Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 4, 27 January 1894 — Page 2

Page PDF (1.68 MB)

This text was transcribed by:  Nadine "alohatita" Samorano
This work is dedicated to:  Sarah Leimomiokalani Samorano

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

MA KE KAUOHA.

            I keia la, ua hookohu aku au ia J. D. Kaile i Agena Haawi Palapala Ae Mano no ka Mokupuni o Niihao, oia kahi o Kapahee i make.

                        J. A. KING,

                        Kuhiua Kalaiaina.

            Keena Kalaiaina, Ianuari 24, 1891.

2478-3

 

            Malaloo na hooko ana o ke kauawai i kapaia "He Kanawai e hoomana ana i ke Robina Kalaiaina e lawe i ka aina a me ka waiwai no ka pomaikai o ke aupuni, ma ka Mokupuni o Molokai, ke makemake ka Papa Oia," na hookohu aku au i keia la, ia Joseph S. Emerson, Robert W. Andrews a me Albert Trask, i Komisina e nana a hooholo i ke kumukuai kupono e haawi ai i na ona o kekahi mau aina ma ke Kahua Mai Lepera, nona ke noi i waiho ia mai e ka Papa Oia malalo o na kanawai ia.

                        J. A. KING,

                        Kubina Kalaiaina.

            Keena Kalaiaina, Ianuari 18, 1894.

2477-3

 

Kaui o ke Koena Aina Aupuni o Waawaa. Puna, Hawaii.

            Ma ka POAKOLU, Feberuari 28, 1894, ma ke alo iho o ka Hale Mana Hooko, e kuai ia aku ai @@ ke Ludala akea ke koena o ka Aina Aupuni o Wa@waa, Puna, Hawaii, uopa ea @@@ he 487 mau eka, oi iki aku a emi iki @@@ paha. @@makuai kiekie he $437. eia ke ano, na ka mea e lilo ai o ka aina maluna @@ @ aku i na @@o o ke ana a me ka hoonoho @@@ i ke @@i o ka aina. E loaa no na wehewehe @@@ p@@a no na mea a p@@ ma ka ninau ana @@ @@@@ @@@@, Oihana Kalaiaina.

                        J. A. KING,

                        Kuhina Kalaiaina.

            Keena Kalaiaina, Ianuari 22,1891.

2478-3

 

Hoalaha i ka Poe i Hookaa ole i ka Auhau.

            @@ @@@@ @@@ ia aku nei ka lohe i ka poe a @@@ @ @@@ i ka auhau o ko Hawaii Pae Aina, i hoike ai @@@ @@ hooko ana o ka Pauku 61, @@ @@@ @@ @ na Kanawai o ke Kau o 1892, o @@ @@@@ a pau e @oe ana a@l@@i hookaa ia @@@@ @@ @@ o Ianuari, e hoolaha ia aku no @@@ @@@  inoa pu@@ @ ka poe i hookaa ole i ua @@@@ e like me ka @@@iwaw@ mahope koke @@@ @@ @@@ @@@ ike @@ maluna @@.

            JONATHAN SHAW.

                        Lunahelu no Oahu.

            C. H. DICKEY,

                        Lunahelu no Maui.

            H.C. AUSTIN,

                        Lunahelu no Hawaii.

            J. K. Farley,

                        Lunahelu no Kauai.

@@@@@

            @. M. DAMON

@@78 1          Kuhina Waiwai.

 

KA

NUPEPA KUOKOA

 

ME

 

Ko Hawaii Paeaina i Huiia

 

No ka Makahiki.         $2.00

No Eono Mahina.        1.00

Kuike @@ Rula

 

@@@

@@@             1          2          3          4          5          6

                        Pule     Pule     Pule     Pule     Pule     Pule

@ Iniha           @        $2.00   $2.50   $3.00   $3.50   $4.00

@ Iniha           2.00     2.75     3.50     4.00     4.50     5.00

@ Iniha           2.50     3.50     4.50     5.00     5.50     6.00

@ Iniha           3.00     4.00     5.00     6.00     6.75     7.50

@ Iniha           @@0   4.75     6.00     7.00     8.00     9.00

@ Iniha           4.00     5.50     7.00     8.00     9.00     10.00

 

            O na Olelo Hoolaha a pau e hoouna ia @@ai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole, aohe hookomo @a.

 

HOOPUKAIA @ KA

 

HAWAIIAN GAZETTE CO.

 

H. M. WHITNEY, Luna Nui.

@. U. KAWAINUI, Luna Hooponopono.

@ Honolulu, Oahu, Lakou a pau.

 

POAONO,      IANUARI 27, 1894.

 

Ka Ninau o Hawaii.

 

            Ua kailiku ia mai na lima haalulu aku o Peresidena Kalivalana ka hooponopono ana i ka ninau o Hawaii, a aia i keia wa iloko o ka mana palahalaha o na Ahaolelo Lahui, a na hoohaahaa ino loa ia ka Mana Hooko. O ke kumu o keia, no ka nui o ka lalau o ko ka Peresidena hoolala kahua @ana ana no na mea pili ia Hawaii. A i ka hoihoi ia ana iloko o ka mana palahalaha e hookahua iho na poe a pua e kakoo nei i ke Aupuni Kuikawa a me ka poe ae mawaho he wahi lunaikehala noonoo ko lakou, ua sila ia ka make ana o ke Aupuni Alii i kanu ia ai he makahiki aenei a oi i hala. A oiai, he mana hoihoi Aupuni Alii ole na Ahaolelo Lahui o America Huipuia ma ka moolelo o ke Aupuni mai mua mai, nolaila na palekana o Hawaii, aohe he wahi lihi mana iki i koe ia Peresidena Kalivalana e hooweliweli mai ai i ke ku ana o ke Aupuni Kuikawa. Ua malaelae ke alanui no ke Aupuni Kuikawa e elieli iho ai kulana o ka hooponopono ana kuokoa nona iho. Ua make loa ke Aupuni Alii!

            Ke @ema ino loa ia nei na hana a ke Kuhina Willis ma Hawaii nei ma o kona hooki koke ole ana i na kukakuka i ka wa a Liliuokalani i hoole mai ai i na kumu i hoolala ia ai e huikala i nba poe a pau i komo i ka hookahuli aupuni a e auamo i na aie a ke Aupuni o Hawaii i hana ai. No ka mea, ina oia i hooki koke i na kukakuka a kali ole aku he mau la no ka pane ia mai, ina na palekana ka Mana Hooko mailoko mai o keia hoohaahaa ino loa ia, a ina la ua hiki i ka Peresidena ke unuhi mai i kana hoolala hana holopono ole no ka ninau o Hawaii, a aole la hoi e like me keia e kanu ia nei oia i ka lepo e ka lahui o Amerika, a ina la hoi ua maemae a kaokoa kona haawi ana aku la i ka ninau o Hawaii na na Ahaolelo LKahui e noonoo a hooholo. Aka, aole pela keia, no ka mea, ua kii kino maoli ia mai la keia hana e na Ahaolelo Lahui, poonao ia mai la ko ka Peresidena palena mana, a kauoha leo koikoi ia mai la, waiho mai oe i na mea a pau i pili ia Hawaii na makou e noonoo aku. Heaha ka mea i ikeia no ka Peresidena? Ua ae aku oia i ka leo o ka "mana palahalaha, " wahi a ua Peresidena la i hoomalimali aku ai, a lawe ia aku la na mea a pau mai kona poopoo aku, me ka waiho iho e ku olohelohe ka Mana Hooko, a o kona Kuhina hoi e ku iwaena o na ale o ka hoino ia e poi nei maluna ona.

            Me he la, o ka ke Akua alakai keia e ikeia ai na poe ohumu ino ia Hawaii, ke kama mua loa i hanai punahele ia e ka malamalama Karistiano o ka lahui o Amerika Huipuia. Ina pela, na palekana o Hawaii!

 

Na Pooleta Hawaii Hou.

 

            Ua loaa mai nei i ke Aupuni na pepa-kaomi ia o na kii a me na waihooluu o na pooleta hou loa aku ana o ke Aupuni o Hawaii nei, e pani aku ai ma kahi o na pooleta Hawaii kahiko i kunikuni ia me na huaolelo "Aupuni Kuikawa" a kanu loa ia aku ana a nalowale puai leo ole ae. O keia mau pepa-kaomi ia o na pooleta, he mau mea nana a hooponopono iho ma kahi hewa a paewaewa paha.

            O na kii o na pooleta i hoouna ia mai nei e nana, oia ko na poo hookahi, elua, elima, umi a me iwakalua-kumamalima keneta pakahi maluna o ua pepa waihooluu kaawale o kela a me keia poo. Aia na ka Hui American Note Co. o Piladelapia e paa i keia mau pooleta like ole a hoouna mai i Hawaii nei, e like ka nui me ka huina i kauoha ia aku ai.

            Ua manao ia, i ka wa e hiki mai ai keia mau pooleta hou loa, i na la hope anei paha o Feberuari, alaila, mahope aku o ia wa, e uhi ia ai kapa eleele i na pooleta a pau o ke au aupuni alii o Hawaii nei i ikaboda ia a maalo aku la ka nani mai ka aina aku.

 

Ka Hui Mahiko o ke Kulaokamaomao.

            O ke@a hoopii nui i lohe ia ai mamua aku nei a Mr. C. A. Spreckels, kekahi o na keiki a Mr. Claus Spreckels, kue i na kaikuaana a me ka makuakane, no kona hoonele wale ia ana i na mahele kuleana i ona ia e ia iloko o ka Mahiko nui o ke Kulaokamaomao. A ua hooweliweli ia ma na kamailio ana, e puka mai ana kekahi mau mea e pena eleele ai i kekahi poe ma na hana o keia hui mahiko nui. Ua komo keia hihia iloko o ka aha, a ua kauo hele mai no eono hebedoma a hiki i ka wa i hoolaulea ia ai na aoao a pau i komo iloko o keia hoopii. Nolaila, ma na kumu hoolaulea a na aoao a pau i aelike ai, ua kaa ia C A Spreckels ka mana piha o ka lawelawe ana o ke@a Hui Mahiko nui o ke Kulaokamaomao i koho ia ka waiwai io ma kahi o ka $2,0002000.

            Mamuli o ke kaa ana o ka mana hooponopono ia C. A. Spreckels, nolaila, ua kaili aku oia i ka noho ana agena o ka mahiko ma Kapalakiko malalo o kona mau hanau mua a hoihoi malalo o kona ino ponoi. A ua kaili pu ia aku hoi ka noho agena ana o ka Hui o W. G. Irwin & Co., ma Honolulu nei no keia mahiko nui hookahi a i ka Hui o Hackfeld & Co. o Honolulu nei. Nolaila, he mau hoololilo nui a awiwi maoli keia i hooko ia iloko o ka wa pokole. No ka mea, hiki mai no ka mea hou o ka hoolaulea ana o na aoao a pau ma keia hana, hiki pu mai no me na hoololiloli.

 

He Kauka Lapaau Eleao.

            Ua hiki mai i Honolulu nei o Prof. A. Koebele o Kaleponi, ke kauka laau make nana e pepehi aku i na ma'i nana e hooponalo i na laau ulu, maluna mai o ka mokuahi "Mariposa" o ka Poaono i hala, a eia oia ke hakilo nei ma kana hana noeau. Ke uku nei ke Aupuni i keia kauka he $2,500 o ka makahiki, a na ka Hui Mahiko a me Hoolawa Limahana mai he $2,500, hui $5,000 o ka makahiki. Akahi no oia a hiki kino mai, aka, ua hoolimalima e ia aku nei no nae oia mamua aku nei, a ua hoouna mai no hoi i kekahi mau mea kolo hoomake eleao a ponalo o na laau ulu a me na kuhikuhi no ka lapaau ana, i ke Komisina Marsden o ke Aupuni nei.

 

Olohani paha auanei na Paahana o Kalivalana.

            Ke olelo ia mai nei, aole he waikahi loa o ka launa ana o Peresidena Kalivalana me kona Aha Kuhina, mamuli o kela paumaele i haukae ai ka mana hooko a ekaeka no na mea e pili ana ia Hawaii. Ke olelo ia mai nei, e haalele aku ana ka Loio Kuhina Olney, a e pani ia aku ana kona wahi e ka Luna Leta Nui Bissell i keia wa. A o Josiah Quincy ke hoonee ia aku ana ma kahi i hoohakahaka ia e Mr. Bissell. Ke puhi leo nui ia mai nei hoi, ua makemake ka Lunakanawai Kiekie Fuller e haalele i ka noho Lunakanawai, a ke mahui ia mai nei, e alakei aku ana ke Kuhina Waiwai Carlisle ma ia kulana hanohano.

 

Na Mahalo a Beritania Nui i ke Aupuni Kuikawa.

            Malalo iho nei e ikeia ai ka palapala i loaa ae i ke Keena o ko na Aina e o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina. Na keia palapala no e wehewehe ae i kona ano:

Keena Kubina o Beritania Nui,

            Honolulu, Ianuari 23, 1894.

            Aloha: -No ka mea e pili ana i ka niele ana i na kumu i ili ai o ka mokuahi Beritania "Miowera," ua kauoha ia mai au e ka Earl o Roseberry e pahola aku i ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina, ma ou la e Ka Mea Mahaloia, i na hoomaikai o ke Aupuni o ka Moiwahine o Beritania Nui no na kokua kua piuoiu a waiwai nui i haawi ia e ke Kuhina Kalaiaina a me ka Luna Nui o na Hana Hou i ke pale ana i na hoopoino hou aku i ka "Miowera."

            Ua loaa ia'u ka hanohano, e ka Haku, me na noonoo ana kiekie, ka Kou Mea Mahaloia kauwa hoolohe.

JAS. HAY. WODEHOUSE,

Ko ka Moiwahine o Beritanie Kuhina Noho.

I ka Mea Mahaloia,

SANFORD B. DOLE,

Ko Hawaii Kuhina o ko na Aina e.

            Keena o ko na Aina e, Honolulu.

            I keia po Poaono, maloko o ka Hale Mele hou, e haawi ai na kahuli leo lea Julia a me Rose Albu, i ka laua aha mele aloha hope loa i ke anaina ohaoha a mahamaha o Honolulu nei, mamua o ko laua huli hoi ana aku ma ke ala o Amerika Huipuia e haawi mele ai. E kuu pau ana laua i ke kani oeoe o ko laua mau puu a me ke kapalili o ko laua mau kileo ma na leo mele hou loa mai nei i lohe ole ia maanei mamua. Nolaila, o ka ke anaina o Honolulu hana koe o ka hoopiha ae i ka hale.

 

            I ka la i puni ai ka makahiki o ke ku ana o ke Aupuni Kuikawa, ua haawi ae o Kale Notale i ahaai na maluna o Mokuola, Hilo, a ua haiamu makolukolu io ia no ka papaaina a ua keiki hookama la o ka ua Kanilehua me ka nana ole i ka waihooluu o ka lahui aole hoi he kamawae a ka aoao kalaiaina hookahi wale no o ka aoao nona ka la, aka he hui aku no hui mai. Ua holopono na mea a pau aohe kuia, a o na kaa lio nunui o Wilesona ka piha ohuohu mau i na ohua, mauka aku nei a makai mai. Eleu no ua keiki hoopapa nei.

 

HE PALAPALA ANO NUI!

MAI WASINETONA MAI

Na Kekahi Kama Hawaii

            Wasinetona, Karisimaka 1898 - Aloha oe: -Ua nui ko'u paa i ka hana kakau, kamailio, kalai manao a haiolelo. Eia hoi kekahi, ua holoholo au maluna o keia aina palahalaha, aka o ka hoomanao ia oukou, aole ia e nalowale i na wa a pau o ka la a me ka po.

            O ko Hawaii pono oia ka'u aumaka e amo nei. Ma Bosetona au i ka wa i puka mai ai o kela olelo kukala a ke Kuhina Gresham i haku ai no ka hoihoi i ke aupuni alii. I ka puke ana mai o keia olelo kukala, aole e hiki ia'u ke noho malie, a o ko'u ake koke no ia e holo mai ianei a imi i ka mea e pono ai ko kakou aoao. A mai ia la a i keia, aha pule o ko'u hooikaika ana no ka pono o Hawaii. A ke hoike aku nei au, ua maopopo ka hala ana me ke ko ole o keia manao kuhihewa o Kalivalana a me kona Kuhina nui.

            Ua kue loa na kanaka Amerika i kela manao, a ma na nupepa, ua poha mai ka malamalama a me na olelo e paio ikaika ana i keia manao. A eia ka mea nui, ua kue ka Aha Kau Kanawai nui o Amerika Huipuia i keia manao hoihou aupuni alii. Ua kue ka Hale Senate i keta manao, a aole no i lokahi ka Hale Lunamakaainana. Ua komo pinepine au iloko o keia mau Hale ma na la i hala a ua hoolohe i na haiolelo oolea loa e kue ana ia Kalivalana. A eia no o Kalivalana ma kana olelo i puka hope iho nei, e ae ana ua hiki ole iaia e hooko i kona manao.

            Ua komo ka manao iloko o kekahi o na haiolelo koikoi loa he mea pono e hookolokolo ia o Kalivaleana no keia hana hoopilikia i ke Aupuni Hawaii e ku nei. Ua kapaia kela hana hoihoi ahi a Kalivalana he kukala kaua, a o ka mana kukala kaua aia wale no ia me ka Ahaolelo nui o ka aina, aole me kja Peresidena. Ma ko'u hakilo ana, aneane no e pilikia ana o Kalivalana. Aia no ka hapanui o na lunamakaainana me ia, aka aole nae i lokahi no na mea ana i manao ai e hana ma Hawaii, oia ka hoihoi aupuni alii. O ka Hale Senate, ua kue loa ka hapanui iaia.

            Ua akoakoa mai na Hawaii ma keia aina, a ua holo mai nei i keia kulanakauhale e ninaninau ia ai no na mea i hana ia i keia mau la 14 a hiki i ka 17 o Ianuari, 1893 i hala. I ka Poakolu, e hui ai ke Komite o ko na Aina e o ka Hale Senate no keia hana nieniele.

            Ma ko'u manao, aole e hoohui ia ana o Hawaii me Amerika Huipuia i ka wa ano, mahope aku ia, Aka, e kukulu ia ana he Ripubalika. E hoopau ia ana ke@a inoa Aupuni Kuikawa. Aole paha e haawi ia ana ka mana koho balota i na kanaka a pau i keia wa. Ma ko'u manao iho, aole no e loaa keia mana koho a hoohui ia me Amerika Huiputa, alaila loaa.

            No Liliuokalani a me Kaulani, mai manao hou aku kakou, ua pau loa ko laua mana, aole loa e hoihoi ia ana. Eia ka'u e imi nei malalo o keia hooponopono o aupuni hou, o ka pono o na kanaka Hawaii.

            E ao aku oukou i na Hawaii e noho la me ka weli imua o ka ihiihi o na alii, e hoopau i keia weliweli, oiai aohe he hoihiihi moi hou aku i koe ua lele loa ke aho, ua make a ua popopo. Ua hoopau ia e ke Akua no na hana hewa nui i hana ia. A eia ka mea i koe, e lokahi kakou e kokua i ke Aupuni e ku nei me ka nana pono i ko kakou pomaikai ma ia aoao. O na poe e kokua ana i ke Aupuni e ku nei, o lakou na poe e pomaikai ana. Ua noho lohi kakou malalo o na ao pouli, aka eia na makani maikai ke pa mai nei a e hoauhee ia aku ana na ao pouli, a e poha mai ana ka malamalama a e hauoli ana kakou a pau malalo oia pomaikai.

            E ao aku oukou i na kanaka Hawaii, i o'u mau makamaka aloha i noho iho nei malalo o ke kuhihewa a me na alakai hoopunipuni, e ku a noonoo no ka pono oiaio. E haalele i na mea haukae o ka wa i hala a e huli i ka pono. Mai nana aku i na alii, aka i ke Akua.

 

            E kii ia aku ana na hoa euanelio mokupuni o Hawaiim, ma Punaluum, Kau a me Hilo no hoi. E hai ae ia Rev. W. Kamau i na inoa i o la honua. Ma keia aole i keakea ia ka alo ana mai i ka loa o ka aina e like me ke keiki o Punapaiaala i ka hala i au aku ai i ka loa e waiho mai nei."

 

NU HOU KUWAHO

Haukawewe na Ahaolelo.

            n.

I KA NINAU O HAWAII

Opaopaia o Peresidena Kalivalana.

 

A Kailikuia ka Mana mai Iaia aku.

 

            Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Mariposa i ka la 20 o Ianuari ma keia awa mai Kapalakiko mai, ua loaa mai ia makou na mea hou e pili ana ia Hawaii nei, a oia keia e hoonua nua ia aku nei malalo iho:

 

NOII HEWA A KA AHAOLELO LUNAMAKAAINANA LAHUI IA BLOUNT.

 

            Ua waiho ia ae imua o ka Ahaolelo Lunamakaainana lahui ma Wasinetona e lunamakaainana Boutelle, he olelo hooholo, o ke kauoha ana a Blount e huki ilalo i ka hae Amerika mai Honolulu iho a me ke kauoha ana i na kou mokukaua Amerika e hoi iluna o ka "Bosetone," ua kue loa keia hana a ka Peresidena i ke Kumukanawai, no ka mea, aole o Blount he Elele a Kuhina Mana Piha i keia wa, aka he Komisina ponoi wale no oia no Kalivalana i hooana ia me ka apono ole a ike ole o na Aholelo lahui. Ua haawi ia keia olelo hooholo na ke Komite o na Aumokukaua o ka Hale e noonoo a hoike mai. Ma ko ke Komite kukakuka ana, ua apono lakou i ko ka Hale lawe mai a noonoo a haawi i ka lakou olelo hooholo i ka mea pono e hana ai no ia olelo hooholo.

HIKIIKII IA NA LIMA O KALIVALANA.

            Wasinetone, Ian. 3. -O ka mea hou ano nui iloko o ka Ahaolelo Senate i keia la, oia ka lawe ana mai o Luna Senate Frye he olelo hooholo, e kukala ana i ke akea, e hoike aku ke Senate i ko lakou manao i ka Mana Hooko, aole e lawelawe iki aku i kekahi hana pono ole e keakea wale aku ai iloko o Hawaii, oiai e nieniele ana ke Komite Kuwaho o ka Aha Sebate no ka hookahuli aupuni, oia hoi aole e hapai i ka hoihoi i ka Moiwahine maluna o ka nohoalii. Mahope o ka heluhelu ia ana, ua noi pu aku oia i ka aha e waiho ka olelo hooholo ma ka papa a hiki i ka wa e hapai mai ai oia i ka olelo hooholo me kekahi mau huaolelo nioi mamua o ka haawi ia ana i ke Komite Kuwaho.

NO HOIKE IMUA O KE KOMITE KUWAHO O KA AHA SENATE

            Ua kena ia a ua nininau ia i mua o ke Komite Kuwaho o ka Aha Senate lahui ma Wasinetona ma na a like ole na poe hoike malalo iho, no ka hookahuli aupuni ma Hawaii:  Rev. O P Emekona, W D Alekanedero, C P Jones, J A McCandles, Z S Spaldig, Rev W B Oleson, a me na Aliimoku Young a me Laird o ka mokukaua Amerika "Bosetona." O keia nieniele ana, he malu loa a ua paa malalo o ka hoohiki aole e hoike wale aku ia hai i ka lakou mau mea i hoike ai imua o ke Komite. Aka, aohe mea e kanalua ai, ua hoike lakou no ka pono o ka aoao o ke Aupuni Kuikawa, a ua waikahi ka lakou mau olelo ike.

            Wasinetone, Ian. 11. -Ua malama hou ke Komite Kuwaho o ka Aha Senate i ka lakou aha nieniele no ka hookahuli aupuni ma Hawaii i keia la, a o ka hoike nui hookahi, oia o Komisina "Mana oi kelakela" Blount i pau. A ma na mea i lohe ia, aohe mau ike hou i puapuai ae mawaho ae o kana mau mea i hoike ai ma kana hoike i ke Keena o ko na aina e a i hoouna ia imua o na Ahaolelo Lahui ma na ia mua o ka wehe ia ana o ke kau. Ua hoomaopopoia, he nui na olelo pakike a keia Blount ma kona wa i ninainau ia ai e ke Komite, a oiai ua hooikaika na mea a pau e loaa mai ai ona mau ike pakui mai a ia mai, eia nae he kupihipihi loa na wahi mea hou i loaa mai.

NA HIOHIONA O KA HOOPII LUNA NUI IA O PERESIDENA KALIVALANA.

            Wasinetona, Jan 6 -O na hana no na mea hou ano haukawewe e holo kiki nei ma o a maanei i keia la no ka mea pili ia Hawaii, oia keia, ua halawai iho ua alakai o ka aoao Ripubalika iloko o na @ale Senate a me Lunamakaainana i keia auwina ia a hooholo e halawai hou i ka la apopo me ka manao e hooholo e lawe mai imua o ka Ahaolelo Luna makaainana i keia mua aku i na kumu hoopii luna nui ia Peresidena Cleveland no ka hana pae Waewa ma ka ninau o Hawaii. [Ea, kapalulu paha auanei na momokuahi mahope o ke kua o ka Peresidena.]

 

HOOKAE IA O PERESIDENA KALIVALANA.

            Wasinetona, Jan. 6 -Ua lohe laula loa ia mawaena o na poai o ka Mana Hooko ma Wasinetona na hoohalahala no ka hoohaahaa ino loa ia ana o Peresidena Kalivalana e Murphy a me Hill, na Luna Senate o ka mokuaina emepiro o Nu Ioka. Ua poloai ia lana e hele mai i ka ahaaina aupuni i ka ponei, a ua hoole like mai laua a elua aole e hele. O na enemi awahia ino loa ma ka aoao kalaiaina kue o ka Peresidena, ua ae lakou e hele ma ke ano he kono aupuni a ua nana ia aku he kauoha maoli. [Aka o keia mau Luna Senate Democarata, aole laua i maliu mai e noho mana iho ka "Imi Haku Ali" Kalivalana. Elea no keia mau kaoaea o ka aoao Democarata."]

 

NAKOLOKOLO NA HAIOLELO HOAHEWA IA KALIVALANA ME J. H. BLOUNT.

            Wasinetona, Jan. 11 -Ano nui na haiolelo i haukaweweia maloko o ka Aha Senate i keia la. Ua hoopau o Luna Senate Davis o Minnesota i kana haiolelo loihi i hoomaka ai inehinei ma ke kue i ke kahua hana a ka Peresidena ma ka ninau o Hawaii.

            Ua hooia mai o Luna Senate Davis, o ka hoolele ia ana o na koa mokukaua Amerika ma ke kauoha a ke Kuhina Stevens, ua kulike no ia me na maa ma na wa hookahuli aupuni a he lehulehu na manawa i hanaia ai i mea e pono ai no ka malama ana i na pono o na kupa Amerika. Ina ka moiwahine ma ka uhaki ana i ke kumukanawai a ma kana mau hana kipi ponoi ua ulu mai he hookahuli aupuni, aole e hiki iaia ke hoahewa no kekahi mea kupono e hooikaika ia ana e hoolele aku i na koanAmerika e malama i na pono o na Amerika. I ka wa i hookumu ia ai ka hookahuli aupuni ua pau iho la na hana hoomakeaka. Ua nalowale iho la na hanohano alii kane a me na hanohano alii waine iloko o na makaainana. Na ka  moiwahine ponoi no i kiola i kona kalaunu olohaka kohu ole a hoi hou i ke ola ana makaainana ma ka puka komo mai o ka hanohano. Aka o ke aupuni kupono a oiaio, ua paniia iho ma kahi o keia alii hoehaa. Ua kukuluia iho he aupuni kupaa e hookeleia ana e na kanaka loea ma kahi o ka hanohano i haalele ia. I ka wa a ke keaka hoikeike e hoopau ia aku ana, komo mai la ka aoao Democarata ma ke ano makaikai, e like me ko Don Quixote a me Sancho Panza komo ana mai iloko o ke keaka kii hoikeike o Sepania e hukihuki ia ana me ke kaula waea. (Hu ae la ka aka a haalele wale) Ina i like me ko ka aoao Democarata ka Don lawelawe ana kulike loa maoli. Ua ike aku lakou i na kii keaka hoikeike, a ma kahi hanohano o ka moiwahine, ua oi loa aku ka maopaopa a ua hookaumaha a hoohaahaa ia ka hewa. (Hu ka aka a haalele wale.) O Sancho hoi me ke kue i kona mau ike elima, ua ike aku no oia maloko o na maka o kona haku. Ua hoomauia ka ikaika a me ka anoi nui ia o ka haiolelo a hiki i ka hopena. Ua opaopa aku la oia ia Blount, no kona naaupo ma ka uhaki ana i na rula e hooma la ana i na kilo aupuni, oia hoi keia aole e hiki ia lakou ke komo aku e holo palapala me na kanaka iloko o na aina i hoohanohano ia aku ai lakou ina he mau mea pili i na hana lahui. Aole loa @ ike ia ma ko Amerika moolelo, ka hauhili naaupo haalele loa e like me ka Blount kauoha ana ia Adimarala Skerrett e huki hou i ka hae ilalo a hoihoi aku na koa manuwa iluna o ka moku. (Ua kui lima pu mai la hoi o Luna Senate Hawley, me na huaolelo, aole loa e ike hou ia keia hana hupo. Aole loa he mana maluna o ko kakou mau pualikoa e haawila aku ana i kekahi Amabasadoa o keia lahui.) Ua kamailio hou mai la o Davis ma kekahi o keia mau la aku, e welo hou ai ka hae Aeto maluna o na mokupuni Hawaii, a me ka waiho pu mai i na kumu maikai lehulehu i makemake ai oia e hana pela.

 

AUPUNI HOOMALU IA ANA PAHA O HAWAII.

            Nu Ioke, Jan 12 -Ua lilo ko ka Peresidena hoapaapa a hoouna ole ana i kana elele palapala no ka ninau o Hawaii imua o na Ahaolelo Lahui i keia kakahiaka i mea e n@ma kue mua ia ai e ko ke kulauakauhale poo aupuni o Wasinetona. Ke ak@ nui aku nei na aoao a elua o ka ike i na palapala. O ka pilikia, aole i makaukau ka Peresidena me kana elele palapala, a e hala ana he mau hora mamua o ka paa pono ana. Ke makemake nei oia e hoihoi i kona mau lima a kaawale mai kana mau hana a pau o ka wa i hala ma keia ninau, a me he mea malihini la e hoopuiwa mai ana oia i na Ahaolelo Lahui a me ka aina ma ka ho@@ ikeike ana aku i na Ahaolelo Lahui e hooholo aku lakou imua i ka noonoo a e kukulu koke i aupuni hoomalu maluna o na mokupuni o Hawaii. He manaolana kona e huki hou ia ka hae. Amerika maluna o Hawaii, i kala aku ai a hoopoina @@ lahui i kana mau hana epaepa.

 

KA IMI HAKU MOI KALIVALANA

            Ladana, Jan 10 -Ma na manao o ka nupepa Globe o keia kulanakauhale e pili ana i ko ke Aupuni Ku@@ kawa o ko Hawaii Pae Aina hoole wikani ana aku i ke noi a Kuhina Amerika Willis e haalele i ka mana aupuni, ua hoopuka hoohenehene ae ia nupepa penei:  "Ua lawa ke kulana i mea e hiki ai i ke Aupuni o Amerika Huipuia ke papahi i ka inoa hoohanohano maluna" Calivilana ka "I@@i Haku Moi Moi" a i ole ka "I@@i Haku Moi @ Moi" a i ole ka " I @@i Pomaikai o na Alii." Eia nae, he mea kupanaha l@a ole ka loaa ana o ka Peresidena o ka Ripubalike hookae ano aupuni alii e ku moho mokomoko ana no ka Moiwahine i ahewaia.

 

HOAHEWAIA KE KUHINA WILLIS I KA HOOLOLOIAHILI.

            Wasinetona Jan. 11 -Ke olelo nei ka mea kakau o ka nupepa muhee Herald, ua lilo kekahi o ka Mr. Willis mau hoike i mea hoonaluea loa i ka oihana o ko na aina e, mamuli o kona apo ole ana a paa piha i ka manao o na olelo hoonaau ao hope loa iaia, e kuhikuhi ana iaia e hoike aku i ka moiwahine, e hoo pau ana ka Peresidena i kona komo ana mai e kokua ma kona aoao "i ka wa koke no" e hoole ai oia i kekakauinoa iho malalo o na kulana i hoomakaukauia. Ua haawi hou aku oia i mau la hou mahope iho o ko Corwin ku ana aku i manawa no ka moiwahine e noonoo hou ai a hooholo i na kulana. Maanei i pauaka loa ai o Mr. Willis ma ka manao o na luna aupuni o ka oihana o ko na aina e. Ma kekahi mamala o na olelo hoonaauao kumu iaia, ua kauohaia e alakai ia ole ma kona hoonoo maikai ana ma na mea ano nui koikoi, eia nae aole oia i hoopau i ke komo ana aku e keakea no ko ka moiwahine mau pono i ka wa o na olelo hoonaauao i loaa aku ai iaia maluna o ke Corwin. Me kaike no ma kona hootoloiahili e apa ai ua loaa i ke Aupuni Kuikawa he manawa e hoopuipui ai i kona ikaika pualikoa, a e hiki ole ai ke loaa ka hopena i makemakeia ma ke ano lawelawe maluhia ana, ke manao nei na luna aupuni ua hoike mai ke Kubina Willis i kona noonoo hawawa ma ka hooki koke ole a@a i @@ kukakuka ana a hoike mai i ka Mana Hooko i ke kulana i loli ae.

            A e like me ka mea i wa wale ia ma Wasinetona me he mea io la, e hooliloia aku ana kekahi mau kanaka i ike ole ia i "maunu pu@@@" i mea e uhi ae ai i keia mau kuhihewa. Ua manaoia i keia wa, e lawe ia mai ana kekahi o keia mau kanaka, i@@ o Blount "Mana Piha oi kelakela," a o Kuhina Willia paha e ninaninau i ko laua mana ma keia mea. Ke puapuai mai nei na lono malia o hele loa aku no ka Peresidena imua i mea e malaelae ai kona palekoki, a e hoohihia ai i ke Kuhina nui Gresham oia kekahi o na me hoonioni mua loa ma ka ninau o Hawaii.

 

HE MANA ANEI KO WILLIS E NOI IA DOLE E HAALELE I KE AUPUNI.

            Wasinetona, Jan. 12 -Ke manao nei kekahi poe loio olohe ike kumukanawai o ka Halo Ahaolelo Lahui o na Lunamakaainana e ala mai ana he mau hihia kanawai ma ka ninau o Hawaii he mana anei ko Kuhina Willis e noi ai ia Peresidena Dole e haawi pio mai i kona mana Aupuni a e hoihoi i ka moiwahine, mahope iho o ko ka Peresidena waiho ana mai i ka ninau o Hawaii iloko o ka mana akea o na Ahaolelo Lahui ma la 18 o Dekemaba, a ma ka la 19 ae o Dekemaba, nei aku la o Willia ia Peresidena Dole e haalele mai i ka mana aupuni. Oia hoi keia, i ka wa o ka ninau o Hawaii iloko o na lima o na Ahaolelo Lahui, he mana anei ko kekahi kauwa a ka mana hooko e lawelawe aku. Olelo ka lunahoomalu o ke Komite Hookolokolo, he mana ko Willis ma kona mau olelo hoonaauao mua a hiki i ka la 25 o Dekemaba, oia ka la i loaa ai iaia na lohe o ka lilo ana o ka hana i na Ahaolelo, a oki pu loa ia iho la kona mana.