Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 43, 28 October 1893 — Page 4

Page PDF (2.10 MB)

This text was transcribed by:  Sally Vrana
This work is dedicated to:  my kids, Reva and Leo

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

KA NUPEPA KUOKOA

@

Ko Hawaii Paeaina i Huiia

No ka Makahiki          $2.00

No Eono Mahina         1.00

Kuike ka rula

HOOPUKAIA E KA

HAWAIIAN GAZETTE CO.

H. M. WHITNEY, Luna Nui.

J. U. KAWAINUI, Luna Hooponopono.

No Honolulu, Oahu, Lakou a pau.

POAONO,      OKATOBA 28,          1893

 

NA LETA

            (Aole o makou makemake e lawe i ke koikoi o na hala no na manao i hoopuka ia malalo o keia poo e ko makou poe mea kakau.)

 

Lulu mahina; hou a na Ekalesia o

Kauai, Okatoba 1 me 8, no ke

Kula o Malumalu.

            Na ekalesia o Kauai.—Lihue, $35, Kapaa, $16, Waioli, Hanalei, $10, Koloa, $5, Hanapepe, $3, Koolau, 95 keneta, Waimea aole.

            Ke nana a ke ike mai la oukou i ke kulana o na ekalesia o ka mokupuni o Kauai nei, a me na kahu ekalesia palaualelo a hiamoe wale iho no, aole paipai, aole hana, he ai wale iho no i ke dala a ka Hui Kokua Kahu me ka hana ole.

            Ua lohe mai makou na lala a me na kahunapule o ka mokupuni o Kauai nei, ua nui ke dala a na ekalesia ma na Mokupuni o Hawaii, Maui a me Oahu, a o na kahunapule hoi a ka Hui Kokua Kahu hoi e hanai nei, he hiamoe wale no ka hana. Ua hai ae nae ka elele o ka ekalesia o Koolau, he kuee iwaena o na hoahanau o Anahola me ke Kahu S. K. Oili. No ke aha la? No kekahi hana pili i ka waiwai o kekahi poe hoahanau malaila. Mai imi ke kahu e hoouluuhua i na hoahanau.

Luluoikeha.

Na mea pili i ka Ekalesia o Kapaa.

            Ma ka Poalima, Okatoba 6, 7, me 8, ua hiki mai ka Rev. W. B. Kapu iloko o ke kihapai ekalesia o Kapaa, ma ka hana hoeueu a me ka hana kahea kahu ana. A ma ke Sabati, Okatoba 8, ma ka hora 11 a.m. ponoi, ua akoakoa mai la ke anaina, a ua haiolelo mai la oia no na hana a ke Akua ma Kilibati, a me kona lawe ia ana e kuai. Ua piha ke anaina i ke aloha iaia, a ua lulu manawalea ke anaina he $10 nana. Na S. Kaiu, Isaac W. Kaiu a me Mrs. Kaiu, ka hapanui o keia mau dala. A ma ka pau ana o ke anaina pule, ua lulu na hoahanau i ke dala kokua i ke Kulu o Malumalu, a ua loaa he $16.60. A ua lulu no ka Rev. J. M. kealoha, kahu kuikawa $5, a no D. Puhi $1, he elele ekalesia no Waioli, Hanalei.

            Ma ke Sabati, Okatoba 15, mahope o ka pau ana o ke anaina pule awakea, ua paipai ke Kahu Rev. J. M. Kealoha i ke anaina i akoakoa mai e koho ia na Luna Nui o ka Ahahui Opiopio Imi Pono Kristiano o Kapaa nei. Eia na inoa o na luna. Mrs. J. Opio, Peresidena; Mrs. J. M. Kealoha, Hope Peresidena; Mrs. Willie Titcomb, Kakauolelo; Mrs. L. K. Kaumualii, Puuku Dala. He 18 lala. Hooholo loa ia.

            E komo kauhale koke ana no keia mau luna nui iloko o keia mau la ma ke kihapai o Kapaa nei, ma ke ano imi i opio kane a me na opio wahine.

            Ma kela la no hoi, Okatoba 15, ua manao ke Kahu Kula Sabati Rev. J. M. Kealoha, he mea ku i ka pono ke koho hou ke Kula Sabati o Kapaa i Kahu Kula Sabati hou. Ua hooholo ia mamuli o ka hiki kino ana mai o ka mea maholoia J. W. Lota. Ua koho ke anaina Kula Sabati iaia mamuli o kona oluolu ana i ka leo kahoahoa a ka Rev. J. M. Kealoha i nonoi aku ai iaia (J. W. Lota), e like me ka olelo o Iesu ia Ioane Bapetizo.

            “E bapetizo mai oe ia’u e pono ai, pela kaua e pono ai ke malama i ka pono a pau.” A ua haawi mai ka lunakanawai i kona ae e lawe i keia hana maluna ona.

            Eia na luna nui o keia Kula Sabati. J. W. Lota, Kahu Kula Sabati;  J. M. Kealoha, Hope Kahu Kula Sabati; J. Opio, Kakauolelo; J. Kauhoe, Puuku Dala.

            Ma ke Sabati, Okatoba 29, e haiolelo ana ka mea mahaloia J. W. Lota maloko o ka luakini Hoole Pope ma Kapaa, no ke kumuhana, “No ke ino o ka waiona a me kona mau hua ino e hoohua mai ana.” Sabati Novemaba 5, 1893, e haiolelo ana ka Rev. J. M. Kealoha no ke kumuhana, “Heaha la na haawina i oi aku ka pomaikai o na keiki ke ao la maloko o ke Kula Sabati?”

            Kou mea kakau,

            LULUOMOIKEHA

 

Hoohui Aina a me Aloha Aina.

E Mr. Lunahooponopono:

            Aloha oe.

            E oluolu oe e hookamaaina aku ia’u me laua la e ku mai la iluna o Akanikolea; pinepine ko laua hoopahulu mau ia’u. A-ha! O olua ia la ea?

            E ka mea hanohano kaulana “Hoohui Aina.” I mai oe ia’u, a ia makou no hoi a pau, me ku-ku ma a me ou mau kini no a pau, he oi loa aku ka pono ke hoohui ia o Hawaii nei me Amerika, nona na eheu aeto i manao ia, e hiki no ke hoopumehana pu i na keiki moa me kana mau keiki ponoi, aole he liona nana e hu’e, aole hoi he bea nana @ poi; pela io anei?

            E ka mea mahaloia “Aloha Aina.” I mai nei oe ia’u, a ia kuahine ma a me ou pokii nei a pau, o ka oi loa aku ka o ka pono, o ka noho ana mua no, e like me ka maa i hoohiolo ia iho nei, mamua o ka ae ana aku e hoohui i keia mau paeaina me Amerika. Pela io anei? Hoopahulu mau maoli no olua i ka hiamoe o kahi poeua lea.

            Pehea ko olua manao, ina i hookui io keia mau pae moku a pau a lilo i hookahi wai o ka like, ma ka loa ana ia Manaia kalani ka Maui Akalana makau kupua? Poino anei kakou? Pehea hoi ina no he oia mau ka noho ana kaawale o keia mau pae moku malalo o na lii ai moku pakahi e like me ia mamua aku o Kamehameha I? He oi loa aku anei ka pono oia? A pehea la, ina aole i hoohui ia ke aupuni o ka Iseraela me ko ke ao nei ma o Kristo Iesu la ko kakou Haku aloha? Pomaikai loa paha kakou? Lana ko’u manao e hoopauia ana ko’u hoopahulu ia a me makou a pau ke hoakaka iki mai olua i keia mau wahi ninau ae la.

            Aloha oukou e na paahana oniu hua kepau. Me ka haahaa.

            G. W. N. KUUAINAHANAU.

            Honolulu, Iulai 24, 1893.

 

 

O keaha la ka Mea pono.

MR. LUNAHOOPONOPONO;

            He mea kahaha no ka manao ka lohe ana aku i na olelo a me na manao o kekahi poe o keia kulanakauhale. He nui a lehulehu wale na haole a me kekahi poe Hawaii a’u i lohe ai i ka lakou mau olelo, oiai i kekahi wa, ua lohe aku au ia lakou e mahalo ana i ke Aupuni Kuikawa, a e noke

ana i ke kaena me ko lakou ikaika a pau, aka, aia nae i ka hala ana he mau la mahope mai o kela wa, ua lohe hou aku la no au mai ka waha mai no o keia poe hookahi e hooino ana me ke kuamuamu ino loa i ke Aupuni Kuikawa, a e ake ana e hoihhoi hou ia ae ka Moiwahine Liliuokalani. Nolaila, ua komo iloko o’u ka hoohuoi a me ke kahaha nui, a me ko’u ninau iho iloko iho o’u, heaha la ke ano o keia poe? a no ia mea, ua noii au e maopopo ia’u ke kaona o ko lakou manao, eia nae. Ua loaa aku la ia’u ke kumu o ko lakou manao mamuli o ko’u ninau akahele ana, a penei ke ano:

            Ina la mua o ke ku ana ae o ke Aupuni Kuikawa, ua loaa mai la i ua poe la he hana mai ke aupuni mai, a no ia mea, ua nui ko lakou mahalo i ke aupuni, aka, i ke onipaa ana o ke kulana o ke aupuni a me ka paulele nui ia e ka lehulehu, ua ike iho la ke aupuni he mea makehewa wale no ka malama ana i kela poe he nui wale me ka nui o na lilo, a no ia mea, ua hooholo iho la ke aupuni e hoopau aku i kekahi oia poe, nolaila, i ka hoonele ia ana o kela poe me ka hana ole mai ke aupuni mai, ua huli like aku la ua poe la a ke aupuni i malama maikai ai no kekahi mau mahina loihi a kahu aku la i na maka o na alakai o ke Aupuni Kuikawa. Ea! O keia iho la anei ke ano o na makaainana e ola ai ka aina? Aole, aole loa.

            Ke ole au e kuhihewa e Mr. Lunahooponopono, he mea pono e lawe koke ke poo o ka Oihana Makai a noii koke i kela mea, a e o-u koke i ka maka o ka wauke oi opiopio. Oiai o keia ano kanaka kekahi o na poe ino loa iloko o kekahi aupuni, no ka mea, he poe naau alunu a lili hoi, nolaila, he mae pono e hoomakakiu ia lakou, a i ka wa e lohe ia ai ka lakou mau ohumu, he mea pono e hopu koke ia ma ke ano he ohumu ino, a e kipaku loa ia kela anoano ino mai na kaiaulu aku o Hawaii maluhia.

            Me ka oiaio,

            HAWAII OIAIO.

 

Pau i ka Nauki ko Lahaina

Poe.

            “Ma ka uwapo o Lahaina na kanaka kahi i kali ai ia Malulani i ke ahiahi Poalima aku nei (Okatoba 20), oiai ua hoolaha o Bila White, ua hoi ka Moiwahine i ka noho moi. I ke ku ana mai o ka moku, hoole ia mai ana aohe i hoi ke alii ma ka noho alii. Nana aku no hoi oe i kanaka, keke na niho, nau na kui i ka nukunuku i ka wahaheee, pukahee, a pela aku.” (Ahea no la ao kanaka mai kakou, e puni wale aku nei no i ka poe nana i hookikina i ke alii e kukala i kumukanawai hou a kahuli pu ai ka noho alii. Aia a loaa ka punana a kolea, hoi hou ke alii.  L. H. )

 

Hamama ke Alanui Kaluapele.

            Ua hiki aku nei kahi i maikai a holo o ke kaa lio o ke alanui hou e pii ai i ka lua o Pele mai Hilo kaona aku, i ka 25 mau mile a me hapalua, a o ua wahi mile uuku loa i koe, aohe e pau ka malama ku ia i ka Hale Hookipa. O kela mau mile uuku i koe, he hiki no ke kaa ke hookele ia a puka loa i ka palena hope, eia nae me ke ano apuupuu e akuaku ai. Ua hala aku kekahi huakai he umi-kumamakahi ka nui maluna o na kaa lio me ka manao e lilo ia lakou ka hanohano mua loa o ka hoau ana i ke alanui pii makaikai pele.

 

Na Aliiaimoku i pau i Kipaku

ia a i haalele mai.

            Ke hoolaha aku nei makou i ka papainoa o na aliiaimoku i kipaku maoli ia e ko lakou mau nohoalii. A he mea e helelei ai na waimaka ke hoomaopopo iho, aole hookahi o keia poe i kipakuia i hoihoi hou ia ae maluna o na nohoalii o lakou i olepeia mai ai, a oia keia:

            1860—Kipakuia o Francis II o Napele i Okatoba 21.

            1862—Kipakuia o Otho I., Moi o Helene, i Okatoba 23.

            1866—Haalele maoli o Alexander Cousa, ke Keikialii o Roumania i ka nohoalii.

            1868—Kipakuia o Isabella II, o Sepania i keia makahiki, aka, no ka ike ana aole hiki ke hoihoih hou ia maluna o ka noho alii, nolaila haalele maoli mai i ka la 25 o Iune, 1870, no ka pono o kana keikikane o Alafonso XII.

            1871—Hoopau maoli ia o Napoliona III., Emepera o Farani e ka Ahaolelo Lahui, no ka mea, he pio oia na Perusia a e noho kauwa ana ma Enelani.

            1873—Amadee o Italia, ka mea i koho ia i Moi no Sepania e na Ahaolelo i ka 1870, haalele maoli i ka nohoalii i ka la 11 o Feberuari, a hoi i Italia.

            1876—Kipaku maoli ia o Abdul Aziz, ke Suletana o Tureke ma ka la 29 o Mei.

            1876—Kipaku maoli ia o Murad V., ke pani mahope o Abdul Aziz ma ka la 21 o Augate.

            1879—Haalele maoli mai o Yakub Khan, ka Emira o Afeganitana i Okatoba.

            1879—Kipaku maoli ia o Dom Pedro, Emepera o Berazila ma ka la 15 o Novemaba.

            1886—Haalele maoli o Alexander ke keikialii o Bulagaria ma ka la 7 o Sepatemaba.

            1887—Haalele maoli o Peresidena Grevy o Farani ma ka 1 o Dekemaba.

            1889—Haalele maoli ka Moi Milan o Serevia i ka nohoalii ma ka la 6 o Maraki.

            1889—Kipaku maoliia o Ismail Paso, ke Aliikui o Aigupita ma ka la 26 o Iune.

            1893—Kipaku maoliia o Liliuokalani o Hawaii ma ka la 17 o Ianuari.

            Mai na aliiaimoku i kipaku ia mamua aku o Liliuokalani, aole hookahi o lakou i hoihoi houia ma ka nohoalii. Aka me keia mau ike maka a pau i kahakahaia ma na moolelo o ka honua nei, eia no nae na holona ike ole ke hoopaakiki naaupo nei e hoihoi ia ae ana no ke alii.

 

Hoohiki ana o ka Bosetona i Kapala-

kiko.

            Ua hookuu iho ka mokuahi “Bosetona” i kona heleuma ma ke awa o Kapalakiko i ka la 7 o Okatoba, he 11 na la holo mai Honolulu mai. No ka loihi o kona wa i kaawale ai me ka hoomaikai ole ia, he mau malama ana e noho ai ma Mokupuni Mare, kahi kapili i na mokukaua. Nolaila, e hoihoi ia ana ka hapanui o na luina ma ua mokukaua e aku. Ua nakaka kekahi o na pahu mahu nunui. O kekahi no hoi o na papa hao malalo, ua hele a popopo i ka lepo hao. Aole hiki ke kapili koke a maikai.

 

Mai Kapalakiko Mai.

MR. LUNAHOOPONOPONO;

            Aloha oe:

            Eia hou au ke hoea aku nei imua o kou alo, no kela pepehi kanaka mainoino a C. Hano i hana ai maluna o Harry Kailikole ko makou hoaloha.

            Ma ka la 16 o Augate, a ma ka hora 10 oia kakahiaka, i akoakoa ai na mea a pau imua o ka Aha Apana o Sonora, ia wa, ua hoohiki ia na haole a me ke kauka imua o ka Aha.

            Owau a o C. Hano, ua hoohiki ia imua o ka Aha, oiai owau kona maheleolelo. Ia wa i nonoi aku ai ka loio o ke County ia C. Hano e kamailio nona iho, a pau kana olelo ana, ua ninau ia aku la ina he loio kona. Ua hoole mai oia. Ua waiho ia na ka Aha Kiekie e hooholo.

            Ma ka la 22 o Sepatemaba nei, hiki mai la ka makai nui i ko’u hale a heluhelu mai la he palapala imua o’u, e kauoha mai ana ia’u e hele aku e maheleolelo. Ua ae aku au, he 26 mile ka mamao mai ko’u wahi a hiki i Sonora, he 25 keneta o ka mile a he $3 maheleolelo.

            Ma ka la 24 oia malama no, oia ka Poakahi, ma ka hora 10 oia kakahiaka, i akoakoa ai na mea a pau imua o ka Aha Kiekie. A pau ko maua hoohiki ia ana, a pau pu me na olelo a C. Hano imua o ka Aha, ia manawa i ku mai ai ka loio o C. Hano a nonoi aku la i ka Aha e hoemi i kona hoopai i ehiku makahiki, oiai, na elemakule oia, a na nawaliwali kona kino. Ua ae ka Aha i kana noi. O keia loio na ke County i hoolimalima.

            Ma ka la 25 o keia malama i lawe ia aku ai oia no Kapalakiko.

            EMMA CONNOR,

            La Grange, Stanislaus Co.,

            Cal. Sept. 23, 1893.

 

HE MOOLELO

Hooniua Puuwai

NO

OLANDO KAAKA

Ka Opio Noho Waonahele.

KA HIAPAIOLE O KA

PU RAIFERA.

Ka Puuwai Waipahe.

NONA

Ka Umauma i Lalapa ia e ke Ahi o

ka Wiwe Ole, a o ka Ui Kaili

Puuwai Hoi.

MOKUNA VII.

NA KIU ELUA.

            “Aohe ana mea e ae i kamailio mai ai ia oe?” i ninau hou mai ai ke kanaka me ka leo oluolu, me ke ake paha e puni aku o Olando iaia.

            “Heaha auanei ia mea hou aku ana e kamailio mai ai iaʻu?”

            “Aole, aole. Ua kuhi au la—ua kuhi au ua hoike mai la oia ia oe i kekahi mau kauoha i na luna aupuni ma Jamestown,” wahi a ke kanaka me ke ano maopopo ole iaia o kana mea e kamailio aku ai.

            Mamuli o ke ano kamailio a na kanaka, ua hoomaopopo iho la o Olando ua ike kela mau kanaka i ke ano o ka huakai a ka ilikini i hele mai ai e hoohalua iaia i ke ahiahi o ka la mamua iho, a mamuli o ia ike laua i hookolo mai ai, a ua moakaka loa mai la iaia he mau hana imihala keia a kekahi enemi e like hoi me ka Karona i hoike e mai ai iaia, aka ke ike nei nae oia i ka pololei o kela mau olelo a Karona, ke kanaka hahai holoholona malihini.

            Ia wa ua pane hou mai la kekahi o ua mau kanaka ʻla me ke ku no nae o kekahi o kona mau wawae maluna o ka hekupapau:

            “Malia paha ua oi loa no ka pono pela, oiai he mea hiki ole i ka mea make ke hoike i kekahi mea, aka, mai oi loa nae ka pono ina i holopono keia hana au me ka ike ole ia e kekahi mea.”

            “Heaha iho la ke ano o kau mea i kamailio mai la?” wahi a Olando i ninau aku ai, me ka puʻapuai ana mai o ka ula ohelohelo ma kona mau papalina.

            “Ina aole e hiki ia oe ke hoomaopopo mai, alaila he mea waiwai ole noʻu ka hoike ana aku ia mea.”

            Ia wa, ua huli ae la ua kanaka la, a hele aku la me ka ukali ana a kona kokoolua mahope ona. Ua manao ka opio e kahea hou aku i ua mau kanaka la, aka ua manao iho la no nae oia ua lawa iho la no kana mau mea i hoike aku ai ia laua, ina ua manaoio ole laua i kana mau mea i hoike aku ai, alaila me laua no ia. Ia wa ua haalele iho la oia i kela wahi a hoi aku la no kauhale.

            I kona hoea ana aku i ka hale, ua halawai aku la oia me kona kahu hanai wahine paele e ku ana oia ma kahi o ka malapua, a ua hoomaopopo aku la no hoi oia i na kahoaka pihoihoi maluna o ka helehelena o ka luahine. Iaia no a komo aku i ka puka pa, ua hooho koke mai la ka luahine paele me ka pihoihoi:

            “O, e kuu haku, nani wale koʻu hauoli i kou hoea ana mai la. Ua kuhi au ua hopu pio ia la oe e laua.”

            “Ua hopu pio ia au?” i ninau koke aku ai o Olando me ke ano kahaha o kona hiohiona.

            “O na kanaka eleu aʻu i ike ai i keiea kakahiaka,” wahi a ka luahine me ka nana pono ana i na helehelena o Olando me he la ua pau kona pihoihoi oiai ua hoi mai la kana hanai me ka palekana.

            “Owai ia mau kanaka? A heaha ka laua mea i makemake ai?”

            “He manao wale no koʻu i hele mai laua nou, aole hoi au i ike owai la laua, oiai aole au i ike ia laua mamua.”

            “Ua ninau mai anei laua noʻu?”

            “Ua lohe au ia laua e kamailio ana nou, oiai au ma kahawai i keia kakahiakanui kahi oʻu e auau ana, ua lohe aku la au ia laua e kamailio ana ma kekahi wahi kokoke i ke kahawai, aka aole nae laua i ike mai iaʻu, a penei ka laua olelo: ʻOia no kela e hele la, oia io no, oiai aia ke hele la a komo iloko o ka ululaau. O keia kona hale e noho nei me kona makuahine pupule. E loaa pono ana oia ia kaua.ʻ Ia wa na haalele iho la laua i kela wahi a hele mai la me ka hookolo ana mahope o kou meheu. Nolaila, i kela wa ua hoi koke mai la au i kauhale nei me ka awiwi, a i kuu ike ana ua hele io oe ua piha loa ia au i ka makau.”

            “Aole au mea e hopohopo ai e k@a makua hanai. He oiaio, aa halawai io mai nei no au me ua mau kanaka la.”

            “Aole anei laua i makemake e hoopoino ia oe?”

            “Aole, e huli wale ana no laua no kekahi Ilikini, a ua manao paha laua ua ike au, a oia iho la ko laua kumu i huli ae ai ia’u.”

            “Heaha la ka ko laua mea i kamailio ai no ke ki i ka pu?”

            “Malia paha a kamailio ana laua no ka ilikini. Malia paha ua kuhihewa oe i ke ano maoli o ka laua mau mea i kamailio ai.”

            Aole i pane mai ka luahine no keia mau olelo a Olando, oiai ua manao iho la no paha oia he pololei na mea a ka opio i kamailio aku ai e like hoi me kona kamaaina mau i ke ano o kana hanai.

            He mea oiaio, aole o Olando i hoopuka i kela mau olelo ma ke ano he makemake maoli nona e huna i ka mea oiaio, aka i hana oia pela i kumu e pihoihoi ole ai ka luahine, a i mea no hoi e hiki ole ai i kona luaui makuahine ke lohe no keia mea ino. Iloko no nae o ia wa ua piha ko Olando noonoo me na manao kupikipikio, oiai ua maopopo e wale mai la no iaia ka hopena e hoea mai ana, oia hoi, e imihala ia ana oia ma ke ano he mea pepehikanaka.

 

 

MOKUNA VIII.

KA HOPU IA ANA.

            He elua la mahope mai o na mea a kakou i ike ai ma ka mokuna i hala, ua liuliu ae la ka opio Olando ma ia kakahiaka no ka hele ana iloko o ka ululaau no kana hana mau he ki holoholona. Me kana pu raifela ma kona poohiwi, ua oili aku la oia mailoko aku o kona hale noho, a iaia hoi i hoea aku ai ma kahi kokoke i ka puka pa o waho, aia no hoi kana mau ilio ke ukali la mahope o ko laua kahu me ka piha hauoli, oiai ua maopopo ia laua ke ano o ka huakai. Ia wa ua ike aku la oia i ka hoea ana mai mailoko mai o ka ululaau na kanaka he umi paha a oi, aole no nae he ano puiwa ae o ko ka opio naau i ka ike ana aku ona o ka makai nui kekahi o ka oihana makai o ke kulanakauhale, a oia hoi ma ke poo o ka huakai.

            “Aloha maikai oukou e na keonimana,” wahi a Olando i pahola koke aku ai i ke aloha i na malihini i ko lakou kokoke ana mai.

            “Ke kamailio pu nei anei au me Olando Kaaka?” i ninau mai ai ke alakai o ka puali makai me ke ano keonimana imua o ka opio.

            “He oiaio, oia no ko’u inoa,” a ia wa pu no hoi ka opio i alawa ae ai kona mau maka ma o a maanei o ka puali makai me kona manao aia pu la iwaena o ia poe na kanaka elua ana i halwai pu ai ma ke kakahiaka o ka la ana i kanu ai i ke kino make o ka ilikini, eia nae ua hoomaopopo koke iho la oia aole laua malaila.

            “Ina o oe io o Olando Kaaka, alaila ke kono akku nei au ia oe e ka opio e hele pu ae me na makai o ke kulanakauhale o Jamestown i keia wa ano.”

            “E hele i Jamestown no keaha?” i ninau aku ai ka opio.

            “E pane aku i kekahi hihia ino ekaeka i hapala wale ia aku maluna ou e ka opio, nolaila e hoomaopopo oe e ka opio, aole au i hele mai nei e lawe ia oe me ka ehaeha ole o ko’u naau, aka o ka hooko wale no ka’u i ka oihana,” wahi a ke alii makai oluolu.

            “E oluolu oe e hoike mai ia’u, heaha la ke ano o ka hihia?” i ninau aku ai ka opio.

            “E ke kanaka opio, ua ike no anei oe i kahi i nalowale ai o kela ilikini maheleolelo i kapaia o Lolowa?”

            Ina oia ilikini kau e huli nei, alaila ke hoike aku nei au ia oe me ke kanalua ole, aole loa oia e loaa ana ma keia ao, no ka mea, ua make oia, mamuli o ke ku ana i ka poka o ka’u pu,” wahi a Olando i hoike aku ai me ka helehelena hopohopo ole.

            “Oia iho la ke ano o ka hihia e kuhi ia nei maluna ou, a mamuli no hoi o kou hoike ana mai la i ka mea oiaio, alaila aohe pohihihi i koe.”

            “E hopu ia ana anei au no kela mea? He mea oiaio, ua nui ko’u kaumaha i ka make ana o kela ilikini ia’u, aka he mea hiki ole nae ia’u ke alo ae i ka hooko ana i ka mea a’u i hana ai, oiai ina aole i make oia ia’u, ina la aia au he heana na ka make i keia wa ano. I hana au pela no ke pale ana ia’u iho. Oiai ia’u e hoi mai ana maloko mai o ke alahele pouliuli mawaena o na ululaau i ke ahiahi o kela la aku nei me ka nanea, aia hoi ua ike aku la au i ka a mai o kekahi mau mea me he mau onohi la no ke tiga ma kahi kokoke loa ia’u, a i kuu pakii koke ana iho ua ike aku la au e kau pololei ia mai ana ka pu i ko’u puuwai, a me ka hikiwawe a pau i loaa ia’u ua hapai ae la au i ka’u pu me ka hooponopono ole a ki aku la, a ia wa i lohe aku ai au i ka nunulu mai o kekahi leo me he leo uwe la no kekahi mea i eha loa, nolaila aole paha oe e hopu mai ana ia’u no ko’u pale ana ia’u iho?”

            “E ka opio, ina oia iho la ka mea oiaio, alaila he mea hiki wale no ia ia oe ke wehewehe aku imua o ka aha nieniele, a aole o’u kanalua iki e hookuu koke ia mai ana no oe,” wahi a ke alii makai manao kaulike.

            “Pehea auanei e hiki ai ia’u ke hooiaio aku ina aole e hiki ana ke manaoio ia mai ka’u mau huaolelo haahaa?”

            “E ka opio, he mea oiaio ke ehaeha loa nei ko’u naau no keia hana, a oiai aole ia’u kela mana o ka hookuu a me ka hoopai, nolaila, e lawe ana au ia oe e ka opio me ka mokumokuahua o ko’u naau, a e manaoio mai oe o ka hihia mua loa keia a’u i lawelawe ai me ko’u makemake ole, a me he mea la ke hai mai nei kekahi leo ia’u aole loa oe i hewa, aka ua nele nae au i ka mana no ka hookuu ana aku ia oe. Aka, mai hopohopo e ka opio maikai, e hele pu oe me a’u, a na kela makua maikai a kaulike e hoolanakila mai ia oe, mai kanalua, e hilinai aku kaua iaia,” wahi a ke alii makai puuwai maemae i kamailio mai ai.

            “Ke hoomaikai aku nei au ia oe mai kahi kuliu o ko’u puuwai no kou noonoo kaulike a akahele me ka haawi ana mai i na manaolana ia’u, aka, eia wale no ko’u mea kaumaha, o ka haalele iho i ko’u makuahine, oiai ina paha e hala ana ia’u he hookahi la a oi mai kona mau maka mai he mea oiaio e make ana oia iloko o ka naauauwa ana no’u, nolaila e ae mai oe ia’u e hoi hou ae au iloko o ko’u hale a e hooluolu mua aku i ka manao o ko’u makuahine mamua o kou lawe ana aku ia’u.”

            Ua ae koke aku la ke alii makai i keia noi a ka opio, a ia wa ua huli koke ae la ka opio me na kapuai wawae mama a nalo aku la oia iloko o ka hale.

            Mahope iho o ko Olando puili ana aku i na lima o kona makuahine me ka honi ana mau kona papalina palupalu nohea, ua pane aku la oia:

            “E kuu makuahine, e hele ana au i kai o Jamestown, a malia aole paha au e hoea mai ana i keia po, aka e hoi mai ana no nae au e hoopomaikai aku ia oe.”

            “Aole oe e haalele mai ana ia’u ea?” wahi a ka makuahine i ninau mai ai me na maka pihoihoi, oiai oia ka mea a kona naau i hopohopo loa ai, mamuli hoi o ka nalohia ana o kana kane me ka maopopo ole iaia, ua make paha, a i ole, ua haalele loa mai no paha iaia, a no ia mea ua hopohopo mau oia no kana keiki, malia paha o hana ia mai no kana keiki elike me ka mea i hana ia mai ai maluna o kana kane.

            “Aole, aole loa au e haalele ana ia oe e kuu mama aloha.”

            “Auwe! Ke ike e nei au i na kahoaka o ke kaumaha maluna ou e kuu lei aloha. Ke ike aku nei au i ka haloiloi mai o na waimaka ma kou mau lihilihi. E kulou mai e kuu keiki a e holoi aku au i kela hoailona maikai ole, i ole ai e hooko ia na wanana a kela mea he waimaka. Mai uwe iki oe, no ka mea, he kahoaka ia o na haawina kaumaha.”

 

He Makani Ino.

            I ka la 1 o Okatoba, ua loohia na kapakai o ke Kaikuono o Mekiko i ka makani ino loa i ike ole ia malaila no na makahiki e kanalima. He nui ka poino i ulia iho ma ke kulanakauhale nui  o Mobile. Pela no hio makai o Nu Oleana. Ma Mobile, ua pii ke kai a komo loa iloko o na halekuai mauka. Ua pau kekahi alanui nani ma kahakai i ka ulupa ia e na nalu. Hookahi miliona dala ka nui o ke poho o ke kulanakauhale. lehulehu na mokuahi a me na mokupea i ili mauka. Ma ka aina aku hoi, nui na hale a me na halepule i hoohioloia e ka makani, a ua nui na kanaka i make. Makai o Nu Oleana, he elua tausani ka poe i make i ke kai ma na kahakai haahaa loa. Lehulehu na moku i kahuli a make. Maloko o Nu Oleana, ua like ka nui o ke poho me $400,000; mawaho aku he $900,000 ka poino.

 

Hoolaha Kumau.

 

KA AYER SASEPARILA

Oia ka LAAU oi loa o ka maikai no na mai i hookumu ia mai ke koko ino mai. Ua oi loa ae hoi, no ka mea, o kona kahua i hookumuia ai o ka

Honodorusa Saseparila Oiaio.

            No ka mea, o ka LAU NAHELEHELE a me na mea a pau i maa i ka hoohuihui ia, oia na laau oi loa o ka maikai, a no ka mea hoi ua ike ia ka waiwai io ma ka lapaau ana i na MA’I o ke KOKO—ua oi ka

Ayer Saseparila

ma na mea a pau e hooikaika a e kukulu hou ai i ke kino i hoonawaliwali ia e ka ma’i a me ka eha.

            Ua hoonoonoo ia ka ai, ua hoopau ia ka ma’i o ka waihona hoowali ai, ua hooikaika ia ke Ake a me ka Puu Hoowali ai, a hoohana maikai iai na lala a pau o ke kino. Ua hookuku ia mai ke kino ae, ka laau make o ka ALAALA, ua hooia ia na EHA, na PUHA, na RUMATIKA, na MAIHEHE, na HUEHUE a me na ma’i ma ka poo kahe wale o ka hupe, a ma na wahi a pau ke hooia mai nei na Kauka alakai ka maikai o keia laau.

            Ke hoo@a nei la h@i, a e hoola no hoi ia oe.

            No ke KUNU  a me ke ANU o ka

Ayer Cherry Pectoral

ka laau lapaau alakai o na ohana.

No ka NALULU, ka LEPOPAA

ka LENA a me kekahi mau mea inoino e ae o ka opu, e lawe i ka

AYER HUAALE CATHARTIC

E makemakenui ia nei e ko ke ao puni.

            hoomakaukauia e Kauka J.

AYER & CO., LOWELL, Masekuseta.

HOLLISTER & CO.

Na Agena ma ka Paeaina Hawaii.

 

KAKELA

ME

KUKE

KA HALEKUAI NUI

O NA

WAIWAI LIKE OLE

NA MEA

HANA KAMANA A PAU

Na lako pili hao kukulu hale,

Na kopa,

Na lei ilio,

Na kaulahao ilio,

Na Pahi,

Na Upa,

Na kope hulu,

Na Pulupulu.

PALAU LIO

Na mea mahiai.

Na au koi,

Na kua bipi,

Na lei b ipi,

Na kaulahao bipi,

Na uwea pa,

Na kaa pala@a,

Na mea piula,

Na ipuhao.

Makau me Aho Lawaia

Na Iliwai

Na kaula,

Na hulu pena,

Na p@lumi,

Na pena, me ka aila,

Na kopa,

Na aila mahu

Na pakeke

Na pakeke hao

Na kapu hao,

Na paada,

Na kukaepele,

Na uwiki, a me

Na ipukukui.

Mikini Humuhumu Kaulana

Wilcox, & Gibbs Hookahi Lopi.

ka Remington, Elua Lopi.

            A me na ukana he nui loa, o kela ano a me keia ano.

Kakela me Kuke

2@06-q