Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 9, 3 March 1894 — NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NU HOU HAWAII.

r» loaa mai i ka Poaono i hala, mau pahu lako kaua no ke Aupum Kuikawa o ko Hawaii PaeM.i ka mokualii "Australht" e • aka ai no Kapalakiko i keia la, huli hoi aku ai ka lion. C. K. K.«*hop. l'a hookoliu !a o Mr. W. O. Atwdter i Paoku no ka Hale Leta ma kJ hi oMr Rothwell I hoi aku ma l* Ilui o W (} Irwin A Co. 0 Kaouli, ke kokoolua oJ. Kauimiie i hou ia ai i ka pahi e ke Paji ,)Io pauwai eleele, ke pii noi kona ī.upaana e hele loa aku al i ka palek n». <» ke kumukuai o ke kopaa uia ka makee o Amerlka ma ka lono ii<>pe loa, he $3.35 o ka 100 paona kopaa, oia he 3-35-100 keneta o ka paona hookahi. Em ke hoeueu mai na keiki kini- ,|«« i ka malama halawai no ke niu paaui e nee mai nei. Oka pu- .! i Creacent ka mua e haluku mai 1 i ke kahua, a owai aku la auanei !i i ukali. r.i hoolaha ia okala 27 o Feber j«ri, ka manawa a ka mokuahi • «»ccanic ' e haalele aku ai ia.KapaUkiko a holo mai no Honolulu a-me A-ia. lna pela eku mai ana la nei ; keia I'oalua ae. Eia ke komo nui mai nei na ohua l.aole oneki o ko na aina e iloko nei Honolalu. Ma ka mokuahi Aus?r.nlia mai oka Poaono, he 44 ka mii, a ka Arawa mai, he 14. (leaha ka lakou hana? Ma ka Ia 2ii aenei o Aperila, e j»iha ai ka luhile makahiki o Banf,>rd H*Hnrd I>ole, ko Hawali Pere--iuena raua loa ma kona moolelo ru«i k'-»ua mua ana maloko o ka poal . ohana aupuni oka honua nei. Auhea oe e Amerika Huipuia— w«i. ua haawiia aku ia oe me ka a nau no ka hoole mal, noaila, waihoia mai o Hawaii pela, 'i.wiohe mai aua uhi kapa eleele, kau ka puaa i ka nuku, kii mai no i ka aina aobe e eha ka ili —l)or.E. K hol aku ana na "kahuli leo lea" i Herltania Misses Albu no ka hooko i ana i ka aelike himeni ma Kapalak.ko oiai e malama ia ana ka hoike-1 ike malaila maluna o ka mokuahi j Au*ir*lia e haalele ihoana ia Honolulu aei i keia la, Honuanua ia aku i ka ohu o ka aina, Mlaila hoo- i tuu aku. K aua ke Kula Uunai Kaikamahine o Kawaiahao i aha mele m&loko oka luakini i keia ahiahi I*'aono ae, Maraki 3, no ka pomai- j kai uia kula. Ke kono ia nei na m*kamaka a me na hoaloha o ka ho inaauao i na kaikamahlne Hawa;i e pupukahi pu mai i ke kokua i h.ina maikai. I aku mai i ke kakahiaka Poaon • i hala, i kona ia maa naau, ka iiiokuahi << Australla' > inai Kapalakiko mai. Ua lawe mai ola no keia awa, ia 31 mau ohua kapena, 44 ma ohua oneki a me 25 mau eke leu. aka hora 12 awakea o kela Poaono, e helu aku ai oia a hoi pololei no Kapalakiko, me na ohua, na ukana a me ti:reke leta mai keia aku. Ua mokomoko iho nei o Mr. T. 11., l>avles no ka pono o ka hoihoi hou ae i ke aupuni alil ma Hawaii nei, ma ke kakau ana i na palapala paipal hookuu kinikini wale ma Eneiani, Aoaerika a ma ka aina hookama o Hawaii nei, a no ka hoka ke h<»i aku nei oia i Enelani e hoike i hanaiahuhu a kana hunona, e ia au la owau wale no aohe he *iope e hoi aku ai no na wawae e kiekeehi ai knlana, ua "Kapakahi Manuia o Keokoi ka moku."

I ke ahiahi poeleele aku nei o ka Poaono i hala, ua ku mai ma llonolulu nei ka mokuahi <«Arawa" mai Victoria mai ma kdna ala e holo pololei ana no Kikane. A raa ke kakahiaka Babati mai, ua hoomau aku oia i ka holo no kona pahu hopu. Ua lawe mai oia no keia awa, ia 0 ohua kapena a me 14 mau ohua oneki. I ka Poakahi aku nei, ua hoohui malu ae kekahi poemakemake kuai poo leta Hawaii hookahi keneta no ka hoopukapuka aku ia hai, me ka lohe e ole Ia mamua, a ua olohani ae lakou ma ka hele pakahi ann e kuai i ka Hale Leta i kela ano poo leta a hiki i ka loaa ana o ka |18ti5, a o ka pau loa no ia o ia ano poolela 0 ke au alii. Ua haawi manawalea ia ae i ka Puuku o ka Ahahui Halo Luina e Mrs. C'has. Turner na elala he $91.50 he mau dala loaa mai kona hapa mai okaaha mele ma Kaumakapili, a me $120 mai a Kapena A. S. Barker ae o Pilaelelapia, he ilala loaa no ka hana keaka a na luina manuwa i haawi ai maloko oka Hale Mele Hou ma ka po o ka la 22 o Feberuari iho nei. Eia ke kamailio nui ia nei e ka poe makee I ke ola o na moku e holo mal ana ī Honoluiu i ka po, i ka pono o ke kukulu ana i hale ipukukui ma Laeahi, nona ka ipukukui e hiki ke hoolele i ka malama ma kahi he umikumamawalu mile, e lawa ka ike ia mai na mokn mai a pau e hookokoke ao ana i ke awa o Henolulu. Oku nui o ka puu dala e paa ai keia hale Ipukukui, he $15,000. I ka po Sabati aku nei; ua kukulu ia ke kaa o Mrs A O Polepe mawaho iho oka luakini e Kaukeano aua komo lakou iloko o ke anaina pule. 1 hoi mai ka hana, ua lawe kolohe [ ia ke kaa a loaa aku i ka inakai kau 110 iuka o Palama, ua okioki ia ka 111 kaa a ua ano poino me ke kaa, aole nae i loaa aku ke kolohe. Eia ke haawi ia nei he $50 makana i ka mea e loaa ai a ahewa ia ke kolohe nana i hana i keia maewaewa. Eia ke hookupu elala nei ko Honolulu poe aloha kanaka no na makai Kauhahe i make a me Kaouli e kaa ma'i nei iloko o ka ehaeha, a ka pahi inu koko a ke Paniolo karaima puuwai eleele, ia laua e hooko ana i ka laua hana malalo o ke kanawai. Ua ohiia ma ka Hale Pai Hoku, he $108.50, a ma ka Hale Pai Kuokoa, lie $113. Ke lohe pu ia nei, eia o Mr. Kuelo ke hapai nei e kukulu i aha mele no ka pomaikai o na ohana o keia inau kauwa hoopono i lawe ia ke ola makamae 0 kekahi a pakele mahunehune mai kekahi. Imua aku a holopono. No ka wiwo ole iloko o ke kaua, ua hoouna ia mai nei ma o Peresidena Dole la he medala hoohanohano e haawiia aku ia Daniel Porter o Hilo, Hawaii, ma ke kauoha ake kiaaina o Nu loka, no ka mea oia kekahi o ke Komopani 1., Mahele Kanahiku-kumamakolu o na koa kahiko pualu o Nu loka e ola nei, a 1 komo iloko o ka hoouka kaua hahana o Oetebuga, Peniselavenia, ma j na la 1, 2ame 3 o lulai, 180,1. He makana haaheo koia nona e haaheo ai ke kau ia ma kona umauma, no ka mea u* loaa iaia me ka hanohano raa ka hakaka ikaika ana me ka wiwoole. O kekahi o na kahunapule kaulana loa o Ameiika Huipuia i ka haiolelo, o Rev. Kauka Talmnge ka mea nana i kahakaha ifio i kona moolelo o ka makaikai ana i ka aina hemoleie i kekahi mau makahiki i hala aku a i unuhiia a hoolahaia ma keia pepa i ka ISOO a me 1891, ke loheia nei e liole makaikai ae ana j oia a hikl loa i Kaleponi, a me he mea la e holo loa mai ana oia i Ilawaii nei a niakaikai ī ka luapele o Kilauea. Nani wale ka lolie ana i kana haiolelo a me ka pahee o kana leo ma ka hookuukuu ana niai imua oke anaina. Ke kui nei kona kaulana a piha ke ao. Ma Honolulu nei, i ka hora 12:45 0 ka. la 24 o Feberuari i pau aku la, ua kaili ia aku la iloko o ke aupuni uhane, o makuahine Kuikepoo, i ke 80 o kona mau makahiki o ke oia ana ma k'eia honua, no ka mea, ua hanau īa oia ma Papaikou, Hilo, i ka 1814. He hua mua oia no ka ekalesia o Haili, a ua noho me ka manaoio mau i kona Haku; a i kona hoi ana i Honolulu a noho ma ka apana o Waikiki-waena, ua hoohui pu mai oia me na hipa o ka ekalesia makua o Kawalahao. Ua puka mai kona kihapai mai me kana elemakule i hala e aku i ka 1887, he ehiku keiki. Ma ka la Sabati mai, ua manele ia aku la kona kino make no ka ilina o Kawaiahao, i ukaliia e kona maii ohana ma ke kino a ma ka uhnne. Malaila e moe ai ahiki 1 ke ala h&u ana.

[ Oka mea hou, aole holhoi alli nia I Hawali me ke kukala kaua hilahila i ole mai o Atnerika Huipuia i ke Aupuui Kuikawa o ko Hawaii Paeaina ana ponoi I ike mua mai ai a hoohanohano mai i kona mau Elele Kuhina Mana Piha. E hookaawale ia aku ana eke ' aupuni ma ka hana kanawai ana, i haawina hoomau no ka wahine mare a James Kauhane, ka makai i haule iho iioko o na iima o ke kanaka Paniolo pepeh! kanaka, iaia e hooko ana i kana hana ma ke kanawai. He $20 oka malama, a e pau i ka wa e mare hou ai oia i kekane. E iiooloiie!—O ka poe a pau e kakoo nei i ko Aupuni Kuikawa i mea e loaa ai ona aupuni no ka lehulehu e noho ana ina na Maheie Ekahi a me Elua o ka Apana Eiua 0 Oahu, ke kono ia nei lakou e akoakoa mai ma ka Pīalekula o Alanui Papu i ka Poalua, Maiaki 0, hora 7:30 ahiahi. John Cassi(lv, ),, .. Cl,arle, I, Carler. / h """ te ' Eia kekahi hihia oki mare, he paa ili keokeo na mea hana aelike, imua o Lunakanawai Kaapuni Whiting o ka Apana llookolokolo Ekahi, ho mau la ae nei ka naue ana o ka hihia me hookahi wale no hoike, oia ka mea nana ka hoopii. Ke lohe ia nei, ua nalowale honua kekahi mau hoike o ka mea nana ka hoopii, a eia Ia ihoa ia e pee mai nei. Ma ke kuho biilota ana o na lala o na Aha Hooko a mo Kuka i ka Poalia noi no ka inoa o ka moho e hoopiha ai i ka makalua hakahaka o ka Aha Kuka, ua haule o I). B. Smith, ka inoa a ka Hui Amenka i ouou mai ai. Nolaila, aohe uiea i koho ia, aka, ua knpae ia aku la nae a kekahi halawai hou aku. Ua kue ia o Mr. Winllh īna o ko'na paa ana ia maialo o ka Ilui Kalaiaina malu. Ua hookuu mai o Mr. James N. Keola i kona pih ana me ka nupepa namu Avalakaika, ke kahua i hookala ia ai kona ike namu, no ka manawa loihi, oiai no oia e omo ana Ika waimell oka naauao ma ke Knlanui o Oahu a liiki i kona puka ana a kamau mai no ma ia hope; a akahi no a wehe ka pili. Ke ake uei makou e ike aku iaia maluna o na kulana o ka hilinai ia ma na wahi a pau o Hawaii nei ana e hehi iho ai kona mau kapuai, a e alakei aku ai hoi maluna oua anuu hou aku o ka hoe ana i kona waa. Ke lohe ia nei, ua hiki mai i lio* nolulu nei kekahi poe haoleaea mai Cana<la mal ma ka hana i puhi makani ia aku ia lakou e holo mai i pee koa kiai i ka Moiwahine i pau. Ina he oiaio, eia io lakou ma Hono1u 1 u nei ma ia misiona, ho mea maopopo ua mohai e lakou 1 ko lakou mau ola i o la honua, no ka mea, aole loa e hookoo ia ana kekahi o lakou i ahailona i ka wa mua e puai ae ai kekahi hoohaunaele mai a lakou mai, oiai ke makaala loa nei na popoki o ke aupuni e ulupa ina hoala hupo mai oia ano. Nolaila, aole e pono ia lakou ke hoeu mai i na hana lokoino o ia ano, a hoi uhane auanei i ka aina I hele mai ai.