Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 5, 3 February 1894 — OLELO PANE A PERESIDENA DOLE. He Hoole Keonimana ana i ka Peresidena Cleveland Noi. [ARTICLE]

OLELO PANE A PERESIDENA DOLE.

He Hoole Keonimana ana i ka Peresidena Cleveland Noi.

f Hoomn /. /(.(. ] Aole uo lie iiiuouo oia oia hoi, be aelike iiinwaena ona a me keia aupuni e waiho i ka hana ma ke ano kuikawa i hoakakaia ma kana palapula ia i't>residena Hanison okala 18 o lniunrJ ? oia hoi ka la mahope mai o ko kukalaia aua o ke aupuni hou. Penei na olelo o kana palapala: "I ka Mea Hanoii \.\o Bexjamin Harrisox, «<Peresidena o Ainen'ka Huipuia. iI E kuu Hoaloha Kiekie a maikai. "Me ka naau kaumaha kuhohonu au e palnpala aku nei ia oe i keia wa. "Okekahi o ko'u mau makaainanana, i kokua ia hoi e na kanaka o na aina e, ua lioole i ko lakou nohona malalo o'u, a ua kipi mai i na hooponopono aupuni kumukanawai aua o ko'u aupuni. u Ua hoao lakou e hoopau i ko'u nohoalii ana a e kukulu i aupuni kuikawa, me ke kue maopopo no i na kanawai kumu o keia aupuni.

«A. mahope iho nei o ka loaa ana ia'u o oa hooiaio hiki ole ke kanaiua ia ua kokua a kakoo ka Mea Hanohano -Kuhiua Kiekie Mana Piha o Auaerika Huipuia i ka iakou hana kue kanawai, a ua liooiele mai i na koa o Amerika Huipula īuka o ka aina no ia mau hana, ua waiho aku au malalo o ko lakou ikaika, me ka manaoio aole la oia e hana pela ina aoie me ka mana i loaa mai iaia mai kona aupuui mai. "He ekoiu mau kumu nana i kono ia'u e hana pela: oka makehewa o ka paonioni ana aku me Amei'ika Huipuia, o ka makemake e kapae ae i na hana ikaika me ka hookahe koko a me ka hoopoino i ke ola a me ka waiwai, ao ka manaoio pu no hoi iloko o'u e hoihoi hou mai ana oe ame kou aupuni ika pono ma kahi oka hewa i hanaia mai nei maluna o makou. "Iloko o ka wa kupono e waihoia aku ai imua ou kekahi mooieio hoakaka ona kumu oiaio pili ana i keia haua, ake noho nei au me ka manaolana e hooholo pololei a o hoo-

pono mai ana oe mawaena o'u a me ko'u mau enemi. Aole no keia hoopii i hanaia no'u ponoi iho, aka, ne ko'u poo makaainana nana i noho iho nei me ka oluolu o na nohona iokomaikai, aioha a malama inaluhia ana mai a Amerika Iluipuia. «<Ua lawe aku nei ko'u mau hoa paio i leahi moku wale no e hiki ai ke loaa ianei 110 keia hana, ano ko'u lohe ana e hoouna ana lakou i poe elele o loko no o ko lakou poe helunn o walho aku i ka laleou boike ona mea i hana ia iho nei ma ko lakou aoao imua ou, nolaila, ua noi aku au iko lakou oluolu eae mai e lawe pu aku ma ia moku hookahi i elele Imua ou, nana hoi e waiho aku imua ou i ka'a mau lioakaka, e like la me na mea i maopopo ia'u a me ko'u poe makaainana i kupaa mahope o'u.

<<Ua hoole ia mai ke noi, a no ia kumu ke koi aku nei au ia oe i keia ; wa ano i loaa ai he pono kaulike no'u a me ko'u poe makaainana, | aole make hana mai o ke Aupuni o | Amerika Huipuia i kekahi mea no keia hana a hiki i ka wa o lohe ai oe i ko'u aoao. <«E hlki ana ia'u ko hoouna aku i ko'u elele e aneaue ana ma ka ia 2 o Feberuari, oiai oia ana paha ka wa mua e loaa ana ia'u kekahi moku holo aku, a o hiki aku ana oia imua ou me ka hiklwawe a pau e loaa ana i mea e ioaa ele ai he hoohakalia ma na hooponopono ana o keia hana. "Nolaila, ko noi hku nei au ia oe e kuu makamaka maikai, mai ae iki oe I kekahi mau manao hooholo e ioaa ia oe a hiki aku ko'u elele. «A ke hooia aku nei au ia oe i kn hoomau ia o na mahalo kiekio. LILIUOKALANI R. <<Honoiulu, lanuari 18, 1893." Nolaila, ina he mau mea kekahi i hooholeia mawaena ona a me ke aupuni e walho i ka nīaaa o ka hoihoi hou ana iaia i ke aupuni imua o Amerika Huipui.i, ina la paha ua oleloia la manao i lioo'nolo!a ma keia palapala, no ka mea, aole e nele kona hoomaopopo ana aku i ka Peresidena la kumu, oiai ua ike iho la oia ma ia manawa e hakalia loa ana kona loio alaila hiki aku i Wasinetona. Aka nae aole loa he wahi huaolelo e hiki ai ke hoomaopopo iho he mea kahi i hooholoia pela. Ua hoouna ke Aupuni i kona mau Komiaina i Wasinetona no ke kumu nui hookahl, oia hoi i loaa m«i ke

apuno o ka Kuhiua Stevens ae a ike ana i ke Aupuni hou, & e hooponopono ai hoi no k« hoohui kalHiuina ana me Amerika Huipui&. Oka keiiken a kuo a ka Moiwahine i pau i hanaia raa ka la 17 o I«ouari, ua like 110 iaua me ka leta ana ka uelo i na olelo hooiaio ua oaa iki he mau kuka a hoohoio like ana e waiho i kona kuleana Ika nohoalii, imua o Amerika Huipuia. Aka, o ka mauao oialo maoii o kela paiapnla kue, he mau hoohaiahala i na hana i hoakakaia e ke Kuhina Stevens ame ke Aupuni hou, a e hoike ana he hoopil kana imua o ke Aupuni o Amerika Huipuia. Ua lawe ia mai no ua palapaia nei e like ioa la me ka lawe ia ana mfii ina no ma ka hale leta mai. Ua kr,kauia ka wa i loaa mai ai ma ua palEpala nei ma ke noi a ka mea nana i lawe mai, i mea hooiaio ua ioaa pono mai, No ka hoolaha i waihola mai e ka Moiwahine i pau, ua lioohalahala oia imua o Ameiika Huipuia, aole kela i iilo i mea nui ia makou. Aole no e hikl i kela hoopii hoohaiahala ke kaohiia mai, oiai, e mau ana no ka oihana luwo ieta e llke me ka mea mau. Aka, o ka lilo ana o kela hooiahaia ana mai a me ko makou lawe ana mai (me na olelo wehewehe oie i kahua e hiki ai ke oleloia, ua waiho makou i ko makou kuieana e ku ai he aupuni ma ko Amerika Huipuia lima; aole loa 1 ala ikl mai ia mea ia makou a hiki wale no i ka wa a kou aupuni i waiho nini ai ia manao. Penel ke ano oua palapala kue nei: <<Owau o Liliuokalani ma Ua iokomaikai oke Akua, a mainlo oke Kumukanawai oke Aupuni Ilawaii, ka Moiwahine, ke kue maopopo aku nei au ma keia i kekahi iiana ame na hana no a pau e kue ana ia'u a me ke Aupuni Kumukauawai o ke Aupuni Hawaii i lianaia e kekahi poe kanaka e olelo ana, ua hoa la lakou i Aupuni Kuikawa a no

keia Aupuni. "A ke waiho a luiawi aku nei au mamuli oka ikaika ioi ae o Aineiika Huipuia, nona ke Kuhina Mana Piha, ka mea hanohano John L. Stevens, nana hoi i kena na koa o Ameiika Huipuia e hoolelei/» ma Honolulu a kukaln ae e kokua ana oia iua Aupuni Kuiknwa nei i ; olelo ia. A i moa hol e kaohl ai i ka haiawai kue anaona puulikoaa lilopahu ke ola, nolaila, malalo o keia palapala kue a rae ke kena pu ia ana mai hpi e keia hana ikaika, ke haawi nei au I ko'u mana a hiki ika wa a ke Aupuni o Amerika Huipuia e wehe al, mamuii ona kumu oiaio e waiheia aku ai imua ona i ka hana a kona Luna Nui a e hoihoi hou ai ia'u iloko o na mana hooponorono ma ke ano ow r au kaMoi Kumukanawai o ko Hawaii Paeaina. "Hanala ma Ilonolulu, ma ka 1 a 17 o lanuaii, A. ®. 189.3. «LILIUOKALANI 11. «'BAMUEL PAKKKII, (( Kutiina o na Aina I-. "W. H. CORNWELL, "Kuhina Waiwai. "Jno, F. Colburn, «'Kuhina Kaiaiaina' "A. P. Peterson, "Loio Kuhina. "S. B. Dole a me kekahi poe ae, 0 lakou ka poe o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Paeaina." (Kakaukuaia). <«Ua loaa mai ma ka ilma o ka Papa Kuhina i pau 1 keia la 17 o lanuari, A. D. 1893. "SANFORD B. DOLE, "Lunahoomalu o ka Aha Kuka Hooko o ke Aupuni Kuikawa." Malia paha aole i maopopo ia oe, aka, o ka oialo nae keia, aoie iki ma kek ihi manawa a hikl wale ma! nei no i ka wa au i waiho mai ai i ka olelo hookaleana a ka Peresidena o Ameiika Huipuia e oielo ana i kona mana e komo wale mai ai e kealeea kue ma na liana piii kuioko o keia aina ma ka la 19 o D«kemaba, i ioaa mai he hoike plli oihana i keia Aupuni mai ke Aupuni maio Amerika Huipuia ua manaoia ma keia alaliele e hanaia ai. A aole no a hiki i ka wa i hooiaha ia ai ka Mr. Gresham palapala i ka Peresidenao Amerika Huipuia e piii ana ika ninau Hawaii, i loaa iki ai he lono oialo no kela ano kalai aupuni.

0 ka poe no mahope o ka Moiwahine j[i pnu, ua olelo lakou I kela a me keia manawa penei iho la ke ano e hanaia ai, «'aolo nao i hiki īki ia makou ke hilinai i ka waiwai o ka lakou mau lono lauahei e piii ana i keia mea, oiai e noho hilinai maluhia ana makou mumuli o na kuleana pili aupuni me kou aupuni, a me ka hiiinai pu hoi i ke ano makamaka aloha a hoopono o ke aupuni nona na h;ina ann me makou i ike pinepine in kona no ana i ko makou noho kuolioa aku ma ko ano mana alii, me ka hoao ole o kaili wale ae i kekahi pono mamuli o ka

lite ule o na luuihn uuawhenu o aupuni eiua. Ina o kau kumu , mai ua mauaolo o Peresl(lcua Kai ; . vaiana ua waiho aku keia aupuni h me ka Moiwahine i pau i ko lau* mau kuieana pakahi o piil ana i kn nohoalii o keia aupuni iloko n nohona hookolokolo mai o An-.en'ku Huipuia a oia ka oiaio, aluiia, v oiu anei oe e ninau aku au, in.Uie* nei » nia ihea kahi a ka Pere>iUona i mahima ai i kana Aha KuiiCiinv