Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 45, 11 November 1893 — Page 3

Page PDF (2.12 MB)

This text was transcribed by:  Olga Woo
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA HUI ALAHAO ME AINA O OAHU

MANAWA HOLO.

Mai a Mahope aku o Iune 1, 1893.

 

NA KAA AHI

NO HONOLULIULI.

                                                                        B         B         A         D

                                                                        A.M.    A.M.    P.M.    P.M.

HAALELE IA HONOLULU. .                    8:45     1:45     4:35     5:10

HAALELE IA MANAWA . .                                   9:30     2:30     5:10     5:56

HIKI I HONOULIULI . .                              9:57     2:57     5:36     6:22

NO HONOLULU.

                                                                        C         B         B         A

                                                                        A.M.    A.M.    P.M.    P.M.

HAALELE IA HONOULIULI                     6:21     10:43   3:43     5:42

HAALELE IA MANAWA. .                                    6:55     11:15   4:15     6:10

HIKI I HONOLULU . .                                 7:30     11:55   4:55     6:45

            No na Poaono wale no.

            No kela ame keia la.

            Koe na la Sabati.

            Koe na Poaono.

 

NU HOU HAWAII.

 

  Ua eo i ke KUOKOA hookahi wale iho no ka paio hahana o na malama eiwa i hala.

 

  Ua “uhi kapa eleele” o ke kuupapau ka hoihoi hou mai i ke Aupuni Alii maluna ou e Hawaii.

 

  E hoihoila ae ana ke kii hoikeike o ka lua pele o Kilauea mai Kikako a i ka hoikeike e malamaia aku ana ma Kapalakiko.

 

  Ua hiki hou mai i Honolulu nei ka wahine halolelo kaulana Mrs. Mary Clement Leavitt maluna mai o ka mokuani Australia.

 

  Ua lohe ia ma Maui, ua hoopau la ko Pikao noho Hope Makai nui ana no ka apana o Lahaina, a ua hoonoho ia ma ia wahi o Mr. L.M. Baldwin.

 

  Hookahi wale no poo aupuni a ka Elele Kuhina o Amerika Hui puia i hele mai nei e noho makamaka a hoaloha pu, oia o Peresidena Dole o ke Aupuni Kuikawa.

 

  Ua hoounaia mai Honolulu aku nei ma na eke leta i hooiliia ai maluna o ka mokuahi China o ka Poalua aku nei, he 3178 mau leta a me 1271 mau nupepa.

 

  Ke lohelohe wale ia mai nei, o ka mokukaua Amerika “Mohican” ke hoouna ia mai ana e pani ma ko Pilakelapia wahi, ke hoi keia mokukaua hope e hoomaemae ia.

 

  Ina he oiaio na lono nupepa, alaila e hiki mai ana i Honolulu nei ma ka mokuahi Australia o ka la 2 ae nei o Dekemaba o Kapeua Whitting. O ka holo mai paha keia e mare.      

 

  Ua holo o Mr. George C. Beckley mai Kikako a hiki i Enelani, maluua o ke kaa ahi a me ka mokuahi iloko o na la 6, he 23 mau hora a me 22 minute, a oia ka holo mama loa ana nana i ulupa na manawa holo loa i ike ia mamua aku.

 

  Mamuli o ka puka ana ae o ka ma’i puu-eha mawaena ae o kekahi mau haumana kula Pukiki o ke kula aupuni olelo Beritania o Kauluweia, ma Honolulu nei i keia pule aku nei, ua hookuuia kela kula e hoomaha no elua hebedoma.

 

  Ua mahalo nui mai ka Makua Leonoro ia L.A. Kakina no na hoolauna oluolu a me ke ohaoha ma ka hoike ana i na mea hou o kana huakai i makaikai aku ai i ka hoikeike lubile o Kikako ma ke anaina kula Kakekimo o ka la Sabati nei.

 

  Ua loaa mai i Honolulu nei mai ka hui Kanu Kope a me Ti o Kona he iwakalua mau paona ti lau i hooulu ia e keia hui maluna ae. Ua hanaia no a makaukau no ka hookomo iho Hoko o ka wai wela a inu mai. Loaa keia waiwai kalepa hou o Hawaii.

 

  O ka nui o ke panihakahaka i hoopaa ia ai ka mokuahi Miowera i hoolaha ia mai nei, aia mawaena o ka $300,000 a me $400,000. I na pela, alaila ua lawa loa kela mau dala panihakahaka no ke kuai ana i mokuahi hou a i mokuahi nui ae hoi i ko ka Miowera kii ae.

 

  I ka wa e nakulu ai oloko o ka opu me ka eha, a hele moku ka lepo, ataila, e hoao i ka CHAMBERLAIN’S COLIC, CHOLERA a me DIARROEA REMEDY laau lapaau a e oi aku ana kou mahalo ke ike oe i kona hopena. He oluolu, palekana a puhili ole. He 25 a me 50 keneta o ka omole, a e kauai ia no ma na Halekuai Laau Lapaau a pau. O BENSON, SMITH & Co., na Agena ma ko Hawaii Pae Aina.          tf

 

  Me he mea la i ka hakilo aku, mamuli o ka lanakila mau o na poe haihai kanawai imua o na kiiure ke hoolana loa mai nei na kanaka i ka haihai i na kanawai o ka aina, a he mea pono i ka Aha Kuka ke lapaau mai i keia mai ahulau e laha nei. Aole he wa i ikia ai ka ni o ka hana bia, kuai rama malu, sipa, hoopae a malama opiuma, e like me keia. Aole no ka hopuhopu ole ia, aka oa hoolana maoli mai no e aa ai i ka hakihaki kanawai.

 

  “O ka oi ma ke ao holookoa.” Oia ka W.D. WOODRING o BORDLY, KENETUKE, e hookaulana nei no ka Chamberlain’s Cough Remedy (Laau Kunu). Ke kamailio nei oia ma kona ike ponoi iho i ka inu ana, oiai o kona a me ko koua ohana ola ana mai nei no ia mai ka loaa ana i ke kunu koikoi loa a me ke anu, a ua hooholo oia o keia laau lapaau ka oi ma ka honua nei. E kuai ia no ma na Halekuai Laau Lapaau a pau. O BENSON, SMITH & Co. na Agena ma ko Hawaii Pae Aina.          tf

 

  Ua hopuia o C. B. Maile i ka hora 6 a me hapa o ke ahiahi Poakahi nei, iaia e puka ana e hoi mai ka mokuahi China mai ma ka uapo loihi o Ainahou, ma o ka loaa ana aku i ke kiai Hale Dute maloko o kona mau pakeke, he 4 mau tini opiuma. Ua hali koko ia oia ma Kuapapanui e hoopaa ai, a ua hookuuia ma ka bela o Maile no ke $1000. O ka hoopai ke ku i ka hewa, he hoopaahao ma ka hana oolea a me ka hoopai dala maoli. O MR. C. B. Maile, kekahi o na alii o ka Ahaolelo o 1892 mai Honolulu aku nei.

 

  Ua loaa mai i ke Komisina Mahiai Marsden ma ka Mariposa o ka pule i hala, he mau pahu lehulehu o na mea kolo e pau ai i ka pepehi ia a make loa na eleao a me na ponalo hoopoino laau a mea kana. Ua hoouna ia mai keia mau paha iloko o ka pahu hau huihui, a ua pae palekana mai lakou, a i ka hookuu ia ana ae, ua eleu lakou. Ua hookuu ia kekahi mau mea kolo hoomake ponalo ma ke awawa o Kalihi, kahi i ike nui ia ai na eleao, a ua hoomaka ae ua aluka pepehi eleao nei me ka maamaalea maoli ma ka lakou hana.

 

Na Keiki Hawaii ma Kikako.

 

 

  Aia he eiwa mau keiki Hawaii himeni puukani ma ka Hoikeike kii o ka lua o Pele o Kilauea ma Kikako, a me he mea la eia lakou ma ke alanui e hoi mai nei no ke one oiwi me Moeheau ma ka mokuahi Monowai, a i ole maluna mai ana paha o ka Australia. Ua ike a halawai o Mr. Whitney me lakou ma Kikako he mau pule kakaikahi wale aenei no i hala. Ola maikai lakou a pau, a e mele ana no hoi e like me ke kani o na manu aloha a ua makahehi nui ka poe a pau i komo makaikai ae i ka hoikeike o ke kii o ka lua o Pele o Kilauea.

  Eia na inoa o keia poe kamalii: John Maipinepine, John Eluene, Wm. Aeko, East Kahulu, John Moke, J. K. Kanepuu, D. K. Hae, D. Kahanamoku a me Wm. Olepau.

 

Ua hiki Mai he Adimarala Hou

 

  I ke ku ana mai o ka mokuahi China i ka hora 5 ahiahi o ka Poakahi nei, ua hiki pu mai maluna ona o Adimarala John Irwin o ke aumoku ma Kina. Ua hele pu mai o Lutenala Adams a me Ensign Parmeuter a me na wahine a lakou ekolu. Ua hookohuia o Adimarala Irwin i panihakahaka no Adimarala Skerrett, ka mea e hoi ana i keia kakahiaka. I ko Adimarala Irwin hiki ana mai, ua hele koke aku oia maluna o ka mokukaua Piladelepia a moe malaila i ka po.

  He mea haohao keia i na ‘lii mokukaua maanei. Ua hauoli nui lakou i ka lohe ana, ua hele mai o Irwin e noho maanei. He loihi kona noho ana maluna o ke aumoku o Amerika ma Kina a me Iapana.

 

Hoea mai o T. H. Davies.

 

  Ua hoea mai nei o Mr. Theo. H. Davies maluna o “Australia” o ka Paoono i hala. A ma ke San Francisco Chronicle, ua olelo ia nupepa nona pepei: Ua paupauaho o Mr. Davies i ke kali ana ma Victoria no ka hiki mai o Miowora, a holo mai i Kapalakiko nei i hiki koke aku ai i Honolulu. Ua hai mai o Davies i kona paulehia loa e hoihoi ia ae ana ka Moiwahine ma ka nohoalii. Ua makemake loa nae oia i kekahi hoolaia ana e hoolaulea ai mawaena o ka poe hoohuiaina a me ka poe anee alii e maha ai ka ianaina. He mea pono e hana ia i olelo aelike e hooholo a hiki ole i na haole ke hoopoino loa i na kanaka maoli a hookauwa ia lakou.

  Ua hai pono mai o Mr. Davies ia Kauka Haida maluna o ka “Australia, ua pono no ka hoopau ana i ka Moiwahine no ka hewa o kana hana aohe ona makemake e hoihoi aku iaia. He nui ka lalau o na huaolelo i kakau ia nona ma na nupepa. Aole ia i hoopuka i na huaolelo i paiia nana i olelo.

 

Hoao e Huki ia Miowere.

 

  Ke hooakaukau nei o Kapena Metcalf e hoao mua ma ka huki maoli ana aku ia “Miowere” me ka hoomama mua ole i ka moku me na pahu kao. Nolaila, na hoopanee ia ka hana ana i kela mau pahu kao.  Ua hookomo ia kela heleuma pukonakona i lawe ia mai ai mai Kapalakiko mai iloko o kekahi lua i eli ia ma ke akoakoa a i hoopahupahu mua ia me ke diana pauda. E kakia ia ana no hoi ma ia wahi, elua pou nunui nana e koo i ka heleuma i hemo ole ma ka huki ino ana.

  Ina e hoonauwe ole ia ana o Miowera ma keia hoao ana e hukim alaila e hana ia ana na pahu nunui loihi i kapaia he pahu kao. E hoomoe ia ana ua mau pahu kao la ma na aoao o ka moku, alaila hoopiha ia i ka wai a hookuu ia ialo loa, a hoopaa ia malaila me na kaulahao malao o ka moku. Pau ia alaila pauma ia ka wai a pau oloko mai o na pahu kao. O ka lana no ia iluna, me ka hapai pu no i ka moku, a hiki ke huki wale aku. No ka nui o ka lilo o kela mau paha, e hoao mua ana ma ka huki wale ana aku. He mau pale no hoi ka hana ana i na pahu kao, a e hakalia ai ka hana.

 

Makee loa o Kanada ia Hawaii.

 

  Ua lohe mua kakou i ka makaleho nui o ke aupuni o Kanada ia Hawaii e lilo i kahua nona mawaena o ka moano Pakipila, kahi e kipa ai kona mau laina mokuahi e kalepa ana mai Kikane a hiki i Vanekouwa. I keia wa, ke ike nei kakou ua hoomaka ia ka hoohoo ikaika ana i na laina mokuahi nunui. Ua hoomaka mua ia keia mau moku elua o Warrimoo a me Miowera. O Miowera nae, ua poino. Ina aole e hemo mai, alaila e pani koke ia ana kona bakabaka me kekahi moku hou aku. A e pakui koke ia mai ana no hoi ke kolu o na moku, i hiki ke holoholo pinepine. O ka poe hui nana i hapai i keia hana, he poe nui o ka waiwai. Ua loaa no hoi ia lakou ke kakoo ana mai o ke aupuni o Kanada. O Auseteralia no hoi kekahi aupuni nana e kokua nei me na puu dala nunui.

  Ua maopopo, aole e nui na makahiki i koe, a e paapu ana na mokuahi nui holo i o ia nei e kipa mai ana ma Honolulu, ka hale hookipa nui mawaena konu o ka moana Pakipika, Ua ike lea o Amerika i keia mea, a e hoolilo ana oia ia Hawaii malalo iho o kona eheu. O Amerika ke aupuni ikaika hookahi ma keia moana, aole hoi oia e ae ana e noho lanakila mai kekahi aupuni e maanei. Ua paa loa o Hawaii malalo o ko Amerika malu ma keia mua aku. O ko Amerika pu-kaua keia o Hawaii e lanakila ai maluna o ka moana Pakipika. Nolaila, e punahele ana o Hawaii ia Amerika Huipuia.

 

Ka Ili a me ka Nahaha ana o ka Mokuahi City of New York ma Kapalakiko.

 

  I ka hora 4 ahiahi o Okatoba 26, ua ili ka mokuahi City of New York ma na pohaku makai iho o ka hale ipukukui ma ka lae o Bonita, ma ka aoao akau o ka Puka gula, oia ka puka e komo ai i ke awa o Kapalakiko. E hoopuka ana oia i kela wa i ka moana e holo i Iapaua a me Kina. Maluna o ka moku he 2 ona mau ohua kapena, 125 pake, $132,000 waiwai kalepa, me $147,890 kala auka.

  Aole i maopopo loa ke kumu o ka ili ana o ka moku, aka, ua paa loa ke awa i ka ohu ia wa. Ua holo akahele loa ka moku, a e lawe ikaika ana paha ke au o ke kai, oia kona mea i lalau ai a pili i ka lae akau.

  Aole e hiki i ka poe kiai ma lae Bonita ke ike aku i ka pilikia oka moku, no ka paa i ka ohu, he lohe wale no i na pu a he ike i na ahikaolele. A hiki i ka hora 7 ahiahi lohe iaka oiaio ma Kapalakiko, Hoouna koke ia na mokuahi Sea King. Monarch a me Redmond o ka Hui Kolo moku Kalepa, a me Fearless, Vigilant Reliance a me Alert o ko Spreekels Hui. Ua hooholo ia e lawe koke aku i na eemoku a pau iuka o ke kulanakauhale. O na eke leta, na dala, a me na wati holomoku ua kau maluna o Fearless i ka hora S.

  Alaila, hoao na mokuahi kolo Relief laua o Vigilant e huki aku i ka moku, oiai aia ka mokuahi ili he eiwa kapuai ka hohonu o ke kai maloko, a ua pio na ahi. Aole i hiki i ko laua ikaika ke huki pu a hui he eha mau mokuahi kolo hou aku ua paa loa. O i noke iho i ka huki a kokoke e aumoe haalele lakou i ka huki ana. Alaila hapai lakou i ka lawe ana i na ukana o na eemoku, a hora 1 hoi aku o Vigilant iuka me ka piha i kela ukana. Hooikaika pu na mokuahi kolo i ka lawe i na ukana waiwai nui. Ua malie loa nae a ao ka po, a pela i holo pono ai ka hana.

  Ua kapili ia ke City of New York ma Chester kokoke ma Piladelepia, i ka makahiki 1875. He $350,000 kona waiwai io. He 339 kapuai kona loa.

  Ma ka la 27 ae, ua maopopo na  poino loa ka moku malalo, a na haki kona kila. Ua pau na waiwai o ka moku i ka hemo aku.

  I ka la 3 o Augate, ua ku mai kela moku poino ma Honolulu nei mai Kina mai e hoi ana i Kapalakiko.

 

NUHOU KUWAHO

 

  Ma ke kau ana mai o ka mouahi “Australia” i ka hora 8 a me hapa o ke kakabiaka o ka ia 4 o Novemaba i hala mai Kapalakiko mai, ua loaa mai ia makou ua mea hou malalo iho, a oia keia e hoonuanua ia aku nei:

  Ua lawe mai ka Australia no Honolulu ia 101 mau ohua kapena a me 34 mau ohna oneki a me 27 mau eke leta. Mawaena o na ohua a me na malihinikoikoi, o ka Elele Kuhina hou o Amerika Huipuia, Hon. Albert S. Willis, kana wahine a me ke keikikane, o Generala G. T. C. Hogge, he alihikaua no Beritania i waiho i keia wa, a i holo mai nei e hoomaha maanei. Na kamaaina i hoi mai: W.C. Wilder, Z.S. Spalding, T. H. Davies, Rev. C.M. Hyde a me ka wahine, Rev. E.F. Baker, Rev. Leonore, F. W. McChesney, Dr. J.M Whitney me ka wahine, Dr. E.A. Lundy, Mrs. C. Afong a me 2 mau keiki, Miss M. Afong, Mrs. McStocker, Mrs. E. S. Cunha a me 2 keiki; Miss Gilliland, E.C. Damon, J. A. Scott a me ka wahine, A. Moore, wahine a me ka keiki, Mrs. E. W. Fuller a me ka keiki a me kekahi poe e ae a nui wale aku.

  O ke kumukuai o ke kopaa ma ka makeke o Amerika, he 3.47 keneta o ka paona.

 

PANI NO KA MIOWERA.

 

  Ua hoolimalima ia ka mokuahi nui”Arawa” ma Kikane, e ka hui nana e hooholo nei ia Warrimoo a me Miowera olulo, e pani i kahi o ka mokuahi Miowera i ili ma ke awa o Honolulu, a e haalele ana ia Kikane ma ka la 18 o Novemaba a holo mai no Honolulu me Kapalakiko He mokuahi nui o “Arawa” he 439 kapuai loa, laula he 46 kapuai, ka hohonu he 28 kapuai, a he 3,267 mau tona ka nui.

 

ILI ANA O KA MOKUAIII “CITY OF NEW YORK.”

 

  Ua ili ka mokuahi “City of New York” ma na paala ma ka hikina hema o ka nuku e ke awa o ka Ipuka Gula o Kapalakiko, malalo aku o ka hale ipukukui ma ka lae o Bonita, i ka hora 4”15 auina la o ka Poaha, Okatoba 26, oiai e hoopuka ana ka mokuahi malalo o ka mana o ke pailata no ka holo i Iapana a me Kina, a e halii ana hoi ka noe i ka ilikai a hiki ole ke Ike ia o mua a me na aoao. Ua hoopaa ia na kaula wikana nunui o na mokuahi-kolo ehiku ka nui, a ua huki iho la a pau ke aho, aole nae he mea a neeu mai. Aia maluna o ka mokuahi i keia wa e hali ia ana, he 2 mau ohua kapena a me 125 mau ohua oake oneki, he mau waiwai kalepa no lakou ke kumukuai i hkoho ia he $132,000 a me na auka kala i kau ia ka waiwai io he $191,290. Ua pau no i ka laweia na auka dala, aka o na ukana e ae ua poho. O ka nui o keia mokuahi, he 339 kapuai loa, 40 kapuai akea, he 20 kapuai ka hohonu a he 1964 mau tona ka nui. Ma Chester, Peniselavania kona wahi i kapili ia ai ka 1875, a he $350,000 paha kona waiwai io. No ka Hui Hooholo Mokuahi o ka Pakipika keia mokuahi, a ua kamaaina no ia Honolulu nei.

 

NA KAHOAKA O KA WAEA MOE MOANA.

 

   Ua hoike ae o C. R. Hosmer, ka Luna nui o ka HuiTelegarapa Canada i kona ake nui loa e hoomoe ia ona waea moe moana ma ka moana Pakipika, no ka mea ma kona manao eia na kalepa nui o ka Pakipika ke koi mai nei e hoomoe ia ona waea moe moana. Wahi a ka Mr. Hosmer hoakaka, e haawi kokua ana no ke aupuni o Canada a me na aupuni panalaau e ae e kuleana pu ana i ko lakou mau mahele kupono o ka aku dala ana. Ua hoouluku loa ia ko Beritania Nui noonoo i ko ke Aupuni o Farani haawi ana aku nei i nakokua dala i ka waea moe moana e hoohui ai ia Queensland a me New Caledonia.

  Ua waiho ae o Mr. Sidney Sanford Fleming o Canada, e hele makaikai ia i na Panalaau o ka Hema, no ka pomaikai o na aupuni e kuleana pu aua, he mea pono i na aupuni kahi o ka waea moe moana e kipa aku ana, ke lilo i poe o@a no ka waea, a i hookahi silina oia hoi i 16⅔ mau keneta o ka huaolelo hookahi ka auhau e kau ia ai.

 

NO KA MOKUKAUA BOSETONA.

 

  O ka mokukaua Bosetona i olelo ia ai, ua ai ia kona mau papa haokila malalo ae a poino loa i ka lepo hao, ua hookomo ia iho nei maloki o ka loko Kaheka kapili moku e nana ia ai kona pilikia maoli malalo ae. A pau ka wai o ka loko i ka pauma ia, ua hele na luna e nana, a o ka mea i ike ia, he kakaikahi loa na wahi ipoino. Ma kauwahi uuku ua hemo ke pena i ka anai ia e ka poe luukai, nana i kopekope i na unaoa, pioeoe, akoakoa a me ka limu. Ma na wahi i pau ai ke pena, ua poino iki no ka hao, aka he mea uuku loa wale no nae. Ua hoopakele ia ka nui o na papa hao kila e ka maikai o ke pena

 

HOOLANA IA O OREGONA KA OI POOKELA O NA MOKUKAUA AMERIKA.

 

  Ma ka la 26 o Okatoba, na hookuu ia aku Hoko o ke kai mai ka pa kapili moku hao o ka Hui Uaiona (Union Iron Works) ma Kapalakiko, ka mokakaua “Oregana,” ke pookela o ka nui o na mokukaua a pau i kapili ia ma Amerika. Ua paapa a uliali loa ka pa nui i na kanaka e hakilo aua i ua moku nui launa ole nei i kona wa e lele mua ai iloko o ke kai. Ua iho maikai palanehe aku oia iloko o ke kai. He nui ka hana nona i koe e pono ai. E hoopaa ia ana na aoao i ka hao manoanoa he 14 ioiha. He 11,300 mau tona. he “moku hakaka” ka Oregona, oia hoi na moku nunui loa me na pu eha i hiki ke hoolele i ka poka he 15 mile ka loihi. Ua haawi ia ka inoa o na mokuaina i na moku hakaka, aka o na inoa o na kulanakauhale nui ko na mokukaua malalo iho, e like me Piiladelepia.

 

LANAKILA O KALINALANA MA KA PAIO DALA KEOKEO.

 

  Ua makau kekahi poe o na Luna Senate Demokarata no ko ka Peresidena hai ana ia lakou aole e haawi ia ana na oihana aupuni a lakou i noi ai no ko lakou poe makamaka ke ole lakou e haalele i ke kue i kona manao. Nolaila, ua ae lakou e hooholo e hoonau i ke kanawai a Sherman no ke kauai auka dala. Ua manao ia he mau ia pokole loa koe ahooholoia. Alaila e hoouna aku ana o Kalivalana ia lakou i kona manao hoolala e pili ana i ka ninau o Hawaii.

 

KAUA KIPI MA BERAZILA.

 

  Aole i hololea loa ka hana a Adimarala kipi Mello a me kona mau mokukaua kipi ekolu i ki-poka pahu ai i ke kulanakauhale nui o Rio Janeiro. Ke kuai a hoomakaukau nei o Peresidena Peikoto i aumokukaua hou nana e kaua aku ia Mello. Aia he ekolu mokukaua o Amerika Huipuia ma Rio, a e k@ake ana lakou ke hoopoino ia na oia o nakupa Amerika. No ko Adimarala Mello nele i ka ai, nolaila ua hopu pio iho la oia i kekahi mokuahi piha i ka palaoa mai Nu Ioka mai a haawi aku la i kana palapala e aie ana ia mau lako ai.

 

HE LONO LALAU LOA.

 

  Eia kekahi lono waeaolelo lapuwale i loaa ma Tokio mai Honolulu aku. “Ua hopu ke Aupuni Kuikawa a pio ia lakou na dala he umikumamalima tausani a ke aupuni o Enelani ihooili aku ai ia Liliuokalani, no ke kumu he dala kela i ohi ia ma ka aina e no ka Moiwahine i mea koiua no ka hoihoi ana iaia ma ka nohoalii.”

 

Hoolaha hou.

 

  AHA HOOKOLOKOLO Kaapuni, Apana Ekahi o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o LUKE McSHANE o Honolulu, Oahu, i make.

  Ma ka waiho ia ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike a Alexander Mackintosh, lunahooko o ka palapala kauoha o ka mea i make, e noi ana e apono ia na hoolilo he $3400, a e hoike ana i na mea i loaa mai iaia he $3400 a e noi ana e nana a e apono ia kela mau mea, a e kauoha ia e mahele ia na waiwai e waiho ana ma kona lima i ka poe i kuleana a e hookuu ia oia mai kona noho ana ma ia ano.

  Ua kauoha ia, o ka POALIMA, ka la 15 o DEKEMABA, 1893, maka hora 10 kakahiaka, ma ke keena maka Hale Hookolokolo ma Honolulu, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na papa hoike i olelo ia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai e hoike i ke kumu, ina he kumu io ko lakou e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike i ka mea i kuleana i ka waiwai ilolelo ia.       GEO. LUCAS,

  Hope Kakauolelo.

  Honolulu, Nov. 9, 1893.      2467-3

 

  ILOKO O KA AHA KAAPUNI, APANA Hookolokolo Ekahi o ko Hawaii Pae aina. Ma ka hana o ka waiwai o KAHAKU (K) O Heeia, Koolaupoko, Oahu, i make kauoha ole

  No ka mea, ua waihoia mai imua o keia Aha he palapala nonoi e D. M. Kapalau,

oia wahi hookahi no, e hoike ana oia kekahi o na pilikoko o ka mea i make, a he mau apana aina ko ka mea i make e waiho la ma Heeia i oleloiam a ua makemakeia ehookoia ua mau apana aina la i na pilikoko.

  Nolaila, ke kauohaia aku nei na pilikoko a me ka poe a pau i kuleana e hele mai lakou imua o keia Aha Hookolokolo i ka POAKAHI, DEKEMABA, 11, 1892, hora 10 kakahiaka, ma ka rumi hookolokolo o keia. Aha, oia kahi a me ka manawa e hooloheia ai ua alapala nonoi la, me ka hoike mai i na kumu ina he mau kumu paha kekahi e ae ole ia ai ua nonoi la, a malaila no hoi e hoike mai ai ka poe a pau i kuleana i ua waiwai la a me ko lakou pili i ka mea i make.

            Na ka Aha:

            GEO. LUCAS.

            Hope Kakanolelo.

  Honolulu, Nov. 9, 1893.      2467-3

 

AHA HOOKOLOKOLO Kaapuni, Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o KEWALO (k) no Kipahulu, Maui, i make kauoha ole.

  Ma ka heluhelu a me ka waihoia ana mai o ka palapala noi a Kaluahinui Kauimakaole (w) a me Paahao Keoho e hoike ana ua make kauoha ole o Kewalo (k) no Kipahula, Maui, ma Kipahulu, Maui, i ka ia – o – 1853, a e noi ana e hooholoia ka waiwai i nahooilina.

  Ua kauohala o ka POAKAHI, ka la 4 o Dekamaba, M. H. 1893, ma ka hora 10 kakahiaka, oia ka manawa i kohola no ka hoolohe ana i ua noi la imua o ua lunakanawai la ma ka Hale Hookolokolo ma Wailuku, Maui, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la. A o keia kauoha e hoolahaia ma ka olelo Hawaii e ekolu pule maloko o ke KUOKOA, nupepa ma Honolulu.

  Kakuia na Wailuku, Ko Hawaii Pae Aina.

Oct. 31, M. H. 1893,

            Na ka Aha:

            GOODALE ARMSTRONG,

  Kakauolelo Aha Hookolokolo Kaapuni

            Apana Elua     2467 3t

 

AHA HOOKOLOKOLO Kaapuni, Apana Ekahi o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o MAHOE (w) o Ewa, Oahu, i make.

  He kauoha e hooloheia a me ka hoolaha ana no ka hooiaio i ka palapala kauoha.

  O kekahi palapala i oleloia oia ka palapala kanoha hope loa a Mahoe (w) o Ewa, Oahu, i make, ua waihoia mai ma ka la 4 o Novemaba, A.D. 1893, i kela aha hooponopono waiwai, a me ka palapala e noi ana e hoopukala ka palapala luna hooponopono waiwai ia C. P. Kanakanui, iwaihoia mai e . . .

  Ke kauohaia nei o ka POALIMA, ia 8 o Dekemaba, A.D. 1893, hora 10 A. M. o ia la, ma ke Keena Hookolokolo o ua aha la ma Honolulu.

  Kakauia ma Honolulu, Ko Hawaii Pae Aina.

Nov. 4, 1893.              F. WUNDENBERG

  Hope Kakauolelo o ka Aha Kaapuni Apana

            Ekahi.  2467 3t

 

  AHA HOOKOLOKOLO Kaapuni, Apana Elima o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o MRS. ELIZABETH SINCLAIR o Makaweli, Kauai, i make. I ua na o ka Lunakanawai Kaapuni.

  Ma ka heluhelu a me ka waiho ia ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike helu a Francis Gay, Luna Hooko Kauoha o ka palapala kauoha a Mrs. Elizabeth Sinclair, o Makaweli, Kauai i make, e noi ana e apono ia na hoolilo he $3,000, a e hoike ana o na mea i loaa iaia he $5,000, a e noi ana e nana a e apono ia kela mau mea, e kauoha ia a e hookuu ia oia a me kona mau hope mai ka noho hou ana ma ia mea.

  Ke kanoha ia nei, o ka POAHA, la 7 o Dekemaba, A.D. 1893, ma ka hora 10 kakahiaka, imua o ia Lunakanawai ma ke Keena ma ka Hale Hookolokolo ma Loioa, ola kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i nanoi la a me na papa hoike helu i olelo ia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike ina he kumu io ko lakou e ae ole ia ai ua noi la.

  A o keia kanoha e hoopuka ia ma na olelo Enelani a me Hawaii iloko o na nupepa Hawaiian Gazette a me KUOKOA, he mau nupepa i pai ia a hoolaha ia ma Hoaolalo, no ekolu hebedoma, a e ka hoolaha hope ana, aole e emi malalo o elua mau hebedoma mamua ae o ka hooloho ia ana.

  Kakau ia ma Kolea, ko Hawaii Pae Aina, i kela la 14 o Okatoba, A.D. 1893.

            JACOB HARDY.

            Lunakana wai Kaapani Apana Elima

            @@@@ t

 

Hoolaha Hou.

 

 

 

AHA Hookolokolo Apana Elima o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka waiwai o MAKAIKAI (k) o Wainiha, Kauai, i make kanoha ole. Imua o ka Luna kanawai Kaapuni ma ke keena.

 Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala moi a J. W. Loca e hoike mai ana o Makaikai (k) no Wainiha, Kauai., na make kanoha ole ma Wainiha ma ka la – o – M. H. @ a e moi ana o haawi ia ka palapala hookoku Lunahooponopono Waiwai ia J. W. Loca i olelo ia.

  Ua kauoha ia o ka POAHA, ka La 7 o Dekemaba. M. H. 18@@, i ka hora 10 a.m. oia ka manawa o na Lunakanawai la ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha ma Koloe, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kuu ina he kumu oiaio ko lakou e ae oie ia ai na noi la A o Kela olelo kanoha e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii i ekolu pule ma ke KUOKOA, nupepa ma Hooolulu.

  Kakau la ma Lihue, ko Hawaii Pae Aina.

Oct. 21, M. H. 18@@

            JACOB HARDY.

  Lunakanawai Kaapuni Apana Elima.

            2465-3

 

Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.

 

  I KULIKE ai me na hooko ana o kekahi moraki i hana ia e PETER KAWAIKU a me KAAHALAMA kana wahine, ma Aperila 10, 1880, ia Chas. R. bishop no Rebecca K. Panee, kipe ia ma ke Keena Kakau Kope ma Oahu. Buke 6-1 aoao 88, ke hoolaha ia aku nei ka lohe, ke makemake nei ka mea e paa nei i ka moraki e hooko aku, no ka uhai ia o ka aelike, oia ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee i ka wa e hookaa ai.

  Ke hoolaha hou ia aku nei, mahope iho o ka pau ana o na hebedoma ekolu mai keia la aku, alaila e hoolaha ia aku no ke kuai ma ke kudala akea ka waiwai i paa maloko o ua moraki la ma ka hale kudala o Jas. F. Morgan, ma Honolulu, ke hiki aku i ka POAKOLU, Novemaba 22, 1893, hora 12 awakea o ia la.

  No na mea i koe, e ninau ia J. Alfred Magoon a i ole ia

CHAS. R. BISHOP.

Kahu no Rebecca K. Panee.

Kakau ia ma Honolulu, Okatoba 26, 1893.

  O ka aina i paa maloko o ua moraki ia, oia keia malalo iho:

  O kela aina a pau i kuhikuhi ia maloko o ka Palapala Sila Nui Helu 2664, Kuleana Helu 3407, nona ka ili he 24 1-3 mau eka, e waiho la ma Mahulua a me Poopoo, Hana, Maui.

2465-4

 

Hoolaha Hooko Moraki.

  MAMULI o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i hana ia mawaena o KAHALEKOU o Keauhou, N. Kona Hawaii, o ka aoao mua, a me H. N. Kakela Kahu Waiwai o ka aoao elua, ma ka la 30 e Maraki, 1886, i kakau kope ia ma ka buke 99, aoao 254 a i hooliloia ia T. R. Cummings, a mamuli o ka uhai ia ana o na kumu aelike o kela moraki, oia hoi ka uku ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee, nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea noua ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko aua oia ia mana kuai.

  A ke hoolaha hou ia aku nei, aia mahope aku o na pule ekolu mai keia la aku, alaila, e hoolaha ia aku na aina i hoike ia ma ia moraki no ke kudala ana ma ke keena kudala o Jas. F. Morgan, ma Honolulu, a ka la 20 o NOVEMABA, 1893, hora 12 o ia la.

  No na mea i koe e ninau ia W. C. Aehi, Loio ma ke kanawai.

  Hana ia i keia la 20 o Okatoba, 1893.

            T. B. CUMMINGS,

            Hope o ka mea moraki mai.

  Penei na aina i moraki ia:

  O kela aina e waiho la ma Koiuiu, Honolulu, Oahu, a i ike ia o ka apana 1 i hoakaka ia ma ke Sila Nui Helu 1226 a kuleana Helu 933 ma ka inoa o Kamae, he 50-100 eka ka ili, a i hoolilo ia i ka mea moraki aku ma ka palapala kuai a Kailihania a me Kaupaakai, i hana ia ma ka la 23 o Augate, 1862, a kope ia ma buke 15 aoao 844. 2465-4

 

Houlaba Hooko o ka Moraki a me ke

ke Kuai.

 

  KE hoikeia aku nei ka lohe i na mea a pau, i kulike ai me ka mana o ke kuai i hookomoia iloko o kekahi moraki i hana ia ma ka la 20 o Maraki, A.D. 1891, e HOOPII (w) o Honolulu mokupunI o Oahu, ko Hawaii Pae Aina, ia Alexander J Cartwright o Honolulu i olelo ia, hoopaaia ma ke Keena Kakau Kope Buke 132 a ma na aoao 135 a me 136, ke makemake nei o Bruce a me A J Cartwright o Honolulu, na hooiliua maloko o ka palapala kauoha a ua Alexander J Cartwright la i make, e hooko aku i ua moraki la no ka uhaki ia o ka aelike, oia ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka ukupaness i ka wa e hookaa ai.

  No laila ke hoolahaia aku nei ka lohe, o kela mau aina a pau, na pono hoaaina a me na pilikana i komo iloko o ua moraki la, e kuai ia aku ana ma ke kudala akea ma ka hale kudala o James F Morgan, ma alanui Moiwahine, Honolulu, ke hiki aku i ka PIAKAHI, la 13 o NOVEMABA, A. D. 1893, ma ka hora 12 awakea o ia la.

  O na waiwai i paa maloko o ua moraki la, penei i kuhikuhiia ai:

  O kela apana aiua a pau e waiho la ma Kaliu, kulanakauhale o Honolulu ma ua mokupuni la o Oahu, a i hoakaka ia na palena, penei:

  E hoomaka ana ma kekahi wahi ma ka aoao makai o alanui Kuakini, 761 mau kapuai ma ka Hikina Hema mai Alanui Liliha mai, a e holo ana me ka meridiana oiaio Hema 48 ° 41 ' kom 108.5 kapuai e pili la i ka Pa Aina 16. Hema 80 ° hik 52.2 kapuai pili i ke kuleana. Akau 48 ° 41 ' hik 118.7 kapuai pili i ka Pa Aina 18. Akau 41 ° 19 ' kom 50 kapuai pili ma alanui Kuakini ahiki i kahi i hoomaka ai, nona ka ili he 5680 kapuai kuea, oia no hoi ka Helu 17 o na apana aina o Kaliu o S E Bishop i kau helu ia ai ma ka palapala aina o Kaliu, a oia no ka aina i hoolilo ia i ua Hoopii (w) nei e ua S E Bishop la ma ka palapala kuai i hana ia i Iune 17, 1889, a i kope ia ma ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni ma Honolulu, buke 118 a ma na aoao 47-8.

            BRUCE CARTWRIGHT,

            A J CARTWRIGHT.

  Kuike ke dala. Na uku hana palapala i ka mea e lilo ai.

  No na mea i koe e ninau ia J M MONSARRAT, loio no Bruce Cartwright a me Alexander J Cartwright.

  Kakau ia ma Honolulu, Okatoba 14, 1893.

            2464-4

Hoolaha a ka Lunahooponopono

Waiwai.

 

  OIAI, ua hookohu ia mai ka mea nona ka inoa malalo iho i Lunahooponopono no ka waiwai o WM. HOSIER, o Honolulu i make, nolaila ke hoolaha ia aku i ka waiwai o ka mea i make, e hoike mai me na hooiaio kupono iloko o na malama eono mai keia la aku, a i ole ia e hoole mau loa ia aku no. A o ka poe a pau i aie mai i ka waiwai o ka mea i make, ke kauoha ia nei lakou, e hookaa koke mai i ka mea nona ka inoa malalo iho ma ke keena oihana o ka Hui Hana Hau ma Alanui Papu, Honolulu.

            L. C. ABLES,

  Lunahooponopono Waiwai o Wm. Hosier i make

  Honolulu, Oct. 24, 1893.     2465-4

 

Hoolaha a ka Lunahooponopono

Waiwai.

 

  OIAI, na hookohu pono ia mai au i Lunahooponopono no ka waiwai o E. KAHULANUI (k) no Kailua, N. Kona, Hawaii, i make kauoha ole, e ka Lunakanawai Hon. S. L. Austin, nolaila, ke hoolaha ia aku nei, o ka poe a pau he mau koina ka lakou i ka waiwai i olelola maluna, e waiho koke mai ika lakou mau koina i hooiaio pono ia iloko o na malama eono mai keia la aku, a i ole e hoole mau loa ia aku no, a o na poe i aie i ka mea i make, ke kauoha ia aku nei lakou e uku mai me ka kali ole.

            KAAIHUE (w).

  Lunahooponopono o ka waiwai o E. Kahulanui i make kauoha ole.

            N. Kona, Hawaii, Oct. 10, 1893.        2464-6

Olelo Hoolaha.

 

KE PAPA LA AKU NEI NA MEA A PAU aole @komohewa ma Palama-kai, ma na aina a me na loko, a me ke kai o Tong Sung Wai, oia ka aina o ke alii Panahi i make, a ina e hoolohe ole, e hoopii ia no ma ke kanawai. O O. J. Holt ka agena i koho ia e makou no keia mea. TONG SUNG WAI CO.

  Honolulu, Nov. 8, 1893.      2467-@

 

Olelo Hoolaha.

 

  KE HOIKE IA AKU NEI KA LOHE I na kanaka a papu, mai hoaie mai oukou i kuu wahine mare, ia Mrs. Wahilani, a o ka mea e hana ana i keia maluna no ona ia poho, a aole au e uku ana ia mau aie mai keia la aku o ka puka ana o keia hoolaha.

            S. W. KALAIKAINI

  Wainiha, Kauai, Nov. 3, 189@.       2467-2t

 

Hoolaha Ninau.

 

I NA he poe i pili ponoi ma ke koko ia KAMAIKUAPUU (w) i make iho nei ma Waiohinu. Kau, Hawaii, e hoike mai lakou ma ka pala pala e hoakaka ana i ka kuauhau ia

            W.F. ALLEN

Ma Honolulu, Oahu.   2463-4

 

Ua Nalowale.

 

UA NALOWALE aku kekahi Ua eleeia aoelo loihi mai ka hale noho aku o Dr. Hudu’s ma ke alaui Beritania. I ka la 2 o AnAnkaale nei. Ina o ka mea a mau mea paha ehoihoi ae ana ma ka lima o ka mea no ua ka inoa malalo iho nei, e loaa no iaia ka uku makana.

2434-tf                        WALTER C. WEEDON.

 

HOOLAHA

 

I ka Poe Hele I ke Kiowai o Waiakeakua, Manoa.

 

O NA POE A pau e makemake ana e hele i ke Kiowai o Waiakeakua ma Manoa, ke hoolahala aku nei, e pono e loaa maa ia lakou ka ae ia mai ka mea nona ka inoa malalo iho nei,

a o na mea a pau e komo hewa ana ma ia wahi me ka ae ole ia e hoopilia no ma ke kanawai/

            JAMES H BOYD.

            Ma ke Keena Aina, Hale Aha Hookolokolo.

  Honolulu, Iune 17, 1895.     2447-tf

 

SING WO CO.

 

HELU 43 : : ALANUI NUUANU

 

  Aia ma keia Halekuai, e loaa ai na lole maikai o na lede a me na keonimana, a pela no ko na kamalii a me ko na wahine mau mea hoohiehie.

 

Ke kono aku nei makou ia oukou e kipa

kilohi i ka nani o Aipo.

SING WO CO.

2456-3ms.

 

Hale Hana Kopa o

Honolulu.

 

Ua paa aenei ka Hale Hana Sopa Mahu Hou o ka poe no lakou na inoa malalo iho a ma makaukau lakou e hoolawa aku i ka poe piepiele i na

 

Kopa Maikai Loa Maoli

 

I hookomo ia iloko o na Pahu 100 paona

mai ke 42 a 56 auka Kopa pakahi.

 

Ke hooia nei makou i ka oi o la MAIKAI

ka makou KOA mamoa o na Kopa

o waho mai.

 

  Ua kuni ia mawaho a ko makou mau Pahu me ka hoailona “HONOLULU SOAP CO.,” a e

 

Kuai ia e na Halekauai

Liilii a Pau.

 

HUI HANA KOPA O HONOLULU

M. W. McChesney & Sons

 

            Na Egena.

            2326

 

PAPA! PAPA

 

AIA MA KAHI O

 

Lewers & Cooke

 

(LUI MA)

 

Ma ke kahua hema o Alanui Papa

me Moi.

 

E LOAA NO NA

 

PAPA NOUAIKI

 

O Kela a me keia ane.

 

Na Pani Puka, na Puka Aniani,

 na Olepelepe, na Pou, na O’a,

 na Papa Hele, na Papu Ku,

 me na Papa Moe he nui loa

 

NV PILI HALE O NA ANO A PAU

 

A me na

 

WAI    HOOHINUHINU      NANI

 

O na ano a pau loa.

 

Na Balaki o na Ano he Nui Wa

 

  Ke hai ia aku nei oukou e ua makamaka a pau, ua makukau kei mau makamaka o oukou e

hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana no ka

 

Uku Haahaa Loa,

 

@ike me ka mea e holo ana mawaena

o Loua a me ka Mea Kuai.

 

Hele Mai e Wae no Oukou iho.

2896-q

 

EGAN ME GUNN

 

            ALANUI PAPU. - - - HONOLULU.

 

E HOOMAKA ANA KE KUAI NUI HOOPAKIKA

MAI KA POAKHI AKU IUNE 26, 1893.

 

  Na KALAKOA maikai loa no ka 20 iwilei $1 00. Na KEOKEO nahenahe he 50 a 75 keneta o kapa. KUKAENALO, @ iwilei no ka $1.00. KUKAENALO 15 iwilei no ka $1.00 HULUHULU

nahenahe ma ka 10 A 12½ keneta o ka iwilei.

  Na LIHILIHI Pale Puka Aulani he $1.26- $1.50 a $2.00 o ka paa hookahi

  Na KAKINI wahine eleele paa ma ka 26 keneta o ka paa hookahi

  Na KAKINI kamalii eleele paa ma ka 26 keneta o ka paa

  Na PALEMAI kane ma ka 25 keneta pakahi.

  Na KAMAA paa maikai ma ka $2.00 a $3.00 o ka paa.

  Na PALULA KEOKEO maikai ma ke 75 a 100 keneta pakahi.

            2@@7-tf