Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 48, 2 December 1893 — NUHOU KUWAHO Hoka Loa o Kalivalana me Gresham! No ka Hoihoi Ole o Kuhina Willis ia Liltuokalani! KUPAA KE AUPUNIKU. IKAWA E KUE AKU ME KA IKAIKA! [ARTICLE+ILLUSTRATION]

NUHOU KUWAHO

Hoka Loa o Kalivalana me Gresham!

No ka Hoihoi Ole o Kuhina Willis ia Liltuokalani!

KUPAA KE AUPUNIKU. IKAWA E KUE AKU ME KA IKAIKA!

Lokahi k.\ Lahui Amerika i ka ahewa ia Kalivalana!

Pilipu o J H- Bloaut no Kana Hoike Imihala!

Ma I.e Uu nnu mi\i o ka iuokuahi "Monowui" i ks\ auina la Poalima i hala mai Knpnlakiko, ua loaa ma! la niakou na mea hou ano nui malalo iho: Ua hooholo o Peresidena Kalivalana e hoihoi hou ia Liliuokalani ma "ka noho alii ina e liiki me ke kahe ole o ke koko. Na ke Kuhina nui Gresham i kakau i ka manao o ke aupuni uia ka la 18 o Okatoba. Ua kuka a hooholo o Gresham laua o Kalivalana mai hoopau ole ia ka Moiwahine ina ole i komo aku e hokai ke Kuhina Stevens a me na puali kaua mai ka mokukaua Bosetona inal. Ua hookaulua o Kalivalana i kona hoolaha ana i keia nuhou a hoopanee ia ka Ahaolelo Lahoi, i mea e hiki ole ai i ka Ahaolelo ke hapai koke mai i fca hana ma ia mea. Ua manao ia, ua lawe pu mai ke Kuhina Wiliis i na olelo e kauoha ana ia ia e hooko 1 ka holhoi aoa i ka Moiwahine i pau, a ua manao ia ua lawe aku o Monowal l na kauoha ia ia e hooko i kela hana me ka ikaika o na puaii kaua, ke hiki ole ma jia hana oluolu. Ua palapala aku ke Kuhina Kakma i ke Aupuni Kuikawa e kupaa loa, no ka mea oka lehulehu oka lahui o Amei-ika Huipuia he kokua loa ma ka aoao o ke Aupani Kuikawa. £ lilo ana ke kumuhana o Hawaii i kumupaio hoihoi ioa e ake ia al uia ka akoakoa hou ana mai oka Ahaolelo Lahul ma Dekemaba Ua hoomaopopo ka aoao Bipuba!ika i ka hana & KalWalaoa he imihala iio ka Harisona iawelawe aupuni ana. Make ku aua mai oka mokuahi iA China M ī ke ahiahi Poakahi iho uei, īloko o ua ia 5, ine ua hora he 21 a me na minnie he 30, mai Kapaiakiko mai, ua loaa mai keia mau mea hou haaoli malaio iho: Wasinetona, Nov. 18. —Ua Eiha ka Aha Knhina i ke kaaha a me ka hopohopo i ka lohe ana aole i hoihoi o Kuhina Williāia Lilinokalani malnna o ka noho aiii e like me na mea i kauoha ia iaia.

i Ma ke kn ana oka moknahi | | Aus£tenUia i Kapnlakiko i ka | l ia IS o Novemaha, ua hoouna lawiwi ia ma na waea-olelo ka [nohou kupanaha loa, «a hoike aloha aka o Kuhma Willis i kaoa Palapaia Hwkohu iimm o ke Aiipuni Kuikawa me ka hoakaka ole aku i m kauoha e hoihoi ia Liiiuokalani. Me he la aoīe i iohe iki na kanaka ma Honolula i kela kauoha a ka Peresidena iaia, a na noho naanpo lakou. Ua koho waie ia, na makau o Wi]lis i ka hoo ka no ka ikaika loa o Dole me 400 koa i makankau loa. 1 ka lohe ana o Gresham i kela mea Ik>ik ua ike lea ia kona pihoihoi a me k» hopohopo, aole hiki ke hana. Haalele koke ia i kana hana a pau a holo awiwi i kahi o ka Peresiilena a noho kuka me KaUva!ana a ahiahi.

Ua piha o \Yasiuetona a me ka aina holookoa i ka hauolL ua hoka o Kalivalana me kona iuanao lapuwale, aole i hoihoi ia kela wahine haumia e nohoalii maluna o ka poe Aiuei ika ma Hawaii. Va luma loa o Kalivalana i kana hana kohu ole a hiki i koua manawa e maopopo ai ua liooko īa, alaila wenewehe a hoolaha aku i na kumu o kana hana i ka la 10 o Novemaba. Halaka heheeloma lohe ia kona hoka, me kona ike hoi aole i hoapono mai ka lahui o Ameiika iaia ma kela hana lapuwale he hoihoi moi. Nolaila, ua piha o Kalivalana ma i ka hopohopo loa, no ka mea, ua nui wale ko lakou hoohenehene ia. lua i ike mua o Kalivalana aole e hooko ana o Kuhiua Willis i na kauoha, ina ua liuna no la o Gresham i ko lakou manao, aole hoi e hoolaha i kela palapalae pena eleele ia nei ko lakou inoa. Eia ka t ua hoohoka loa ia a ua haule loa ka hana hoihoi moi, a ke kahakaha uhi ia la na inoa o Kalivalaua laua o Gresham no kela hana ino oia ko laua kokua i na hana pelapela a Liliuokalani. Ua maopopo loa ma keia haikaika aua o ka lahui Amerika i ka Kalivalana hana e niahuahua loa ana ka ikaika 0 ke Aupuni" Kuikawa. Nolaila, aole e hiki ke hoopan ia ke Aupuni Kuikawa ko ole e kukala kaua mua ia a me ka hoouna hou mai me na mokukaua hou e ikaika ai o Kuhina Willis. Aole hoi e hapai hou ana o Kalivalana i kela hana ino, ke ole e ae ka Ahaolelo Lahui iaia. Ua hele kona kahua hana no Hawaii a helelei loa. KA lIOIKE A J. 11. ULOUNT. Ua hooiaio aku o Blounfc ma kana hoike lili aoao kalaiaina, na Kiwini i hookahuli i ka nohoalii o Liliuokalani. HOAHEWA LOA KA NUPEPA AMEUIKA I KA HANA PAEWAEWA A HLOt*NT. Ma ka la 20 o Novetnaba, mahope o ko Kalivalana ma ike ana ua inaina puni ka lahui Amerika, ua hoolaha ia ae 1 ke akea na mea ano nui o ka Blounfc hoike i huna ia ai, ma kahi no nae a Kalivalana ma 1 hookahua apuka ai i ka lakou hana hoihoi moi, a ka lahui Amenka hoi i hoowahawaha loa ai.

Ua nui a inakolukolu wale ka hoahewa o na nupepa Amerika i ka Blount hoike a ua kapa lie paewaewa ioa. Ua hoike mai o Blouni he wahine noho māemae o Liliuokalani a he wahahee na olelo he mau kane manuahi kana. Ua huli o Blount a loaa na kumu ua ohumu pu o Kiwini ine na haole Amerika e hooEau ia Liliuokalani, a o hoouiaiua. Ua piha ka aina i ka hoopaapaa a me ka inaina no kela hoike a Blount, me ka hoomaopopo pu na hoouna o Kalivalana iaia e imihala aku ia Kiwini, a ua hooko o Blount i ko Kalivalana manao enemi, ma ke ano loio maalea, aole ma ka iini i ka oiaio maoli. KA HARISON"A PAXE. Indianapolis, Nov. 20:—I ka wa i ninau ia aku ai o Peresideoa i pau Harrison no ka hoike a Komisina Blount, ua pane oia, u Aohe a ? u mea e kamailio ai/' wahi ana. "Ua pau ka u hana a aole loa a u mea e minainina a pale ae ai." Ua ala mai kekahi mau nupepa koikoi ma Enelani e hoanewa aku i na hana i kapa ia e lakou he lokoino, ma ka luku nui ia ana o ka poe paele Matabele e na koa haole Berilania. He pohihihi loa ka loaa o ka mea oiaio o na olelo no ia mau hana i hiki aku i Enelani. Ua maopopo he kaua nui ma na aoao elua, a ua auhee iuo loa ka nui o na paele imua o na puali koa

uuku o na ili keokeo Britania. 0 ke kumu o keia kaua, ua lawe ka Hui Aununi nui o Aterika Hema, i kekahi aina nui o ka inoa, aia kela nina mawaenakonu o o Aferika Hema. Ta hoo maka ka poe ili keokeo e komo nni aku ilaihu no eli gnla ana. oiai hoi na kannuiina Ma.soua, aole o lakou kue i na haole. Ta hoolimalima nui ia lakou e eli i ke gula a me na e ae. Ma ka hikina aku nae 0 keia ka ama o na paele Matabele, me Lobengula ko L\kou Moi. he ko lakoi; uui. aia inaialo o ko lakon mana mamua o ka poo Ma>« ina, nolaila. na ukiuki ka \ uv Matabeie no ka lilo o Mas«m;. 1 na haok\ a ua hele o ka i aku. l*a lako loa na hao'e ī r. pu ma\ini hiki ke lehulehu aku ina poka. I k.i hoouka ana nae ua nui r . make o na paele, a he kak,\; kahi ko na haole make. Miuiua iho o ka hoouka aua. olelo ia he nui na hana ukiuki a na haole i ka i Matahele a me na haua loa.>ino. oka hapanui nae pali.i o ua poe haole la ma Masona. \\<> poe Holani i noho kahiko ma kekahi apaua ma ka heina ih • He poe ano lakou a he ikaika loa uae i ke kaua. aole nae i ao pono ia ma k. ano Kristiano. Nolaila maiia he oiaio no paha he nui ka ia kou mau hana lokoino i !*a Matahele.

0 kekuhi luiua i hoaliowa loa ia, aolo uae i iuaopopo i i ka moolelo o ia uiea, oia ka pepehi ia ana a make kekaln poe elele a Lobeugula i h<v>una ai e kamaiho aku me n i haole. 110 mea mau ka m.i iaina laahia ia o na elole i k i \va kaua aole e hiki ke haiui ino aku ia lakou. Nolail.i, i: i manao ia he hana hilahila nin no keia e paumaele ai ka in«.ia o Beritania, a he nui na olr!" huhu o na uupepa o La»huia uo ia niea. Ile mea o hauoli ai keia kn lana o kakou ma Hawaii, iln ko o na kumu paio nui e ulu ana, aohe luku aku a hiku niai kekalii i kekahi, u:i noho pM no na ili okoa ine ka lokomai kai. Ho ano Kristiano keia. he kohu i ka malamalama a me ke aloha o ka Ilaku I»'mi Ua l«)hc nmi makou, ua hoah :>«• kekahl nnoo alii o I\tuwela, v K Mia kona inon, i pahu hai» n-> !. t liuliu c mamua no ka hoihoi i i oko alli. K ku hi pahu huo a p - popo, nole c hoi ana. Ua uwai ia aonei ka inokuahi p»ino "Miowom" a ko pili nel ina ka uwapo Makeke kuai ia, uo ka h<><> makaukau o hookomo mai i ka p>u hoeull i luiki pu al, oiai ohi o hak ko me na ako'ako'a o l'uuiki. Ua loho mai makou, t«ia ke hc!r uluulu luui nei ka wehe hainama Ana o na hanako sifa o Honolulu n< i mo ka makau 010 mai i ka hoi>uhopu ia oku no. Ua loho ia m«» ka olelo akea, o ko na kiuro kauuk hookuu walo i na hewa piliwaiw ti, oia ko kumu e hoolana mai nei ka poe hakihaki kanawai o keia ano. K nana ae I ka hewa e uwui ia m;»i nei imua o na alo.

Inu ho olaio m oleio oloko o ku makou lota mumi nt-<i Knpalakiko mai o ka la 21 o Novomab.i 1 hah, «Iniia <» hiki mni nnti i Monoliilu n» i nn kaikamnhine Pauloio {umk.mi Albu elua a e haawi mau ah» nu h* ana. Kia lnua ma ka huakui himmi e kaapuni lionua nel, mc ka I iwa ma keia kalemi, a ua plha nu nupepa i ka nkena mui no laua. He elua ruau anaina haipulo ho.tlohaloha iko Akua o like mo k t maa o na puuwal Amenka ma k-i Hipuhalika nui ponoi iho o Amerika Haipuia, i malama ia I ka Puaha Iho nei, ma ko kuianakauha!f o Honolulu nei. Ola hoi, hookuhi ma ka halepulo liihopa i ka hora to Kakahiaka, aoka lua ma ka limkini o Knukeano i ka hora 11. 110 anaina nni o na poo makaikiii kai akoakoa ae ma ka uwapo mokuahi ioihi ma Ainuhou i ke awakea Poalua nei, a o ka&i a na maka a pau © haka ana, oia ao ka AUimarala J. 8, Skerrett, ka wahino a me na kaikamahlno elua, oiai o keiu A(Umara!a Amerlka i kamauina iu kakou, e hoi ana e noho haku ina* luna o ko aumokukaua Amerika ma na kai o A&ia. A i ka neeu ana aku o ka mokuahi mai ka uwapo aku, ua haawi aloha mai ia na mokukaua Amerika maloko nel o ke awa i ka Adimarala ma k \ hoaiu an» iho i ko lakou mau hae.

Ua kaiewa m*it m.\ ka nuku o MamaU l ka hor.» 3:4a auina la PoakaM i h»t* imti Kajul tkiko mai ka mokuahi »Chimi". L r a iawe mai oia no Henolulu nei ia G©n. Wiiiian» H. liimoini, A. & Hartweil, wahine ame na kaikumahine ( k 2), Mr». ame ke kelkikane, aole ukana aka me m eke lela a iae na nupepu. Anu Ani& loa, ho 67 mau ohua kapena, 600 mau ohua oueki pake a me la~ pana, a ice 1,800 mau tona ukana. Ua komo loa mul ka mokuahi iloko nel o ke awa, ur>e a i ka hom 11 awakea Poalua inai' holo aku ai no lapana a me Kiaa.