Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 18, 5 May 1894 — Ka Huli Hoi Hou Ana i ka Home. [ARTICLE]

Ka Huli Hoi Hou Ana i ka Home.

Iloopan loa ana. Ho nui ka mahalo i keia mau mokupuni n ke Akua i hana ai ma keia wahi, he kohola nui o hoopuni ana i keia moana kai nui> aole i akaka ia makou ka Ia a me ka laula, i ka hoomaopopo aku o ka iko a ka maka aole iko maopopo ia kekahi aoao a me kekahi aoao. Aia ma waenakonu o keia lokokai e ku pupupu ana ua mau mokupuni nei. Holo aku la makou a hookomo i ke awa e komo ai iloko o ua lokokai nei, lie akea ke awa a he hohonu e hiki ai i na moku nunui ke komo maioko me ka pilikia ole holo aku la ka moku a hookau i ka heluma mawaho o kahi e noho ana o na kumu misionari ma Anahauo, ma ka ia 27 o lanuari. Ke nana aku nei makou i ke kii ano.e o ka aina, aia no na nalu ke poi mai la ma ka poai kohola mawaho mai o na kuaau ke ku nei na mokupuni rae ka lai malie aohe wahi poipoi nalu, ina no o ino ana a makani nui aoie no e ale mai ana na nalu e hookeke mai i ko lakou mau niho, uliuli maikal ka aina mai ka piko a

hiki ilalo, aole hc iko pooo ia aku o kahi e ku ai o na kauhale, he mau wahi hale kakalkahi e ku niai aua ina ka hua o ka uluniu. IL.-lo mni la o Jtov. Senlling me ua kun»u wahine elua o ke kula ma Iluk, a hoolauna aloha aku ia makou ia l»kou. S-ibali, Jitii. 28.—Hora 9 holoaku makou i ka pule iuka ma ka halepul« o na kamaaina, ua akoakoa unua m kanaka a me na kumu maloko o ka luakini, he mea e ko'u puiwa i ka iKe ana i na kamaaiua o keia aina, ua pena ia na maka me ke pena ulaula a olenalena, a ma ka lae a ma na papalina no hoi amoamo mai na maka iloko o ka ulaula olenaiena me na pepeiao i hou ia a nul k& puka, o na wahi aahu o lakou ua liamo pu ia no i ka olena wellweli ka lepo, hoomakaukau niaoli. Ke ku nei ke kahunapule e haiololo uia nae ko'u naau e nalu ana i ke ano o keia lahui nui no ka pouli o kekahi poe nae ua hoonaauao ia a ua lilo iohua no ka hnku a ua holoi ia na ano kahiko mal ia lakou aku, pau ka pule o ko makou hoi no ia no ka moku. INt;s ka Poakahi ae holo hou makou iuka si makaikai aku la i ka aiua a nio ka home o na kamaaina. A eia kekahi mau mea a uiakou i ike ai, ho aiua maikai o ka lepo o koia mau mokupuni, kupono no i 'se kanu kalo, maia, alani, halakahiki, ko, a uie na niea no a pau e ulu nna nia liawaii. O ka ulu ka ai nui o keia aina, ua ulu ia inailalo aku o na puu a hiki loa iluna pono o na puu, nolaila aole i mahi pono ia ka nina, ho nahelehele wale no ua maa na kamaaina i ka ai i fca ulu me ka nui o!e o ka luhi. O na hale o na kanaka, ua kukulu ia ma ka aeao o na puu malalo ae o na kumulaau, aole e ike ia mai kaiii loihi mai, lie puu wale no a me laau ke iko ia aku he opala wale no ka halii o ka hale me na moeaua i hele a lepo i ke pena alaea me ka olenn, ho nani nae ia ia lakou nei, aole lie ike ia o kahi umeke a me kahi ipukai e kau ana ma na paia o ka hale. Ua Ike aku la nae maua i na pu raifela elua, oia wale no nae na waiwai makamae ia lakou. Owau a me W. N. Lono a me kekahi alnkai, o ko makou pii aku la no ia ma ka aoao o ka puu a hiki ma kahi kiekie e nana aku ai i ka lokokai, ike maopopo aku la maua i ka nani o keia lokokai me na mokupuni o kuku ana ma ka ilikai nani maoli. 0 ko makou hele makaikai aku la no ia ma ka aoao o ka mauua e nana ana i ke ano o ka aina a me ual&uu a mena hale eku kakaikahi ana malalo o na laau a ma na kuepali, a hiki aku la makou i ka hale o ke alii o ua aina la malalo o na ulu hoolauna aku la ko maua kamaaina la maua, a kahea ia mai la maua o komo aku maioko, komo aku la maua" maloko. Ile kolo ke komo ana aku o ka puka no ka pepepe o ka puka, a noho iho la maua maluna o ka opala e noho mai ana ua alii nei maloko aku o kekahi paku laalaau i pakui ia me he ruml la, kunou mai la ua alii nei ia maua a kunou aku la no hoi maua i ua alii la. Nana aku l:i maua ia loko o ka hale, ua like loa no me ka hule o na kanaka aole he wahi hoailona e hoike mal ana no kona ano alii, aole ona wahi aahu ua piha no nae na pepeiao i na mea hoohiwahiwa a lakou he hoomaikai nae i ka haku. Ka maua wahi makana iaia a ku mai la makou a haawi aku la i ko maua kunou hope iaia a haalele aku la e hoopue ana no i kona hale kakela, ma ka aoao o na mauna a o ko makou hoi mai no ia a hoi loa i ko makou home inoana. He kaua ma Iluk Hogoleu i ka malama o lanuai'i iho nei 1894, mamua aku o ko makou hiki ana mai ua hoouka ia he kaua mawaena o na uamaaina a me kahi e noho nei o na misionari a me kekahi aoao oia mokupuni hookahi no, a ua mako he 12 o kekahi aoao a o ke koena ua haalele i ko lakou wahi a holo loa i kekahi mokupuni e aku ma ka aoao akau o ua paeaina nei. Ua ianakiia ke alii o kahi e noho nei na misionari, aka ua make no nae he 4 oia aoao, ua nolio mana aku la kek&hi aoao maluna o na aina o ka aoao i pio. Aole no i loaa he kuikahi mawaena o keia mau mokupuni, no ka lehulehu o na alii ma kela a ma keia wahi o ka aina aole nae he hanaino i na malihini. Feberuari 1, kau mai la o Mrs. Mary Logan ka mea i komo mua i kela aina a me kana kane i waiho kona kino ma ke kahua o ka hana i kahea ia mai e ka haku no ka maha mau loa ma o. Lawe ia mai la he hookahi pipi oia, mai a ia mai he mea ai no ka moku, mahalo i kona lokomaikai, noho aku la hoi o Miss Foss o Mokil mai ma kahi o Mrs. Logan. Hiu ia ae la ka heleuma o ka Hokuao aukai o ka moana, a haawi aku la makou i ko makou aloha hope i keia aina a haalele aku la ia lakou e hamo ana no i na maka o iakou i ke pena. Hoio mai ia ma-

kou me ke alii a me ka pea, eia no makou ilokoo ' a lokokui c holo nei, he man mi!e I«#Hii a hoea aku la makou mawuho o ka mo-.iua kal a aui ka l t nalowale iiko ia ua mau mokupunl nei mainu) iho hi uu pau paha ka ike aina ana oiui u ke hope lo.i keia no Ilonolulu. Ia po b ao iiehou ia aku la kekalii pat mokupuni "hou i kupa ia c ua haol< 0 Ilall Isla»ul i mni la na haole ia makou he poe hihiu na kiimaaina o keia mau mokupuni, aole no makou 1 hookokoke aku holo loa mai la

no makou mawaenao ua mau mokupuni nei a hala loa iwaho o ka moana. Oka pau keia o ka ike ana i ka aina, holo aku la no ka moana e paiulewa ia ana e na ale o ka moana, he maikai nae ka makani e lawe ana ia makou i ka akau, a hala hou he mau pule loli ae la ka makani a pa mai la mai ke komohana mai e liolo ana i ka hikina a hala elua pule pepehi ia ka pipi momona maikai ka pipi o Ruka ola ae la ka makapehu pipi hou o Oiribati.

Ma ka po o ka la 26 o Feberuarl, pa iho Ia ke kikiao makani a haki pu ae la ke kui o luna o ke kia mua o Ilokuao a muu ana ilalo i ka nana aku ua popopo no ka laau, ma ke akamai o na alii moku ua paa hou no i ka hana ia a like no me mamua. Ma ka Poaha Maraki 1 hiki makou ma kahi e hui ai na lonitu hikiua a me komohana latitu me 30 palm hikiwawe a loli ae la ka helu 0 na la oka hebedoma, ame ka helu oka la a me ka uialama !ie Poaha a me ka la 1 ma kelīi lonitu hikina a makou i hele mai ai. I ka po a ao ae he Poaha hou ia a me ka la 1, ma keia lonitu komohana he Poallma ia i ka helu o kela aoao 1 hala aku la, nuhou keia i ka p-e maa ole i ka hele moana e like me naakou. Ma keia wahi ua pau ka hapanui o ka moana i ka holo ia, a he liiiii ka makani ke kokua mai nei ke ahi ia makou he uuku ka lanahu aole o hala ka pule ka pau no ia, aka ina e kokua nui mai ka makani e hiki koke aku makou i keia pule aku 1 ke awa lal o Kou. Aole no he mau mea an® nui ma keia holo moana ana, ua halawal nae makou ine elua mokukuna, halawai makou me ka mua kau aku la o Hokuao i kona hae aloha, aole ia ī kau mai i kona hae, hookamaniha keia wahi moku. Ma kekahi mau la mai halawai hou me ka lua 0 ka moku, a kau aku la makou i ko makou hae a kau koke mai la oia i kona hae, e liai mai ana he moku Pelekane ko'u, pau ae la makou ma ka oneki o luna e nana aku ai i kona hookikaha ma ko makou aoao, he mau minute piha hauoli ia no makou i ka ike wahi mea hou, hala aku la ia ma kona alahele i ke komohana, ke huli nei no hoi ko makou alaholo i ka hikina. Eia no makou ke hookokoke aku nei ī na mokupuni o Hawaii, eia no nae na hoa hoolaukanaka o ka moana oia hoi na manu o ke kai aole i haalele mai i ka moku ke hele pu nei no me makou, me he mea la e paialewa ana ia makou ma keia moana palahalaha a hiki aku 1 ka palena o ko lakou moana, e huawi aku ana makou i ko makou hoomaikai i ia lakou ke hiki aku i ko lakou \va e hookwu mai ai ia makou. Ke-' nou mai nei ka makani mamua, kp kokoke nei e hala na la i manao ia e ku aku ana i llonolulu, he malie kekahi mau la pau na wiliki ika ma'i aole he hoohana ia o ka mahu. M»raki 19, maikai ka makani mai ka akau mai, ke holo pololei nei I ka aina ke kohokoho ia aku nei eiua ekolu paha Ia i koe a ike ia ka poe onioni, alaila hookomo i ke awa lai o Kou. Ke haawi nei ka mea kakau i ka hoomaikai i ka haku no ka malama 1 ka moku a me na ohua a pau maluna a me na poe lawelawe a pau ma ka moku, o kona inoa ke hoonani ia a mau loa. Ke haawi. aku nei no hoi i ke kapena 1 na mahalo no ka oluolu a me ka mukaala ma na mea e pono ai na mea a pau malunu o ka moku. Aole au e poina i ka mahalo I ke kuke pake Kale no kona oluolu a me kona waipahe ma ka olelo Hawaii. 11. M.