. Ma ka anina la hora 3 o ka Ppaha, ua hoolaa ia na mea a pau e na komite Timoteo, Waiamau, Ezera, Davis. Ua holopono na hana a ua hoopauia ka aie me ke koe koena ma ka waihona.

J. M. Ezera,

Kakauolelo.

 

Na wa o na Kau Kiure Kaapuni e Noho ai.

              Eia malalo iho nei na wa e noho ai na Kau Kiure Kaapuni o na Apana Elima iloko o ke aupuni iloko o ka makahiki, e like me kanawai hou.

              Apana 1, Mokupuni o Oahu. Make kulanakauhale o Honolulu, mana Poakahi mua o Feberuari, Mei, Augite a me Novemaba.

              Apana 2, Mokupuni o Maui. Ma Wailuku, ma ka Poakolu mua o Iune; a ma Lahaina, ma ka Poakolu mua o Dekemaba.

              Apana 3, Mokupuni o Hawaii. Ma Waiohinu, ma ka Poakolu mua o Aperila; a ma Kohala Akau, ma ka Poakolu mua o Okatoba.

              Apana 4, Mokupuni o Hawaii. Ma Hilo, ma ka Poakolu mua o Ianuli; a ma Honokaa, ma ka Poakolu mua o Iulai.

              Apana 5, Mokupuni o Kauai. Ma Nawiliwili, ma na Poakolu mua o Maraki a me Sepatemaba.

 

              Ma ka Poaha o ka hebedoma i hala, na hoi aku o Rev. J. K. Iosepa, ka lunahooponopono o keia nupepa, e lawelawe i ka oihana hope luna makai nui no ka Apena o Hana i hookiekie ia aku ai oia.

 

HE MOOLELO

Hooniua Puuwai

NO

OLANDO KAAKA

Ka Opio Noho Waenahele.

 

KA HIAPAIOLE O KA PU RAIFERA.

Ka Puuwai Waipahe.

 

NONA

Ka Umauma i Lalapa ia e ke Ahi o ka Wiwo Ole, a o ka Ui Kaili Puuwai Hoi.

 

MOKUNA VI.

KO ADA WIMEPALA HOIKE ANA I KA MEA OIAIO.

              Ia Olando e hoolala ana i kana hana e pili ana i kela pahu oka kahiko, aia hoi kekahi mea ke hana ia la maloko o ka home Sir Oliva Wimepala.

              Ua aneane e poeleele akahi no a hoea mai o Sir Oliva a me kana wahine ma ko laua home, a ua halawai mai la laua me ka lana kaikahine e noho ana maloko o ke keena hookipa, a e nanea ana i ka nana inaloko o kekahi heluhelu ana, aka me he la e nanea wale ana no i ka hulihuli ana i na aoao o ka buke.

              “O, e papa. Ia nei iho nei oia i keia la!” wahi a ke kaikamahine i puana ae ai, me ke kakali ole a kuu pono iho ka nae o na makua.

              “ Pela io ka! A owai ia mea e kuu aloha?”wahi a ka makuakane i ninau mai ai me ke pahaohao.

              “Auwe! O Olando Kaaka no hoi. Kela opio puuwai hamama nana i hoopakele ia`u mai ka lima mai o kela poe kanaka ili ulaula. Ua nonoi aku nei au iaia e noho a hoi mai olua, aka ua hiki ole nae iaia ke noho, no ka mea, e lele mai auanei ka oili o kona makuahine nona. Nani wale no hoi ko`u hauoli ina olua i hiki ke ike maka iaia.”

              “He oiaio kela, he akanui loa au e ike iaia. Aka, malia paha o hele hou mai no hoi oia?”

              “Ae, e hele pinepine mai ana oia?”

              “E hele pinepine mai ana,” wahi a ka lede Wmepala i hooho ae ai, oiai ua hoomaopopo aku la oia i ka ulumahiehie o ka helehelena o ka laua kaikamahine, a nolaila, ua koho e iho no ia i kekahi mea ano e.

              “Ae, ua olelo mai oia ia`u he kaalo pinepine mau ae oia mawaho ae o keia wahi,” wahi a Ada i pane aku ai i ka ninau a kona makuahine.

              “Ahe, pela io ka. Aole paha oia i olelo mai ia oe e kipa pinepine mai ana oia i kauhale nei?” wahi hou a ka makuahine i ninau aku ai.

              “He oiaio kela, aole io no oia i hai mai ia`u pela; aka, ua maopopo no nae ia`u e kipa mau mai ana oia.”

              I kela wa, ua alawa aku la na maka o ka lede Wmepala i kana kane me ka manao e hoomaopopo aku pehea la ka manao o kana kane no na olelo a ka laua lei punahele, aka i kela, aia na maka o Sir Oliva i lalo kahi i nana ai, oiai e nalu aua oia heaha la ke kumu i ano ulumahiehie loa ai o na helehelena o ka laua kaikamahine.

              Nolaila, ua huli hou ae la ka lede Wimepala a pane aku la ia Ada:

              “He kanaka ui anei kela opio?”

              “Ua oi aku ia mamua o ka ui, he nani maopopo oia, a he a he maemae, a he puuwai laabia, a he momi hoi i loaa ole iloko o na tausani,” wahi a Ada i hooho aku ai me ka pihoihoi.

              “A, pehea hoi ina e loaa ana ia`u ka makemake iaia, a me ka hoohihi e like la me ka mea i loaa ia oe?” wahi a kona makuahine i ninau aku ai e ke kaulona pololei ana a kona mau onohi maka ma ka helehelena o kana kaikamahine.

              “Ina ua loaa ia oe ka minamina no ke ola o kau kamahookahi e like `la me a`u nou e kuu makuahine, alaila, he mea oiaio e lawe ana oe iaia me he keiki la i hanau aku mailoko aku ou, a e hiipoi hoi ma kou naau me ka makee nui,” wahi a Ada i pane aku ai me ke kuoo, a me ka moakaka pono o kela a me keia hopunaolelo.

              “E kuu lei aloha. E lawe ana no maua iaia me ka puuwai hamama a e hookipa hoi i ka opio nana i hoopakele kou ola makamae me he keiki la i oili aku mai ko maua puhaka aku,” wahi a Sir Oliva i pane aku ai, oiai akahi no oia a kamailio hou aku, mahope iho o kona hakilo ana i ke ano o kana kaikamahine, a ua maopopo lea iaia na mea e hakoko ana ia loko o ka naau o ke kaikamahine, a pela no hoi me ka lede Wimepala, ua maopopo no iaia ka manao o ke kaikamahine.

              I kela wa, ua hooholo iho la o Sir Oliva he mea pono e kamailio aku oia me ka maopopo a e hoomaopopo ia hoi kela wea iwaena o lakou iho mamua o ka lilo ana i mea nui loa. Nolaila, ua huli mai la kona alo imua o kana kaikamahine, a mahope iho o kona lalau ana mai a paa i ka lima o kana kaikamahine, ua nana pololei mai la oia i na maka o Ada me na onohi maka o ka makua aloha keiki ua pane mai la oia me ka piha haalulu o kona leo i ka ua mea he aloha:

              “E kuu Ada, ina he ui io keia opio, alaila, he mea pono e akahele ae ma kou launa pu ana me ia, oiai ua hoohala wale ia no kou mau la opio ma keia wahi kuaaina, aka, ua hala nae kou mau makahiki no ka hiki ana ia oe ke noonoo nou iho, eia nae, aole oe i ka maaina no ua hakoko ana o keia ao.”

              “No ke aha ko`u mea e akahele ai no ka launa pu ana me ia? Ua manao anei oe e kuu makua, o kela opio i molia i kona ola no ka hoopakele ana ia`u nei, e aa ana anei kona naau e hana mai i kekahi mea o`u e poino ai, a i ole paha, e haumia ai paha?

              “ Aole pela e kuu kaikuahine Aole i maopopo ia oe ka`u mea e kamailio aku ai. He mea ia oe e kuu kaikamahine e akahele ma ka launa pinepine e aka hele ma ka launa pinepine ana me kela opio o lilo auanei kou mahalo iaia a oi aku mamua oia, a lilo hoi i mea nana e hoopilikia i kou manao.”

              “E manao anei oe e kuu makua, o aloha au iaia?”

              “Ae, he oiaio kela e kuu Ada, a oia aloha auanei ka mea nana e haehae i kou puuwai opiopio, a hana ino hoi i kou mau la o ka noho hauoli ana,” wahi a Sir Oliva.

              Ia wa, ua kaulona aku la na maka o ke kaikamahine opio maluna o kona makua me ka haloiloi mai o na waimaka, a puana aku la oia:

              “Auwe e kuu makua! Pehea la e hiki ai kela aloha maemae, a me kela aloha i loaa iloko o ka maluhia o ke aloha a ke Akua ke lilo i mea no ko`u puuwai e inoino ai a e hoopilihua ai hoi i kou naau?”

              “He mea oiaio kela, ke hoopaa ia nae ua aloha la maluna o kekahi mea i kupono no ua aloha `la,” i paue mai ai ka makuakane.

              “A, o keaha ua mea la i kupono e aloha ia?”

              Ia wa, ua nana pololei aku la na maka o ka makuakane maluna o na maka o kana kaikamahine, me he la, e nalu ana oia no ka mea pono ana e hoopuka aku ai, a liuliu wale kana nana ana, ua pane aku la oia me na huaolelo a kona naau i manaoio ai he pono a he pololei kana e hoao nei e alakai i kana kaikamahine punahele:

              “O ua mea, e loaa iaia ka maemae a me ka puuwai laahia e like la me kou ano e kuu kaikamahine, a e loaa hoi i ua mea la na haawina e hiki ai ke papahi iho i ka noho ana hauoli maluna ou, a nona hoi ka puuwai i piha me ka paulele ia oe wale iho no.”

              “A, o keaha ae?” i ninau aku ai o Ada.

              “Aole anei kela i lawa?” i pane koke mai ai ka makuakane.

              “Pela io no, e kuu makua; a ina aole i loaa keia mau haawina a pau ia Olanda Kaaka alaila ua kue ka poai ana a ka la i ka honua, a e lilo hoi kona mamalama i mea hoopahenehene wale ia, ka mea hoi a ke Akua kahikolu i hana ai me kona mana nui,” wahi a Ada i pane aku ai me ka ulumahiehie o kona nanaina.

              “He hookahi mea i koe, a oia hoi keia, he mea pono e panai mai ua mea la i kona aloha nou e like hoi me oe i haawi aku ai i kou aloha nona,” wahi a Sir Oliva i ka mailio hou aku ai.

              “Pehea, ina ua loaa ia mau haawina a pau i ka mea nana i hoopakele i ke ola o kau keiki hookahi i aloha nui ai, alaila heaha la kau pane ina au e i aku ana ia oe na aloha au iaia me ko`u uhane a pau?”

              Ia Ada i kamailio aku ai i kela mau mamala olelo, ua lele aku la oia a puili aku la kona mau lima ma ka a-i o kona, makuakane, a hoopili aku la hoi i kona poo ma ka poli o kona makua, me ka hiolo makawalu ana o kona mau waimaka.

              Ua nana iho la ka makuakanae aoo maluna o ka na kaikamahine, a ua hiki hoi iaia ke hoomaopopo iho i ka nape ikaika a kona puuwai. Nolaila, ua hapai malie ae la oia i ke poo o kana kaikamahine Huna a pane aku la:

              “Aole i maopopo ia`u ka`u mea e pane aku ai, aka, e kuu kaikamahine aloha, e hoike mai oe ia`u i ua mea a pau, a mai huna i kekahi mea hookahi, olai, e hana ana no au no kou pono a me kou hauoli. Oia hookahi ka`u mea i akenui loa ai maluna o na mea a pau. E maopopo ia`u kou noho hauoli mua ana mamua o ko`u haule aua iloko o ka luakupapau.”

              “Ua ike no oe e kuu makua aole loa au e kamailio iki ana ia oe i kekahi mea epa, a huna hoi i kekahi mea mai ia olua mai, oiai maioko mai au o olua, a o olua ke kuleana mua i ko`u mau manao a pau. No laila, ke hoike aku nei au ia olua i ua mea a pau. I keia la oiai au iloko o ke kihapai pua, a ia`u hoi e nanea ana, aia hoi, ua hoea mai la o Olando Kaaka a ku ana imua o ko`u alo. Nonoi mai la oia ia`u e kala aku no kona mahaoi, aka, wahi ana, ua hiki ole iaia ke hoi loa ae me ka hele ole mai e ike ia`u a e hoomaopopo hoi iaia i na ua palekana maikai ko`u hoi ana mai ma kela la ana i hoopakele ai ia`u. Ua hoike aku la au iaia no ko`u palekana, a me na manao hoomaikai a ko`u mau makua, a ua nonoi aku la au iaia e kakahi a hoi mai olua, aka ua hiki ole nae iaia ke hana pela, oiaiaole e hiki iaia ke hookaulua no ka pihoihoi mai paha o kona luaui makuahine. Ua nonoi hou aku la au iaia e kipa hou mai, aka ua olelo mai la oia, i hana wale no oia i kela mea, ma ke ano he haua ia na kela a me keia kanaka e hana ai no kona hoakanaka-a wahi hou ana, ina ua loaa i ko`u mau makua na mauao maikai nona alaila, na lawa ia, a oi wale aku, a he hanohano hoi ia i oi aku mamua o na momi maluna o na noho kalaunu kiekie loa o ke ao nei. Ua hookahaha ia hoi ko`u naau i kona pane hou ana mai, aole paha e hiki hou ana iaia ke kipa hou mai ma keia wahi a iaia hoi i puana mai ai i kela mau huaolelo, ua kaulono mai la kona mau maka nunui mohana uliuli maluna o`u, a ie wa au i ike aku ai i ka helelei ana mai o kona mau waimaka, a hoomaka ae la oia e huli e hoi. Nolaila, ua hiki ole ia`u ke hookuu aku iaia e hoi me kela ano, a ua kahea hou aku la au iaia e hoi hou mai, a iawa oia i kamailio mai ai ia`u i na mea a pau. Ua hoike mai oia ia`u aole ona makemake e hookuuhihewa wale no i kona naau, oiai wahi hou ana, he mea makehewa wale no`iaia ka hoomau ana i ko maua halawai ana, no ka mea, ua mopopo no iaia ua oi aku kona makemake ia`u mamua o ka mea hiki i kona lunaikehala kaulawaha, a no ia me, he mea pono e hooki ia ko maua launa hou ana. He kulana haahaa kona wahi ana, a no ia mea, aole loa e hiki iaia ke hoopunahele wale i ka mea ana no i ike ai he mea hiki ole; a oiai ua oi aku kona makee no ko`u inoa a me ko`u kino, nolaila ua hooholo iho oia e kaupale loa i ko maua launa ana oi opiopio ka manao aloha iloko o kona puuwai. Mamuli o keia mau olelo mihi maemae nui wale i puka mai kela opio puuwai ahonui, ua hiki ole ia`u ke kaohi iho i ko`u manao oiaio, a no ia mea, e kuu makuakane, ua hoike aku la au iaia, o ke aloha i loaa iloko o kona puuwai oia haawina hookahi no ka i loaa ia`u. O! E kau makua, he oi aku ko`u hauoli i kela manawa, a me he `@la ua pahola na eheu maluhia o ke Akua maluna o maua. E ahewa mai ana anei oe i kau keiki no keia mea, e kuu makua?”

 

Eia hou keia ike akea i ke Aupuni Kuikawa

              Ua ae mai nei ke Aupuni Hui o Beritania Nui a me Irelani ia Mr. Manley Hopkins e ike mai iaia ma kona kulana oihana he Kanikela Generala no ke Aupuni o Hawaii e ku nei. Ua hooiaio ia mai keia mau mea a pau ma o ka hoolaha pili aupuni ia ana mai e ke Keena o ko na Aina e o ke Aupuni Kuikawa. Pehea ana ia na a-i o ka poe anee alii, e hoopaakiki ana no paha auanei aohe ike ia mai o na luna aupuni o Hawaii nei e na aupuni nui. E akahele ko lakou hopena o like me ko Parao i pau ai i ka luku ia iloko o ke Kai Ula.

 

Hoolaha @umau.

 

KA AYER SASEPARILA

Oia ka LAAU oi loa o ka maikai no na mai i hookumu ia mai ke koko ino mai. Ua oi loa ae hoi, no ka mea, o kona kuhua i hookumuiai o ka  HONODORUSA SASEPARILA OIAIO.

              No ka mea, o ka LAU NA HELEHELE a me na mea a pau i maa i ka hoohuihui ia, oia na laau oi loa o ka maikai, a @ ka mea hoi ua ike ia ka waiwai io ma ka lapaau ana i na MA`I o ke KOKO-ua oi ka Ayer Saseparila ma na mea a pau e hooikaika a e kukuiu hou ai i ke kino i hoonawaliwali ia e ka ma`i a me ka eha.

              Ua hoonoono ia ka ai, ua hoopau ia ka ma`i o ka waihona hoowai ai, ua hooikaika ia ke Ake a me ka Puu Hoowali ai, a hoohana maikai ia na iaia a pau o ke kino. Ua hookuke ia mai ke kino ae, ka laau make o ka ALAALA, ua hoola ia na EHA, na PUHA, na RUMATIKA, na MAIHEHE, na HUEUE a me na ma`i ma ke poo kahe wale o ka hupe, a ma na wahi a pau ke hooia mai nei na Kauka alakai ka maikai o keia laae.

              Ke hoola nei la hai, a e hoola au hoi ia oe.

              No ke KUNU a me ke ANU o ka Ayer Cherry Pectoral ka laau lapaau alakai o na ohana.

              No ka NALULU, ka LEPOPAA ka LENA a me kekahi mau mea inoino e ae o ka opu, e lawe i ka AYER HUAALE CATHARTIC. E makemakenui ia nei e ko ke aupuni.

              Hoomakaukauia e Kauka J. AYER & CO., Lowell, Musekuset@

 

HOLLISTER & CO.

Na Agena @ Ka @

 

KAKELA ME KUKE

KA – HALEKUAI – NUI

O NA

WAIWAI LIKE OLE

NA MEA

HANA KAMANA A PA@

Na lako pili hao @,

Na kepa.

Na lei ilio,

Na kaulahao ilio,

Na Pahi,

Na up.

Na Kope@

Na Palapa@

 

PALAU LIO

Na mea mahiai.

Na au @,

Na a@ koi.

Na kua@,

Na lei hipi,

Na kaulaimo hipi.

Na owea pa,

Na kaa palala,

Na mea pioia,

Na ipohao.

 

Makau me Aho Lawaia

Na Iliwai

Na kauia,

Na hulu pena,

Na pulumi,

Na peba, me ka aila.

Na kopa,

Ma aila mahu

Na pakeke

Na pakeke hao,

Na kapu hao,

Na pauda,

Na kukaepele,

Na uwiki@ me

Na ipakakai.

 

Mikini Humuhumu Kaulana

 

Wilcox, & Gibbs Hockahi Lopi.

ka Remington, Elua Lopi.

              A me na okara he nui loa, o kela ano @ me keia ano.

 

Kakela me Kuke