Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 45, 11 November 1893 — Page 4
| This text was transcribed by: | Iasona Ellinwood |
| This work is dedicated to: | Nā hanauna e hiki mai ana |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KA
NUPEPA KUOKOA
ME
Ko Hawaii Paeaina i Huiia
No ka Makahiki, - - - $2 00
No Eono Mahina, - - - 1 00
Kuike ka Rula
HOOPUKAIA E KA
HAWAIIAN GAZETTE CO.
H. M. WHITNEY, Luna Nui.
J. U. KAWAINUI, Luna Hooponopono.
No Honolulu, Oahu, Lakou a pau.
POAONO, - - NOVEMABA 11, 1893.
Moolelo o ka Aha Ekalesia o ka Mokupuni o Kauai.
La Hana 1. Halawai ka Aha ekalesia o ka Mokupuni o Kauai, i Okatoba 11, 1893.
Lunahoomalu mua ma ka noho, hoomaka ia na hana me ka heluhelu ana i ka mokuna 24, Luk. 49-53. Himeni a me ka pule a G. L. Kopa, a hoomaopopo ia na la o ka aha.
Na Kihapai a me na Kahu.—Waioli, Rev. W. B. Kapu; Koolau, S. K. Oili; Kapaa, aole; Lihue, aole; Koloa, L. M. Mitchell; Hanapepe, J. B. Kahaleole; Waimea, G. L. Kopa.
Na Elele.—Waioli, D. Puhi; Koolau, J. K. Apolo; Kapaa, aole elele, Rev. J. M Kealoha, komite; Lihue, Kamani, Rev. J. B. Hanaike, komite; Koloa, E. W. Kekoa; Hanapepe, D. W. Kamaliikane; Waimea, D. W. Kaona.
Noi mai o Mitchell, e lilo ke komite hoeueu i mau hoa kuka, oia o E. S. Timoteo, J. M. Ezela, John Wise a me J. Kanoho i lala mau, hooholo ia.
Kohoia o Kapu i lunahoomalu ma ka balota ana, a noi mai o Mitchell e hoomau ia aku ke kakauolelo mua o keia aha G. L. Kopa, hooholoia.
Koho ka lunahoomalu i ke komite imi kumuhana, Oili, Kahaleole, Kaona; komite imi haawina, Mitchell, Kanoho, Apolo; komite halawai, Mitchell, Timoteo a me John Wise.
Hoike a ke Komite imi kumuhana.
1 Hapalua hora haipule.
2 Hoike Kihapai.
3 Heluhelu haawina.
4 Hoike Komite.
5 Koho i ke Komite a keia Aha a me na Elele.
6 Na Palapala Hoopii.
7 Keiki a keia aha.
8 Na hale Kahu a me na hale halawai
9 Na hana hoeueu iwaena o na Ekalesia
10 Oihana Kuloko.
11 Oihana Kuwaho.
12 No ke ola Kahu.
13 Na Ekalesia Kahu ole.
14 Na Kula Hanai.
15 Kahi e noho ai keia Aha.
Noi mai o Mitchell i ke kumuhana 5, oia ke koho ana i ke komite a me na elele a keia aha ma Honolulu hooholoia.
Komite hoike kihapai, G. L. Kopa; komite hoike no na hana a ka aha, L. M. Mitchell.
Na Elele:—Kamaliikane ka mua, Kaona kona hope; Kekoa ka mua, Kamani kona hope; Apolo ka mua, Puhi kona hope. Noi mai o Mitchell e hookaawale ia na palena o na elele ma na ekalesia, hooholo ia.
Penei na mahele ana.—Mahele 1, mai Waimea a hiki i Koloa. Mahele 2, mai Lihue a hiki i Kapaa. Mahele 3, mai Koolau a hiki i Waioli.
Noi mai o Ezera e hoike mai oia i ka manao o ka Aha Euanelio o ka mokupuni o Oahu me keia aha, hooholoia.
Noi mai o Oili e hoopanee keia aha a noho hou mai i ka hora 1:30, hooholoia me ka pule a Kapu.
Hoomaka hou na hana a ka aha e like me ka hoopanee ana.
Kumuhana 2. Na Kopa, Kahaleole, Mitchell, Hanaike, Kealoha i ka lakou hoike kihapai i kokua ia e na elele.
Noi mai o Kealoha e hapai ia ke kumuhana 4, hooholoia.
Na Kealoha, ke komite hoonoho kahu ia Kapu i ka ekalesia o Waioli i kana hoike. Na Hanaike, ke komite o ke kahu o ka luakini o Koolau. Ua kamailio nui ia ke komite o ke kula o Malumalu e na lala o ka aha, eia na komite hou i koho ia, Kanoho, Kealoha a me Mitchell.
Kumuhana 3. Na Kopa a me Hanaike i ka laua haawina heluhelu.
Ma ke noi a Oili e hoopanee na hana a ka aha, a noho hou ma ka hora 9 a.m. o ke kakahiaka o kekahi la ae, hooholoia.
Hoike mai o Timoteo ke komite halawai i ka manao paipai oia ahiahi ma Mataio 3:15. Hoopanee ia ka aha me ka pule a Hanaike.
La Hana 2, Okatoba 12. Hoomaka ia na hana o ka aha me ka malama i ka hapalua hora haipule, heluhelu ia ka moolelo a apono ia.
Noi mai o Mitchell e lilo na lala o ka Ahahui Kula Sabati a me na lala o ka Ahahui Opiopio i mau hoa kuka, hooholoia.
Na Oili a me Kapu i ka laua hoike kihapai i kokua ia e na elele.
Noi mai o Timoteo e hapai ia ka noonoo ana i ke kumuhana 9, hooholoia. Ua nui ke kamailio ana o na lala no keia kumuhana me ka manao waiwai no ka hoeueu ana i na ekalesia, ua hooholo keia aha e komo pu aku na kahu elua o ke kihapai me na komite hoeueu, hooholoia.
Kumuhana 6. Ua waiho mai o Puhi he palapala hoopii noi kahu mai ka ekalesia mai o Kapaa, ua heluhelu ia kela palapala e ke kakauolelo. Ua noi mai o Timoteo e lawe a noonoo i keia palapala hoopii, hooholoia. Mahope iho o ke kukakuka ia ana, ua hooholoia e waiho ma ka lima o ke komite.
Noi mai o Timoteo e hapai ia ke kumuhana 14, hooholo ia. Ua nui na manao waiwai mai na lala mai no ke kula o Malumalu. Ua hoike mai o J. K. Smith me na manao hoolana no ka pomaikai o na keiki ma keia kula. He $87 dala mai na ekalesia mai i loaa ma kona lima. Ua waiho mai o Oili he olelo hooholo e kokua hou aku na ekalesia o ka mokupuni o Kauai i umi dala pakahi no keia kula, hooholoia. Ua hoike mai o Julia Smith i ke kulana o kela kula a me ke ano o ka noho ana o na haumana; o ka nui o na haumana i keia wa, he 28.
No mai o D. Puhi e hoopanee keia aha a noho hou mai i ka hora 2 me ka hapa. Hooholoia, hoopanee ia me ka pule a J. B. Kahaleole.
Hoomaka hou na hana a ka aha elike me ka hoopanee ana, pule o J. M. Kealoha.
Noi mai J. K. K. Apolo e hoopanee ia ke kumuhana 7 a me 8; a akoakoa mai na lala o ka aha. Hooholo ia. Kumuhana 10, ua kamailio na lala o ka aha i keia kumuhana me na manao waiwai.
Kumuhana 11, na E. S. Timoteo, i hoakaaka mai i keia oihana. Kumuhana 12, ola Kahu; ua kamailio nui ia no ka Ekalesia o Waioli, ua hoike ia mai ua pau i ka hana ia ko laila ola kahu.
Kumuhana 8, ua kamailio ia ka hale Kahu o Koolau, ma ke noi a E. S. Timoteo, e lulu dala keia aha no ka hale kahu o Koolau. Ua hooholo ia, eia na dala i lulu ia mai, he $13. Noi hou mai o E. S. Timoteo e koho keia aha i komite no na hale kahu, eia na komite: L. M. Mitchell, D. W. Kamaliikane a me D. W. Kanoa.
Hoike a ke komite o ka Palapala hoopii mai ka Ekalesia mai o Kapaa. Eia na mea ano nui o ka hoike a ke komite. O ka Palapala kahea, ua hana ia malalo o na rula, ua kakau inoa ia ma ka la 8 o Okatoba me na inoa he 35, eia na hemaheme, 1 aohe elele mai ka Ekalesia mai, 2 aohe e lawa ke kahu i na dala he hoookahi haneri o ka makahiki, 3 o na inoa he 35 ua kanalua ia kekahi mau inoa. Ua noi o E. S. Timoteo e apono i ka hoike a ke komite. Hooholoia.
Kumuhana 15, ua hooholo ia e noho ma Lihue Aperila Poakahi 2 A. D. 1894.
Ma ke noi a S. K. Oili, e hoomau aku ia J. M. Kealoha i komite no Kapaa, ia J. B. Hanaike no Lihue. Hooholoia.
Hoike komite haawina ia J. B. Hanaike e wehewehe ia Mareko 8:36, G L Kopa ia Timoteo 2:3. Na kahu e ae e makaala i ko lakou haawina mua.
Hoolaha a ke komite hoeueu i ka olelo paipai o keia ahiahi haipule, Ioa. 21:16.
Waiho mai o J. Kanoho he olelo hooholo penei: Olelo hooholo, hooholoia, ke haawi aku nei na lala o keia aha i ko lakou hoomaikai i ka ekalesia o Koloa no ko lakou malama ana mai i na mea e oluolu ai ko lakou ola kino, heluheluia ka moolelo o ka aha a aponoia. Noi mai o D. W. Kaona e hookomoia keia moolelo ma ka nupepa Kuokoa, a aponoia. Hoopaneeia ka aha me ka himeni a me ka pule a W. B. Kapu. G. L. Kopa,
Kakauolelo.
NA LETA.
[Aole o makou makemake e lawe i ke koikoi o na hala no na manao i hoopuka ia malalo o keia poo e ko makou poe mea kakau.]
Pau ka oe hana, Pio ka oe Ahi.
[Hoomauia:]
O Peresidena Eole, o Lunakanawai A. F. Judd, o Loio Kuhina W. O. Smith, o Kuhina Waiwai S. M. Damon, o L. A. Kakina, Komisina i Amerika, he mau mamo lakou na na makua misionari, na lakou i lawe mai i ka lamaku o ka naauao a me ka nuhou maikai o ka malamalama nui o ka euanelio o Kristo.
I ka hiki mua ana mai o Binamu laua o Kakina, ua nonoi ia ka oluolu o Liholiho Kamehameha II, ina e pono ana i kona manao ka hoolaha ana i ka euanelio a Iesu ma Hawaii nei. A ua apono oa ia kela manao e ka Moi Liholiho ma ke ano hoao ina he pono a pono ole paha. Ua oleloia ma ka moolelo Hawaii, aole i hala elima a eono mahina, aia ka he hoike kula ma ke kahua o Kawaiahao. Aka, i keia la ke ku nei ke kanaka Hawaii i hoonaauao ia ma Lahainaluna, a olelo iho me ka haakei, o lapuwale na mikanele a me ka lakou mau mamo pakahi i ka aina o ko makou mau kupuna, powa a aihue i ka noho moi o Liliuokalani, a pela me na kanaka Hawaii e ae i hoonaauaoia ma na kula nui e ae o ka pae aina, ua puana like lakou i keia mau huaolelo hoino. Ke olelo nei o Iesu "e pomaikai ana no oukou, ke hoino mai kanaka ia oukou, a no'u nei, e olelo wahahee mai ai ia oukou i na mea ino a pau."
Ke ninau nei au ia oe, nohea mai kou aina? no Adamu ma anei? no Papa anei laua o Wakea? no Kamehameha III. mai anei? Eia ka pane a Davida, na Iehova ka honua a me kona mea i piha ai; a auhea iho la ko oukou. Lapuwalo o na lapuwale, wahi a Solomana. Eia ke kauoha nui a Noa i kana mau keiki ekolu, a ua lilo ia kauoha i kanawai paa loa, luli ole, naue ole, Kinohi 9:24-27. Ala ae la o Noa i ka pau ana o kona waina, a ike iho la ia i ka mea a kana keiki muli i hana aku ai iaia. E pono no o Kanaana, he kauwa ia na na kauwa a kona poe hoahanau. Olelo mai la hoi oia e hoomaikaiia o Iehova ke Akua o Sema, a o Kanaana kana kauwa. E hoomahuahua auanei ke Akua ia Iapeta, a e noho no auanei la ma na halelewa o Sema, a o Kanaana kana kauwa. O ka manao hoi o ka poe wehewehe Baibala no keia mau manao o Noa e pili ana i keia moolelo oiaio e hoike ia nei e ka Baibala Hemolele. 1 O ka lahui ili keokeo a pau o Europa a e pili pu ana, o na mamo ia a Iapeta. 2 O na lahui a pau e noho ana ma na mokupuni o ke kai a e pili pu ana, ma ka moana Pakipika a me ka moana Iniana, o kakou ia, he mau mamo ia na Sema. 3 O na lahui o Aferika a me na ilikini o Amerika a me na lahui pili like, he mau mamo lakou na Kanaana. A heaha ka hana a ua kanaka Hawaii e olelo nei mea ae no na mikanele, a mea ae no na keiki a na mikanele, mea ae no na niu a me na kulolo a kakini. He kanahiku-kumamakolu wale no makahiki ka laha ana o ka olelo o ke ola ma Hawaii nei, a ma mokupuni o Tahiti a me na mokupuni o ka hema aku, piha ka haneri makahiki o ka laha ana o ka euakelio a Iesu Kristo. A heaha kau e ke kanaka Hawaii haakei, hookano, e nana aku ai i keia la maluna o ka ili hualala o ka moana no ua mau mokupuni la. E haaheo au me ke kanalua ole ke pane aku ia oukou i keia la. Mokupuni nui o Nuholani, ke nohoalii la o Beritania nui; o NuzIlani hoi, ke noho haku la o Beritania nui; o Tahiti a me na mokupuni pili, ke nahoalii la o Farani; na mokupuni o Karoraina, Maikorenisia, Gilibati, ke nohoalii la na Sepania, Geremania, Beritania na mokupuni o Hawaii, o Hawaii nei no, ke nohoalii nei na haole Amerika, oia o Peresidena S. B. Dolo. A heaha iho la ko oukou manao ma keia? Ua manao anei oukou na na keiki mikanele i hoohiolo i ka noho moi o Liliuokalani? A na lunakanawai kiekie anei i kipaku ae nei? E ka lahui Hawaii, ua paa loa kela kauoha a kanawai a Noa i kau ai maluna o kana mau keiki, a ke ike maopopo nei ko ke ao nei a pau e noho nei maluna o ka ilihonua, ke hookoia nei ia kauoha. A ma na mokupuni a pau o ke kai, ka hoopihaia nei e na uhini ili keokeo. Pau ka oe hana, pio ka oe ahi.
Alaila, ua hookoia ka wanana a ke kaula nui i koe J U Kawainui, e hooia aku ana i ka wanana ana a kela kaula nui Keopulupulu i pane aku ai i kana keiki, no ke kai ka hoi ka aina. A o Kapihe ke kaula hope loa o ko kakou aupuni i na la hope o ko Kamehameha I noho moi ana nou e Hawaii, penei kana wanana ana, e hui ana na moku, e hiolo ana ka kapu akua, e iho mai ana ko ka lani, e pii aku ana ko ka honua. Nolaila, ke hooia aku nei o J. U. Kawainui, Keopulupulu, Kapihe, na kaula o Hawaii nei i ka Noa mea i wanana ai no kana mau keiki, me ka maopopo ole ia Keopulupulu laua me Kapihe, ua wanana mua o Noa e nohoalii ana na mamo a Iapeta, maluna o na mamo a Sema a o Kanaana no ka laua kauwa. Pau ka oe hana, pio ka oe ahi. A e like no me ke ano paakiki o na kanaka i ka wa o Noa, pela no na kanaka e paulele kuhihewa nei mamuli o na olelo alapahi hoopunipuni Ke manao nei ka poe e kue mai nei ia makou he aloha ole i ka Moi. Ke pane nei makou o oukou no ke aloha ole, ua koho aku kakou i ka poe nana i alakai i ka moiwahine a haule, i mau wahaolelo ma ka hale ahaolelo kaukanawai, e kau i na kanawai kupono no ka lahui, eia ka i kanawai piliwaiwai, no ka pono a me ka pomaikai o ko lakou mau pakeke iho, nolaila, mamuli o ka pahoe a me ka hulali o ka waha o ka lunamakaainana o Lahaina i kapaia e ko Honolulu he aila, hui pu me na kukui mahu e pono ai ka noho ana i kipulu ia, i mea e holo ai a e ola ai ka bila loteri, o ka huli pu no ia o na lunamakaainana haalele i ka pono o ka lehulehu, aia ka pono o ka ninini a me ka owe i ka pakeke, kani ka aka, kau ke kika i ka waha, kapakahi Manuia ka palapala. Hoi hou ka Aila noho i ka malu o Halealii, lawe ka lima i ka peni, hooma'u i ka inika, kau ka inoa. Approved this 13 day o Januafi, A.D. 1893.) By the Owner,
LILIUOKALANI.
C. F. COLOPANA.
Kuhina Kulaiaina.
Kani ka aka a W. P. Kanealii, J Nawahi, oki pau aku hoi o Wm. White, ka mea nana i lawe mai ka bila loteri, aole he helu ana aku no kamalii ai waiu. Aia ke kino uhane o Daniel ke ku la ma ka lapauila o halealii, a e kuhi ana ka lima i keia mau huaolelo ma ka rumi kalaunu, Mene, Mene, Tekela, Uparesina, Daniel, Mok. 5:25-28. A eia ke ano oia mea Mene. Ua helu mai ke Akua i kou aupuni ana a ua hoopau ia hoi. Tekela. Ua kaupaona ia oe ma ka mea kaupaona, a ua ike ia kou mama ana. Peresa. Ua mahele ia kou aupuni, a ua haawi ia aku no ka poe Media a me ka poe Peresia.
Ua hoopau ia o Liliuokalani. Ua kaupaona ia a ua mama, a ua haawi ia ka nohoalii i ke aupuni o Amerika a me na keiki a na misionari, alaila, pau ka oe hana, pio ka oe ahi. O ka hookapuhi nui a oukou (Spreckles) ke holo pukaka la i ke kula loa o Maunapohaku no Kaleponi, no ka ae ole ia ana mai o kona manao e Kalivalana, Peresidena o Amerika Huipuia, e hui malu ma ke ano pekapeka i ka hoohuiaina, no ka pono o ka Hui Aloha Aina. Nani ka hoka a me ka hilahila nui.
Ano ke kamailio nei au no ka poe nana e alakai nei na nupepa, e kue nei i ka hoohuiaina me ke aupuni o Amerika, a e hoino mau ana i ka inoa laahia o na makua misionari a me ka lakou mau keiki. O J. M. Poepoe ka lunahooponopono mua lua o ka nupepa Holomua, i kona kukulu ia ana i wahaolelo no ka pono o ka lehulehu a me ka noho alii, a oiai oia ma ia kuleana, aole au i ike iki e waha kole ana, e hoino ana i na misionari, aole no hoi i ka Mana Hookolokolo Kiekie, aole i liuliu, ua waiho aku oia ia kulana me ko'u mahalo iaia.
A ke manao nei au o Kahikina Kelekona ka mea puni ma kona wahi. Oiai oia i hoomaka ae ai ma ia kulana, ua piha pono kekahi mau kolamu o ka Holomua i ka hailiili i na misionari a me na keiki a lakou, a e hailiili pu ana i ka Mana Hookolokolo Kiekie o ke aupuni. A e piha mau ana no hoi kekahi mau kolamu i ka huaolelo, a mea hoi ae o Liliuokalani ma ka noho Moi. A ka Australia ae o keia Poakolu hiki mai ka lono, e noho ae ana ke aliiaimoku ma ka noho moi, a i ole ma ka Arameda mai o keia pule.
Ma ko'u hoomaopopo maoli ana i na kanaka o Aonolulu a me na wahine, a pela me na apana a puni o Oahu, a pela a puni ka Pae Aina, ua ohohia maoli no ka poe ma ka Aoao Aloha Aina. O kahi nupepa Kuokoa keia, he kuha okoa ia mai no, a haehae okoa ia no. A o Lahina aku ka oi loa ma ke ohohia, e kani mau ana kahi bele o Halealoha, mamuli o ka hiki kino ana aku nei o kekahi kaukaualii i kapaia o Keakealani kona inoa, a i maopopo ole ia makou o Honolulu nei.
Hao na kepa ka hau o Lihue,
Huki na kaulawaha o Haleauau,
i ka makapeni a Kahikina Kelekona i keia mau mahina i kaa hope ae la. A heaha ka pala i loaa mai? Eia. Pau ka oe hana, pio ka oe ahi. Moe malie i ke kai o ko Haku. Kani ka aka hene a na Iosepa, kulohaloha na anee aliii i kai o Aina Hou, hoi luuluu i ke one o Hilo Hanakahi. Pau ko Kahikina Kelekona noho kapena ana, a ala mai nei o Aberahama Fernandez, he ona hou no ka Holomua, a o T. P. Spencer, kona kapena, he kanaka opiopio hoopono a maikai keia, oiai oia e noho pu ana ma ka lawelawe hana me kekahi hui ohana maikai loa ma ka inoa E. O. Hall & Son, a mamuli o kona koho ana ma ka aoao anee alii, ua haalele aku kona mau makamaka kahiko iaia, a hele hookahi ma kahi a kona lunaikehala i kuhikuhi ai iaia he pono, oiai oia e liuliu ana i ona hou no ka Holomua, ua ao mua aku na Iosepa o ka nupepa "Kuokoa" ma ke ano nane e pili ana i kekahi mele kaulana a ka Moi Kamehameha III. "O ka alaihi kalaloa iho na, ka i-a kuku e pau ai na lima i ka ekeeke."
Aole i pau.
He Palapala mai Nuuhiva Mai.
Puamau, Iune 30, 1893.
REV. C. M. HYDE,
Aloha nui oe:—
Eia no makou a pau na ohana misionalii e ola pono ana na kino, koe aku nae ka wahine a Rev. S. Kauwealoha, no ka mea, ua hala aku la oia ma kela aoao o ka muliwai eleele o ka make, ua loaa iaia he wahi hoomaha me kona Haku Iesu Kristo.
Ua make o Mrs. L. Kaaiawahia, ka wahine a Rev. S- Kauwealoha ma ka mahina o Feberuari 1893, ma Hakahetau mokupuni o Uapou, i ke kanaono (60) o kona mau makahiki. O Kaanapali, Maui, kona one hanau.
I ka makahiki 1845, ua komo oia i ke Kula Hanai Kaikamahine ma Wailuku, Maui, malalo o ka malama maiau ana a Mr. E. Bailey me kana wahine, a me Miss M. Ogden, ke kumu wahine kane ole.
I ka 1847, ua mare ia oia me S. Kauwealoha, a ua hoi aku la laua a noho pu ma Kaanapali, Maui, a e lawelawe ana kana kane ma ka oihana ao kula a me ka haiolelo, e kokua ana i ke kahunapule oia apana.
I ka 1854, ua kahea ia laua e hele i ka Pae Aina o Nuhiwa e lawe i ka olelo o ke ola, ka euanelio a Kristo no ka lahui ai kanaka o ka pae aina o Nuuhiwa. Ua ae laelae aku la keia wahine e hele a e lawe pu i ka lamaku o ke ola no na uhane o ko Nuuhiwa poe. He 40 mau makahiki a laua i lawelawe pu ai me kana kane no ka hana misionari ma keia paeaina Nuuhiwa, a kuu wale aku la kona luhi. Ua nohopaa oia ma keia paeaina, aole oia i hoomaha a hoi hou i kona one hanau, a e ike i kona mau makua, a e launa hou me kona mau kini ma ke kino.
I ka 1869, ua holo aku la kana kane i Hawaii, no ka halawai Iubile 1870, a ua hoonoho hookahi mai la o Mrs. L. Kaaiawahia ma ka mokupuni o Uapau i kaawale loa i na ohana misionari e ae, e malama ana i na hana o ka misionari ma Uapau, i na halawai haipule a me ke kula hanai kaikamahine. Aole oia i hopohopo i ka noho mehameha ana iwaena o ka poe pegana ma Uapau, ua noho me ka manaolana mau i ka Haku ia Iesu Kristo a hiki wale i ka launa hou ana me kana kane. He wahine akahai a kuoo ma ka pono iloko o Kristo, a ua make me ka manaolana i ka Haku. He wahine aloha kane, he oluolu a maemae pono ma kana mau hana a pau. He wahine hookipa i na malihini kaahele. He puuhonua ko laua hale no na mea a pau e maalo ae ana ma ko laua wahi.
Ua piha mau kona mau lima i na hana. He kumuao ia no na wahine me na kaikamahine ma ka hana lima, a ua kupono no iaia kela olelo a ke kanaka naauao o ka honua, Solomana. "Pomaikai ka poe i make iloko o ka Haku ma keia hope aku, he oiaio, wahi a ka Uhane, i hoomaha lakou i ko lakou luhi a ke hahai nei no hoi ka lakou mau hana me lakou."
Ke aloha nei na kamaaina a me na malihini ia Mrs. L. Kaaiawahia me ka minamina, no ka pono a me ke kupaa ma ka pono iloko o Kristo. He kaumaha hoi me ka ehaeha nui o ka naau i kau mai maluna o makou na ohana misionari i koe mai la, no ka mea, ua hala kekahi koo no ka hana a Iesu Kristo.
Ma Hivaoa iho nei o Rev. S. Kauwealoha i keia mau pule i hala iho nei, e launa pu ana me ka haipule pu i ke Akua, moe pu a paina pu, a hoi aku la no Nuuhiwa a Uapou, aloha ino ia i kona noho mehameha.
Eia no makou ma na kihapai e lawelawe ana i na hana a ka Haku, ma ka mea hiki ia makou mai ka Haku mai. Ua loaa no kau leta ia'u o Feberuari i hala, a ua ninau mai oe ano no na mea i hoounaia no Hon. C. R. Bishop, ke lana nei ko'u manao i keia wa, ua loaa ia mau mea ia oe. Ua kauoha pono no au i ka agena o Mr. A. Crowford ma Taiohae i Nuuhiva, he hauoli nui ko'u ke loaa pono aku ia oe ia mau mea, a ina ua hele lalau, pehea la ka'u e loaa ai.
O ka'u kaikamahine Kaulu Kekela me Emele Hapuku, na mea e malama nei i ke kula kaikamahine ma Atuona nei, o Z. Hapaku me kana wahine, na mea kiai i ua kula nei.
Eia hoi o Mr. Sarran ke kumuao no na kamalii me maua ma Puamau nei, ke hooikaika nei no oia ma kana apana hana ao kula leo Farani, ola pono no kona kino, ke hui pu nei maua me ka'u wahine e uwe aloha ia oe me kou ohana a pau.
E haawi aku i ke aloha nui i kau mau haumana kula o ke kula kahunapule, a i na hoahanau me na hoalauna haipule a pau ma ka Paeaina Hawaii, me na kahunapule misionari makua a me na kahunapule Hawaii a pau. Owau no kou hoa paahana no Kristo,
J. KEKELA.
No ke Panalaau o Molokai.
ALOHA OE:—Ma ka Poaono i hala Okatoba 28, ua haawi ae na keiki Puhi Ohe o Kalaupapa he anaina Puhi Ohe manawalea no ka lehulehu ma ka "Beritania Hall," ma ka hora 4 P. M. a oia hoi ka hooko ia ana o na koii a me na iini o ka lehulehu nana i hoolako mai i na keiki Puhi Ohe me na aahu momi makalike, e panio ana i ke alahele me ka hiehie nui. E haawi lakou i hookahi a elua manawa Puhi Ohe manawalea iloko o ka pule no ka lehulehu ma'i lepera e noho ana ma ka aina o ka ehaeha.
Mahope iho o ka paa ana o na aahu o na keiki, a ua haawi pakahi ia mai hoi kela a me keia he paalole mai ka Luna Nui mai A. Hutchison. Ia wa no i hoomaka ai ke kumu puhi ohe Chas. N. Kealakai me ke ahonui e ao aku i na keiki me ka eleu i ka lakou apana hana, a i ka ike ia ana ua holopono, nolaila, me ka eleu ua kukala ia aku ka lehulehu ma na hoolaha e naue mai e ike i na hana o ka la, a e lohe hoi i ka leo o na manu. Ma ka la a me ka hora i hoike ia ae la maluna, he manawa ole ua hoopiha ia ka hall me na manu hulu like ole o ua aina nei.
A i ka hiki pono ana i ka manawa, ua lawe ae la ke kumu puhi ohe i kana hana me ka ku poai o na keiki e hoopuni ana iaia. Mawaho pono o ka hall i ke kula palahalaha maikai mamua pono iho. A ua kani mai la na hokeo a ua mau keiki kaeaea nei o ka aina kaulana, a he ku i ka eehia na hana. Oiai, he mea keia i maa ole i ka lehulehu mamua aku, akahi wale no, a ke hoao nei no hoi na keiki e hoomau aku i keia hana maikai ma keia hope aku ke ole nae na ehaeha koikoi o ka ma'i kaulana e hooehaeha loa iho ia lakou, oiai, mamuli o ka ikaika mau o na lala pela e mau aku ai ka hana. A o keia malalo iho na hana o ka la i hana ia.
MAHEL I.
March—Aloha oe................Berger.
"—Mai poina oe iau.........Libornio.
Overture—The Hill............Berger.
Galop—Waianae................. "......
Walz—Waioli......................"......
Lancers—Likelike................"......
Hoomaha he 10 minute.
Himeni, Lei Ohaoha,
Nuuanu wai-puna a ke aloha.
MAHELE II.
Polka—Waiehu..................Berger.
Galop—Liliuokalani.........Kealakai.
Waltz—Waimanu..............Berger.
March—Lei Ohaoha.........Kealakai
"—Kamehameha...............Berger
God Save the Queen, Star Spangled Banner.
HAWAII PONOI.
Ke haawi aku nei makou na keiki puhi ohe Kalaupapa i ko lakou mahalo nui loa i ka "Hawaiian Gazette Co.," no ka mea, nau i poloai aku me ke aloha i na makamaka o ko'u aina hanau.
E kokua mai ia makou, a ke aahu nei makou i ko oukou mai lokomaikai, a ke hooko nei hoi i na koii a ko oukou makemake, me keia mau mea, ke noi nei au e hookuu mai i ka'u peni e hoomaha no ka manawa a hoea hou aku. J. S. KANALU,
Kalaupapa, MolokaiNov. 3, 1893.
Hoolaha Hou.
HOOLAHA HOOKO MORAKI.
MAMULI O KEKAHI MANA KUAI I HOIKE ia maloko o kekahi palapala moraki i hana ia mawaena o CHUN YAN YOUNG o ka aoao mua a me W. R. Kakela Kahu o ka aoao elua, ma ka la 9 o Dekemaba, 1889, i kakau kope ia ma ka Buke 120 aoao 133, a mamuli o ka uhai ia ana o na kumu aelike o keia moraki, oia hoi ka hookaa ole i ka ukupanee a me ke kumupaa nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai.
A ke hoolaha hou ia aku nei, aia mahope aku o na pule ekolu mai keia la aku, alaila e hoolahaia aku na aina i hoikeia ma ia moraki no ke kudala ana, ma ke keena kudala o Jas. F. Morgan, ma Honolulu, ma ka la 4 o Dekemaba, 1893, hora 12 o ia la @
Aia ma kahi o W. R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.
Hanaia i keia la 3 o Novemaba, 1893
W. R. CASTLE, Kahu,
Mea Moraki Mai.
Penei na aina i moraki ia:
O kela mahi laiki a pau ma Waioli, Kauai me na oo laiki a me na mea a pau i pili me kekahi palapala hoolimalima i hanaia e George N. Wilcox ia Ah Fat a me kekahi mea e ae no 10 mau makahiki mai Ianuari, 1888 mai ma ka @ no ka makahiki, kekoke @ mau eka, kopeia ma ka buke 112 aoao 231 a me na hale laau, na papai hale, na lako paahana, na holoholona, na lako hale a me na mea hana a pau o kela a me keia ano i pili i ua mahi laiki la. 2@66-@
HOOLAHA HOOKO MORAKI.
O KA poe nona ka inoa malalo iho, THE WESTERN & HAWAIIAN INVESTMENT CO . i kaupalenaia, he hui i hoohuiia malalo o ke kanawai, ke hoolaha aku nei i ke akea, ke makemake nei ka hui e hooko aku i ka moraki no ka uhaki ia o ka aelike, oia ka hookaa ole ia o ka aie i hoopaaia, o kekahi moraki i hana ia e Gilbert Waller, ma ka la 31 o Augate, 1888, a i hoopaa ia ma ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni Buke 112 a ma na aoao 167-169, o ka aie i hoopaa ia ma ua moraki la, he nota aie no ka $12,000; e hookaa ia iloko o na makahiki ekolu mai ka la mai i hanaia ai o ua moraki la; a e waiho ia aku ana no ke kuai ma ka hale kudala o Jas. F. Morgan ma Honolulu, ma ka POAKAHI, Novemaba 13, 1893, hora 12 awakea, kela mau aina a pau i paa maloko o ua moraki la.
O ka waiwai i paa maloko o ua moraki la, eia ke waiho nei ma Kalihi, Oahu, a i kuhikuhi ia penei:
1—O kela mau apana aina a pau i kuhikuhiia iloko o ka palapala hoolilo a Joseph Pickford i ua Gilbert Waller la, i hana ia ma Aperila 10, 1871, kope ia ma ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni Buke 88 a ma na aoao 22-23, nona ka ili he 289-1000 o ka eka, i kuhikuhiia iloko o ka Palapala Sila Nui Helu 3389, a me 7.51 mau eka i kuhikuhiia ma na mahele a me na mokuna iloko o ua palapala kuai la.
2—O kela apana aina a pau i hooliloia mai i ua Gilbert Waller la ma ka palapala hoolilo a W. L. Moehonua, ma Novemaba 8, 1876, kopeia ma ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni Buke 49 a ma na aoao 131-132, nona ka 21 mau eka, 5 10 ruda kuea, i kuhikuhiia iloko o ka palapala sila nui helu 6846.
3—O kela apana aina a pau i hooliloia mai i ua Gilbert Waller la ma ka palapala kuai a J. Mott Smith, Kuhina Kalaiaina, i hanaia ma Okatoba 23, 1877, kopeia ma ke keena kakau kope o ke aupuni buke 52 a ma na aoao 340 341, nona ka ili he 9 2 10 mau eka, a oia ka hapa o ka aina i kuhikuhiia maloko o ka palapala sila nui helu 3546.
4—O kela aina a pau i hoolilo ia i ua Gilbert Waller la ma ka palapala kuai a Emma Metcalf Beckley, i hana ia ma Mei 11, 1881, kope ia ma ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni, Buke 107, a ma na aoao 888-889, nona ka ili he 6 28-100 mau eka, i kuhikuhi ia ma ke Kuleana Hoona Aina 818.
5—A me na halelaau, na hale, na hana hou, na enegini, na ipuhao, na tabu a me na mekini o na ano a pau i pili i ka hale hana bia o ua Gilbert Waller la e waiho nei maluna iho o na aina i hoike ia maluna, a me na mea a pau i pili i ua mau aina la ina ua hoohanaia i ua mau hale hana bia la a ano ea ae paha.
Kuike ke dala. Na uku hana palapala i ka mea e lilo ai.
THE WESTERN & HAWAIIAN INVESTMENT CO. i kaupalenaia.
Ma o kona hope la W. W. HALL.
2464-4
Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.
KE HOOLAHA ia aku nei ka lohe i na mea a pau, i kulike ai me ka mana o ke kuai i hookomoia iloko o kekahi moraki i hanaia ma ka la 7 o Feberuari, A.D. 1891, e Pele Kamuela a me Samuel Ku kana kane, o Honolulu, ia Bishop & Co. o Honolulu no, hoopaaia ma ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni, Buke 182 a ma na aoao 74, 75 a me 76, a no ka uhaiia ana o ka aelike iloko o ua moraki la, oia ka hookaa ole ia o ka ukupanee a me ke kumupaa i ka wa e hookaa ai, nolaila, ke makemake nei ka poe e paa nei i ka moraki e hooko aku i ua moraki la
Nolaila, ke hoolahaia aku nei ka lohe, o na aina a pau i kuhikuhiia maloko o ua moraki la, e kuai ia aku ana ma ke kudala akea maloko o ka hale kudala o James F. Morgan, ke hiki aku i ka POAKOLU, NOVEMABA 22, A.D. 1893, hora 12 awakea o ia la.
O na waiwai i paa maloko o ua moraki la, oia keia:
Akahi—O kela apana aina a pau i kuhikuhiia iloko o ka Palapala Sila Nui Helu 2859 nona ka ili he 34-100 eka, e waiho la ma Moanalua, Mokupuni o Oahu, a i hooliloia mai i ua Pele kamuela la ma ke kuai mai a Kanewahine ma ka la 16 o Iulai, 1887, a i kopeia ma ka Buke 104 aoao 292.
Alua—O kekahi hapa o kela aina i kuhikuhiia maloko o ka Palapala Sila Nui Helu 2075 e waiho la ma Moanalua, a i hooliloia mai ma ke kuai e like me ia i oleloia maluna, a i kuhikuhi ia iloko o ka palapala a Kilitiano ia Kanewahine ma ka la 14 o Aperila, 1877, a kopeia iloko o ka buke 30 a ma na aoao 110-111.
Akolu—O kela hapakolu i mahele ole ia o ka aina i kuhikuhiia iloko o ka Palapala Sila Nui Helu 2075.
Ma ke gula o Amerika Huipuia e ukuia ai ke kumukuai. Na uku hana palapala i ka mea e lilo ai.
No na mea i koe, e loaa no ma ke Keena Loio o Carter a me Carter.
Hanaia ma Honolulu, Okatoba 25, 1893.
BISHOP & CO.,
Ma o ko lakou Hope la
2465-3 CARTER & CARTER.
Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.
KE HOOLAHA ia aku nei ka lohe i na mea a pau, i kulike ai me ka mana o ke kuai i hookomo ia iloko o kekahi moraki i hana ia ma Ianuari 5, A. D. 1892, e HAOKEKAI (w) a me KAKAIO kana kane o Honolulu Mokupuni o Oahu, ia Alexander J Cartwright o ua Honolulu la no, kope ia ma ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni Buke 131 a ma na aoao 412 a me 413 ia Bruce a me A J Cartwright o Honolulu no, na hooilina malalo o ka palapala kauoha a ua Alexander J Cartwright la i make, ke makemake nei e hooko aku i ua moraki la no ke kumu ka uhaki ia o ka aelike, oia ka uku ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee i ka wa e hookaa ai.
Ke hoolaha hou ia aku nei ka lohe i na mea a pau, o na aina a pau, na pono hoaaina a me pilikana iloko o ua moraki la, e kuai ia aku ana ma ke kudala akea ma ka hale kudala o James F. Morgan, ma alanui Moiwahine, Honolulu, ke hiki aku i ka POAKAHI, NOVEMABA 13, A. D. 1893, hora 12 awakea o ia la.
O na waiwai i paa maloko o ua moraki la, penei i kuhikuhi ia ai:
O kela apana aina a pau e waiho la ma Kamakela, ma Honolulu i olelo mua la, a i kuhikuhi pono ia na palena ma ka palapala kuai a E K Nahaolelua ia W C Achi, i kakau ia ma ka la 22 o Augate, 1891, a i kope ia ma ke Keena Kakau Kope Buke 141 a ma na aoao 199-201, nona ka ili he 188-1000 o ka eka, a oia kekahi hapa o ka aina i kuhikuhi ia iloko o ka Palapala Sila Nui Helu 6245 ia Kalaeokekoi no Kalapana hoolilo a ua W C Achi la i kakau ia ma Ianuari 4, 1892, a i kope ia ma ke Keena Kakau Kope Buke 141 a ma na aoao 198-9.
Kuike ke dala. Na uku hana palapala i ka mea e lilo ai.
BRUCE CARTWRIGHT,
A J CARTWRIGHT.
No na mea i koe e ninau ia J M MONSARRAT, loio no Bruce Cartwright a me Alexander J Cartwright.
Kakauia ma Honolulu, Okatoba 14, 1893.
2464-4
Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.
I KULIKE ai me na hooko ana o kekahi moraki i hana ia e TAM PAU SHIN ia J. Alfred Magoon, kahu no J. S. Emerson, ma Maraki 15, 1889, kope ia ma ke Keena Kakau Kope ma Oahu, Buke 111, ma na aoao 334 a me 335, ke hoolaha ia aku nei ka lohe i na mea a pau ke makemake nei ka mea e paa nei i ka moraki e hooko aku, no ka uhaki ia o ka aelike, oia ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee i ka wa e hookaa ai.
Ke hoolaha hou ia aku nei ka lohe mahope iho o ka pau ana o na hebedoma ekolu mai keia la aku, alaila e hoolaha ia aku no ke kuai ma ke kudala akea ka waiwai i paa maloko o ua moraki la ma ka hale kudala o Jas. F. Morgan, Honolulu, ke hiki aku i ka POAKOLU, Novemaba 22, 1893, hora 12 awakea o ia la.
No na mea i koe, e ninau ia
J. ALFRED MAGOON,
Kahu o J. S. Emerson, ka mea e paa nei i ka moraki.
Kakau ia ma Honolulu, Okatoba 26, 1893.
O ka waiwai i paa maloko o ua moraki la, oia keia:
O kela hapalua i mahele ole ia iloko o ka apana aina e waiho la ma Waikiki Waena, Honolulu, Oahu, i kuhikuhi ia ma ka Apana 2 iloko o ka Palapala Sila Nui Helu 2@14, nona ka ili he 3980 kapuai kuea, oia hoi ka aina i hoolilo ia mai i ua Tam Po Shin a i ole Tam Pau Shin e C. Alee ma ka palapala kuai i kakau ia i Dekemaba 15, 1887, kope ia ma ke keena Kakau Kope, Oahu, buke 195, aoao 3@. 2465-4
KA AYER SASEPARIL@
Oia ka LAAU oi loa o ka mai@ no na mai i hookumu ia mai @ koko ino mai. Ua oi loa ae hoi, @ ka mea, o kona kahua i hookumu@ ai o ka
Honodorusa Saseparila Oiai@
No ka mea, o ka LAU N@HELEHELE a me na mea @ pau i maa i ka hoohuihui @ oia na laau oi loa o ka maikai, a @ ka mea hoi ua ike ia ka waiwai @ ma ka lapaau ana i ka MA'I @ KOKO—ua oi ka
Ayer Saseparila
ma na mea a pau e hooikaika @ kukulu hou ai i ke kino i hoonaw@liwali ia e ka ma'i a me ka eha.
Ua hoonoono ia ka ai, ua hoop@ ia ka ma'i o ka waihona hoowali @ ua hooikaika ia ke Ake a me @ Puu Hoowali ai, a hoohana maik@ ia na lala a pau o ke kino. Ua @ kuke ia mai ke kino ae, ka l@ o ka ALAALA, ua hool@ na EHA, na PUHA, na RUM@TIKA, na MAIHEHE, na HU@HUE a me na ma'i ma ke poo ka@wale o ka hupe, a ma na wahi a p@ ke hooia mai nei na Kauka alaka@ ka maikai o keia laau.
Ke hoola nei ia hai, a e hoola @ hoi ia oe.
No ke KUNU a me ke AHU o @
Ayer Cherry Pectora@
ka laau laapau alakai o na ohana
No ka NALULU, ka LEPOPA@ ka LENA a me kekahi mau @inoino e ae o ka opu, e lawe i ka
AYER HUAALE CATHART@
E makemakenui ia nei e ko ke @ puni
Hoomakaukauia e Kauka J. @ AYER & Co., Lowell, Masekuse@
HOLLISTER & CO
Na Agena ma ka Paeaina Hawaii.
@
KAKELA
ME
KUKE
KA HALEKUAI NU@
O NA
WAIWAI LIKE OLE
NA MEA
HANA KAMANA A PAU
Na lako pili hao kukulu hale,
Na kepa,
Na lei ilio,
Na kaulahao ilio,
Na Pahi,
Na Upa,
Na kope hulu,
Na Pulupulu,
PALAU LIO
Na mea mahiai,
Na au ho,
Na au koi,
Na kua bipi,
Na lei bipi,
Na kaulahao bipi,
Na uwea pa,
Na kaa palala,
Na mea piula,
Na ipuhao.
Makau me Aho Lawaia
Na Iliwai
Na kaula,
Na hulu pena,
Na pulumi,
Na pena, me ka aila,
Na kopa,
Na aila mahu
Na pakeke
Na pakeke hao,
Na kapu hao,
Na pauda,
Na kukaepele,
Na uwiki, a me
Na ipukukui.
Mikini Humuhumu Kaulana
Wilcox, & Gibbs Hookahi Lopi.
ka Remington, Elua Lopi.
A me na ukana he nui loa, o kela ano a me keia ano.
Kakela me Kuke
2398-q