Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 49, 9 December 1893 — Page 2

Page PDF (2.07 MB)

This text was transcribed by:  Amy Boyd
This work is dedicated to:  to all

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

 

Ma Ke Kauoha.

Ua hookoho ia aku o F.P. Aikue, Esq. i keia ia:  @ Apana no ka Apana o Koolaupoko, Oahu, ma kahi o Frank Pahia i waiho mai.    Hale Mana Hooko, Dec. 1,  @  2471-1

 

 Ua hoookoheia aku o F. S. Lyman a me S. I. Desha i keia la, i mau @ no ka Papa o na K@ no ka apana o Hilo Mokupuni o Hawaii.

             E ia ka Papa i keia @:

                         Benjamin Brown, F.S. Lyman, S.L. Desha. 

                         J. A. King, Kuhina Kalaiaina.

                          Keena Kalaiaina Nov. 22, 1893.@

Ua hookohuia aku o A G. M. Robertson, Esq., i keia la, i Komisina no na ala liilii a me na Pono Wai no ka apana o Waoloku mokupuni o Maui, ma kahi o S. E. i waiho mai.  

                        J. A. King, Kuhina Kaiaiaina.

                          Keena Kaiaiaina, Nov. 30, @

 

Kuai o ka Aina Aupuni ma ka ihona hema o ka puu Puowina, Honolulu, Oahu.

I ka Poakolu, Dekebaba 27, ma ka hora 12 awalea ma ke alo o ka Hale Mana Hooko e ioai ia aku ni ma ke kodala @ ka @ Aina Aupuni @ o alanui Prospect @ o ka paa  Paewina, Honolulu, Oahu, @ ka ili he  @ kapuni @ @. 

                        J. A. King, Kuhina Kalaiaina.

                         Keena Kalaiaina, Nov.  @m 1803    2170 3

Na Koho i Sila ia.

E apo ia aku o e ko Koena o ke Kuhina Kalaiaipa a hiki iaka hora 2 awakea o ka Poakahi, Dekebaba 4, 1893, na koho no ke kukala ana i ka Halepaahao ma Kohala Akau, Hawaii.  aia na kii a mo na kohikahi ana me ke Keena o ka @na Hana Hou, a aia pa no hoi ma ko Keona o C.h. Polaa Hope Makai nui o Kohala Akau.  E kakaoia mawahoo o kela a me Leia koho Koho no ka Halepaahao o Kohala.  aole i hoopaa ke Kuhina Kalaiaina iaia iho e ae i ko oho haahaa @ 

                         J. A King,

                        Kuhina Kalaiaina.

                        Keena Kalaina, Nov 18, 1893, 2169-3

 

Hoolaha Pa Aupuni.

I kulike ni me ka Pauko 1, Mokuna XXXV. o na Kanawai o 1888, ko kokala nei au i keia ia a hookaawale i pa hoopaa no na holoho lona helehewa ma Olan, Apana o Puna, Hawaii, ma ka apana aina i na ia e D. Moku, e kokoke la i ke alanui Aupuni, a ma kahihe 12 ¼ mau mile mai Hilo mai.

 

I kulike ai mo ka Pauka 2, Mokona XXXV. o na Kanawai o 1888, ke hokohu nei an ia David oku  una i'a Aupuni-no ka Pa Aupuni maluna ae, Apana o Puna, Hawaii.   

                        J. A. King, Kuhina Kalaiaina,

                         Keena Kalaiaina Nov 22, 1893.  2469-3t

            Hoolaha no na Auhau o 1893.

Ke kauoha ia aka nei ka poe a paa i ka i ka auhau o kein apana, na hiki mai ka manawa a o bookan ma ke Koea Helu a me Obi Auhan maloko o ka Hale Aupuni, Honolulu.  E hamawa aua ke Keena ma kka hora 9 kakahik=aka a hiki i ka hora 4 ahiahi o na la a pau (koe na la Sabati) no ka ohi ana mai i na nohao. O na auhau e waiho ana aole i hookaa la mahope aku o ka la 15 o Dekemaba, e pakoi ia aka ana he (10) umi pa-keneta @ Auhau e ka Lunahelu, a e ohi ia ma ke ano he hapa no ia man @.

                        Walter C. Weedon,

Hope @ a me @apana o on a, Mokupuni o Oahu.

             Aponoia:  Jonathan Shaw

 Lunahela nui a me a we Lunaaulua a ka Apr.- @  2471-1 183 1

 

Hoolaha a Ka Luna Auhau

E hiki ana k Luna Auhau o ka apana o Wailuu, Maui,ma na wahi a @ na la malalo iho no ka ohi ana o au auhau:

             Mr. Makena, Poalua. Novemaba 21.

             Waihee, Poaha, Novemaba 23.

            WaikapuPoalima, Novemaba 24.

             Kahului, Poakahi, Novemaba 27.

  Ma na la @ ae a hiki 1 Dekemaba @ (koe na la @) @ loaa no ka Luna auhau ma @ keena ma Wailuku.  Na ua @ e panila ana ke keena oihana au ka hora 12 awakea. O na auhau a pau i oi aku i ka $10 e hookaala ma ke dala gula o Amerika Huipuia.

                        Wm. T. Robinson.

 Hope Luna Helu a me Auhau o ka apana o Wailuku, Maui.

             Wailuku,Nov. 6 @ 2467-@

 

Hoolaha a ka Lunahooponopono Waiwai

Oiai ua hookohu pono ia mai ka nica nona ka inoa malalo iho i lunahooponopono waiwai no ka waiwai o A.K. Kauanui, no Honolulu, Oahu, i make, nolaila ke hoolaha ia kau nei ka lohe i na mea a pau he mau koina @ lakou ia kw waiwai o ka @ i make  Ina paha ua paa malalo o k moraki a ano e ae, e waiho mai i ka lakou mau koi maloko mai e eoo malama mai keia la aku, a i ole e hoole loa ia aku ai. 

            Hanaia ma Honolulu, Novemaba 18, 1895.

                         Jas H. Boyd,

             Lunahooponopono Waiwai o A. K. Kauanui. @

 

Kuai a ka Ilamuku

Mamuli o ke Palapala Ohi Waiwai i hoopuka ia e ka Aha Kaapuni aana Hookolokolo Ekabi o ko Hawaii @ Aina ma ka la @ o Novemaba, M. H @ e kue ana ia CK. Kapule, ia mea hoopii ia, no ka pomaikai o S. K. Aki,mea hoopii,no ka huia o $118. @ ua hoomaiu ie e a'u, a e kuai aku ana hoi au mamua iho o Kalakaua Hale, Ma ka apana o Hoolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka

 

Poakolo, Dekebaba 13, 1893

 Hora 12 awakea,   

 I ka mea koho kieie i na pono a pau, na kuleana a me na mahele a pau o ua C.K. Kapule nei i olelo ia ae la, ka mea hoopii ia maloao o kela mau waiwai malalo iho ke ole e uku e ia mai ea olelo hooholo i hai ia ae la, ka uku panee, na koina a ine na lilo.  Eie na waiwai e kuai ia aku ana:  5 Nobo Pulu 1 Nobo Paipai.  1 Koki, 1 Umeke Laau (Kou) 4 Umeke liilii  (Niu) @ Upena Lawaia.  E. G. HITCHCOCK,

                                                                                                 Ilamuku.

                         Honolulu, Nov 15th @  2468-4

 

Ka Nupepa Kuokoa  

Ko hawaii paeaina i Huiia   

 

 No ka Makahiki   $2.00   

 No @ Mahina 1.00

 Kuike ka Rula

 @ @@@@

            O na Olelo Hookaha a pau e hoopuna ia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepe, a @ pu mai me ka auhau, @ ina @, @ hookomo ia.

KaHOOPUKALA E KA 

  HAWAIIAN GAZETTE CO 

  H.M. WHITNEY,  Luna Nui

J.U. KAWAINUI,  Luna Hooponopono.

@ Honolulu, Oahu, Lakou a pau

 

Poaono,  Dekemaba 9, 1893.

 

Haule loa ka Manaolana o na Anee Alii.

 

 Ma na mea hou ia loaa mai nei ma ka Australia o Dekemaba 2, ua maopopo loa ua haule loa a lilo i waiwai ole na kumu a pau e ilinai aku ai ka Moiwahine i pau, no kona hoihoi ia ae e Kalivalana.  ke noho nei ka Peresidena me ka hopohopo a me ka pihoihoi, no ka haule ino loa o kana mau kauoha ia Wilis c oihoi ae i ka Moiwahine.  Ua aneane okahi loa ka hauoli o ka poe lala Demokarata o ka Ahaolelo no ka hooko ole ia ana o kela hana hilahila o maea man loa ai ka inoa o ko lakou aoao.  Ua maopopo loa ia lakou a pau, o ka hana hiki ole ia Willis ke hooko i na la mua o kona kipa ana ma Honolulu, ua hele ia hana a hiki ole loa i na la mahope mai.  Ua makau a manaka ka Peresidena, nolaila e waiho ana oia i na hana a pau na ka Aholelo lahui e noonoo a e hoololo.  aole o Kalivalana i hoopuka mai i kona manao e hana pela, aka, ua maopopo nae aohe aae ae ana e hele ai.  Ua maopopo loa no hoi ka anao o ka Ahaolelo, e hoole loa ana lakou me ka hoahewa ikaika i kela manao hoihoi Moi.  Ma ka la 18 o Novemaba, ua kali na kanaka a pau ma Wasinetona me ka hopohopo lo e lohe ia kanuhou maluna mai o Australia.  I ka lohe ana aole i hoihoi ia ka Moiwahine, hhe nui ke kahaha ana o na una aupuni a he nui hoika hauoli o na lala o ka Ahaolelo.  Nolaila aohe kumu i koe e laua ai ka manao o ka poe anee alii.  Ua pakele o Hawaii mai ko lakou hookele aupuni ino ia ae.

 

Lokahi ko Amerika Poe i ka Hoahewa ia Kalivalana

 

Ma ne nupepa i loaa mai ai maluna ok Australia, au maopopo ka lokahi pu ana o na nupepa emokarata a me Ripubalika i ka hoahewa like ia Kalivalana no kona hoolala ana e hoihoi i ka Moiwahine of Hawaii.  He nui wale na kii i kaha hoohenehene ia nona, me ka hoike ia Kalivalana e auamo ana i kekahi wahine paele nunui a hahao aku maluna o kekahi noho nui.  O kela mea, he hoohenehene no kona kokua aupuni alii, ka mea a ka lahui Amerika i hoowahawaha loa ai.  Ua pioloke oa ia lakou a pau i ka ike ana  i kela haua ano e a ka Peresidena.  He lehulehu ka poe i palapala mai nei he makemake lakou e hele mai i Hawaii nei e kokua pu ai ike Aupuni Kuikawa e kaua aku i na puali nokukaua o Kalivalana.  Nolaila, ua maopopo loa, aohe kanalua iki i koe e hoahewa ana me ka lokahi na Hle a elua o ka Ahaolelo Lahui i ko Kalivalanahoouna aua mai i kona Elele Kuhina ia Willis maanei e hoihoi ae i ke alii  E hoahewa ana no hoi lakou i kona hoouna ana mai ia Blount i Honolulu nei e huli mau ai i poe hoike e ahewa ai ia Kiwini i ka pakaba wale a Hawaii.  E ulu ana no hoi ke aloha o Amerika ia Hawaii a mahuahua loa no ke kupaa ana o ke aupuni a me kona hookanaka makua ana, aole makau a emi ihope imua o na manao lokoino o Kalivalana.  Ke hele nei ka inoa o Hawaii a hanohano ialakou.  E lilo ana o Hawaii i mea hoopunahele ia no ka naauao a me ke ku i ke aloha o na hana.  Ka hele nei a akoa ke kulana o keia Aupuni hou ma Hawaii nei.  Ua aneane hoopuehu loa ia aku na punoho=u ao eleele o ke kaua a me ka pepehi ia mai.  Ua ala mai ka lahui Amerika me ka hanohano weliweli akuipalu loa iho la i keia hana lokoino pupule aka Peresidena, oia ka hoihoi Moi.

Aole Huu o Gresham ia Kakina

 

E pai iho nei maku i na mea nao ui o ka Kakina palapala loihi e pane ana i ka hoike a Blount.  Aoke leia he pane kue a Kakina i ka Peresidena, aole no hoi i ke Kuhina Gresham.  Ua hoahewa aku o Kakina me na oleo ikaika ia Blount wale no, mamuli o kona pono e pale aku i na oleo a Blount e hoahewa ana iaia.  aole pono i ka Elele Kuhina e hoopuka i na olelo hoahewa a hoino paha i na Poo Aupuni. Aole pela o Kakina i hana ai.  Nolaila, aohe kumu e hoohalahala ai o Kalivalana laua o Gresham iaia.  Ua lonoia e kipaku ana laua iaia, aka aohe oiaio  ia lono.  Ua loaa mai ka ole'owaea i ke Aupuni Kuikawa mai a Kukina mai penei: "aohe ano kue iki mawaena o'u a me Kuhina Gresham: he oluolu no ko maua launa ana."  Ke mahalo loa nei na nupepa Amerika i ka Kakina mau olelo pale:  ua maopopo loa malaila ko Blount Ialau a me ka hilahila maluna o kela aoao huna i ka oiaio.

 

Ka Huakai a P.C. Jones i Wasinetona e hoike i ka Wahahee o Blount. 

 

I ka la 5 o Dekemaba nei, ua ee aku o Mr. P.C Jones malna o ka mokuahi "Oceanic" a holo mama aku la i Wasinetona, me ka manao e hiki aku ilaila ma ka la 17 o keia malama.  Aole oia i hoouna ia i elele o ke aupuni, aole hoi no kekahi hui e like me ko Olesona hoouna ia ana.  Ke helenei oia mamuli o kona manao ponoi a paa.  O kana hana e hele la, oia ka hoike aku malaila i ka oiaio o na mea a pau i hana ia ma Hoolulu i kona wa i noho ai i Kuhina Waiwai no ke Aupuni Kuikawa a mamua iho no hoi malalo o ke Aupuni Moi.  O ke kumu o keia hele ana, no ko Blount hookae loa ana iaia maanei, aole oia i ninau iki ia mai no kono ike.  O Mr. Jones kekahi o ka poe koikoi maloko o na hana a pau a Blount e pono ai ke nieniele ia, aka ua hoole o Blount aohe on a makemake e ninau aku iaia, na law na hoike ia hai a ua maopopo ka oiaio o na mea a pau.  He hana paewaewa loa keia a Mr Blount, a ua maopopo iaia ina e hookomo ia ana na olelo ike a Mr. Jones ma kana hoike, alaila e maopopo lea ana ka wahahee o kela manao ana na Kivini i kokua i ka hookahuli aupuni me na koa mokukaua, e maopop ana no hoi na hana kolohe loa a ka Moiwahine ponoi i hookumuai ika hookahuli aupuni.  Ua huna o Blount i kela mau hana ino a hamo puno keokeo e hoomaemae ae.  i manao ia ai aohe hewa o keia wahine i kipaku ia.  Nolaila, ke hele la keia kanaka koikoi o kakou e wehewehe pono i ka oiaio maoli o na haua imua o na Komite o ka Ahaolelo Lahui, i ike ai lakou i ke paewaewa loa o ka Blunt hoike, a me ka pono kiekie loa hoi o ke aupuni Kuikawa.Ua lawe pu o Mr. Jones i kekahi mau oleloike i hoohikiia maanei i maopopo ai ka wahahee o kekahi mau olelo a Colburn no ko Liliuokalani hana ana i Kumukanawai hou.  Ua hooii aku no hoi o Lunakauawai Kiekie he palapaa o=e hoike lea ana i kona ike i na hana hookahuli aupuni, na mea a Mr. Blount i ninau ole mai ai iaia.   He paewaewa loa o Mr. Blouont aohe ninau ma i na hoike ma ua mea ana i makemake ole ai.  Moiwahine i pau a me ka imibala ia Kivini.  Ale ia i makemake i ka oiaio,e like me ka lonakanawai paewaewa ole.  Nolaila he hapa kona ninaninau ana i kap poe koikoi kue ia Liliuokalani,he nui loa l=kona ninau ana i ka poe anee alii.  Akahi no a maopopo keia auo o ka Mr Bount hana ana k no kona maalea i ka huna manao.  Kai no he Komisina oiae huli ana i ka oiaio maoli, eia ka ua hooholo mua o Kalialana e hoihoi i ka Moi, no ka hewa o Kivini, alaia, ua hoouna mai ia Mr. Blount e @ iaio i ko Kivinw hewa.  He keu ke kolohe eleele o ka hana ana,  Na Mr. joes no e kokua me ka wehewehe akea ana i kela bana =kolobe a Mr. Blount imua o ka poe lunamakaainaoa a me na luna Senate.  Ma ko makou manao e hookipa ana kela poe hanohano i @olelo hoike a mr. Jones me ka anoi nui.

 

Ko Iapana Makemaka Nui e Noho Mana ma Hawaii Nei

 

Ma kekahi palapala mai Iokohama mai i kakaau ia ma Novemaba 23, i ike ia iho ai e hoakaka ana i ko Japana Kiai makaala loa i na hana ma Hawaii nei.  ua makemake lakou a loaa ka mana koho balota no kona poe makaainana maanei: aole hoi o kela pono wale no, aka, ke makemake nei o Japana e lilo iaia ka mana hoomalu maluna o Hawaii ma keia mua aku. Ke koi nei na nupepa Iapana e hooikaika ke aupuni e hoomalu mai i na pono o na kanaka Iapana he 20,000 ma Hawaii nei.  Ua olelo mai kekahi poe o lakou, he wa nawaliwali keia o ke Aupuni Hawaii.  nolaila he wa kupono ia e hooweliweli aku ai ia lakou, e haawi mai i mana koho balota no ka poe Iapana e kipa nei ma kela aina.

 

Koi o Kanada e hana Kuikahi Kalepa me Hawaii

 

Maluna mai o ka "Arawa" o Dekemaba 3, i hiki mai ai o Hon. Mackenzie Bowell ke Kuhina Kalepa o ke Aupuni Panalaau o Kanaa, Ma Auseteralia aku nei oia, ma kana huakai kaapuni kahi i kukakuka pu ai me kela mau aupuni panalaau malaila, no ka hoolala nui ana i na hana kaelpa me anada, ka hooholo laina mokuahi a me ka hoomoe uweaolelo moana mawaena o na aupuni panalaau elua me ke kipa pu ma Honolulu nei.  I ko Mr. Bowell pae ana mai a lohe ke mau nei no ke ku ana o ke Aupuni Kuikawa, aole hoi i hoihoi ia ka Moiwahine, o kona hooikaika koke noia e launa pu me na Kuhina o Hawaii Nei. Ua hoolaha mua ia e holo ana o Arawa i a hora 4 me hapalua ahiahi, Dekemaba 3, aka, ua noi aku oia, e hoopanee i kaholo o ka moku a ka hora 12 awakea la 4 ae. I ke kakahiaka, halawai pu ho la o mr. Bowell a kuka me ka Papa Kalepa o Honolulu nei.  Wehewehe mai oia i ka holomua o Kanaa ma ka waiwai a me ke kalepa ana.  Hoike pu mai no hoi i ka pomaikai o Hawaii ke kalepa pu me Kanada.  he pomaikai o Hawaii i keia laina mokuahi hou, ke alanui e puka nui aku ai na waiwai o keia pae-moku.  Aohe e liuliu a e hoomoe ia ana ka uewa-olelo moe moana.  E hui ana na aupuni panalaau e hana aku ia mea.  Paipai ma o Mr. Theo H.. Davies me na olelo ua hala ka manawa e waiwai nui ai o Hawaii ma kekahi kuikahi panailike me Amerika, nolaila, o ko Hawaii pono, e kuikahi pu me Kanada a e hookae aku ia Aerika Huipuia.  Ua hauoli o Mr. bowell i kona halawai a kuka pu ana me na Kuhina a me ka poe Kalepa o Honolulu nei.

 

Makau loa o Kalivalana i ka Hooko i Kona Manao Ohumu Kipi.

 

Ke noke manaka ole mai nei ""Ka Leo o ka Lahui" i ka akena e hooko koke aku aua ke Kuhina Willis i kela kauoha a Kalivalana iaia e hookuhuli i ke Aupuni Kuikawa, a e hoihoi ia Liliuokalani e noho hou "maluna o kona kalaunu."  Ma ko makou manao aia paha maluna o ka nohoalii kona pono e noho ai, aole maluna o kona kalaunu, no ka mea he wahi papale palupalu wale no kela mea he kalaunu, a in a e noho mai keia wahine nui nepunepu naluna iho o kela papale,e pepe loa'na paha auauei ka papale alii.  Ke pau nei na hebedoma elima o ko Willis hiki ana mai ma Hawaii nei, aole nae oia i hooo iki i kela kauoha hoihoialii a Kalivalana.  Ua hooakaka lea mai no hoi oia ia Peresidena Dole, ua hoopanee ia kaua hana i hele mai ai a lohe hou ia mai ka manao oKalivalana e pane ana i kana mau mea i hoike aku nei iaia.  Aia maluna mai o ka "Alameda" o ka la 21 o Dekemaba nei e loaa mai ai ia Willis na olelo pane a ka Peresidena no kana hoike aku nei.  Aole i hookaka ia mai na kumu i hoopanee ai o Willis ikana haha aole e nooko.  He nui au kumu i koho wale ia, a o kekahi mau kumu, penei:  1.  malia paha ua hoole mai o Liliuokalani no ka makau i ka hoihi ia, ke ole o Amerika e kiai a=mau iaia, i ole e hookahuli hou ia e ua haole  He koho wale keia, aohe akaaka ka oiaio.  2.  Malia paha ua hoole mai ka Adimarala Irwin, aohe e hiki i ka Peresidena ke kauoha mai iaia e kaua aku i ke aupuni o Hawaii e ku nei, - ua ike mai o Amerika oia ke aupuni maoli o Hawaii - ke ole e hoomana mua mai ka Ahaolelo Lahui @ Prresidena e kukala i ke @.  He kumu koho wale no keia no ka mea aohe i akaaka ko Irwin hoole aua i ke kaui mai.  3.   Malia @ makemake o Willis e Hooko i ka manao o Kalivalana e @ mainomo iho i na @ a pau o na haole he lehulehu e noho kuonoono nei me ka maluhia a me ka pomaikai.  He kanaka noonoo akahele paha oia, aole i lolo kona naau i ke oolea a me ka lokoino; aole e hiki iaia ke hooko i kela hana ua ole o ka lokoino maluna o kona poe kanaka li koko.  Malia oia paha kona mea i palapala aku nei ia Kalivalana, "e u'oki kela hana."  Aole kakou i ike i na manao huna iloko o ka naau o ke Kuhina Willis.  4.  Eia paha ke kumu nui oiaio o ko Willis hookaulua ana.  Ma kona nana mua ana i ke kulana o ke Aupuni Kuikawa e noho nei, ua ike oia he nui ka ikaika me ka lako me na pu, he hooauaka makua loa no hoi kono auo.  Ua kuhihewa keloa, he wahi aupuni hookohukohu wale no la, e hiki wale ai ia ia ke hookahuli me ka hanu o kona waha.  Eia ka, he aupuni ikaika maoli.  Nolaila, ua hopohopo oia a me ka makau pu, a ua palapala hu aku ia Kalivalana,heaha la ka hana Kupono?".

Hookahi mea nui, au maopopo lea i keia wa, ua ala kue mai ka lahui okoa o Amerika Huipuia me ka inaina loa ia Kalivalana no kona manao hoolala lokoino e kuipalu i ko lakou poe pilikoko ma Hawaii.  Ua kau hoi ka weli maluna o Kalivana no keia kue ino mai o ka lehulehu iaia.  E halawai hou ana hoi ka Ahaolelo Lahui ma ka la 5 o Dekemaba, oia keia Poalua iho nei, a o ka lakou hana mua oia ke koi ikaika aku i Peresidena e wehewehe akea mai i kana mau hana a pau ia Hawaii i huna kolohe ai.  E hoahewa ino loa ana no hoi ka ahaolelo iaia.  Nolaila, e maka'u loa ana o Kalivalana, aole hiki iaia ke hooko i kela haa hoihoi Moiwahine i ohumu ino ai oia a me kona Aha Kuhina.  Ua hoopakele mai ke Akua ia akou, a ua hoohoka loa i na enemi o ke Aupuni Kuikawa.

 

Hana hou o ke Kula Kamehameha.

 

Ma ka nupepa puka mahina liilii o ke Kula Kmehameha, ka "hanalima," ua loaa keia mau olelo penei:  "Ke hoao nei o Kamehameha e ao aku i ua ahaumana i ka pomaikai o ka mahi liilii ana.  He mea paakiki no paha ia lakou ke paio e lanakila maluna o na pake ma ka maauauwa ana i na lau ai kupu, aka he mea pomaikai nae no lakou ke hooulu ma ko lakou mau mahinaai iho no ka pono o na ohana, i loaa ai ona mau mea ai ono kupono, aole o ke kalo, wale no.  Nolaila, ke hanai ia nei na keiki ma ko lakou mau papaaina i na mea ai kupu, o kela ano keia ano, na mea hoi a ko lakou mau lima i hooulu ai ma na mahinaai."  Ke mahalo nei akou i keia hoomaamaa ana i na haumana ma ka  mahiai, aole ma na hana kapili laau a me ka kpili hao wal no.

 

E huli ia na Luna Aupuni Kokua io i ke Aupuni Kuikawa.

 

Ma ka akoakoa ana o na Aha Hooko a me Kuka o ke Aupuni Kuikawa ma ko lakou halawai hebedoma mau i malama ia i ka auina la Poaha iho nei maloko o ka Hale Mana Hooko, ua waiho ia mai keia olelo hooholo malalo iho a MR. F. M. Hatch i lawe mai ai penei:  Hooholo ia. - O ka manao o keia Aha Kuka, e huli aku ka Aha Hooko ma ka nieniele ana i ke kulana manao lokahi o na poe a pau e hoolimalima ia nei e ke aupuni a me ke ano kokua i ke aupuni.  Ua hookomo mai o Mr. J. Emaluka i keia hoololi penei:  Hooholo ia. - I ka Hoomaopopo ana i ke klana manao lokahi o na poe a ke Aupuni e hoolimalima nei, he mea pono e hui pu ia ko lakou kokua kino i keia Aupuni a me kana mau hana i ka wa i hala.  Ma ka noonoo ana a me ke kuka ana oe ua aha elua,  ua nui ka poe kokua i ka olelo hooholo a me ka hoololi, a o ke Kuhina Waiwai ka mea kue malolo o na kumu a kona manao i hookahua ai a i hoike ia mai imua o ka aha kuka.  Ua hiki ae ma keia halawai, ka Peresidena a me Kuhina nui Dole. ua Kuhina King. Damon a me Smith, a me ua hoa o ka aha kuka Hatch, Wilder, Ena, Tenney, Young, Bolte, Morgan, Nott a me Suhr.  I ka wa i ninau ia ai na ae a me na kue i ka olelo hooholo a me ka hoololi, ua pau i ka ae na lala a pau o ka Aha Kuka, Koe ka inoa hope, ua hoopaa oia i kona koho ma ka aoao kue.  Nolaila, ua hooholo ia ka hoololi a me ka olelo hooholo.  Aole i koho ka aha hooko.

 

Na Poino o Miowera Malalo iho o Kona Hope.

 

I ka Poakolu nei, ua pauma ia a pau ke kai mailoko ae o ka pahu hoolanu moku i hookomo la ai malalo iho o ka hope o ka mokuahi Miowera.  Ua komo aku ka poe kapili moku malalo, a ua nana pono aku i na poino a pau i hoohia i ka hope o ka moku, eia @, aole i nui ka poino.  He nui no na wahi nahaha o ka ili elua o o ka moku, a aohe nae he nui ka liu o ka moku.  Ua hanaia o Miowera me ka apaua o na pale malalo, he pale mua aia maloko, o ka pale alua mawaho aku.  Oia ke kumu o kona pakele i komo ole ai ke kai i ka ili ana mawaho o Puuiki.  Ua manao o Kapena Metcalfe e kapili hoa i ka pou nei o hope i i haki a kaawale, i pou no ka manawa wale no a hiki aku ka moku ma Kapaakiko a i ole ma Kikane paha alaila hoomaikai loa.  Aku, mamuli o ka nui loa o ka naha ma kahi e huipu ai ka pou me ka iwikaele malalo o ka moku, nolaila, e hanaia ana ma Ulakoheo he pou hoopaa hoe uli hou loa, i pou kuikawa wale no. Na ka @ ma Enelani nana i hanai mua ia Miowera e hana i pou hope hou a houili mai.  Ke hana nei na paahana kaili hao malalo o ka moku i ka po a me ke ao.  Me na kukui uwila  hana ai i ka po.  He lehulehu na haole naauao i hele aku e makuikai i keia hana akamai.

 

Ka Hookolokoloia ana o F. Wundenberg.

 

Ua hoopii ia o F. W. Wundenberg, ke Kakauolelo elua o ka aha Kiekie, mua o na Lunakanawai Kiekie no kekahi hewa i manao ia he pono ke kapae ia mai ka oihana aku.  Ua hoomaka ia ku hookolokolo ana ma ka Poakahi aku nei, alaila, hoopaneeia a hapai hou i ka Poakolu mai.  He nui ka ninaninau ana o ka loo aupuni ma ka Poakolu.  Ua ninau mua ia ka Ilamuku Hikikoki laua me J. M. Vivas, alaila ninau ia o Wundenberg.  O Akeoka laua o Numana na lolo o Wundenberg, nana e pale nei.  O ke ano nui o na olelo hoike a Hikikoki, no ua olelo o Wundenberg o hoino ana i ke Aupuni Kuikawa ma Maraki a me Mel kela kamailio ana.  Na Vivas no i hoike mai i ko Wundenberg olelo ana, au ohumu pu o Stevens a me ke Aupuni Kuikawa e hoopau i ke aupuni moi.  Ma Aperila nae kela olelo ana.  He ikaika loa no hoi kana mau olelo hoino i ke Aupuni Kuikawaa.  Ua ninaninau ia o Wundenberg e kana mau lolo, e hoapono ai i kona mau hana a pau.  Ua ninaninau aku hoi ka loio aupuni iaia, me ka hoole pinepine o ka mea hoopii ia aole e pane aku i kela mau ninau, aka ua pane @ o nae ma ko ka aha koi ana.

 

He Mare Hanohano.

 

I ke ahiahi Poalua nei, ua hooko la ka oihana mare maluua o ke Kapena mokukaua William Henry Whiting P Afong, imua   ke anaina nui hanohano i akoakoa ae maloko o ka luakini hou o Kaukeano, e Rev. E.G Beckwith, D.D., mahope iho o ka hora 8 ahiahi.  Ua piha e ka luakini mamua o ka hora  8 a kuku iluna no ka pua e i ka paa o ua noho.  He mau hae Amerika kai hoohiwahiwa ia ma kela a me keia @ o ka ogana a ua po oloko i na lau nahele o ke kuahiwi i hoohihi ia ma na aoao a me mahope aku o ka awai a nani no hoi na loulu e ulu ana.  O na ku aoao, o ka wahine, oia no kona mau kaikaina eha Marie, Bessie, Carrie a me Helen AFong.  Ko ke kane kuaoao hoi, oia o Kapena Barker o ka mokukaua Pilaadelapia, Lutanela Carter, Puuku McDonald, Lutanela Koa Kane, Na Alii Hae Conant, Willard a me Ziegenmeier.  O ka wahine mare, oia ka mea i komo mai mahope o ka huakai mare, e @ ana maluna o ka lima o ka Lunakanawai Kiekie Judd, a nana hoi i @moku o na mokukaua i noho mai.  He loihi na olelo mare a ke kahunapule mamuli o ke mare o ka Ekalesia Episecopela.M ka hora 8 me  @ , ua hoomaka ka lehulehu o na haole i kenoia e kia ma ka hale o Afeng Wahine ma ahonui @.  Ua p@ pu ioa ka pa  @@ 

 

Ka Luna Senate Mitchell Hoohenehene i ka Kailalana Hana.

 

 @  ka olelo a Luna Senate Mitchell o ka @ o Oregon @ i ka @ o Hawaii, Penei:  Ua like pa ka Hawaii nei @ paia Kuhina ma  @  hoiho ae i na ohana ahi @ i ole na Bonepute i like @  ae ia Liliuokaani.  @

 

E Kuipalu ia ana o Kalivana e Luna Senate Hill.

 

Ua hoi aku e Luna Senate DAvid B. Hill i ke kulanakauhale o Albany mai Nu Ioka aku, a e noho ana oia ilaila a hiki i ka w e hui ai@ Ahaolelo nui ma Wahinetona.  @ ma ke kulanakauhale o Nu Ioka, o kana pane i kona mau hoaloha i kipa aku i ona la no ka ninau o Hawaii, e kei ana ola iloko o ka Aha Senate e waiho mai ka Peresidena Imua o ke Senate i na palapala a pau e pili ana ia Hawaii.  Me keia mea imua on a, ua manao pu oia e haiolelo nema aku i ko ka mana hooko o Amerika Huipuia kulana o pili ana i ke Aupuni Kuikawa o Hawaii.  Ua hoole pinepine aku ka Luna Senate i ka ae @ aka i ua nei lehulehu e @ pu me ia no ka ninau o Hawaii a kumuhana e ae, aka, ua @ iho oia i kona mau hoaloha penei, o ke kahuahana a ka mana hooko @ Hawaii, aole loa ia i kuikahi iki @ kona noonoo, a pela i hoku iho ai kona mau hoaloha i @ haawi ana oia i kekahi mau huaolelo e walawalania loa ai ke aupuni i ka wa e hapai ia mai ai ka ninau o Hawaii iloko o ka Aha Senate.

 

Ko Bisimaka Uahoa me ka Emepera

 

Berelina, Nov. 25: - Ua @nei kekahi mau hukina manao oloko mai o ka buke e puka mai a@ Hans Blum i kapaia ka @ "Ke Aupuni Emepire of Geremania i @ Bisimaka au."  Ke wehewehe  nei i ka hoopau ia ana o Bismaka a olelo iho la:  Mahope koke iho o ko Bisimaka kamakamailio ana me @ au hoouna mai la ka Emepera la Bisimaka i keia ee penei:  "Ke makemake nei ke Kais, Emepera) ia Bisimaka aole e hookipa i kekahi hoa o ka @, me ka hai @ aku i ke Kaisa manua.:  Ua pane aku o Bisimaka penei:  "E oluolu e hai aku i ka Emepera, aole a i ae i kekahi mea e ae e noho mana nui maluna o ko'u hale noho."  I kekahi kakahiaka ae, Maraki 15, a ala kakahiaka nui loa ka Emepera a ua hele mai la i ka hale noho o Bisimaka, kahi on a i kukala iho ai au makemake oia o ike i na po a pau i ka hopena o ka ke huh'kuhi Puuone mau kukakuka ana me na alakai o kona aoao kalaialua.  ua hoole aku o Bisimaka i ke hooko ana i ko noi a ka Empera, ua kupinai pu aku i kana mau hua olelomua o ke ahiahi manua iho a pili ana i kela plelo, aole ona ae o pili ana i kela olelo, aole ona ae e noho mana aku keakahi mea e @aluna o kona hale noho.  No ka ukiuki loa o ka Emepera, ua pane aku la ola, "Aole anei i @ wa a'u e kauoha aku ai ia oe e nana ma ko ano he alilaimoku nou?"  Ua pane aku ke Keikialii Bisimaka, "Ma ke keena hookipa o kuu wahine, pale aku ka mana o kuu haku."  Ua Keakea ikaika aku o Bisimaka me ka olelo ana i noho wale no ola iloko o ka oihana mamuli o kona paa e ana i ka hoohiki imua o ka luaui Emepera Williams e noho hookauwa na ka moopuna.  Ia manawa, ua noi koke aku la ka Emepera e waiho mai ke Kaikialii i kona hookohu ma ko, uno kulana kuhikuhi Puuone a me ka haawi ana aku o ka Emepera i ka inoa hoohanohano ke Duke o Lanenberg a me ka uku hoomau.  Ua hoole loa aku ke keikia@ i keia mau haawina me ka olelo mai no ka mea e pili ana i ka uku hooman, "Aole o'u makamake e olelo mai kekahi, au hoopau au i ko'u lawelawe oihana ana ma ke alualu ana e loaa ka uku hoomao e like me ka mea e loaa ana i ke kanaka hallhali leta ma ka la makahiki hou."

 

Eia ke hoolako nei na mokukaua Piladelepia a me Naniwa me ka nanahu, ma ka 1000 mau tona paaba ko ka mua, a moa ka 500 mau tona ko ka hope.  I ka Poakou aku nei ka homaka ana o keia mau hoili lanahu.

 

Ma ka Australia o kela Poaono ae e holo aku nei, e kau pu aku ai o Col. ZS. Spaldig, ka ona mahiko kuokoa a me ka hohuiaina ikaika o ka "moku kaii la".  E kukini mama ana ola no Wasinetona, a malia a haawi aku oia i na kokua a pau o hiki aua laia no ka pono o ka hoohuiaina.