Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 9, 3 March 1894 — SANFORD BALLARD DOLE. Peresidena o ke Aupnni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

SANFORD BALLARD DOLE.

Peresidena o ke Aupnni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina.

O ke kii malalo nei, oia no ke kii o Sanford Ballard Dole, Peresidena oke Aupuni Kuikafta © ko Ilawaii Paeaina i keia wa. Ua hanau ia oia ma Houoiulu nei Ikala 23 o Aperila, 1844. O kona mau makua o Rev. I). Dole a me kana wahine, nololeo mai o kela puali hanohano o na misionari ī hiki mai ai ma Ilonolulu nei i ka 1840, mahope o kela liuakai alo kai loihi a maluhiluhi mai ko laua homo mai ma ka mokuaina o Maine. Ua hoonaauao ia ka mea noua keia moolelo ma ke Kulanui o Punahou. A oiai o kona makuakane aole ia he kanaka waiwai, a ua koho hoi o Dole opio i kana oihana i makemake ai he loio, nolalla, ua imi hana aku oia ma kela a me keia wahi hana e loaa ai ke d«la e hoolawa ia ai ka imi ana i ka ike kanawai ana i koho e. ai. Mamuli o kona mikiala hana a me ka pakiko, ua loaa iho la iaia ka paapaana, a nolaila, i kona wa he iwakalua kumamalua mau makahikl, ua hele aku la oia i ke Kulanui o Williams ma ka mokuaina o Makesuketa. e imi ana ma ka makahjki mua ma ke ala maa mau, mahope o ia manawa, komo iloko o k£ Keena Loio o William Brigham o ; kō kulanakauhale o Bosetona, nana ko koiki nona ka inoa Prof W. T. Brlgham e noho nei ma keia kulanakouhale. Ma !

kela keena loio i hoomaka ai i ka imi kanawai, me ka hele ana i na kau o na aha hookolokolo ma na manawa like oie. Ua hoolauna loa aku oia iaia iho ma ke kilo ana i na ike a me na hoomaamaa ana, a ī ka panina o na maiama he umlkumamalua, ua ae ia oia e lawelawe i ka oihana loio, mahope o ka ninaninau ia ana i na ninau paakiki a me na pane kuliu, no na aha hookolokolo o ka okana o Suffolk, ua komo pu ia wahi iioko o ke kulanakauhale o Bosetona. Mahope koke iho, hoi mai la oia i Hawaii nei kona aina oiwi a ua ae ia e lawelawe i ka oihana ioio i mua o na aha a pau o ke aupuni Hawaii. Ua iawelawe oia i ka oihana loio a me hoopukapuka elala ma o ka nui la o na waīwai i hiiinai ia mai nana e malamn, a pela ahiki i kona kuonoono ana. I ka 1873, mare ihola oia me Miss Anna P. Cate, o Makesuketa.

Ua hoomau oia 1 kana oihana me ka hakilo mau i ka nee ana o na kalaiaina kuloko, e hooikaika ana a e hooeueu ae i ke kuiana o na mea e pomaikai ai ka lahui, a e hoonui ae ai i ka hanohano o ka oihana loio ma Hawaii nei. I ka 1884, koho ia oia i hoa no ka ahaolelo no ka manawa mua, a iioko 0 ia kau, ua komo kino oia iloko o ka hooikaika ana no na mea a pau e pomaikai ai ka aina, a ua ohohia nui ia oia e kona poe nana i koho. 1 ka 1886 mai, koho hou ia mai no oia i hoa no ka ahaolelo no ka lua o ka manawa. I ka 1887" mai, mahope o ka ike ana o ka lahui Hawaii mal kekahi pea a kekahi, I ka hele ioa aku o ka aina i ka nenelu o na hana popopo e pau ai ka aala o ka inoa o Hawaii, ua komo kino pu oia i ka hooikaika ana iloko o ka hookahuli aupnni o ia makahiki ma ke ano hoomaemae ike aupuni. He kanaka akahele o ka noonoo aole pupuahulu, a mamuli no o kona ano akaheie a me ke koikoi o koua noonoo i lawelawe ole ia ai kekahi mau hana pupuahuiu i kenakena ikaika ia e kona poe kuka, a pela i pau wale ai me

ka maluhia ame ke kahe ole oke koko ia hookahuli aupuni. I kamakahikl 1887, ua hookiekle ia oia i Kokua Lunakanawai Kiekie, a ke ae nei na mea a pau, oia kekaiii o na loio naauao ilokookeaupuni, a ma kona ano lunakanawai, ua mahalo puni ia ola he kanaka hoopono a paewaewa ole ma kona wehewehe ana i ke kanawai. Ma ka hookahuli aupuni o 1893, ua hookiekie hou iaoia i Peresidena no ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pueaina, ka makamua loa o na Peresidena o Hawaii nei i ike ia ma na moolelo. A e like me kona mahalo puni ia nia na oiiiana mua i loaa iaia, pela no i hooi ia ae ai kona hilinai ia ma keia oihana kiekie loa i papahi hou ia aku maluna ona. Nolaila, ke noho aio nei kakou i ka makuahine nana i hoolue mai iaia ma keia honua.