Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 48, 2 December 1893 — Page 3

Page PDF (2.06 MB)

This text was transcribed by:  Paula Plapp
This work is dedicated to:  Halau Hula Napuaokalei'ilima

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

@ HUI ALAHAO ME AINA O OAHU

MANAWA HOLO.

@@ a Mahope aku o Iune 1, 1893.

@@@@@@@@@@@

NA KAA AHI

NO HONOULIUI.

                                                  B          B        A        D

                                                A. M.      P. M.     P. M.     P. M.

                @@@@@@IA HONOLULU.. 8:45       1:45      4:35      5:10

                @@@@@@@@MANANA….9:30       2:30      5:10      5:56

                E@@I HONIULIULI …………9:57       2:57      3:36      6:22

NO HONOLULU.

                                                    C         B         B        A

                                                  A. M.     A. M.     P. M.     P. M.

                @AALELR  IA BONO@LIULI 6:21      10:43      8:43      5:42

                EAALELR IA MANANA…    @:55      11:15      4:15      6:10

                @@@@@ @ HONOLULU…...7:30       11:55      4:55      6:45

                                    No na Poaono wale no,

                                    No kela ame kela la.

                                    K@ e na la Sabau.

                                    K@ e na Poaono.

NU HOU HAWAII.

___

 

            Pili pu ka hanu o na anee alii, @aka moea i Kona i Kahauloa i ike i ke aliiwahine o ua aina la.”

___

 

            I ka la 28 o Novemaba, ua hookuu la na hale o na ohana Pukiki ma alanui Kula i hoomalu ia ai no ka mai puu eha.

___

 

            Ua hoouna ia aku maluua o ka mokuahi “Waila” i ke ahiahi Poakahi nei, he hookahi kaa-poniuniu no Paia, Makawao, Maui.

___

           

            Ua hoouna ia mai maluna o ka mokuahi “China” ma keia huakai mai nei e kikihi la i Asia, he umikumamaha mau misionari Bapetizo e holo ana no Kina.

___

 

I ka la 24 o Novemaba, ma ke kulanakauhale o Honolulu nei, ua hanau mai na ka wahine a Kamaka Kailiuli Galbraith, ho kaikamahine nui mohaha.

___

 

            I ka ia 18 o Novemaba, ma ke kulanakauhale o Kapalakiko,  ua hoohui ia ma ka mare e Rev. Robert Mackenizie, o Mr.  Frank Ashton me Miss Mary S. Levey o Honolulu nei.

___

 

            I ke @hiehi Poakahi nei, Novemaba 27, ua hoolaa ia ka Hale Hui Malu pohaku hou loa i kapili ia iho nei a paa e ku kilakila nei ma ke kihi hikina o na huina alanui Hotele a me Alakea.  No ka Hui Malu Hawaiian Lodge keia hale.

___

 

            Ua hoao ae ke ahi e palu i kekahi hale hoolimalima ma alanui Uniona mamua iho o ka hora 9 o ka po Poakahi nei, mamuli o ke pahu ana o ka ipukukui aila a manana ae la na alelo mananaana e hamu aku.  Ua kinai awiwi la no nae a pio, aka ua kau mai no nae i ka hoopai ma kahi paha o ka $200 p@ho.

___

 

            Mawaena o na ohua a ka mokuahi “China” i ku mai ai ma kana huakai o ke ahiahi Poakahi aku nei m@i Kapalakiko mai, ua hii mai ola ia Adimarala J. Sl. Skerrett, kana wahine a me na kaikamahine elua.  Eia ka adimarala ke holo nei ma kona kulana hou, he Adimarala maluna e na aumokukauna Amerika ma na kai o Asia.

___

 

            Eia na haihai kanawai i hoopaaia ae ma Kuapapanui mai ka Poaono mai a hiki i ka Poakahi: 6 ona rama, 5 hoeha me na mea make, 3 hakaka me hoeha, 2 malama opiuma, 1 aihue, 1 hauaino me kolohe, 1 olelo hooweliweli, 1 walaaupo, 1 kue i ka hana a ka makai, 1 kahakii hoohenehene, 1 haalele hana, 1 kuai rama i ka la Sabati.

___

 

            Ma ka hora 2 auina la o Novemaba 24, ua pili mai ma ka uapo o Honolulu nei ka mokuahi “Monowai” mai Kapalakiko mai, ke awa hope ana i haalele aku ai,  Ua halihali mai oia no keia awa, ia 37 mau ohua kapena, 43 mau ohua oneki, ISO mau tona ukana a me na eke leta a me na nupepa. a me 130 mau ohua no Kikane.  Ma ka hora 9 o ka po iho no, ua kikihi loa aku oia no Samoa, Nukilani a me Kikane.

___

 

            Ma ka halawai o ka aha luna o Kaumakapili i malama ia i ka Poaono i hala, ua lawe ae o S. K. Kamakaia he kumuhana hoomokuahana i ka ekalesia, oia keia:  “E kuokoa ka okalesia o Kaumakapili nona iho mai ka A@ahui Euanelio Mokupuni mai o Oahu.”  Ua waiho ia aku la ka noonoo ana o keia kumuhana, a ma ka la 2 nei o Dekemaba.  Ke ulu mai nei keia puakala me ka palaoa iloko o ka mala hookahi.

___

 

            I ka la 22 o Novemaba, ua hoau mua aku ka waapa mokuahi o Kale Gay i ka holo ana ma kela kowa mawaena o Kauai a we Niihau, ma ka haalele ana ia Makaweli i ka hora 5 o ke ahiahi a ku aku la i Kii, Niihau mahope o ka hala ana o 5 mau hora, no ka mamao he 35 mau mile.  I kekahi ia ae, ua hoi mai ka waapa mokuahi me kekahi waapa e ae e kolo ana mahope i piha i na ia a hoea loa i Makaweli iloko o na hora eha.  Ua kokua ia kela hoi ana mai e ka pea nui.

___

 

            I ka hora 1 wanaao o ka la 17 o Novemaba, haalele aku la ka mokuahi “Warrimoo” ia Victoria a holo mai la a ku ma Honolulu nei i ka hora 6 kakahiaka o Novemaba 24, ua like me 7 mau ia 2 hora a me 42 minute ka manawa i holo ia mawaena o na awa elua.  Ua lawe mai oia no keia awa ia 13 mau ohua kapena.  Ma ka hora 6:15 ahiahi iho no o ka la i ku mai ai ianei, ua holo loa aku oia no Kikane.  O ka malamamoku mua iho nei o ka Miowera o H. Perry, oia iho la ke kapena o ka Warrimoo i holo aku la.

 

 

Halawai Makaainana

Nui!

__

 

MA KA HALEPAIKAU KOA!

__

 

He Halawai Nui me ka Manao Paa!

__

 

Hookahi Leo Hooho!

__

 

KUE IA KALIVALANA!

__

 

            I ke kakahiaka Poaono i hala, Novemaba 25, ua hoolaha ia aae ma na pipa alanui ma na pepa nnui, e malama ia ana ma ka Halepaikau Koa o ke Aupuni ma Alanui Halealii, he halawai makaainana nui ma ka hora 7:30 o ia po, no ka noonoo ana i ke kulana o ke aupuni, a malalo hoi o ke kahea ana a F. M. Hatch, Peresidena o ka Hui Hoohulaina.  A mamua o ka hiki ana ae i ka manawa, ua hoopiha ia kela halepaikau nui e kekahi anaina kanaka nui puuwai manao paa i koho like ole ia aia ma ka 1,200 a maluna aku ka heluna.

            Ma ka aoao ma Ewa o ka halau, ua kukulu ia no ka manawa he awai haiolelo, kahi hoi i hoonoho ia ai o ka Hope Peresidena F. M. Hatch, Col. Z. S. Spalding, W. R. Castle, Lunakanawai Kiekie A. F.l Judd, P. C.  Jones, W. C. Wilder a me Walter G. Smith, na haiolelo o ka po.

            Ma ko Mr. F. M. Hatch ano peresidena no ka Hui Hoohuiaina, nolal la, i ka hiki ana mai i ka manawa, nana i Kahea wai e hoomalu i ke anaina a wehe mai la i na hana me ka haiolelo naauao, wiwo ole a koa launa ole maialo iho:

            E na Hoa Makaainana:--Ua kono ia oukou e halawai i keia po e noonoo i ke kulana o ke aupuni e noho nei.  Eia imua o ko kakou alo ka olelo kukala a ke Kuhina GFresham e kukulu hou ana i ke Aupuni Moi a e pepehi ana i ko kakou aupuni.  Ma ke aloha o ke Akua ua loaa ia kakou keia manawa maikai e loheia kakou keia manawa maikai e loheia ai na leo mamua o ka hooholo loa ia ana.  Aohe akaka lea ka mea e hoo koia ana, ina paha na ka peresidena wale no, a ina paha na ka Ahaolelo lahui e hooholo.  He mea aopopo, aole e hiki i kekahi mea i hooholoia e ka Ahaolelo Lahui o Amerika Huipuia.  Mai hookuhihewa ia kakou, a i ole alapahi wahaheeia aku e na nupepa enemi.  Aole kakou i akoakoa mai maanei e keehi aku i ka mana o Amerika Huipuia—he hupo kela—aole hoi e hailiili aku i ka poe kiekie e malama nei i ke aupuni o Amerika.  Ke halawai nei kakou me ka manaolana e hooloheia mai ana e ka Ahaolelo Lahui ko kakou leo mamua o ko lakou hapai ana e noonoo i kekahi hana no ka ninau o Hawaii.  Aia ma ka palapala a Gresham i ka Peresidena e maopopo ai kona apo ana i na manao lalau loa.  E manaolana kakou he kuhihewa maoli keia o ke Kuhina kaulana, no ka lalau o na mea i hoikeia iaia.  Ua maopopo, he mana oi ae ko kakou e kuhikuhi aku i na manao lalau, a e aa aku i ka hoike i ka mea oiaio ole.  O kekahi o na mea kuhihewa loa, me he la o ke kahua ia o ka palapala holookoa, oia ka waihoia ma ke ano aha uwao imua o ka peresidena o Amerika me ka hoomana aku iaia e hooholo i ka ninau, he mana anei ko kakou kukulu i aupuni ma keia aina a ao paha.  E na keonimana, ke aa aku nei au e hoole i ka oiaio ole o kela manao i hookahuaia ai ka olelo kukala.  He lalau loa kela manao ma na ano a pau.  E kuhikuhi maopopo au i kona lalau.  Aia a he elua mau aoao, alaila, hiki ke hana i aelike, aka, aia hoi a he ekolu mau aoao, kupono ka aha uwao, oia na aoao a elua e paio ana, a o ka luna o ka aha hookolokolo uwao ke kolu o lakou.  Na na aoao paio elua e hoakaka mua me ka maopopo lea ma ke kumupaio.  He mea lapuwale ke olelo e hookolokoloia kekahi mea mamuli o ke koho wale ana me ka hai lea ole ia o ke kumupaio.  Akahi:  Ua hoolala ia anei ke Aupuni Kuikawa malalo o ka mana hooholo o kekahi mea i kona pono iho e ku ai?  Aole loa e hiki ke kukulu mai i kekahi aupuni moi popopo.  Alua:  Ua hookohu la anei ka Peresidena o Amerika mamua iho nei e la welawema kekahi aha mana uwao mawaena o ua aoao elua?  Ke hai aku nei au, aole i kokua mai kana mau hana i ka manao he kahu aha uwao.  Aole e hiki i kekahi aha uwao ke hokai mai mawaena o ke kulana o na aoao elua.  I ka wa o ka Peresidena i noho mua ae ai maluna o kona noho aupuni, o kona wehe ae no ia i ka hae Aerika a hoololi i ke kulana o na aoao elua.  Aole kela o ka hana a kekahi lunakunawai,  Eia no hoi; ua hoike mai anei kela i kekahi mea e lawelawe ana oia ma ke ano aha uwao?  Ua hoakaka mai anei oia e hooloheia ana ke kumupalo ma kekahi la i hai lea ia?  Ua hoike mai anei oia i ka lohe e ninaninau ia ana na hoike?  Ua haawi mai anei oia i ko kakou aoao i ka wa e hoohuahualau ai i kela poe hoike a me ka ike maka aku ia lakou?  Ua haawi mai anei oia i kekahi mea ma ko kakou aoao i kekahi manawa e hooloheia ai?  Pehea la ka hookele ana i kela aha hookolokolo uwao ma Parisa?  Ua akeakea pu anei kekahi poe keonimana i hookohu ole  ia e noonoo i ke kumuhana o ke kai Berina, a hooholo kaawale i kela hana?  Ua hoouna aku anei lakou i kekahi komite kuikawa e hele ma ke kai Berina e wa’uwa’u ai i na kua o na sila, e launa aku hoi me ko lakou poe hoanoho, a hana iho la i palapala hoike?  E na keonimana, aole e hiki ke olelo ia ua waiho aku ke Aupuni Kuikawa a me kakou ko lakou poe kokua i ko kakou pono e ku mau ai na Konela James H. Blount o Georegia e hooholo.  He oiaio no, he mana ko ka Peresidena e huli a niele i ke kulana maanei, a me ke ano o keia aupuni, i mea e maopopo ai kana mea e hooholo ai imua i kela hana aelike no ka hoohulaina i hoomakaia mamua o kona noho peresidena ana.  Oia iho la ke kumu i hoomaopopoia ma ko Mr. Blount hoounaia ana mai i keia mau kahakai.  Ke hooia ikaika nei mahou, aole loa i hookoia kekahi pieniele hookolokolo ana a hiki i keia wa, i loaa mai i na aoao elua kekahi manawa e hooloheia ai ma ia hookolokolo ana.  Eia no hoi ka mea e maopopo ai ka lapuwale a helelei loa o kela manao ua hookolokoloia ma ke ano uwao:  He hiki anei ke hookolokoloia pela oiai ke kuikahi e waiho ana imua o Amerika Huipuia mawaena iho ona a me kela aupuni i oleloia he noho mana kulananalana ana kona malalo o ka hooholo ana o ke kauaka hookahi?  He aupuni kakou e lawelawe hana maoli ana ia wa.  Ua ike ia mai kakou e kekahi mau aupuni nui o ke ao nei, nolaila, he aupuni kakou i kukuluia.  He aupuni no hoi ko kakou e ku ana me na pono lkuikahi me Amerika Huipuia.  Ua kuka pu ia ke kuikahi i hoopaa loa ia ai na Mana Hooko o na lahui elua i ka wa a Peresidena Kalivalana i kau ai ma kona noho mana hooko.  E kali ana kela kuikahi o ka hoaponoia mai e ka Aha Senate i mana ai; ua hoopaa loa ia nae ka mana hooko ma kela kuikahi.  Nolaila, ke aa aku nei au i ka mana ole o ka Mana Hooko kiekie o kela lahui nui, e hoopau wale aku i kekahi hana a kekahi Peresidena mamua mamuli o kona manao iho He hiki i ka Ahaolelo Lahui ke hana pela; he mana piha ko ka Ahaolelo Lahui; aka, o Grover Cleveland aohe ona mana ma ke kanawai, aole ma ke kaulike, e hoopau wale aku i kekahi haua a Beniamina Harlsona, ke ole he mana kona e hoopau ai i kekahi hana a Aberahama Linekona.  Aka, e waiho ae kakou i na manao uuku iho; koe keia manao kahua nui; aole loa he mea hiki i kekahi aha hookolokolo uwao ke kiola wale aku i ke kumupaio nui iloko o keia hana; oia no keia, ua wawahi anei o Liliuokalani i ke Kumukanawai?  Ua kiola aku anei aio iwaho i na ilio?  A ua kapae anei oia iaia iho mawaho ae o ka mana a me ka hoomalu ia ana mai e ke kanawai?  O ke kapae a me ka nana ole aku i kela ninau nui, a me ka hooholo iho i keia kumu paio nui mamuli o kekahi mau kumu liilii ano ole ina paha ua ae mai o Kivini e ike i keia aupuni he elima minute mamua iho o ka manawa kupono, aole loa kela he mea malalo o ka mana o kekahi lunakanawai.  Ke hai hou aku nei au, aole i waiho ia aku ke kumu paio imua o ka aha hookolokolo uwao.  Nolaila e hoaano ikaika aku kakou i ka Peresidena ma na mea oiaio ole a pau i ke kumu paio, alaila ina e hookahuli ia kakou e ka mana piha ponoi o Amerika Huipuia ka Ahaolelo lahui mamuli o ke kumu kanawai e kukala kaua mai, alaila e poholo iho auanei kakou me na lepa e kapalili ana, a me ka hiki ole ke hoike wahahee ia mai.  Na ke ao holookoa auanei e hoomaopopo ua hoohana wale mai o Amerika i kona ikaika, aole loa mamuli o ka pono.  E manaolana kakou e lilo ana ka kakou mau mea e hoike aku ai i kumu ikaika ma ka hoolala ana a ka Ahaolelo lahui, a i mea no hoi e kuihe ai ke Kuhina hanohano o ko na aina e, a me ka Mana Hooko Kiekie o ka Lahui o Amerika.

            Ua kahea ia o Mr. W. R. Kahkela. a ua kuu pau mai no hoi oia me ka haiolelo a makou e apo nei penei:  E hiki mai aua he manawa oia ka wa a ka lahui Hawaii e hoomaikai aku ai i ke Akua, aia no he mau kanaka lehulehu i makemake e mohai i ko lakou mau ola ko lakou mau waiwai, ko lakou mau mea a pau, e kukulu ma Hawaii nei i ka oiaio a me ka loanakila.

            Ua kahea ia o Col. Z. S. Spalding, a ua pane mai oia me ka haiolelo loihi a makou e apo nei a pau penei:  Ke aa nei au i kela a me keia kanaka e hai mai oia i ka inoa o kekahi aha kuhina iloko o na makahiki he iwakalu-kumamalima i haloa ina ua oi ae, ina ua like me na kanaka e paa nei i na oihana aupuni lehulehu malalo o ke Aupuni Kuikawa.

            Ua kahea ia ka Lunakanawai Kiekie Judd, a na pane mai oia:

            E na hoa makaainana:  Ua hauoli loa au i ka hui pu ana me oukou i keia ahiahi.  Hookahi wale no halawai kalaiaina a’u i komo ai mamua aku o keia po iloko o na makahiki he iwakalua i hala, oia ka halawai ma ka louakini o Polelewa i ka 1881.  Ua noho au ma ka noho mahope loa ia wa i akoakoa ai kekahi poe uuku o na makaainana e hoike kue aku i ka hookohu ia ana o C. C. Moreno i kuhina no ko na aina e o keia aupuni.  Ua hele mai nei au imua o oukou me ka makemake e hai aku i kekahi mea. no ke kumu he kanaka Hawaii au.  Ua holo mai ku makuakaue i keia aina i ka 1828.  Maanei au i kanau ia ai a maanei no hoi ka hapanui o ko’u hoonaauao ia ana.  Ma ka hanau ana he Hawaii au, aka ma ke koko he Amerika.  Ua maopopo ka kuauhau o ko’u poe kupuna a hala aku i hope i ka 1634, oia ka wa i hele mai ai ke Judd mua mai Enelani mai a noho iho ma Amerika.  Ke haaheo nei au no kela poe kupuna a ke haaheo nei hoi au no ka hanau ia ana ma keia aina.

            O ko’u aina keia a oia no na kihapai o na akua.  Ua hoolaa iho kuu makuakane i kona ola no keia aina, a owau hoi ma keia mua mai nei ua haawi lilo i kuu ola no na pomaikai kiekie o ka lahui Hawaii, a ke aa aku nei au i kekahi mea e olelo mai ana ua hana au i kekahi mea me ka ike he kue ia hana i na pomaikai kiekie o keia aina.  O ka Moiwahine oia kuu hoa-kula a me ka hoalauna o kuu wa opio, ina i hoolohe mai oia i ke ao ana aku a na Lunakanawai o ka Aha Kiekie iaia, ina aole la oia mauka e noho ai i keia wa, ina no la ke mau nei kona noho ana iloko o kela hale alii makai.

            Ua kokua oiaio au i ke aupuni moi a ua kokua no hoi i ka noho kuokoa ana o keia aina, a ua manaopaa wau pela a hiki i ka la 14 o Ianuari, he hiki no ke hoomau i ko kakou noho aupuni alii kuokoa ana.

            Aka, e na keonimana, ua pau na hora ia’u ma ka hale alii mai ka hora 12 a hiki i ka hora 4, a o na hana malaila ua hoololi loa ae i kuu manao a maopopo lea ia’u he mea hiki ole loa ke hoomau aku i kela kulana o ka noho ana.  Heaha ka hana i hoaoia ai i kela la?  Aole anei o ke kukala ana i kumukanawai nana e hoopau i ka noho kuakoa ana o ka Aha Hookolokolo Kiekie?  Heaha la ka palekai o keia aina?  Me ka haahaa au e kamailio nei, aole no’u iho, aka no kuu mau hoa a me ka poe mamua iho o’u.  Aole anei ia he aha hookolokolo e kakoo ana i ke kanawai a me ke kumukanawai a me na pono o na makaainana, he mana hookolokolo kuokoa i hookohuia no ka wa e ola ana, koe wale no ka hoopii luna nui ia?  A o ke kumukanawai ihoolala ia ma ka la 14 o Ianuari, e hoolilo ana i ke kau o ka noho oihana lunakanawai ana, i eono mau makahiki, a o na uku mamuli ia o ka manao o kela a me keia Ahaolelo kaukanawai e like me kela Ahaolelo i pau iho nei!  Ua hiki anei i kekahi kanaka ili keokeo ke ae e hookohu ia mamuli okela hoolala ana?  Aole, ina o Judd kona inoa.

            Aole keia he halawai pili aoao kalaiaina.  Ina pela kona ano, ina ua minamina au i ka hanohano o keia oihana a’u i noho ai aneane iwakalua makahiki, a ina hoi ua noho kaawale aku au.  Owau no ka mea hope loa a Konela Blount imi ai e launa kamailio aku me ia a ua makemake au  e olelo aku ma ke akea, aole loa kela i hoopuka mai ia’u i ka ninau hookahi no ko’u noonoo ana ina paha ua hooko ia ka hookahuli aupuni o Ianuari mamuli o ke kokua ana mai a ke Kuhina Stevens a me na puali kaua o ka moku Bosetona.  Aole kela i kamaiho iki ma kela kumuhana.  Ua maopopo ia’u e na keonimana, ua hooholo ia a paa kela hana maloko o kela halawai makaainana nui ma ka hale paikau o Manamana; a na keia halawai no hoi e hooholo paa loa i keia mea, e ku oiaio kakou a me ke kupaa ma ke kokua ana i keia aupuni e noho nei.  a e like me ka kuu hoahanau Haki i olelo ai, aole wale oia ke aupuni e hoho maoli anal. aka o ke aupuni no hoi ia e noho ana ma ka pono io maoli, no ka mea, he aneane makahiki okoa kona noho paa ana, a ua ike ia mai no hoi e na aupuni nui a pau o ka honua.  Ua hoohiki au e kokua i keia aupuni. ua paa kuu manao e kokua iaia, a hookahi wale no a’u olelo i koe e na keonimana, o ko kakou hookuikahi a paa hookahi ka lewa pu ana a i ole ia e lewa pakahi paha.

            Ua kahea ia o Mr. W. G. Smithi, a ua pane mai oia:  He poe nuku kakou, aka ua olelo kahiko ia, o ka mea hookahi me ke Akua pu me ia, he hapanui no ia o kanaka, a ua maopopo o keia aoao o ka noho kuinoono Karistiano ana, o ka aoao Karistiano, ka aoao noho hoopono, ka aoao hoole i ka hookauwa ia, e loaa ana no iaia ke kokua ana mai o ka Mea Mana Loa.

___

 

            Ke kono ia aku nei na hoahanau a pau o na Ekalesia Hui ia o Kalihi a me Moanalua, e akoakoa ae ma ka Halepule Hoole Pope ma Kalihiwaena i ka hora 10 a.m. o keia Sabati ae Dekemaba 3, 1893, no ka noonoo ana i kekahi mea e pomaikai ai ka ekalesia a me na hana a ka Haku ma keia kihapai.  E@uleu ae mai lohi.

___

 

            O ka mokukuna holo lealea Amerika nona ka inoa “Toina,” kapena wahine Festetics de Toina, ka wahine a Couna ma ia inoa hookahi, a i ku mua mai ma Honolulu nei he malama i hala, ua hala aku i Hilo ma kana huakai makaikai honua.  E ku ana ka mokukuna he mau la ma Hilo, i loaa ai he wa no ke Couna kapeua wahine a me kana kane e makaikai kino ai i ka lua pele kaulana pio ole o Kilauea, ka ilina o na  kamahele honua a pau e kipa ai e ike kumaka i keia lua pele kupanaha nui wale ma ka honua nei.  Mai Hilo aku, e holo aku ana ka mokukona no Tahiti a me na mokupuni e ae o ka Pakipika.

___

 

            I ka wa e nakulu ai oloko o ka opu me ka eha, a hele moku ka lepo, alaila, e hoao i ka CHAMBERI AIN’S COLIC, CHOLERA a me DIAI ROEA REMEDY laau lapaau a e oi ak@ ana kou mahalo ke ike oe i kona hope na.  He oluolu, palekana a puhili o e.  He oluolu, palekana a puhili ole, He 25 a me 50 keneta o ka omole, a e kuai ia no ma na halekuai lapaau a pau.  BENSON SMITH & CO., na Agena ma ko Hawaii Pae Aina.  tf.

___

 

            “O ka oi ma ke ao holookoa.” Oia ka W. D. WOODRING o BORDLY, KENETUKE, e hookaulana nei no ka Chamberlain’s Cough Remedy (Laau Kunu).  Ke kamailio nei oia ma kona ike ponoi iho i ka inu ana, oiai o kona a me ko kona ohana ola ana mai nei no ia mai ka loaa ana i ke kunu koikoi loa a me ke anu, a ua hooholo oia o keia laau lapaau ka oi ma ka honua nei.  E kuai ia no ma na Halekuai Laau Lapaau a pau.  O BENSON, SMITH & CO., na Agena ma ko Hawaii Pae Aina.                      tf

 

Hoolaha Hou.

 


I ka Poe a pau e Nana mai ana.

___

 

O KA MANA i haawiia ai ia J. PINAO e lawelawe no’’u ma ke ano Hope, ke hoopau ia aku nei.

            Nov. 27, 1893.                                   2470-2

 

Hoolaha Hooko Moraki.

MAMULI o kekahi mana kuai i hoike ia malooko o kekahi palapala moraki i haua ia mawaena o T. N. SIMEONA a me KAMAKANI kana wahine mare, no Kailua, N. Kona, Hawaii, o ka aoao mua, a me j. Kaelemakule, Puuku o na Ekalesia Hui o Kailua me Helani, no ka aoao elua. ma ka la 19 o Dekemaba. 1889. a i kope ia ma ka Buke 123 ma na aoao 77, 78 a me 79, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike e kela moraki, oia hoi, ka hookaa ole ia o ka uku panee a me ke kumupaa.  Nolaila, ke  hoolahaia aku nei e ka mea noua ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai.

            A ke hoolaha hou ia aku nei. aia mahope aku o na pule ekolu mai keia la aku, alaila, e hoolahaia aku na aina i hoikeia ma ia Moraki no ke kudala ana ma ke alo iho o ka hale kuai o J. Kaelemakule, ma Kailua, N. Kona, Hawaii, ke hiki aku i ka POAHA, Dekemaba 28, 1893, hora 12 awakea oia la.

            No na mea i koe, e ninau ia J. K. Nabale, Loio no ka Moraki.

            Hanaia i keia ia 27 o Novemaba, 1893.

                                                            J. KAELEMAKULE.

                                                Puuku, Mea e paa nei i ka Moraki Penei na aina i moraki ia:

            1 st —O kela mau apana aina elua i ike ia ma ka Palapala Sila Nui Helu 7820, Kuleana Helu 7630, he 1 eka 285 anana i hookoia ia Kawaha a me ka hale laau pu maluna iho. a i hoolilo ia i ka mea moraki aku ma ka palapala kuai i haua ia ma ka la 15 o Ianuari. 1887, a kope ia ma ka bukee 105. ma na aoao 85 a me 86m e waiho la ma Hianaloli, N. Kona, Hawaii.

            2 nd —O kela mau apana aina elua i ike ia ma ka Palapala Sila Nui Helu 4263, Kuleana Helu 8221 i hookola ia Ikeole, ka makuakane hoi o ka mea moraki aku he 1 726 1000 eka e waiho ia ma Puapuaa, N. Kona, Hawaii.                   2470-3

 

Hoolaha Hooko o ka Moraki a

me ke Kuai.

KE HOOLAHAIA aku nei ka lohe i na mea a pau, i kulike ai me ka mana kuai maloko o kekahi moraki i hana ia 1 Iulai 19. A D. 1887, e LUKIA (k) a me GEORGE MEHEWAOLE o Honolulu, Mokupuni o Oahu, ia Robert McKibbin o Honolulu no hoopaa ia ma ke Keena Kakau Kope Buke 109 a ma na aoao 78, 79 a me 80, ke makemake nei o Robert McKibbin ka mea a paa nei i ka moraki e hooko aku no ka uhakiia o ka selike, oia ka hookaa oie ia o ke kumupaa a me ka ukupanoe i ka wa e hookaa ai.

            Nolaila, ke hoolaha ia aku nei ka lohe, o kela mau aina. na pono hoaaina a me na pono pilikana maloko o ua moraki ia e kuai ia aku no ma ke kudala akea ma ka hale kudala o James F. Morgan ma alanui Moiwahine, Honolulu, i ka POAKOLU, la 27 o Dekemaba, A. D. 18@@, ma ka hora 12 awakea o ia ia.

            E ia ka waiwai i paa maloko o ua moraki la:

            1—O kela apana aina e waiho la ma Laukalo ma Honolulu a nona ka ili he 70 hapa 100 o ka eka a oia hoi ka aina i kuhikuhi ia iloko o ka Palapala Sila Nui Hela 7065 Kaleana Hoona Aina Helu 1189 ia Kahili no Kapulani ke kaiku@@ne o Lukia a makuakane hoahanau o ua George Mehewaole ia.

            2—O kela mau apana aina e waiho la ma Honolulu. nona ka  ili he @@@ mau apana kuea a ola na apana 1, 2 a me 41 kuhikuhi ia iloko o ka Palapala Sila Nui Hela 1@@2 Kuloana Hoo@a Aina Hela 1@@5, a oia mau aina kai hool@a ia aka i ua Lukia nei malalo o @@@ imoa o Lokia Keawe o H T. Reynolds ma ka palapala i kakaula i ka la 5 o Iulai, 1887, a i k@pe ia ma ka Buke @@@ a ma @a aoao 174 7.

                                                            ROBERT MCKIBBIN,

                                                      Mea e paa nei i ka Moraki.

            Kuike ke dal@.  Na aku hana palapala i ka mea o @@@ ai.  No na mea i koe. e ninau ia J. M. MO@@AREAT.  Loto o ka mea o paa nei i ka moraki.

            Kakaula ma Hoooinia.  Dekemaba 2, 1883.

                                                            2479-4

Hoolaha hou.

 

Hale Humuhumu Lole Wahine

—o—

 

YUE TAI!

__

 

Helu 95 a me 439 : Alanui Kuuanu

PILI I KA HALE INU RAMA SEE HIVE.

___

 

EIA HE AHUA O NA LOLE WAHINE I PAA i ka humu ia e waiho nei ma ko’u Hale Humuhumu, e like me na holoku, muumuu. palekoki, pale uluna, lole wawae a me na muumuu moe po.  Ke makemake nei au e kuai hoemi loa aku i keia mau waiwai mai

 

Dekemaba 1. 1883 aku,

 

A e hoomau ia aku ka hoopoho ana no hookahi malama wale no.  Nolaila, he kuai  makepono loa ana keia!  Mai hoohala i ka wa maikai!! Hele mai a pau loa e kuai i ike ku maka i ka nani o Aipo, he ole ka lohe pepelao ia hai!!! Huro!!!!

                                                YUE TAI.

                                    2470-3

 

Imua o ke Komisina no na Ala

Liilii a me na Pono Wai no

ka Apana o Wailuku, Maui.

CLAUS SPRICKLES kue ia KUEHU (k) a me

KILI (k)

(KAUOHA K HOOLAHA.)

KE HOOLAHAIA aku nei ka lohe, ua lawe ia mai imua o’u he hoopii e CLAUS SPRECKELS e kue ana ia  KUKHU (k) a me KILI (k).  Eia ke ano o ka hoopii, oia ka hoomaopopo i ka pono, ina he pono kekahi o ka aoao pale, e hoomau i ka paa ana i ka mano kue kanawai ma ke kahawai o Wailuku, ma kahi kokoke i ke poo o Kalani Auwai.

            E hoolohe ia ana keia hoopii imua o’u malooko o ke Keena Hookolokolo o ka Aha Hoomalu o Wailuku ma ka POAKOLU, Dekemaba 13, 1893, hora 9 a.m., a ma ia manawa a ma ia wahi ke kauoha ia nei ka poe a pau i kuleana e hiki ae a  e hooialo i ko lakou mau pono, a i ole ia e hana ia ana no me ko lakou hiki ole mai.

            Ke kauoha ia nei e hoolaha aku i kope o keia olelo hoolaha i elua manawa maloko o ka nupepa “Kuokoa.”

                                                A. G. M. ROBERTSON,

Komisina o na Ala Liilii a me na Pono Wai no

ka Apana o Wailuku. Mokupuni o Maui.

2469-2

 

Imua o ke Komisina no na Ala

Liilii a me na Pono Wai no

ka Apana o Wailuku, Maui.

MAHI LONOAEA A ME KEKAHI POE E AE

KUE I KA WAILUKU SUGAR CO.

(KAUOHA E HOOLAHA.)

KE hoolaha ia aku nei ka lohe, ua lawe ia mai imua o’u he hoopii e MAHI LKONOAEA, KAHAKUAEA a me PEKUHOLO o Wailuku, Maui, e kue ana ia WAILUKU SUGAR CO.  O ke ano o ka hoopii. oia ka hoomaopopo ia ka pono o ka aoao pale e hoomau i ka paa ana i na mano kue kanawai ma ke kahawai o Wailuku ma ka Apana o Wailuku, Maui  a e hoomaopopo ina paha ke lawe nei ka aoao pale a oiloa aku ka wai ia lakou iloko o na auwai o kalani a me Kama mamua o ko lakou mahele wai i ae ia ai, a i ole ia, ke hookahe hewa wale nei paha i ka wai : a e hoomaopopo hoi i kona pono e hoomau ai i na hawai mai ka auwai mai o Kaloani e a-e la ma ke kahawai o Wailuku.

            E hoolohe ia ana keia hoopii imua o’u maloko o ke Keena Hookolokoloo o ka Aha Hoomalu o Wailuku, ma ka POAKOLU, DEKEMABA 13, 1893, ma ka hora 9 A. M., a ma ia manawa a ma ia wahi ke kauoha ia nei ka poe a pau i kuleana e hiki ae a e hooiaio i ko lakou mau pono, a i ole ia e hana ia ana me ko lakou hiki ole mai.

            Ke kauoha ia nei, e kau ia ona kope o keia olelo hoolaha maluua o ka aina o ka hui mahiko o Wailuku Sugar Co. ma Wailuku. a i hookahi kope e hoolaha ia no elua hebedoma iloko o ka nupepa KUOKOA.

                                    A. G. M. ROBERTSON.

            Komisina o na Ala Liilii a me na Pono Wai no ka Apana o Wailuku, Mokupuni o Maui.

                                                2469-2

 

$10 Makana $10

 

E LOAA no na dala makana maluna ae i ka mea uana e hoihoi mai ana ma kuu lima (E. C. AKINA) i ka lio ahinahina kane i kuni ia i ka hao IKI hookahi uha, a o ka hao ano e ma kekahi uha.

                                                                                    G. C. AKINA,

            2469-4                                 Niuli, North Kohala, Hawaii.

 

Hoolaha a ka Lunahooponopono

Waiwai.

 

OIAI ua hookohu pono ia mai ka mea nona ka inoa malalo iho i lunahooponopono waiwai no ka waiwai o A. K. KAUANUI, no Honolulu, Oahu, i make, nolaila ke hoolaha ia aku nei ka lohe ia na mea a pau he mau koina ka lakou i ka waiwai o ka mea i make, ina paha ua paa malalo o ka moraki a ano e ae, e waiho mai i ka lakou mau koi maloko mai o eono malama mai keia la aku, a i ole e hoole loa ia aku no.

            Hanala ma Honolulu, Novemaba 18, 1893.

                                    JAS. H. BOYD,

            Lunahooponopono Waiwai A. K, Kauanui.

                                                2469-5

 

Ua Nalowale.

UA NALOWALE aku kekahi lio eleele hue lo loihi mai ka hale noho aku o Dr. Hyde’s ma ke alanui Beritania, i ka la 2 o Augaate nei.  Ina o ka mea a mau mea paha e hoihoi ae ana ma ka lima o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, e loaa no iaia ka uku makana.

2454-tf                                                                                                      WALTER C. WEEDON.

 

Kuai a ka Ilamuku

___

 

MAMULI o ka Palapala Ohi Waiwai i hoopuka ia e ka Aha Kaapuni Apana Hookolokolo Ekahi o ko Hawaii Pae Aina ma ka la 8 o Novemaba, M. H. 1893. e kue ana ia C. K. Kapule, ka mea hoopii ia, no ka pomaikai o S. K. Aki. mea hoopii, no ka huina o $118. 40, ua hoomalu ia e a’u, a e kuai aku ana hoi au mamua iho o Kalakaua Hale, ma ka Apana o Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka

Poakolu, Dekemaba 13, 1893

Hora 12 awakea,

i ka mea koho kiekie, i na pono a pau, na kuleana a me na mahele a pau o ua C. K. Kapule nei i olelo ia ae la, ka mea hoopii ia maloko o keia mau waiwai malalo iho ke ole e uku e la mai ka olelo hooholo i hai ia ae la, ka ukupaanee, na koina a me na lilo.

            Eia na waiwai e kuai la aku ana:  5 Noho Pulu.  I Noho Paipai, 1 Koki. 1 Umeke Laau (Kou), 5 Umeke liilii (Niu), 3 Upena Lawaia.

                        E. G. HITCHCOCK,

                                    ILAMUKU.

            Honolulu, Nov, 10 th , 1@03                24@8-4

 

EGAN ME GUNN.

ALANUI PAPU,   -   -   -   HONOLULU.

 

E HOOMAKA ANA KE KUAI NUI HOOPAKIKA

MAI KA POAKHI AKU IUNE 26, 1893.

            Na KALAKOA maikai loa no ka 20 iwilei $7 00/  Na KEOKEO nahenahe he 50 a 75 keikeia o ka apa.  KUNAENALO, la i wilei no ka $1.00.  KUKAENALO @@ iwilei no ka $1.00. nahenahe ma ka 10 a 121/2 keneta o kaiwilei.

            Na LIHILIHI Pale Puka Aulani he $1.25 $1.50 a $2.00 o ka paa hookahi.

            Na KAKINI wahine eleele paa ma ka 24 keneta o ka paa hookahi.

            Na KAKINI kamalii eleele paa ma ka 25 keneta o ka paa.

            Na PALEMAI kane ma ka 25 keneta pekahi.

            Na KAMAA paa maikai ma ka $2.50 a $@. 00 o ka paa.

            Na PALULE KEOKEO maikai mua ke 75 a 100 keneta pekahi.

                                                2447-tf

Hoolaha Hou.

Olelo Hoolaha.

 

E MALAMAIA ana ka halawai makahiki o ka hui KAUAI TELPHONE COMPANY, i ka hora 11 kakahiaka o ka Poalua. ia 28 o Novemaba 1893. ma ke Keena Oihana o ka Mahiko o Grove Farm. Lihue.

                                                R. W. T. FURVIS,

2468-2                                                             Kakauolelo.

 

Olelo Hoolaha.

 

MAMULI o ka mana i lona la’u ma kekahi palapala kuai mai ia KEAHI (w) a me KUAKEAKA (k) me Kawaihae, Hawaii, i hana ia ma ka loa 19 o Okatoba. A. D @@93, a i kope ia ma ka Buke i @@ somo @@@ a me 376, a oia hoi ke kuleana o Kauwe ma Kawaihae.  Hawaii. Palapala Sila Nui Helu @@17. ke hookapu a papa loa aku nei nu i na kanaka a pau loa aole e hele wale. kumohewa a lawe hewa paha i kekahi pono o @a aina ia o’u i olelo ia o hoopii ia ma ke kanawai.

            A ma keia @@ hookohe aku nei au ia S. H. Mahuka ihope no’a a nana e hooponopono me ka poe noho maluna o ka aina.

                                    FREDERICK WILLIAM KAHAPULA

                                                BECKLEY.

Aponoia:

            MRS. K. M. NAKUINA.

                        Maiania Waiwai.

            Honolulu, Novemaba 1803.       @@@@ @

 

HOOLAHA

I ka Poe Hele I ke Kiowai o Waiake-

akua, Manoa

O NA POE a pau e makemake ana e hele i ke Kiowai o Waiakeakua. ma Manoe. ke hoolahaia aku nei e pono e loaa mua la lakou ka ae la mai ka mea nona ka inoa malalo iho nei. a o na mea a pau e komo hewa ana ma ia wahi me ka ae ole la e hoopiila no ma ke Kanawai.

                                                JAMES H. BOYD

            Ma ke Keena Aina Halu Aha Hookolukolo.

     Honolulu, Iune17, 189@.                 2447-tf

 

Hale Hana Kopa o

Honolulu.

___

 

            Ua paa aenei ka Hale Haua S@pa Meh@ Hou o ka poe no lakou ua inoa malalo iho a ua makaukau lakou e hoolawa aku i ka poe piepiele i na

 

Kopa Maikai Loa Maoli

I hookomo ia iloko o na Pahu 100 paona

mai ke 42 a 56 auka Kopa pakahi.

 

Ke hooia nei makou i ka oi o la MAIKAI o

ka makou KOPA mamua o na Kopa

o waho mai.

 

___

 

      Ua kuni ia wawaho o ko makou mau Pahu me ka hoailona “HONOLULU SOAP CO.,” a e

 

Kuai ia e na Halekuai

Liilii a Pau.

HUI HANA KOPA O HONOLULU

M. W. McChesney & Sons

                 Na Eigona

9806

 

PAPA!   PAPA

 

AIA MA KAHI O

Lewers & Cooke

 

(LUI MA)

Ma ke kahua hema o Alanui Papu

me Moi.

 

___

 

 

E LOAA NO NA

PAPA NOUAIKI

 

: O kela a me keia auo.

 

Na Pani Puka, na Puka Aniani,

  na Olepelepe, na Pou, na O’a,

    na Papa Hele, na Papu Ku,

      me na Papa Moe he nui loa

 

NV PILI HALE O NA ANO A PAU

A me na

WAI  HOOHINUHINU  NANI

O na ano a pau loa.

 

___

 

Na Balaki o na Ano he Nui Wa

            Ke hai ia aku nei oukou e na makamaka a pau, ua makaukau keia mau makamaka o oukou @ hoolawa aku ma na mea a pau @ pili ana ma ka laua oihana no ka

 

Uku  Haahaa  Loa,

 

E like me ka mea e holo ana ma@@@@

o Laua a me ka Mea Kuai.

 

Hele Mai e Wae no Oukou iho.

2896-q