Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 9, 3 March 1894 — Page 2

Page PDF (1.75 MB)

This text was transcribed by:  Paka Westin
This work is dedicated to:  Awaiaulu

MA KE KAUOHA.

 

Kuaai o ka Hoolimalima o ka Pono Hoaaina ma ka Makemake o Elua mau pa Aina Aupuni ma Kaluaopalana, Kalihi, Honolulu, Oahu.

 

   ma ka Poalua, Aperila 3, 1894, hodra 12 awakea, mamua iho o ka Hal eMana Hooko a kua iia aku a ma ke kudala akea ka PPono Haiiuna ma ka makemake o Elua ma Pa Aina Aupuni me Kaluaopalena, Kaliki, Honolulu, Oahu, noa ka ili he 19.96 ma ueka oi aku a emi mai paha.

   Manawa:  Hoolimalima no ka makahiki hookai me ka pono e hooloihi ak ma ia hoolimalima a hiki i ka manawa a ke Kuhina Kalaiaina e make make ai e hoopua ma o ka haawi ana aku i ka lohe i 90 mau la mamua ae.

   Uku Kiekie:  He $100 no ka makahiki, e hookaaia ma ka hapalua makahiki mamua.

                                                                                                      J.A KING,

                                                                                                          Kuhina Kaliauia.

   Keena Kalaiaina, Feb. 22, 1894.                                                                            2482-3

___________

 

Kuai o Elua mau Apana Aina Aupuni ma ke Awawa o Nuuanu.  Honolulu, Oahu.

 

   ma ka Poalima, Maraki 30, 1894, hora w awakea, ma ke alo iho o ka Hale mana Hooko, e kuai ia aku ai ma ke kudala kela mau apana aina Aupuni elua o ke Aupuni, malalo mai o ke kiowai o Kapena, ma ke awawa o Nuuanu, Honolulu, Oahu, oia keia:

   Apana 1.  Nona ka ili he 75-100 o ka eka.

Kumikuai Kiekie e koho aku ai, he $40.

   Apana 2.  Nna ka ili he 10-100 o ka eka.

Kumukuai nai kiekie e kohau aku ai, he $10.

                                                                                                                         J.A. KING.

                                                                                                                  Kuhina Kalaiaina.

   Keena Kalaiaina, Feburari 20, 1894.

2482-2

 

KA

NUPEPA KUOKOA

---ME---

 

Ko Hawaii Paeaina i Huiia

_____

 

      No ka Makahiki.................................................................................................$2.00

      No Eono Mahina.................................................................................................1.00

Kuike ka Rula

_____

 

PUKA{

         ANA.{                       1                  2          3                  4               5                6

                                 Pule              Pule               Pule            Pule          Pule           Pule

   _______________________________________________________________________

 

     Iniha...                $1.50            $2.00              $2.50          $3.00         $3.50         $4.00

2   Iniha...                  2.00              2.75                3.50            4.00           4.50           5.00

3   Iniha...                  2.50              3.50                4.50            5.00           5.50           6.00

4   Iniha...                  3.00              4.00                5.00            6.00           6.75           7.50

5   Iniha...                  2.50              4.75                6.00            7.00           8.00           9.00

6   Iniha...                  4.00              5.50                7.00            8.00           9.00         10.00

_______________________________________________________________________

 

      O na Olelo Hoolaha a pau e hoouna ia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pu ai me ka auhau, a ina aole, aohe hookono ia.

______

 

HOOPUKAIA E KA

 

HAWAIIAN GAZETTE CO.

 

H.M.WHITNEY, Luna Nui.

J.U. KAWAINUI, Luna Hooponopono.

No Honolulu, Oahu, lakou a pau.

 

POAONO,..........................................................................................MARAKI 3, 1894.

 

Na Kokoia ana o ka Manawa.

______

 

   Eia ke hoolalaia nei e ke Komite o na Aha Hooko a me Kuka o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina, he bila kanawai e kaheaia ai na makaainana lokahi o Hawaii ne e koho i mau elele hana kuukanawaai, a hoakoakoa mai ma Honollulu nei e kuka ai no keia hana nui me ka poe e noho mana kau kanawai.  Aole i akaka ka heluna o na  elele a ka lahui e koho mai ai, kaka ke manao nei makou ina no he umikumamaha mau elele o kohoia maia ai, ua lawa ia no keia lahui.

 

   Ai aku iloko o ka io o ke kumukanawai o hanaiaa ana ke ano aupuni.

 

   Aia aku ilojo o ka io o ke kumukanawai o hanaia ana ke ano aupuni no Hawaii nei, aka aole makou e ahewa ia mai ke hoopuka ae i ko manao ponoi, aole ua aupuni hou la he aupuni alii, no ka mea ua kanu ia a ua holoi ia ua ano aupuni la mai na papailua aku o Hawaii.  A aole loa he kino uhane oia noonoo holomu a akea e oia nei ma Hawaii i keia la i kae hou e hoi e komo malalo o ia aupuni kapulu i halua a i hoowahawaha ia mahope o ka hoao ia nan ma na makahiki hope mai malalo o ka ohana alii i pili ole aku i ko ke alaimoku nana i na'i a hoohui i keia mau mokupuni lehyulehu i aupuni hookahi.  A e like auanei me ko kakou mahalo i ka hoohui ana a Kamehameha i na mokupuni mai hawaii a hiki loa i Kauai malalo o ka mana hoomallu hookahi, aole anei e hooi ia aku ke kakou iini ina a hoohui ia aku anaa o Hawaii liilii me ka hui nui o na mokuaiana lehulehu o America ikaia, e loaa aia he hoku hou iloko o kela hae "lalakila kahiko," a ookahi ka puleio kehakeha like ana o ko Hawaii hoku me ka puulu hoku i loaa e ia lakou ka hano hano mamua o Hawaii.

   Nolaila, hookahi wale no ana aupuni laula mawaho ae o ke ano aupuni a kakou i kiola iho nei, oia he Ripubalika.

 

He Hui Kalaiaina Hou.

______

 

   Eia ke hoala ia nei e na Hoohuiaina oiaio o ke kulanakauhale o Honolulu nei, he Hui hou e ae ia ai e komo ai na poe a pau i ake a iini nui e loaa ona aupuni onipaa a hoopono no Hawaii nei.

   O na kumuhana a keia Hui, ua unuhi aieni makou a eia mai ke puka aku nei ma kekahi wahi e ae o ka pepa o keia la.  He eiwa ka nui o na kumuhana, a ua apo ia na mea ano nui a pau iloko o ia mau kumu.  Ke kono ne makou i ka kehulehu e heluhelu akahele ia lakou me ka noonoo pono, a e kaana iho me ka hookomo ole e kakaahi noonoo lili o na wa i hala aku, aka e hoakea ae no ka pomaikai lahui.

   ke kakoo ikaika nei ke KUOLOA i na kumuhana a keia Hui, no ka mea ke manaolo nei makou, he mau kumu keia e hoeueu ai e hooholo aku i ka aina imua, a e hoopomaikai nui ai i ka helun nui e huki lokai aua e holoea.  he wa keia no ka hana aole no ke ku wale mai e poea ai na lima i ke kua.  aole hoi e hookomo i kakahi noonoo uluahewa na ka pomaikai no e hele wale ma me ka hana ole.

   He manaolana pho ole k makou  e ike ana ka lehulehu i ka mea pono e hana ai mailoko mai o keia mau kumu, a e hookekena ia ana lakou e kuilima pu mai ma ka hooikaika ana e hooholomua i na mea a pau e pono ai o Hawaii aina a me Hawaii lahui.

 

"Ka Uhi Kaalo i kuu Maka."

_____

 

   u aahoouna awiwi mai nei o Kaalivalana i ke kaauoha i  Adimarala  Irwin o na mokukaua ma Honolulu nei, e ele aku e ana ponoi i ke awa o puuloa manua o ka paau ana o kona manawa aliimoku kiekie maka moana Pakipika, a e waiho aku imua o kona alo i ke kii o kana ana ponoi no ua "uhu kaalo" nei a ne aupuni nui e pue ma nei ekomo keia hainaka iloko o ko lakou mau pakeke.  A ua lohe maopopo mai nei makou, u ahoolimalima ia aku nei ka hale noho o Mr. C A Brown ma Ewa, i wahi no ka Adimarala, kona mau ukali a me ka puali alllmoku ana-aiona e hoho ai a hele aku e hooko i ka leo koikoi i puhi ia ma nei.

   heaha keia hana a ua Kalivalana nei, ka hooikaika e hoihoi ae i ka Moiwahine i kipaku ia maluna o ka nohoalii a nele, aka ono mai nae kona puu i ke "awa Iau o Puuloa."  Kulanalana paha auanei ua Kalivalana nei i ko makou "aalii kumakani" kakina.

 

Kanawai no na Haole Malihini Ae mai.

__________

 

   Ua hookomo ia mai e ka Loio Kuhina Kamika no ka noonoo ana o na Aha Hooko a me Kuka i ka Poaha iho ei, he bila kanawai e papa ana i na kapena o na moku aole e lawe mai iloko nei o ka aina i na haole malihini aea, puhikole, mare lehulehu, hana karaima, na holona,  plea akau.

   U ahoomakaukau ia keia kanawai no ka hoomaopopo ia na, eia ke komo liilii ma nei na ano malihini i hooohuoi ia ko lakou kupono o k aea hele anna mai a huikau ilojo nei o ka aiana.  Aia o na malihini e hele mai ana me ke kanalima dala pakahi iloko o ka pakeke, alaila ua manao ia aole i pili keia kanawai ia lakou.

   O ka hoopai o ke kakpena ke lawe mai i na ano haole e papa ia nei, he $500 a me ka hoihoi hou aku o ka moku nana i alwe i kela haole aea i ka awa kaahi ona i hele mai ai malolo o na lilo o ka ona moku.

   ma keia hana maauao ana, e paa ai i ke kiki ia keia puka i manao ia malaila e komo mai ai kekahi poe i make mkae ole ia iloko o kekahi anaian, na ano kanaka pela.  he kanawai keia a papa aku ai i na kanaka ano ino o na aina e, he makehewa ke apialewa hele ana mai ma keia ala moana loihi me ka ike mai i keia hooamewaewa i hoomakaukau mua ia i o la honua no lakou.

 

Ka Waihona Dala o ke Aupuni.

_____

 

   ma ka hoike a ke Kuhna Waiwai i waiho ia ae imua o na Aha Hooko a me Kuka o ke Aupuni kawaii, ma ka la hope o Fberuari iho nei, i ike ia iho ai, he $30,506.60 na aloaaa aupuni no ka hebedoma hookahi e pau ana i Feberuari 28, a ina e hui ia me ka puu dala nui he $298,243.16 e muu ana ma ka waihona, ka hana noeau hoi a ka mea maamaalea i ka malamaa a aoi pakiko, alaila ua iki akau ka heluna i ka $328, 749.76.

   Aka oiai o ka la 28 o Feberuari, he la pau ia o ka malama a e uku ia ai na paahana a me na hoolilo e ae o ke aupuni, nolaila ua unuhi ia a hookaa ia aku no ia mau lilo na dal he $90,549.67, a ua koe iho ma ka pahu hao o ka lehulehu ia manawa na dala he $238,200.09 e hiki ai ke hoohana ia.

   Aole i hoohui ia mai ilokko o keia huina nui maluna ae, na puu dala e ae he $335,793.83 e waiho nei maka Hale Leta; he #38,364.85 ma ka waihona o na Papa alanui lehulehu; h $5.25.48 ma ka waihona o na Papa Kula.

   Nolaila ina e hoohui ia keia mau puu dala lejulehu e malama ia nei e kiea mau buro me ke koena nui mai o ka puu dala hiki ke hoohana ia mamua aenei, alaila e pehu ana ka heluna houluulu nui a hiki i ka #17,984.25 a ka PUuku o ka lahui e malama pauaho ole nei me ke akahele nui.

______

 

Kukai Paahao.

_____

 

   U ahoouna mai nei ke Kiaaina o ka mokuaiana o Kaelponi i kekahi o kona mau Hope Makai nui, me ka palapala e noi ana i ke Aupni Kuikawa o ko Hawaii Paeaina, e hookuu aku ma ke ano kukai paahao ia B.R. Fosss e noho ana ma Hawaii, no ka hewa he aihue i ka waiwai i haawi ia e malama, ma o ka nalowale ana o $270 i kona wa e noho kahukula ana no ka okana aina o Plumas, Kaelponi.  Ua hopu ia ua haole nei ma Kilauea kauai a ua lawe ia mai imua o ka Aha Kiekie a ua hoopuka o Lunakanawai Kiekie Judd i ka olelo hooholo, mahope o ka ninaninau ana, e hoopuka ke Kuhina o ka na aina e palaplala e haawi aku ai i keia haole iloko o na mana aupuni o ka mokuaina o kaleponi.  Nolaila ua haawi ia aku oia malalo o k mana o ka Hope makai nui o kela okana mamua aenei, a e kau ana laua maluna o ka Australia o keia la a hoi aku no Kaleponi.  He kumukua haole ka hana a Mr. Foss no Kilauea, kauai, a ke waiho nei i hawaii i ka wahine a me na keiki, me kona manaolana e puka ana no oia i ka wa e hookolokolo ia ai.

________

 

Aha Mele a na Kaikamahine Kula.

______

 

   E haawi ana na haumana o ke Kula hanai kaikamahine o Kawaiahao i keia po Poaono, maloko o ka luakini o Kawaihao i Aha Mele, i mea e hoopau ae ai i kakahi mau hemehema o ko lakou hale hoonui ike.  Oiai, ua ike ia no keia mau kaikamahine na na aha mele mamua aku nei he kuiou a paapaana no ma ka hookuku ana me na leo o na manu oo o na kuahiwi o Olaa, nolaila, aole o makou kanalua i ka poloai ana aku i na makamaka a me na hoaloha o ka naauao, aole oukou e poho ana ke kaukoo ae e lohe i ko lakou mau leo, a no ke kokua hoi i na hanamaikai e like ae la me keia.

    A e hooi ia ae ana hoi ko ka lehulehu ulumahiekie no ka apulehia e ike kumaka i keia aha mele, ma ko makou kukala leo nui ana aku m keia la, ekokua pu ana ke "Kahuli leo lea Hawaii" Mrs. Chas. Turner ma keia po lea, ma ka hookuukuu ana ae i kona leo me kakahi o kana maau nele punahele.  Nolaila, eia ka wa maikai no ka lohe ana i ke kahuli leo lea Hawaii.

____________

 

Lokahi no Hawaii.

_________

 

   Eia ke akoakoa nei ma ke kulanakauhale o Kapala kiko kakai ahaelele nui, no lakou na lala mawaena o ka 570 a me 600 ka nui, i hoouna ia mai e na mokuaiana Amerika ma ka aoao komohana o ka muliwai Misisipi, e noonoo no kela mau kumuhana anao nui, ke dala keokeo, ke kalepa, ka hoohikihiki ukana, ka mahiaia hookahekahe wai, ke oki alawai, a pela aku.  maiwaena ae o ka lakou maau hana, ua lawe ia mai i mua o ia ahaelele nui a ua hooholo ia keia mau olelo hooholo penei:

   Hooholoia--O ke kuleana nui o keia aina ma na kapakaai Pakipika, i ka wa maluhia a i ka wa kaua, o ka haka pono ia na mokupuni o Hawaii aole e lilo aku malao o ka noho mana ana o kekahi aupuni o Europa.

   Hooholoia--O na hao ana a pua e onou kau i ka hoihoi ae i aupuni alii lalau o ke anao moiwahine la i kipakuia, he kue maoli ia i ka pololei a ma n akahua hana ripubalika o ka lahui o Amerika.

 

   Hooholoia--O ka manawa maikai no ka hoopalahalaha ana aku i ko Amerika mau kueana a e  hooia aku i na mokupani e kukulu i aupuni kuokoa, kupaa a me ke aloha kanaka, i akahai e ia ma ko lakou noi ana mai e hoohui, oia iiho la no ka hooponopono ana e holoea ai ka ninau o Hawaii ma ka nee maluhia a hoopalahahaha ana aku i ko Amerika mau ana, a he mea e kapa ia ai he naaupo a he hewa loa ke hoole aku.

_______

 

   Mai poina k ka aa mele o keia po maloko o ka luakini o hawaiahao no ka pomaikai o kekahi hana kokua i ka hoonaauao.

 

NU HOU KUWAHO

 

KA HOIHOI ALII MA HAWAII!

_______

 

UA UHI KAPA ELEELE!

______

 

Kau ka Puaa i ka Nuku!

_______

 

   ma ke ku ana mai o ka mokuahi Australia i ke kakahiaka Poaono Beberuari 24, mai Kapalakiko mai, ua loaa mai ia mako na me hou e hauoli nui ai n makamaka o ke aupuni e ku nei, a e pau ai ke kakani ana o na anee alii no k hoihoi hou iaae o ke Aupuni Alii ma Hawaii nei.  E heluhelu ia na mea hou malao iho me ka anoi nui ia:

 

KA NINAU O HAWAII.

 

   ma ka auina la o Feberuaari 12, ua hoouna aku o Persidena kalivalandiloko o na Ahaolelo Kahu, he mau palapala pili aupuni hou mai Hawaii aku nei i holo mawaena o Peresidena dole a me Kuhina Willis.

   o ka mua, oia ka palapala poloai a ka persidena Dole e kono ana i ke Kuhina e komo pu mai iloko o ka malama ana i na ana o ka la 17 o Ianuari a me ka hoole ana o ke Kuhina aole e komo pu aku.

   O kalua, oia ka palapala loihi a Mr. dole o ka la 11 o Ianuari 1894 ia Mr. Wills e wehewehe pakahi ana i na kumu ano e loa o ka Mr. Willis mau hana ma Hawaii nei a mo kona koo pu ana e ohumu me ka Moiwahine e kipaku ia e hookahuli i ke Aupuni Kuikawa.

   U alilo keia palapala alua a Mr. Dole i mea heluhelu a anoi nui ia ma Wasinetona, a u olelo ia he palapala kela e hoahewa loa ana i ka Peresidana Kalavilana hana, a aole loa he haiolelo i haukawewe ia maloko o na ahaolelo lahui i oi aku ke oolea e like mekeia.  ua manaoio i ina i hoouna mua ia mai keia palapala a Mr. dole iloko o ka Ahaolelo he elua pule mamua aenei, in aole e hooholo ia kela olelo ohooholo a McCreary e hapaimemeue ana i ka persidena, a ke kohokoho la na noonoo, oia ka ka mea i hunkele ia ai kela palaplala a kaawale aku ka makani.  Ua olelo ae kekahi lunamakaainaua, aole wale keia o kamanawa mua o ka hoao ia ana e hunakele, ho ka mea peia no i huna loihi ia ai kela palapala a Mr. willis e hoike ana i ko Liliuokalani manao oki poo  punikoko, a plea no i hunahuna ia ai ma ke awa o kapalakiko ka moku corwin.

   ke mau la no na noonoo laulaha ma Wasinetona e kuhea ia mai ana o Mr. Willis e hoi aku.

 

AOLE HOIHOI ALII MA HAWAII.

 

   Ma ka la 13 o Feberuari, ua ala mai iloko o ka Aha Senate ka hoopaapaa no ka ninau o Hawaii.  O Luna Senate gray o Deleware, ka mea i kaulana he palu-kuha no ka mana hooko, oia ka mea ikaika loa i ke kakoo i ka Peresidena, a e kue kaa mai ana no hoi i n mea i lawe ia mai kahi lehelehe  i kekahi a kakou i lohe mau ai, a ma ka hoopau ana i kan ahaiolelo, u hoopouka oia i kekahi mau huaolelo, ma kona aou he lala no ke komie o ko na Aina e, ua maopopo iaia, o n hoao ana a ka Peresidena e hoihoi i k Moiwahine ma kahana pono a holo palapala kilo aupuni ana, ua hoopau loa ia, a o ke Kuhina e noho la ma Hawaii aohe ana mau kuhikuhi a hapai hou aku i ke kahua hana hoihoi alii.

   Wasinetona, 14.--I keia la, ua malama ia he halawai o ke Komite o ko na aian e o ka Aha Senate.  U ahoike mai o Lunahoomalu Morgan, ua hoomaka oia i ka hoomakaukau ana i ka hoike no ka nieneile ana i ka ninau o Hawii a ua noi mai e halawai me ke Komite pakui nana e noonoo nei ma keia Poaono ae.  Aole e hoolaha akea ia kau ana na olelo oike ahiki i ka wa e aelike ia ai ka hoike, a i ole ia maahope aku o ka waiho ia ana imua o ka Aha Senate.  Ua olelo ae kekahi lala o ke komite i noho mau ma na halawai ana, e lilo ana i mea hookoka nui i na palukua mahope o ka Peresidena, ka poe i upu e i o la honua e hoea mai ana kekahi mau ike ano nui no ko lakou pono, ke ike iho aole.

 

   Kikae, Feb. 15.--ua olelo ae o St. Clair Mckelway, ka Lunahooponopono o ka nupepa "Brooklyn Eagle" ma ke kuka kamailio ana keia la, aia oia ma ke kulana e ike ai i ko luna Senate Morgan manao no ka ninau o Hawaii, e hookuu ia aku na Paeaina o Hawaii e hoomaha no ka manawa loii mamua o kona kokua ana e lawelawe aku i kana mea e manao nei he hookopa ohaoha moolelo a kko Amerika Huipuia i ake ai e lilo ma lakou.

 

   Wasinetona, Feb. 16.--E halawai ana ke Koite Ninaninau o ka Aha Senate no ka ninau o Hawaii i ka la apopo, a ke upu i aku nei he hana anao nui kekahi e hoea mai ana.  E waiho mai ana o Lunahoomalu Organ i ka hoike i hoomakakau ia e ia imu o ke Komite.  ma na lono pili loa iloko aku, ua kaa he koikoi o n olelo ike i lawe ia ma ke hue ikaika lo aku i ka mana hookko.  Ua akea a laula ka ninaninau ia ana i na aoao a elua, no ka manao e maopopo k oiaio.  O na oleoikee kue ana i ka mana hooko, ke olelo ia mai nei ua oi aku ke poipuia o ke kulana o ka mana hooko e pilikia loa ai na poe luna Senate paiu kuha o ka mana hooko e manao ana e hoopakele ae ia Peresidena kaalivalana.

 

   Ua hoike ia i mua o ke Komite, ua kono ia o Kapaena Wiltse o ka mokukua "Bosetona" e hoolelei na koa, aole ma ke noi a Kuhina Stevens, e mahalo ole aku ai oia, aka ma o na hoike la i loaa iaia mai kana mau aliimoku ponoi i hoouna ai iuka o ka aina e huli ipono ai i ke kulana, a he eha mau hora mamua o ka loaa ana o ke noi a Stevens e hooele i na koa, ua hoomakaaukau mua ke kapena i ka hoolele aku iuka o kaaina.

    

   ua hoikeike pu ia aku, ua hoomakaukau ia kekahi palapala noi ia Kapena Wilise e na kupa o na lahui e aohe o lakou manuwa ma ke awa o Honollulu e noi aku ia kapena Wiltse e hoolele mai i na koa a  e malalma ia lakou, eia nae ua au'a hou ia ma o ka ikeia ana ua hoolele ia mai na koa mamua o ka haawiia ana aku.

 

   Ua hoomaopopo ia u lawa a piha ia Mr. Morgan ka ike pono no ke kulana, a ke olelo ia nei o kona mau manao maoli, ua kulike ia me na olelo ike i hoopaapaa ole ia.  Malia pahao noonoo oia he mea maikai ka nanakee i na kokko ia ana ma na hoopili aoao kaiaina a haawi i ka noonoo ma k alahele aha hookkolokkolo, a malia paha o ike oia he mea ehaeha ia a mannao e hele ma ke kulanakue, a i ole hoao paha e kokua ia cleveland e kaawale ae oia mai keia luameki ae nana e hoopauaka nei iaia, oia ka mea aole hookahi kanaka i ike e i o la honua mamua o kona kukala ana imua o ke Komite.

 

PALULI NA MAKA O KALIVALANA.

 

   ma ka auina la o Feberuari 16, ua hoole ka aha Senate i ka apono ana aku i ka inoa o Mr W H peckham a ka Perseidena i waiho mai ai e hoopiha i ka hakahaka o kekahi o na Kokua Lunakanawai o ka Aha Kiekie o Amerika Huipuia, ma ke 41 kue ia 32 ae, a mohpe o ka hoopaapaa ikaika ana no elua mau la.  ma ka hoopaaapaaa pilikino mawaena o Grover Cleveland o Nu Ioka a me David Bennett Hill o Nu Ioka, ua kakoo ke Seante ma ka aoao o Hill, aua haawi i kaolelo hooholo, aole e ae iki ia ka Peresidena o  Amerika Huipuia e hoohana i ka makana oi kelakela iloko o keia aina i mea i hooahuoli ia ai kona mau manao kue pilikino.  Aole k eia hoole ana ia Mr. Peckham he hoino iaia, aka he keakea keia no ka Grover Cleveland ma hana kalaiaina poholalo, a h leo ao hoi i ka Peresidena.  O ka lua keia o na inoa a ke Peresidena i wahiho mai ai no kko ka Aha Senate apono aku ikoko o keia kau no e hoho nei, a alua no ke kila ia ae ka Aha Senate.  ke olelo ia nei, aole loa i ike ia ma ka moolelo o na Peresidena manu aku ke kiola ia o elu amau inoa maikai no kela kulana koikoi loa ma ka Aha Kiekie o ke aupuni.  A o ka laau lapaau wale no e pau ai, wahi a kekahi nupepa Amerika, e haalele iho o Kalivalana i ka noho Peresidena.

 

HE HUAOLELO MAIKAI NO HAWAII.

 

   Des Moines, Io., Feb. 7.--Iloko o ka ahaolelo mo kuaina o Iowa i keia la, ua lawe mai o Senate errine he olelo hooholo hui na na Hale elua, e hooomaikai aku ana ia Hawaii ma o ka puni ana la o ka makahiki mua ko lakou noho kuokoa ana, a e auoha ana ia Kiaaina Jackson e oouna aku oia i na olelo hooholo ia Peresidena Dole.

 

E MAKE ANA O DA GAMA.

 

   Rio de Janeiro, Feb. 13.--Ua ;ku ia i ka poika ka a-i a me ka lima o Adimarala d Gama, ke Aliimoku kekie o na mokukaua kipi o Berazila, ma ka manawa o k hoouka kaua o Armacao i ka Poalima i hala, e eia oia ma ke kulana kalikolilo loa.  ke hoao ia nei na mea a pau e pakele ai oia.

________________

 

Mokuaina o Nu Ioka ia Kalivalana.

_____

 

   ua lawe ia ae iloko o ka Hale Ahaolelo Lunamakaainana Moku aina  iho o Nu Iola e oho ana ma ke kulanakauhale o Albanu, Nu Ioka, keia mau olelo hooholo penei:  "Hooholo ia --Ke kauoha (noi) ia aku nei na Elele mai keia mokuaiana aku e noho ana ilokoo na Ahaolelo lahui ma Wasinetona, e pahola aku i ka hauoli o keia mokuaina (Nu Ioka) i ka Peresidena i kona haalele ana i ke kahua hana a ka Man Hooko e pili ana i Hawaii.

  "Hooholo ia --Ke pahola aku nei makou i ko makou mau hoomaikai i na luna aupuni a me ka lahui o ko Hawaii Paeaina no ka holomua o ka lakou mau hooilaika ana e loaa ko lakou kuokoa mai ka ohana alii hookamakama a lokoino mai."

 

   Ua noonoo ia keia mau olelo hooholo me ke kue nawaliwali ia mai a hooholo loa ia aku la ae keia ahaolelo o ka mokuaina emepire o Nu Ioka, kekahi o na hoku oi kilakila iloko ka heluna o kela Uniona nui.  Ma keia, ua uhi ia ka lua kupa pau o ka hoihoi alii ma Hawaii nei.

 

Hoolaha Hou.

 

Papa Inoa o ka Poe Ku i ka Auhau o ka Mokupuni o Hawaii i Hookaa Ole.

_________

 

   I KULIKE ai me ka Pauku 61 Mokuna LXI. o na Kanawai o 1892 ke hoolaha aku nei au malalo iho i ka Papa Inoa o ke Poe Ku i ka Auhau i hookaa ole, a me na Auhau a pau e waiho ana aohe i ukuia ma ka la 31 o Ianuari, 1894 no ka apana Auhau Ekolu, Mokupuni o Hawaii.

 

   "E pakuiaa ai ka huina o kanalima keneeta (50 keneeta) ma kela a me keia aauha kaa ole i hele ia a i aoolahaia ma ke ano ke mau koina."

APANA O HILO.

 

   1  Kawanakakoa me Kuhio 26-100 eka Pa Hale kokoke i alanui Alii Hilo ma ma aina o

       Piihonua, P.S, Nui Helu 6109 K..A. Helu 3994 na anahau  uku ole ia no 1891, 92, me      

       98 me 10 pakeneta pakui............................................................................................................................$13.20

   2  J. Nawahi--akahi, 1 1-10 mau eka pa aina ma alanui Kula, Hilo aina o Ponahawai    

       hapa P.S. helu 252 me na hale lmaluna.  Alua, 25-100 o ka eka pa aina ma alanui

       Front, HIlo aina o PUnaahoa hapa mua o ka P.S. helu 2176 K.H. A. helu 463 a me

       waiwai lewa.  Na auhau me 10 pa keneta pakui....................................................43.10

   3  Waiwai o Kauluwale, o H Nawahi agena, 8-10 o ka eka, Alannui Waianuenue

       Hilo aina o Piionua, hapa P.S. helu 4399 K,H,A. helu 1783.  Na auhau me pa

       keneta pakui...........................................................................................................22.00

   4  Alex. K, Nawahi--1-8 eka Waiakea hapa P.S, helu 1146 K.H.A. helu 1738 na auhau

       me 10 pa keneta pakui.................................................................................................88

   5  J Mawahi (kahu malama no Kekulu liilii).  Auhau waiwai lewa me 10 pa keneta

       pakui.......................................................................................................................11.00

   6  Mrs. J. Nawahi--auhau kaa alio me 10 pa keneta pakui..........................................5.50

   7  Miss E K Nawahi--waiwai lewa.  Na auhau me 10 pa keneta pakui.......................4.95

   8 Luhikau (w)-- pa aina ma Puueo ap. 3 P.S. 4666 K.H.A. helu 4659.  Na auhau me

      10 pa keneta pakui....................................................................................................1.10

   9  Waiwai a J Poka hanaaumoe--16 hapa 100 eka, Alanui Hale Paahao, Hilo Aina o

        Ponahawai hapa o ka P.S helu 1156 K.H.A. helu 3996, aie no 1891 92 me 93.  Na

        auhau me 10 pa keneta pakui..................................................................................6.60

  10  W S Akana--10 mau eka aina kanu ko Kaakepa, a i ole Nene na hale ma alanui

         Front, Hilo; 14 1/2 mau eka kahuwa, kokoke i ka wili o Pepeekeo.  Na auhau me

         10 pa keneta pakui...............................................................................................14.30

  11  Kauhane (w)--6 mau eka aina Malamamaike, hapa P.S. helu 1358 a me na hale

        maluna.  na auhau me 10 pa keneta pakui...........................................................   5.91

  12  Makala Kalua--1 1/2 mau eka, aina o Puueo, hapa P.S. helu 4841 K.H.A. hele          

        8069 me na hale malune a me na waiwai lewa.  Na auhau me 10 pa keneta

        pakui......................................................................................................................5.11

 

APANA O HILO AKAU.

 

 13 Mrs. Liliuokalani Dominus Ahupuaa o Honohina P.S. Helu 4386 K.H.A. helu

      8452.  na auhau me 10 pa keneta pakui.................................................................88.00

 14 Frank Spencer--3 61-100 mau eka ap. 2 P.S. helu 7397 K.H.A. 10969 ma ka

      aina o Kaohaoha e kokoke ana i ka mahiko Ookala.  aie no 1892 me 93.  Na

      auhau me 10 pa keneta pakui..................................................................................8.80

 15 Kapoli (w)-- 6 1/4 mau eka hapa P.S. helu 1032 aina o Weloka.  Aie no 1891 92

      me 93.  Auhau me 10 pa keneta pakui...................................................................5.94

 16 Jas Bright--2 5-10 mau eka hapa P.S. helu 892 ma ke kahawai o Laupahoehoe. 

      Na auhau me 10 pa keneta pakui........................................................................... 3.85

 

APANA O HAMAKUA.

 

 17 Kaaihue Kunane--30 50-100 mau eka aina o Kaao P.S helu 2494 hapa.  Na

      auhau me 10 pa keneta......................................................................................... 6.71

 18 Kakae--30 50 100 mau eka, aiana o Kaao P.S. helu 2494 hapa.  Na auhau me

      10 pa keneta..........................................................................................................6.71

 19 Kalou (w)--30 50-100 mau eka, aina o Kaao P.S helu 2494 hapa.  Na auhau

      me 10 pa keneta....................................................................................................6.71

 20 Kahaili--45 mau eka aina o Kainehe hapa P.S. helu 1563 me na waiwai lewa. 

      Na auhau me 10 pa keneta.................................................................................16.50

 21 Waiwai o Rapa--50 mau eka, aina o Waikaalulu P.S. hele 1556 a me ka hale.

      Na auhau me 10 pa keneta.................................................................................12.10

 22 Kanukai--10 mau eka, aiana o Nienie P.S. helu 2161 m e ka hale-- 3 mau

      eka aina o Papuaa P.S. helu 1774.  Na auhau ine 10 pa keneta.....................8.80

 23 Ah Kee Co--hale ma Honokaa.  Na auhau me 10 pa keneta.........................5.50

 24 Waiwai o Laukaiele--29 38-100 niau eka, aina o Kukuihaele P.S. helu

      930 Na auhau me 10 pa keneta.....................................................................6.33

 25 Misiona Katolika--3 mau eka aina o Kaauhuhu P.S. helu 935.  Na auhau

      me 10 pa keneta............................................................................................1.32

 26 Kahaloa--5 mau eka aina o Waipio P.S/ helu 7175 K.H.A. helu 10961

      a me na waiwai lewa.  na auhau me 10 pa keneta.......................................11.00

 27 Manele--5 mau eka aina o Waimanu P.S. helu 5029 K.H.A. helu 7133.

      Na auhau me 10 pa keneta............................................................................2.20

 28 Kahuena--hale a me na waiwai lewa Na auhau me 10 pa keneta.................3.30

 29 Kaumehameha (w)--6 3-10 mau eka aina o Kukuihaele P.S. helu 924--10

      mau eka aina Kukuihaele K.H.A. helu 10582.  Na auhau me 10 pa

      keneta...........................................................................................................1.65

30 W.R. Castle--9 25-100 mau eka Papuaa P.S. helu 7352 K.H.A. helu 7465.

     Na auhau me 10 pa keneta............................................................................3.30

31 G C Akina--88 mau eka aina o Haukkoi P.S. Helu 2449.  Na auhau me 10

     pa keneta.....................................................................................................13.20

32 Jas. M. Monsarrat--12 mau eka aina ma Manienie P.S. helu 1041.  Aie

     no 1892 me 1893.  Na auhau me 10 pa keneta...........................................12.54

33 E. Kahulia--2 02-100 mau eka aina ma Waipio P.S. helu 7561 K.H.A.

     helu 7857.  Aie no 1892 a me 1893.  Na auhau me 10 pa keneta............... 8.80

34 W K. Thompson--46 mau eka aina o Heneheneula P.S. helu 1775.  Aie

     no 1892 me 1893.  Na auhau me 10 pa keneta...........................................30.80

35 Kia Nahaolelua--Ahupuaa o Laupahoehoe K.H.A. 6245.  Aie no 1892

     me 1893.  Na auhau me 10 pa keneta...........................................................4.40

36 A S Cleghorn--7 85-100 mau eka ma Waipio P.S. helu 6174 K.H.A., helu

     7956.  Aie no 1892 me 1893.  Na auhau me 10 pa keneta...........................8.80

37 Kaula (w)--2 mau eka, Waipio K.H.A. helu 8302.  Aie no 1892 me 1893.

     Na auhau me 10 pa keneta...........................................................................8.80

38 Iosepa Ahia--3 20-100 mau eka aina helu 4040.  Aie no 1892 me 1893.

     Na auhau me 10 pa keneta..........................................................................2.20

39 Kaukini--1 60-100 mau eka ma Kapulena P.S. helu 5619 K.H.A. helu

     4040.  Na auhau me 10 pa keneta..............................................................  .55

40 Pekelo Kaimiaina--1 60-100 mau eka, Kapulena, P.S. helu 5619 K.H.A.

     helu 4040.  Na auhau me 10 pa keneta......................................................  .55

41 Epa--9 mau eka aina o Kaauhuhu P.s. helu 935.  Aie no 1892 me 1893.

     Na auhau me 10 pa keneta........................................................................ 5.50

42 Kahanu a me kekahi poe e ae--13 ma eka ma Waipio P.S. helu 664. 

     Aie no 1892 me 1893.  Na auhau me 10 pa keneta..................................13.20

43 Makaaa-23 mau eka aina ma Honopueo P.S. helu 796.  Aie no 1892

     me 1893.  Na auhau me 10 pa keneta.....................................................   6.60

44 W P Lumaheihei--Na hale a me na waiwai lewa ma Honokaa kaona.

     Na auhau me 10 pa keneta.....................................................................   27.50

 

 

APANA O KOHOLA HEMA.

 

45 W Davis--na waiwai lewa ma Waimea a pela aku.  Na auhau me 10 pa keneta

46 M Campbell--waiwai lewa kaa lio, a pela aku ma Waimea.  Na auhau me 10 pa

     keneta...................................................................................................................      3.20

47 Haalilio--Waiwai lewa ma Waimea.  Na auhau me 10 pa keneta.......................       2.75

48 John Purdy--5 eka ma Puukapu K.H.A. helu 3686; 3 eka ma Puukapu P.S. helu

     6834 K.H.A. helu 3685 a me la waiwai lewa.  Na auhau me 10 pa keneta..........     4.51

49 J B Kahanu--waiwai lewa, a plea aku ma Waimea.  Na auhau me 10 pa keneta..     2.20

50 Jas. Bright--2 86-100 eka ma Waimea P.S. helu 4 81.  Na hale a me na waiwai

     lewa.  Na auhau me 10 pa keneta......................................................................      13.20         

51 Maima--Waimea 1 ilio.  Auhau me 10 pa keneta................................................     1.10

52 Epa--Waimea 2 ilio.   Auhau me 10 pa keneta....................................................     2.20

53 Hooili--Waimea 3 ilio.  Auhau me 10 pa keneta................................................      3.30

54 C Duncan--Waimea 1 ilio.  Auhau me 10 pa keneta..........................................      1.10

 

APANA O KOHAHA AKAU.

 

55 Anna I. Kaia--8 3/4 mau eka alua kalo a me kula ma Makapala.  Na auhau me

     10 pa keneta........................................................................................................    4.40

56 Z Kalai--1 1/2 eka pa hale ma Makapala P.S. helu 3557; 2 mau eka aina kalo

     ma Makapala, P.S. helu 2553, na hale me na waiwai lewa.  Na auhau me 10

     pa keneta...........................................................................................................     6.35

57 J B Kaohi--5 1/2 mau eka aina kalo ma Waiapuku; hale a pela aku.  Na auhau

     me 10 pa keneta................................................................................................     6.27

58 Leong Kong Sang--na hale a me na waiwai lewa ma Halawa.  Na auhau me

     10 pa keneta.....................................................................................................      1.54

59  Moses Kennedy--kaa lio me ilio lialawa.  Na auhau me 10 pa keneta............     3.30

60  Lulua Kalaukoa--126 1/2 mau eka aina kula Kaihooa.  Na auhau me 10 pa

      keneta....................................................................................................................   6.98

61  Kailikea (w)--50 mau eka aina kanu ko mau Halaula; 25 mau eka aina kula.

      Na auhau me 10 pa keneta..................................................................................   19.50

62  Waiwai o Beke--50 mau eka kanu ko ma Lalula,  na auhau me 10 pa keneta...   17.50

63  Lumaawe--1 ilio.   Na auhau me 10 pa keneta....................................................    1.19

64  Nalimahope-- aiana ma Honoipu.  Na auhau me 10 pa keneta.........................      1.10

65  Waiwai o Lulia Kahanu--4 mau eka aina ma Kahookai; na hale a pela aku.

      Na auhau me 10 pa keneta.................................................................................     4.40

66  Waiwaiole-- 1 eka pa hale, Kapaau P. S. helu 740; na hale a me na waiwai lewa.

      Na auhau me 10 pa keneta....................................................................................  1.76

67  Heliilii--35 mau eka aina ma Honopueo; 1 pa hale me na hale.   Na auhau me 10

      pa keneta..............................................................................................................   8.80

68  K.B. Kalama--2 1/2 mau eka aina ma Hoopueo me na hale, a pela aku.  Na

      akau 10 pa keneta...............................................................................................    1.65

69  Wainee--7 mau eka aina kanu ko ma Honomakau.  Na aukau me 10 pa keneta... 4.40

70  Keala--7 mau eka aina kanu ko ma Honomakau.  Na auhau me 10 pa keneta.....  4.40

71  J H Kuhinapule--2 mau lio.  Na auhau me 10 pa keneta......................................   2.20

72  Kuamoo--25 mau eka aina kula ma Honoipu, na hale a pela aku.  Na auhau me

      10 keneta..............................................................................................................   2.47

73  J Kailihune--20 mau eka aina kula ma Kaipuhaa; 1 eka pa hale a me na hale.

      Na auhau me 10 pa keneta..................................................................................    2.47 

74  Paul Moldenhawer--pa hala me ka hale ma Makapala; na hale me na waiwai

      lewa.  Na auhau me 10 pa keneta......................................................................      6.05

75  James Kaai--pa hale me na hale ma Makapala.  Na auhau me 10 pa keneta....     11.00

76  Aiona--pa hale, aina kalo, na hale ma Kamapala a me na waiwai lewa.  Na

      auhau me 10 pa keneta.......................................................................................    10.23

77  Waiwai o Hooipo--na hale apeia aku ma Halawa.  Na auhau me 10 pa keneta      1.10

78  Ah Cheu a i ole Kon Sang--na hale a me na waiwai lewa, a pela aku ma

      Halawa.  Na auhau me 10 pa keneta..................................................................      2.75

 

APANA O KONA AKAU.

 

79  John Lapozo--58 ma eka aina ma Hianololi 3 K.H.A. helu 980; ha hale a me

      na waiwai lewa.  Na auhau me 10 pa keneta....................................................      6.97

80  Kapela--2 mau eka aina o Kainalumalu P.S. helu 4223 K.H.A. helu 5414

      Na auhau me 10 pa keneta...............................................................................       2.20

 

APANA O KONA HEMA.

 

81  Kaukawaakole--3 72-100 mau eka aina ma Honomalino P.S. helu 6583 K.H.A.

      helu 10936; 5 75-100 mau eka aina ma Okoe P.S. helu 4784 K.H.A. helu 10967.

     Na auhau me 10 pa keneta...............................................................................       1.10

82  Puhi--Mahole iloko o ka aina ma Hoopuloa a me na waiwai lewa,  Na auhau

      me 10 pa keneta...............................................................................................      2.04

83  Mrs. Maiopili--1/2 kuleana iloko o ke ahupuaao Lumilumi aina o Pahoehoe

      Na auhau me 10 pa keneta...............................................................................      3.30

84  Kawaihoa--3 70-100 mau eka aina ma Kalahiki, P.S. helu 3676 K.H.A. helu

      9746 e.  Na auhau me 10 pa keneta.................................................................      1.10

85  Kona a me Fruit Co--Ahupuaa o Kalahiki, 12000 mau eka, oi a emi mai,

      hookahi kaa a me na waiwai lewa.Na auhau me 10 pa keneta.......................   124.24

 

NA ONA IKE OLE IA A NOHO OLE MA KA APANA.

 

   Ua helu ia keia mau apana aina malao iho ma keia poo:

86  (1)--90 mau eka kui, o Kapoi, aina ohia o Onouli, P.S. helu 6621 K.H.A.

      helu 8455......................................................................................................         3.50

87  (2)--30 eka kui o Kahauanui, aina o Onouli K.H.A. helu 7203...................         1.10

88  (3)--90-100 eka kui Kukahuna, aina o Onoului 1 P.S. helu 4132 K.H.A. helu

      7198...............................................................................................................          .26

89  (4)--1 30-100 eka kui, o Kapoi, 2 aina o Honouli 1 me 2 K.H.A. helu 7204.......  .55

90  (5)--27-100 eka kul@o Kalamaia, aina o Keekee P.S. Helu 6590 K.H.A helu

      8151 B.B..............................................................................................................   .25

91  (6)--16-100 eka kuui o Noahu, aina o Kaawaloa K.H.A. helu 9494...................   .25

92  (7)--24-100 eka kui, o Palau, aina o Kaawaioa P.S. helu 4926 K.H.A. helu

      9449....................................................................................................................    .25

93  (8)--2 eka kui o Keaka, aina o Kahauloa 1, K.H.A. helu 7186..........................    .55

94  (9)--30-100 eka kui o I. aina o Kahauloa 2 K.H.A. helu 8231 A......................     .25

95  (10)--30 39-100 eka kui, Misiona A.P. C.A. aina o Kepelu K.H.A. helu 387..   2.20

96  (11)--4 77-100 eka kui o Nika 2 aina o Kauleoli P.S. helu 3865 K.H.A. helu

      9459..................................................................................................................     .55

97  (12)--1 90-100 eka kui.  Kaaimoku aina o Lalama 2 K.H.A. helo 7051.........    3.85

98  (13)--3 eka kui. o kauia, aina o Kaukalua P.S. helo 6612 K.H.A. helu 7015

      kalua P.S. helu 6612 K.H.A. helu 7015..........................................................     1.10

99  (14) 4 eka kui, Kaipuala, aina o Haukuluka K.H.A. helu 7023......................     1.37

100 (15)--6 13-100 eka kuli o Keaeainahi, aina o Haleili, K.H.A. helu 3776......     1.65

101 (16)--1 07-100 eka kui o Haumea 2 aina Kukuipoea P.L. helu 6655 K.H.A.

       helu 7207.......................................................................................................     1.10

102 (17) --4-100 eka kui, o Kauwhi, ina o Oleohumoana K.H.A. helu 7004......        .10

103 (18)--4 35-100 eka kui o Mahoe, aina o okoe 2 K.H.A. helu 5112 K.H.A.

       11040...........................................................................................................        1.10

104  (19)--4-15-100 eka kui o Mahoe, aina o Okoe 2 K.H.A. helu 10120.......          1.10

105  (20) --4 75-100 eka kui o Mana aina o Hoomalino P.S. helu 6599 K.H.A.

        helu 6599 K.H.A. helu 11001......................................................................       1.10

106  (21)--4 28-100 eka hui o Uoa aina o Honomalino, P.S. helu 6707 K.H.A.

        helu 10034..................................................................................................        1.10

 

APANA O KAU.

 

107  Mary P Kekoa--86 96-100 eka aina kula ma Nonole P.S. helu 823.  Na

        auhau mw 10 pa keneta...................................................................................     .55

108  Kalopi w--9 09-100 eka aina kula ma Waiohinu P.S. helu 3309 K.H.A. helu

        10980.  na auhau me 10 pa keneta..................................................................   1.10

109  Keawe(w) ma Hilo--3 eka aina kula ma Waiohinu P.S. helu 6646 K.H.A.

        helu 10203.  Na auhau me 10 pa keneta.........................................................   1.10

110  S P Makelona(Honolulu)--202 33-100 eka aina kula ma Kaunamano P.S.

        helu 1376.  Na auhau me 10 pa keneta..........................................................  22.00

111 S P Waiola(Puna)--3 1/4 eka aina kau ko ma Hokukano K.H.A. hwlu 9857;

       4 eka aina kanu ko ma Hokukano, K.H.A. helu 9857.  Na auhau me 10 pa

       keneta..............................................................................................................    3.85

 

APANA O PUNA.

 

112  Joseph Kami, (Honlulu)--277 80-1-- eka aina o Kaohe a me Keonepoko, P.S.

        helu 1533. Aie no 1892 me 1893.  Na auhau me 10 pa keneta....................          6.60

113  Ona aina ike ole la--23 85-100 eka aina o Keanohana, oia ka 1/2 o ka P.S. helu 999; 

        4 eka aina o Keanohana, oia ka 1/2 i ka P.S. helu 999; 4 eka aina o Keanaohana, oia

        ka P.S. helu 2217.  Mamua na J.H. Pahio I uku,  Aie no 1892  me 1893.

        Na auhau me 10 pa keneta......................................................................................2.20

                                                                                                                        H.C. AUSTIN 

   Lunahelu Apana Auhau Ekolu Mokupuni o Hawaii.                                             2482-4