Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 51, 23 December 1893 — NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NU HOU HAWAII.

I*!'» J:o uwiwi Im noi ka h:ilr knkui uil.i o k>» lUii IlHWuii a me i na !ako h:ttm uloko.* Nm ktt pu»ti Unknnwn ka eo o Icr p;\:\ui kinipopo oku Poaono i hala, a ua imulo nku n Ilenlnnl. hoi iiku o Mr. Qeorgo C. lkckley o Inwelnwi» nm kona wahi uu»ti ilunn ko Kinnn ma keia holo nku nol. I k:\ ln Ir» aku nel o kein nmluma, pi!»a ih:> la ko GG ona makahiki o Hon. Jaui('H 1. Dowsett f a noiaila ua l«<»nmamu> ao oia i kona la hanau. Ua wawa nui ia ma Honoiuiu nei, u » muknuleau loa ka hoopii In o hookuiokolo la Mr, A. N. Kepoikai a ina o ku ka hewa alaila o olepe loa ia aku ana. Ua paa i ka hopu la raai ena ka. pona inakal Anaru a me Kahookano a nto owalu m.nii mnkai i ka auina la Sabati nei, he aiuka nui o ka poe piliwaiwai sifa. Ua nalow.ilo mawaho ae o Kahului i ka ia H o Dekemaba nel, he k«uaka law:»ia o Paiea ka Inoa a nao kooa pauku puhaia aoi»« i ike hou iNoiaila ua manao ia ua pau i ka n« mo. I ka Poakolu nei, ma ka hale noho o ke kaikaaiahine ma Kulaokahua, ua iawe ia aleu la i to aupuni uhane, o llairania T i kona mau ia kanlkoo o ke ola ana. Ua lohe laula ia ma Honoiuiu nei, u* hoopae malu ia ae ma Kahulul, he 300 mau pu rrtifeia a me 2,000 mau tini opiuma. Lolo iho la no ke aupuni i ka hoopaakiki e paa i na luna aupunl auee alii. He mau la «e nei ka noho ana o kela hihla hoopaapaa wai o Wailuku ma ia wnhl no imua o Komisinn wai A. G. M. liobertson i ka hebetloma I haia. Ua lawe ia na hoike, aka aoie I pi»u a hiki wale mai i ka hoopanee ana aku nei. " Ika P«».tlua iho nei o kela het>eiloma I wehe hou la ai ka hale hoahu o na mea kahlko o ke Kuia Kamehameha, aun piha no hoi i ka j»oe oiakaikai. Ua loaa mai he mau mea hou mai na mokupuni mai o ka hema, olai o Prof. Brigham ma kana huakai ina Panalaau aku nei o ka Hema. E !ttwe.ia ana kekahi kanaka Hawaii aholoa I ka luu a akamai i ka heenalu, o Kimo Apu kona Inoa, I ka hoikeike e maiama ia ana ma Kapaiakiko mai lanuari ae nei ako. E hoike ia ana kona aholoa I ka iuu a me ka heenalu, a na ka Hul Hoikeike o Kilaaea e aka iaia.

I ka nuina la Ponlua nei, ua helo |aku ka mokuah! Kiiauea Hou no | Hamakua, Hawaii, no ka manawa J muf loa iloko o eono malama oke | kuolli ana iho nei make awa o Kou. j Ua hoouna mai o Mr. Samue!a I Parker imua oka Aha Kaapuni o j ka AhaHookoiokoloKaapunl Apana Ekahi, he pane e haawi ana iala | iho he aie Kaa ole, a e b«opanee ia na mea a pau no elua malama mai ka la 16 mai o Dekeroah3. Eia ke ku makaukau nei ka mo> ■ kuahi ahailono AmeriKa "Orwin," ! no ka huli hoi aku i Kapalakiko me na paUpala mai ke Kuhina Wi!!is akn. Ua papa loa ia. aoie e hali ! aku i na ieta a me na nupepa mai | keia awa aku. | I ka la 19 o Dekemaba nei, ua I koohiklhiki aku na moku pea ! Wrestler a me 8. C. Allen no Kapa- : lakiko i na kopaa nolakou ka huina 1 waiwai lo he $113,491.37, oia he ; $63,193.62 ko na ukana o ka moku I mua, a he $60,297.75 ko ka moku } hope. . j Ua hookiekie la ae kekahi mau ! makai ku-wati o ka puaii o Honolula nei, i mao lutanela, ma kahi o na lutanela makai i komo pu iloko o ka ohumu ana me ka poe i hoopau ia, oia keia, o Holi i lutaocla no ka wati ekahi, a o Kanae, i iuianela eo ka wati ekolu. He kumn hooholhoi keia i na makai. Ile mau kakahiaka maka kanaka aku nei no na uwapo hoopiii moku oke awa mai ka Poakahi mai a Poakoiu nei,noka hoopunipuni ia e lele mal ana na koa manuwa iuka nei oka aina, ela nae ua papa loa aku ke Aupuni Kuikawa i na manuwa aole e hooleie Inal i kekahi puali koa aia a loaa mua aku ka ae mni ke aupuni. £ ia ka "Holomua" ke koi nei I na kuhina 1 hoopau ia e hoi e noho mau kuhina no ke aupuni. Kai no 0 noho a kiko, alalla hoonohonoho Waineki. Eia ka oka aha kuhina 1 kapaia e ke poo o ke aupuni apulu he kumakaia, o lakou iho la na kuhina e ola ai. Mau no hoi ka nele ina no o kamalii hohe wale ke hoihoi ia ae ana i ka wa ike ole ia. Ua hanau mai na ka wahine a M. Kellaa o Kunawai, 1 ka Poalima 0 ka pule aku nei i hala, he keikane nui mohaha. He maikai ke ola kino o ke kamaiki opio iaia e omo uei i naomaka waiu o kona makuahine. Ake kalukalo ae nei makou 1 na mana Lani, e hoomau ia aku ke aho o ke kamaiki a hiki i kona mau la kanikoo. Oka piha ana iho la ia o ka umikumamakahi oka laua mau kamalei.

I kekahi la aku nei i haln, i ka lunahooponopono o ka līolomua e leio aku »ua e kau i knpa niauui, uia hoi ua oili aku la ho pupanapana mailoko nku o kona pakeke a kaanini ana iluna oka honua. Ua manao ia, ua hilahiia ka pu i ka naue me kona hoaheie uhane ola, a nohiila oia i lele ui e kaawaie mai kona lion aku. 110 keu keia aka pu naauao.

Ike ahiaht Ponlima aku nei i hala, ua kii ia mai la e ka make a kaili ia aku la i ke aupuni uhnne o Mrs. Amelia Ryan, mai kona wahi i noho hope iho nei ma alanui Puowina, i ke 75 o kona mau makahiki oke ola ana, a mahope o ka hoomailo ana aka mai no elua makahiki. Ua waiho oia mahope nei he elua mau keikikane o Alfred a me Edward nana e paiauma aku ma kela aoao o ka honuu. Ma ka auina la|Poaono mai, ua manele ia aku kona kupapau no ka haieiua. I ke ahiahi Poaha aku nei, Dekemaba 14, ua haawi ae o Mr. Frank Harvey ma kona wahi e noho nei ma Paiama, i a'naaina palala no ka iaua kaikamahine hookahi waie iho no, a i ka piha ana oka eono o koua mau makahiki. Malaila ae na hoaioha ame na makamaka o na makua kahi i iuakaha pu ai ma ka papaaina i hoonuauua ia mo na ono a pau o ke ano Hawaii i houluulu ia ai, a i kaiokalo pu ai no ke ola ioihi oke kamalei nona ka ia. Ua hoo hala la kela manawa me ka maikai a hiki wale ika hookuu ia ana. O ke ola loihi a me ka oiuoiu o keia mua aku ka makou e pute aku nei no ka iede opio. Ua hopu Ia mai uei ma Kauai, o J. M. Radway, iuna ieta o Hanalei, no ka hewa he aihue i ka waiwai i ia e malama. O la hoi, ua pokole kona heiu rae ka HaieLela nui ma kahi o ka $3,000. Ua holo awiwi aku ka Hope Loio Kuhina i Kauai, hwpuka i ka j»alapala hopu, nmaninau ia mai nei inua oka Aha Apana a waiho ia aku la no ka hookoiokoio ia Imua oka x\ha Kiure Kaapuni o Kauai. Ua iawe ia mai ka iawehala i Honoiuiu nei ma ke Kimo Maki oka Poakoiu iho nei, uialalo o ka malama ana a ka Hope Makai nui \ViUIs, ako paa ia nti ma Kawa.

I ka hom 10:80 o ka po Poaiua iho nei, Dekemaba 19, ma ka hale noho o ke kaikamahine o Hattie Ilairama ma Kulaokahua, ua kii mai la ka Haku i ka uhane oka «nakuakane Samuela K. Hairama a iawe aku la, Hoko o na la kanikoo o ke oia ana maiuna aku paha o ke $0 na makahi&i. O Honaunau i Kona Hema, Hawaii,kona onehanau. Ua haaieie iho ola uiahope nei, he kaikamahiue, ekolu mau keikikane a me na moopuna. Ma ke ahiahi Poakolu mai, ua maneleia aku kona kino kupapau a ma ka iilna o Maemae i kalokalo ae ai o JRev. H. H. Paieka l na hoomaikai i ka lani, ka hoomama mai i ka ohana luuiuu a oie na hoaloha, a e hoomanao na mea kino uhane ola a pau ika ho* pena o keia ola ana. Aloha no la makua.

I ke ahiahi o ka la 16 o Dckemaba nei, ua haawi ae o Mr. a me Mr?. W. B. Rlce ma ko iaoa wahi noho ma Kapalama, i pap&aioa ialuu i na mea ai a kakou na kaoaka maoli, oo ka hoomanao i ka pani ana o ka makahlki mua o ka iaaa keiki opiopio loa i kapa ia o John N. lliee. Nui ki makamaka a me na hoaloha o na makoa i heie aku a loakaha po ma kela papaalna a naono i hoakoakoa ia ai a nui, a i kahukaho pu ae no ke kama nona fca la.

E haaw; naa na oo leo Alba m»iloko o ka iuakini o Kuwaiahao, i ka po Poaha e hiki mai ana, Dekemaba 29, i aha mele nal, no ka pomalka! o ka iuakiai e o nei ma ka inoa maiuna ae. He hana manawalea keia a na puukani, a oiai ua miihaio a makahehi nui ia ka laua mau anaina mele mua iho nei, a nolalla e nui ioa ana ka poe e kauo ia ana e hele ae e hoolohe, no ka mea o keia wale no ka wa hope loa e lohe ai.

Mahope iho oka hoopau ia ana o na makai he 22 mai ka Puali Makai aku o Honolulu nei 1 ka Poakahi aku nei, ua hele aku na makai Leialoha, Kekipi, Paakia, Kauahl, Damiano a me Keaiakai imua o ka paalalo Nolena o ka Moiwahine 1 pau a hoohiki aku la ia lakou iho, ua makaukau lakou o kokua i ke aupuni aiii i na wa a pau ma ka wa e hoihoi ia ae ai. Aole no e kaia keia poo i ohumu o al, a akahi no a kiko.

I ka hora 11:30 kakahiaka o ka la 19 o Dekemaba nei, ma Leleo, Honolulu, ua kii ia mal a lawe ia aku Ia e ka make, o Miss Kawewehi. Ua hanau ia oia ma Keauhou, Kona Akau, Hawaii, i ka la 9 o lanuari, 1873. Nolaila, ua piha iala ka 20 makahiki a me 11 maiama i kona wa i make ai. O Ja nei ka muli loa a o ka eono ona keiki a S. W. Kawewehi o Keauhou, aka oia aku ia no nae ka mua i ako e ia mai la o ka make. Aloha ino ia. Ua kanu iaaku kona kino wailua ma ka ilina o Kawaiahao, a ke haawi aku nei ka poe nana ke kupapau i na mahalo i na hana aloha a na makamaka.