Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 15, 14 April 1894 — Mau Kamahele Makaikai i ka Wahine o ka Lua, Kaluao Pele, Kilauea, a o ke Kamahao o na Kamahao. [ARTICLE]

Mau Kamahele Makaikai i ka Wahine o ka Lua, Kaluao Pele, Kilauea, a o ke Kamahao o na Kamahao.

\ Hoomauia.~\ la'u i iiHna aku ai ma ka aoao akau o ka lokoyhi, he mea e kananl, o ua wahhie aiwaiwa la o ua lua nei Ua iike loa kekahi raau mea a'u e ike ana ina i \ wahi me na hale aniani, mai ka iiilii mai ake nui. Ho kupaianaha o na kupaianaha ka hana a ka pele, he mea no hoi na ke kamahele e poina ole ai.

Ke uhi mai nei ka uhlwai ia makou e nana ana me ka hauoh piha i na hana like ole a ua kaeaea nel o aa lua nei.

I keia manawa no, ua hiki loa mai la ka pele ihu ai mai ka loko ahi maoli mai i ke kae o Halemaumau. No ia mea ua koi hou mai ko maua alakai pauaho ole ia maua e hele hou makou a hiki ma kahi o ka pele e kahe ana. Na eleu ue la ko'u hoahele, aka, owau, ua ano kaohl la mai mamuii o keia hopohopo i loaa mua ia'u raa kela huakai mua a makou i ka lokoahi, i hoopuniia ai makou e ka ino nui. Ua koi ikaika mai la oia me ka olelo ana aole he pilikia iki ma keia aiahele hou o kakou r iai na pahoehoe pele o koia ala hou aole napelepele e like me ke ala mua. Nolaila, mamuli o kona kono ikaika ia maua e hele, a no kona iini hoi e ike maua i ke ano maoli oka pele, no ia mea ua ae aku la au a hoi aku Ih makou i ka haie pili no ka honmakaukau ana i na punana no ko mnkou ?.hihele hou Paa na laau m« ko uiakuu mau lima pekahi a iho aku la makou no kahi e iho mai nei ka pele.

O ka holo ana o ka pele ma kahi i hu mai ai, ua like me k( j kuhi waikahe ikaika loa; aka ma kahi nae a naakou e hookokoke aku nei, he lohi loa kona kahe ana.

Ia makou i hiki pono aku ai malaila 5 ua eleu ae la ko maua pailaka e hana i mau pohaku pt*le na maua, me na kenikeni iloko.

Ma ia manawa, ua inanao ke kamahele he mea heliee ka pele e like me ka hao i hoohee ia, oiai o ke kulanalike maoliia o ka pele ia manawa. Ma Ilonolulu au, ua īke au i ka hao i hoohee ia, ua like no ia me ka wai i ka wa wela loa. Aka he mea eke kamahao o keia. Ika pahu ana aku o ko maua hoa, a i ka huki ana mai i kana laau, aia hoi he mea eka uaua oka pele e iike me ke ka, aole iho la hoi e like me ka wai. He mea hookahaha mai keia i na kamahele, aka, ua ulu koke ae la na noonoo a me ka hoomaopopo ana, o keia kekahi ona hana kupaianaha aka mea ike oleia.

A pau kana hana ana ia mau pohaku pele na maua, ua hoeu aku no ke kamahele e hoi, ua lawa keia ike ana i kona nani kilakila kanaahao, nolaila ua haalele aku la makou ia wahi a hoi aku la no ka hale hoolulu me ka hauoli no na mea a maua i ike ai. Akahi no maua a olelo ae, ua ike pono kaua i ka pele, oiai malaila kaua kulii i kilohi ai i kona kulana kilakila hoopahaohao. A hiki makou ma ka hale hoolulu, ua telepona koke ia aku iluna ia Mr. Lee, ka puuwai hamama a waipahe o na olelo, eia makou e hoi aku ana.

Ma ka hora 8:50 p.m ponoi i kau ai maua maluna o ko maua mau lio no ka hale hookipa, [volcano houae] I keia manawa ke hoopulu nei ka huna ehu wai o ua lua kamahao nei iko maua mau papalina. Mea eka ulupuni ika noe oua lua nei. Ma ka hora 9:45 p.m. i hiki aku ai makou i ka hale hookipa, a iele iho la ilalo mai ko maua mau 110 mai. Ua eieu mai la ka mea i hoonohoia no ia hana, a lawe aku la i na lio.

I keia wa, ua uleu mai la no ka niea hale, me ka olelo ana mai, pehea ko olua ike a me ko olua hoomaoopopo i ke kulaua o ka pele i keia po? He nui ka nani ame ke kamahno o kana mau hana, a he mea hoi na maua e hauoli piha ai, wahi anh kamahele. Ae, oia ko makou ike aku nei ma ka ohenana. No ke kamahao o na hana a ua wahine nei, a kaeaea hoi o ua lua nei, nolaii», ua iho aku la kekahi o na'makaikai ilalo & ka lua i ua po nei. Euioole hiki mai una ka lono ma 0 ka eieie hhh, e hele oiua e hoopiha iko olua houpo iewalewa. Ua makaukau na men a pau ua oiua. 1 ko maua hiki ana ruitlaila, auwe ka nui o na mea i hoomnkHukau ia na maua waie no, uu uuu iho a lawu pono ka makemake. Ma ka hora 11 p.m., i hoo' uolu aku ai maua maluna o ko maua wahl moe, ama ka hora ō a.m«, i kani inai ai ka puka o ko maua mau rumi, i ka hoolono ana ae keia eia ka he leo nahenahe e hea mai ana, e ala, e ala, ua mikaukau ka lio a me na mea e hooiuolu ai i ko olua mau kino no ke ala a olua e hoi aku ai. He moana kawahawaha o na ale. Ua eleu ae na kamaheie, paa na aahu, a heie aku la no ka rumi aina. Ma'.aila i h~opiha ia iho ai kahi moku o Hanale a piha i ka ukana. Mahope iho, ua hele aku maua e hui me Mr. Lee. Haawi ka iuiu lima aloha hope iea iaia me ka hauoli o na hauoli, a kau ae la maluna o ko maua mau moku holo aina ahonui ma ka hora G a.m., no Naalehu ka ihu. Ua komo hou mai no ko maua mau moku iloko o ua moana kawahawaha nei o na a!e; aka, mamuli o ka maamaaiea o na kapena i ke kuiana o na ale, nolalla, ua pakika aku ua mau moku nei, a aohe no hoi ale kau mai Ma ka hora 9 a.m,, ponoi no ka Haifway House a hoopaa ka holn o na moku no ka hapalua iiora. j Ma ka hora 9:30 a.m., ua kani ka bele a na kapena, a o ke kue uo ia oka huila ona moku. He pae waie no lka ale ua mau moku nei, mamuli o ka maikai o ka makani a me ka alania o na aie. Ma keia ala, ua liooliuli ia ka ihu no Ue awa iai o Kapapala, a maka hora 12:20 1 halulu iho ai oa heleuma o ua mau j moku holo aina nei malalla.