Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 52, 30 December 1893 — NA LETA [ARTICLE]

NA LETA

fAo!« o m*lon mAkenuUee e Uwe i ke kolkoi a aa h*l* oo d* m*a«o i boopuks U outlAk> o kei* roo eko m*kou ooe mt*kM±Aa.l Moi Hanea» Mr. Lunahooponopono; Aloha oe: 0 ke kulanakauhale o Babulona, ua hoopuni ia eka papohaku 60 inile ke anapuni, 300 kapuai ke kiekie, 75 kapuai ka manoanoa. Aia hoi maloko o keia pa, e kahe ana ka muliwai nui o Euperate a puka ma kekahi aoao a komo loa aku la i ke kaikuolio o Peresia. Mai ka wai aku no hoi o keia inuliwai i hoouliuli ia ai na mea kanu o ke kulanākauhale e hauoli ai ka manao o ka moi me na makaainana a pau meia. Maluna no hoi o keia pa i kanu ai ka Moiwahine Semiraniis i kana malapua me na kumulaau nui a oia hoi kekahi o ka hiku o na hana kupanaiia o ke ao nei. Ikawa i kilohi ae ai ua Moi nei ma o a maanei o ka pa aole hemahema i koe, kani iho la kana aka, no ka mea, aole mea hiki ke wawahi i keia pa a pii mai paha maluna. Ua noho nanea oia me ka noonoo ole ae i ka poe mawaho oka pa. E kuu lala ana hoi ī kona mau iini palena ole. Aia hoi ka Emepera Cyrus o Peresia mawaho o ka pa kahi i noke ai i ka elieli i mau auwai liilii e hookahe ia ai ka wai o ka muliwai nui.

I ka pau ana o keia mau hoomakaukau ana, ua kali ka Emeperai ka manawa kupono. I ka hiki ana mai oia manawa, ua wehe ae la oia i na poowai 0 kana mau auwai a kahe aku la ka wai o ka inuliwai nui ma keia mau auwai a lilo hoi kona ala 111 ua i aina maloo. Ma keia ala ka Emepera i komo aku ai me kona poe luhi, a loaa aku la ka Moi e nanea aua me kona mau makaainana kona mau kiai i pauhia i ka hiamoe maloko o ka malumalu o keia pa. Ua hopu pio ia lakou a ua wawahi ia ka pa. 0 ke aupuni hoi o Hawaii, ua hoopuni ia e ka pa i kapa ia lte kumukanawai e noho poo ia ana e ko kakou mau Moi. Ua hoao mau ka Moi Kalakaua e hookiekie ae i keia a i ka oi ana ae mamua o k?/Kamehameha V. Kani ae la kana aka me ka manao maoli no aole mea nana e hooni ae ka wai ua lana malie. Aia hoi ka muliwai nui ka Aha Kuhina, o kela haole hanai hipa o Lanai me na lunamakaainana hoopilimeai. e kahe ana malalo o ka malunialu o keia pa a puka loa aku la i ka haleai o hoouiaunauna Mai keia muliwai hoi i hoohoihoi ia aku ai ka manao o ko kakou Moi mamua o ke ko ana o kona mau iini palena ole. I ka ike ana o ko kakou Moi ua palekaua oia mai keia pa ae mamuli o ka liio kaokoa maoli ana o na maua a pau, ua ; noho nana oia me kona Aha Kuhina me ka noouoo oie ae i ka poe mawaho, e lu helelei ana ī ko kakou mau pono, a-i hoonuu, inu a ohi pu me ka poe hookahekahe wai. Ia lakou nae hoi e nanea ana i na kohi kelekeie o ka puokolo. Aia hoi kekahi poe mawalio kahi i elieli ai i mau auwai e hookahe i ka wai o keia muliwai ma ke ala okoa. Oia hoi na hana o lune 30,1557; wawahi ia ka pa ma ka īa 7 o lulai, a maloo hoi ka Aha Kuhiua o hoomaunauna. Oili pulolo ua moho o ka aoao hoomaemae ma ke kau koho o Sepatemaba 1% ISS7, Pili pa 1 kumupali na wahi koena iho i ke kau o Novemaba 3, lSi7. Pelekua hou ka Moi, noho

nanea no ko kakou komo pa ana aku ma o ko kakou u: a\i waha oleio i ka maoa hooko. £ like tue ka k&koa i ike ai i ke kanawai i hooholo ia ma Decemaba 2S. ISST f no ka hooponopono ana i ka oihana makai kuloko o ke aupuai Oia hoi kekahi o na kanawai a ka Hon, J. K, Kannamano i hae pau ae ai no ka hoopnka ole ia o ka palapaia hopu ma ka inoa o W. E. Kakela.

Ua hoao ka Moiwahine Liiiuokalani i kanu i kana malapua maluna o keia pa, oia hoi ka !oteri a me ka opiuma, a i koea ike ana aoie e uiu ana-—. Ua manao maoli no oia e wawahi i keia pa eku hoaia hoa i ka pa i apuiu a popopo» haalele i kumu e hooko ia ai kona mau iini e like me kona kaikunane. Ua hookuu mai ia oia i na naheaa akamai ioa e komo mai iloko o kona aupuni e hoike aku he kumukanawai ino keia. He elau pu. eia ka maikai a peia wale aku. Ke ku ae ia noia o ka hopu i ka peni-kakau; iho Ia e kahea ia kumukanawai hou. me ka maopopo oie ia iakou o ke kumukanawai e ku nei ī keia la a me ke kumukanawai e hooiaha hou ia mai ana. He mea hewa anei ko kakou komo Eu ana aku iioko o ka mana ooko ? Ka mana hoi nana i uhauha i ko kakou mau pono mamuii o ka hooko ana a ka mea hookahi. Ua uwe aku kakou i na makahiki i hala e hoopau ia ka x\ha Kuhina o Kipikona no ka hoolilo hewa wale ike dala. Aole i nana mai ka Moi i ko kakou inau leo. I Moi no oia ina makaainana, i aupuni no hoi ia ia kakou. Ke haohao nui nei au i ko'u mau makamaka Hawaii oiai lakou e kamailio ana i ka mea a lakou i kaniuhu ole ai mamua.

Oiai ka aina malalo o ka kakou mau lawelawe aua, ua hoolilo wale ia ke elala no ka liuli iwi, no ka aialo o ka Moi, no kahi manuwa Samoa, na Komisina i na aina e, huikala wale ana i na Kuhina no ka hoolilo wale ana i ko kakou (lala, na haawina hoomau i na io ponoi a he nui waleaku. Aole loa au i lohe iki i kekahi Hawaii ponoi e kaniuhu ana no ia mau mea, he hookahi wai o ka like ia. Aka, i keia mau la, mea ae ke elala i na koa, na makai a peia wale aku. Ke hooko nei na haole i ka ke kalaiaina, e hoolilo la ke dala ma na mea e hoohua mai ana i ka pomaikai o ka iehulehu. E hoolilo aku i na koa i mea naua e kinai i ke ahi i kona wa e a ue ai, e hoolilo i na makai i mau ka maluliia. Ileaha la ka waiw r ai o $.50 keneta ke hoolilo ia i na iwi mamua o §40 i na makai no ka wa hana hookahi? Na oukou ia e pane ae. S. K. Haina. Kohala, Hawaii, Dee. 11, H J3.