Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 48, 2 December 1893 — HE LETA ANO NUI! NA KE KAMAHELE MAKAIKAI! I ka Repubalika Nui! [ARTICLE]

HE LETA ANO NUI!

NA KE KAMAHELE MAKAIKAI!

I ka Repubalika Nui!

[Mai a /. K, W Os55reg»>, N. Y. CVt. ll t \>n. Dear \Valter.) O km*a buak»i i VVa$hiogtoa, B. C. oU keknhi o ua huakai iuiot ioa » bele la e a'u. iia&ieie au Lanei i ka hora 9 o Ieo ahinhi o ka Poaiun i hala a hoea he wuhi kuiaoakauhaie aaka o Bmghamton i ka ht>ra 1:30 o kakahiaka oui Poakolu. Mai iaiU aku a hiki waie i ka honi 7:30 o ia kakahiaka no, hoea mokou i IIobo keo. Naoa aku nei au ia New \\ rk City he oui oiaoli no, he iuahuahua loa ae keia ia Chicago keU kulanakaah&ie kamahaa Mai Hohoken aka kau ma ka Ferry Boat a hoea i ka Barciay st. haie hooiuiu, a ilaiia au noouoo i kahi e hele ai. Aia au i Kew Vork City poaoi ia manawa.

Nana aku U i ko aianui, ua piha waJe no i kanaka o na lahui a pau, ka haole, ke pakiki, ka uika, a hui hui aku no hoi me keia wahi uika, a haunaeie ioa. Huii iho nei au iloko o kuu wahi buke hooiuanao, a loaa iho nei ia'u ka helu o ka haie hana o ke Kanike la llawaii J New York a David Ka- | nuha i haawi mai ai ia'u mamua o I kuu holo ana mai, hauoli iho ia wau ia mauawa. Hoomau aku nei no au i ka hele ana ma ke aianui Bareiay a hoea i ka haie leta oia ke aUnui 13roadway ke aianui ano nui o New York a iiaiia huli ma ka akau a hahai hele aku nei ma ia alauui me ka malihmi a hiki waie ika ioaa ana o ka lielu a'u i makeuiuke ai, ninau aku ka hana i ka poe o iaila i ia mai ana aohe iakou i ike ia mea. Hoaa hou iho la wau. luii aku uei ia Joi:eph liichards ka makuakane o ke kumu poo o ke Kuia Kamehameha ma ke alanui Tark llow aohe loaa, hoomauao iho la au i ka helu o ka haie noho o Mr. E. 11. Allen Kanikela llawaii, iho hou ma ke aianui Barelav a io»ta ka Kievated Hailway, hoio aku nei 110 eono uiile a oi aku paha uo ka hapaumi a hoea aku ika S2nd st. Leie iiaiia iieie wawae nei a hoea i ka helu 1-2, uinau aku ka hana, mea ia mai ana aohe noho iiaiia, aka, aia mai i ka helu 110*. Iho mai ia ilaiia, a ia'u i pii aku ai, oiii mai ia he kaikamahine, ninau aku ia wau ina ilaila o Mr. Alien, ae mai la kela a maopopo iho ia ia'u o kaua kaikamahine keia mahope mai. Koiio ia mai lt» au e heie iloko o ka iuuii hookipa a hui a iauna pu me Mrs. 10. H. Alieu, ike mai la kela ia'u he keiki Hawaii, a hauoii ka ike aua. lloea mai o Mr, Alien he mau ininute pokoio mahope mai a hauoli loa oia i ka ike ana mai.

Kaoiailio pu me ia no hookahi hora, a kouo inai kela iu'u e hele makaikui iloko o ka Metropolitan Museum. Makaikai oiaua no elua iiiau hura paha a oi. Aia iloko o keia liale na hoikeike o na ano laau a pau lou o Amerika. Iwaena konu o ka rumi iiuna o kekahi papaheie, ua kukuluia kekahi apana o ke kumulaau nui o Kaleponi, kona anapuni he UO kapuai, koim kiekie mainua o ke oki ia aua he oUO kāpuai, a he ku i ka uani na mea i hoikeia iioko o keia hale. • Ilaalele īa laila, komo aku nei maua iloko o Central Park he wahi nani i uiu ia e na ano iaau a pau o ia me na alanui anuuuuu e kikee ana io a iauei, a hiki inaua iluna o kekahi haie i kapaia Observatory aia maiuna o kekahi kahua kiekie, a iiaiia maua huli nuna ia New Vork, kuhihuhi mai keia i na wahi auo nui o New York, he keu aku no ka nui o keia kuianakauhaie e huli oe mao a maanei, he mau miie ka loa, aohe no e pau mai ka ikena a ka maka i ka paleua pau o keia kulanakauhale. Hapalua hora paha ilaila, alakai aku ia keia ia'u ika Museum of Xaturai History, ilaila, hooiaunaia au me ka luna nui o ia hale, a nana uiaua i wehewehe mai i na mea ano oui oia hale. Kekahi mau kii o keia hale, ua oi uu nu ka nani mamua o oa kii i Chicago a'u i ike ai iiaiia.

H&uoli loa au i ka ike ana i keia niau mea nanl. Na mea o ke au kahiko i ka wa o Moee a me Panio, oia hoi na kioo make o kanaka } na apaua pohaku i kalaiia e na kanaka o ia au kahiko me k» nani e hiki ole ui i ka poe o keia au ke kalai, no ka mei na kii kalai o Keia au, ua hoohalikeiikeia ma ia mau mea mai o ke au kahiko. Kupanaha ka naauao 0 ia iahui ia wa, Na kii pena, he oani okoa no ia. Haaieie maua ia wahi a iho mai ia ma ka ōth Aveaue no ke kaona. Kei<« kekahl o na aianui aoo nui o Nu loka. Aia ma keia alanui na ! haie noho nani o na ano a pau, a ia* 1 nei ko'u iini e noho ia auina la aka aohe e hiki; eia nae ua ioaa ia*u he mau mea ano nui o ke kukulu ana o ko o nei haie a me ka hooiaia ia ana, he maa mea e p&ina oie ai. Hoea maua i ka haie noho o ka ooa miiiona Vanderbeii, oia kekahi 0 na haie uani ioa o Xu loka, aohe i paa ioa i ke kukuiu ia. Maiaila maua i nana ai no 15 minate, a haaieie iiaiia maiuna o ka £levateii Kaiiway no ke kaona. Hoea maol īwaena o ke kalana* kauhaie haawi mai ia keia i kona heia o ke kaona a hete mai U waa 1 ka haie pai palapala a nupepa o Na loka, »The W<»W r ' kau ma ka

Oevatof a am H»ra lta o k% Kt*i-A w sk. ri:-uc u> M&i D€l :i«iU U4 hi*t fci» iit- 5i n.t W'Jlht A {>«8 oSe IkiiUinkauhal? u Na lulea keka-hi w Brc*'klyt; A me New Jer^ v y. HtjU4e ti bib» j=n tltu o«?i aa rii ?fuu:i o&e «Qi » knohoi u A'iH'iik;!, "i>r»x)tlya Britlpf'* i»;»i o »'* Vork s i ke&iiH &*».-> o Brook* iy£K a ua 1 n,t moku nuaui o ea .ti. ) |'v.u &e hi.4> m-Hak* a k&a ma Hei&Li aoao o aUhoka. L*a i-i n* &l3nui O na taa*liu a ui* c»Ut* m*i aa alanui hele-wawae niii , si e hele mau U attd i kela a ine fc«U aaoawa. Hlfci oe iWiea-i4.v .u u ke &i*tit&k& tiiohi al;u 0« i k* muliwai oia na aoao a eiua, e uuu »a<* ua uioku iiiiii I kaa uiinuk» kci:\ mioute, na Jnofeu-ax*i ialii e iike tuc ♦»Eleu" he eui woie a me oa moku lawe ohoa ua piha i kaoaka. iiiki au uia kekahi aoao o ke alahaka, ou ke kulanakauhaie o Brook.lv o, mak.aik.ai ma ua alauoi oia wahī « ia hoi »ud euai, ioaa in'u ke eahie car, kau maluua no ekolu keoeU, haia aua uo Xu loka iu.i-

luna 0 ke aiahaka. iiaaieie lalaiia, hoi aku nei :*u e ike ia Air. Aileu, e hoike aku iaia i ko'u mauao no ka hoi i oswego; i mai kela ia'u, e poao au e heie ioa i SVa?metoua oiai au i ke kulanakauhaie o Nu ioka kahi ī kokoke ioa ia wahi, me koua hoike mai no hoī ia'u u kuhikuhi mui i ke uno oia wahi } ka uohoo ke aupuni Amerika a me ka mauawa e hiki ai iUiia he eiima hora Wole no. Elua a'u mea e noonoo aua ia manawa o ka hoi a o ka heie ioa nku i Waāinetona. Aka, ua hauoli ioa au i kuu hoohoio ana uo ka heie a'u i hoike aku ai ia Mr. Aiien i ko'u iini no ka heie ilaihu Luiu-lima pu me ia a haaiele ia New York i ka hora o 0 ia la hookahi no a'u i hoea aku ai iiaila. Hoea i Phiiadelphla ame Baltimore i ka po, a hini i ka hora 10 o ia po no no kapaiulu ana makou i \Vashington. Puka mai ia wau iwaho o ka hale hooiulu kaaahi, aia ma kae oke alauui na kaa mai na hotele mai a pau ioa, e kahea aua me ka ieo nui 1 ka inoa o ko lakou hoteie, aka, he mea maopopo ole i ka malihini, oka hoteie hea ia keia, 0 ka hotele hea la kela. Pono kau waie aku ia no au iluna 0 ke kaa a liaia aua i kekahi wahi hotele kokoke i ke eapitol. Moe ilaiia, a kakahiaka hora 9 ; haaiele no ka iiale aupuni. Hiki ilaiia, hooiimalima au i kauaka kuhikuhi a alakai, a hoomakaikai kela ia'u ma na wahi a pau loa me ka hoakaka mai ike auo ona mea a pau me ke kumukuai 0 ia mau mea, He hale nam keia a kaulana, ka loao keia hale, he 751 kapnai, ke hui ia me na lanai, a he 324 kapuai ka l:\u!a, ao ke kahua kahi eku nei keia hale ua pihu ka ekolu eka mo ka hapa.

Ke kiekie o ka puoa (dome) mai ka lepo mai a hiki i ke kil o Amerika iiuna loa (statue of Amerika) he 268 ke kiekīe a o ke ana waena he 130 A kapuai. Ua kukulu ia keia puoa i ka makahiki lSst> a paa i ka makahiki 1803 no ua dala he $100u,0000. Ke kii o Amerika, J0 kapu» ai ke kiekie, ua kuaiia no na da!a he $24,000 o Amerika mai a Crawford mai, a oia ke kii kaulana a haaheo e kau aia iluna o ka pur a a na puuwai Amerika e hauoli nei. Ke kii knlai o \Vasinetona ma ka puka o kome ai iloko o ka Hale Aupuni, he §41,000 dala ke kumu kuai. Iliki »u iloko o ka rumi ona Makuuinana, hoike ia mai ia'u ke ano «»ia rumi, he rumi nani maoli no. >»a wahi a pau loa olaio, ua hoonohoni;hi) ni me na lole weieveka kumuku.ii nui, u o ka papaheie me na iole uliuii kumukuai pii ioa o na wahine e makaheln ai i ka hehi wale ia oia mau mea nani.

Alakai ia aku nei au iloko o ka rumi o ka Aha Senate o Amcriku, a ilo.;o olaiia na hoa o hoomakaukau ana no ka haua, He j>oe hanohano wale 110 a pau loa. He rumi aani okoa no keia a ka maka e makahehi ai. Xo ka manawa ole, aohe au i noho e hooiohe 1 na kumupaio a na hoa o ka Aha Senate. Mailaila aku, komo aku nei maua iloka o ka rumi o oa kii-kalai o na kanaka kauiana. Kela kekahi o na rumi kupanaha loa a'u i iko ai. Kuhikuhi ia mai oe i kahi e ku ai a hawanawana aku oe i kou hoa he 98 kapuai ka mamao mai ia oe mai, a iohe ana oo keia i na mea a pau au e kamailīo ai a pela no hoi kela ia oe me ka iohe ole o kekahi poe e ae e kokoko mai ana. Lawe ia aku nei au a waena konu ) ka lumi, i ia mai nei au e hokio. A ua hokio aku nei no hoi au a wawaio ana ka hokio malaio a maiuna iho o'u. Ile keu ko'u kahaha i ko'u lohe aqa i keia mau mea kupanaha. Wehewehe mai ia no hoi kuu wahi alakai, ua hana ia keia iumi i mea e hiki ai i ka leo ke hoihoi hou ia mai a i ka mea e kamailio ana, a peia no hoi me kahi mamao. Mai Ia lumi aku komo maua he mau mmi lillii no na hoa o ka Aha Senate keia mao iumi ua kinohinobl ia tne na wai grula, da!a a keleawe. He nani waie no na mea a p&u, a o ka papaheie ua hoonohonoho la me na pohaku uinihapa o na ano walhooiuu like ole a pau, me ke kumu kuai nui. Haaieie ia Uila komo aku I fca lumi heiaheiu bake a me ka iumi kahi! waiho ia ai na buke kanawai o Araerika Huipula. E huii oe mao a maanel he buke wale no. O ka nui o na bake he 100,000 v®lumes. Aiakai Ia aku nei au a ka iumi mua a'u i komo mai ai y mea ia mai aoa au e pii lluoa o ka puua. Haa> | lele mai UJ:eia la'ua pii aku nei au | a hiki i kahi hiki oie aku ke pii, puka iwaho he ano iaoai ia \rahi a oana i keīa kuianakauhale nui. _ Ka alanui o keia kulanakauhai"

ke hei a pdu i k.nhi hookahi» ua iike me ka hoilA kaa ka hai ona Lwu liilil & pūu iwaeo* kooo O \VAshington O&pīul ke kikowaena o keiA nmu alanui * pc»u. Oke uai ls*. aa paa* ka pnlahAi*ha a sluifua ole. a he maoli 00. Ata ma kahi iiiiHiao mai fc* Hj»k> Aur»uni aku kM i ku ai keU shi htx>man?to kaulana o \Vaslnefc:m3i, ke kiA hoooianao oioihapa kiekie hookahl i kakulo ia a pani ka hooua. He kapaai me 4 ioiha ke kiekie* Ua hikl ke pii i* a hoea ia kiekie maUoko o ke kia e pii *i, Ma kekahi aoto oke aUnui PenQsylvanfai ke kufci nol o Wa?ioetona <SaiUhaootea I»stltate) a kokoke i» h«lc kahi I ku ai ka hale hoikeike (Nifitional kekahi o n» hate naai a hiehie o Amerika uvi. Huli luai 00 nsa keknhi aoao o ka Haie Aupun! ike ot* i ka h#!e hoahu ilaia o Ameriktt. Ka hale hoikeike o na mea ulu, ua mea paM paiapala, na ki» peiu, ua mea kaua a pela wale akiu He h»Ue okm no ko na mea a jviu. Kiua jxtha hora iiaiia» r»ee aku nei ka'u huakai no ka hale Keoke*.» (Whiio Hous?e) o ka Per*siUena o Amenka. Komo au i na rumi ano nui, ix ho kou ko'u kahaha i ka i&e ana ika naoi o na rumi. Ano kamahao no na nanaina o keia hate. Na mea no a p.»u a Keoki Waaineton* aia no ilaiia, a me ho la aia no oia iloko olalia ke auo anoano. lunno ma ka bhie-room aia maiaila na mea a pau loa he blue wale no, mai ka noho a ka pai * o ka rumi. xV i>ela uo me ka rumi Green.

ilooknhi paha lioni ilail.i a helo au uiH kekahi aoaoo ko «lanui oihe hoi ka JHckson Park. Noho HalU he mau m»nuto, hoi mal a loaa kuu wahi paiki, iho a loaa ke kaa-ahi, haa!o!e ia Wiisim»toua i ka hor.\ 2:30 ei;4 \\ ahoi iuni »o Xo\v Vork. ivu i It.iltiiuoro he muu minule pokoie u neo Kk» niai »\ hiki i P<iil.ule!(>hia ikn hora 0 p.ui. f noho a makaikai ika haie hoolulu kaa ahl uui o Amerika nei no hnpalua hora a haalelo hou a hoea l New York C »ty i ka horu 9:30 p.m, 11010 maiuuao ka Ferrv a hiki i Ilohoken Station, hahai ia maianaua hala ke kaa ahi no o»wego he hapaiua hora mamua iho, nolaiiA ua moe au iloko o ke Station a ao ao honi 1) o ke kaKahiaka Poalima kau ma ke kaa ahi a hoea ana ianei i ka hora G:5O p.m. Ua hookahaha loa itt o Charlie King n me Sam Keliinoi ī ka holo o ka'u huakal ia'u i iioea ni I k.» hale. Ao ae I'oaono, lawe ia au e hoomakaikai I na paualaau nani o keia wahi ena honloha kula a hiki i ka hora 0:30 p.m., kipa makou i kahi o ka makamaka, a ilailaneho paina. Iloea i ka hale i ka hora 10 o ka po. He huakai hauoli loa keia a'u i hele ai. 110 nui na mea auo maikni e hahai aku ai nohenae manawa. Nui na hoaloha o keia wahi, aohe piiikia ina he keiki Ilawaii a holo ianei nei (Odwego) o hookipaia ana lakou. He uui ke anu o keia wahi mamua o Chicago, aka oluolu nne ka nolio ano. Ua iike au me he la owau kekahi ona haumana kula o ke kulao OswegoState Normai. Oluolu na kuniu a me na haumana. Kono ia makou e kokua aku iu lukou ina na hnna hoolaulea, ahahui hi meni, (£utcrtainmcnt) ma ka liaawi ana aku ia lakou i kekahi mau leo himeni llawaii. Nui ko Inkou inakemake i na hiuieni Ilawaii.

Ua lohe ui'.ii au o hooloilii ia al:u ana ku \vt»he ana oka Fair a komu iloko o keia mahina ae. Ua makeniake au e ike hou i n.unea hoikelke mamaa o ko'u hni ioa aua aku. Aoho maopopo ia'u ko'u manawa e hol nku ai, no ka mea, aolie i pau na uiea a'u e lUHkemake ai e ike. Ua manao au ke holo aku i e kipa i Detroit e ike la Mrs. lletrtn mahope oka haaleie ana i ka wai lele o Kiagara. Malkai ke ola kino onn waiii keiki e noho nei, aohe inai. Ua hauoli loa wau i ka iko ana i ko laua hooikaika ika naauao. O laua na ulakai o na hana Karistiano a rne na hana hoolaulea o Oswego nei. Ke hooki nei au me ke aloha ia Papa ame Mama, ame ka ohana no a pau ame na hoaloha pu kekahi. Mai poina ika haawi i ko'u aioha ia Henry \Vaterhouse, Kimo, Raymond a mo kahi koiki kolohe o Kaimana. la'u i Chicago, haaiele mai la o Oeorge a me Harry ia laila a noho like' maua o Fred I ke Oooman llotel a hiki i ko'u haaiele ana ia laila, a noho aku no kela. £ia no au me ke ola maikai. Me ke aloha, Johx K. Waiamai%

lle 1* kulala nupuni ka 28 o Noveraaba nel i ke au o ke aupunl alil o Hawii nei, ina ke auo ia hooluaoao no ke kakau inoa ana o na Aupuni o lieritanla nui a me nl maialo o ka aelike e hlk.il ana ia laua pakahi aole e pakaha waio ia HawAii, a i ike iuai ia Hawaii ma ke ano aupuni kuokoa. Nolaila, ina aole 1 hookahuli ia ke aupiini alii e na hana ponoi a ko Liliuokaiani maa manao uiuahewa, iaa i keia la 28, ke hoomanao nei kakou i ka iubile makahiki o ko ilawaii noho ana aupani kuokoaUa piii wM ia na anee aiii e na mea hoa ma ka Honowai mai o ka Poalim* 1 bftia t no ka mea na hoihol ia aku la ka ninau o Hawail na ka Ahaolelo Lahui e kaana a hooholo. Eia nae ua haikea ke Kuhina Qreshaxn a me BJount no ka inaina puni o ka lahui Amerika ia laua. E kuhi aku ana kahl mai kahi o ka hewa o keia ohumu ino a iakou i ke Aupunl Kuikawa. E kuhi aku ana o K«livaiana na Greshama ka hewa, a e kuhl aku ana hoi o Greshaaj no i. H. Bloant ka hewaj a e hooili aku ana hoi o Bloaot, no n& kahuna anaana ka hewa no ka hooweliweii iaia ina aoie e hoike e hoihoi i ke aili, aiaila e pale umi ia ana oia a make.