Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 19, 12 May 1894 — He Moolelo Hawaii Papa Hoike Manawa o na mea Ano nui o Hawaii nei. [ARTICLE]

He Moolelo Hawaii

Papa Hoike Manawa o na mea Ano nui o Hawaii nei.

I Maraki 20, ku oia ma Waikiki, a hui me Kalanikupule ke alii o Oahu, ka Kahekili keiki; a hailuku ia i ka pohaku ka poe i pepehi i na haole ma Waimea, Oahu, a mailaila aku no Kauai a holo loa aku no Amerika. 1793—Hanau o Mataio Kekuanaoa ma Keomoalii, na Inaina me Nahiolea. Ianuari 9, 1794, hiki ekolu mai o Vanekouwa i Hawaii nei ma Hilo, aole i ku ilaila no ka ino. I Ianuari 12, ku ma Kealakekua, ua kau pu mai me Kamehameha I; a malaila aku oia no Kauai, a nalo loa aku oia. Iulai—, 1794, make o Kahekili ma Ulukou, Waikiki, Oahu. Augate 15, 1794, kaua o Kalanikupule me Kaeo ma Kukui, a ike laua ma Kalapawai, o Kaelilua ia kaua. 1794—Ku mai ka moku o kapena Bapa me kapena Koki. Novemaba 16, I794, ohumu ia o Kalanikupule e na hookele waa ona, kokua na haole a pakele oia. I Dekemaba 6, hoouka kaua o Kaeo ma Puunahawele a make ekolu mau haole, lanakila o Kaeo. I ka la 21 ae, hoouka kaua nui hou ma Kalauao, a hoopuni ia o Kaeo e na puali kaua aina a me ka moana mai, a make oia; o Kukiiahu ia kaua. 1794—Na na moku Jackal, o kapena Baraunu a me Prince Leboo, kapena Gardner, i komo mua ke awa o Kou, mai Beritania mai laua. Ianuari 1, 1795, luku aku o Kalanikupule a me na kahuna ona i na kanaka o na moku Jackal a me Leboo. Mei—, 1795, kaua o Kamehameha I, me Kalakupule ma Nuuanu, a hee o Kalanikupule, a pau loa na mokupuni ia Kamehameha I

koe oae o Kauai. Oia ke kaua o Nuuanu. 1795 —I na la hope oia makahiki, holo o Kamehameha I. i Kauai, a ma ke kai o Kaieiwaho, halawai me ka ino, a nui ka poe i make, a hoi okoa mai lakou i Oahu. Ua kapaia la huakai o Kaieiewaho. 1795 —Hiki mai ka moku Daedelus i Niihau, kapena Massere Marder. 1796—Kipi o Namakeha i ke aupuni ma Hamakua, Hawaii. Hoi o Kamehameha i Hawaii a kaua me Namakeha ma Kaipalaoa, a make oia. 1797—Hanau o Lilioliho I. Kamehameha II. na Kamehameha I. me Keopuolani. 1798—Hoomakaia ke kalai ana i na waa peleleu i kapaia o Kapeleleu. 1891—Hiki ka Peleleu i Kawaihae, Kohala Hema. 1802—Hiki ka Peleleu i Lahaina, Maui. 1802—Make o Kameeiamoku ma Lahaina, ko Hoapili kane a me Kepookalani makuakane. Ianuari 23, 1803, ku mai ka moku Bosetona, maluna mai ona na lio mua loa, a no ka li o o na maka me na pepeiao, ua kapa aku ko Hawaii nei he "lio," a no ka hiki pono ole i na haole ke hoopuka pololei, ua loaa ka inoa "lio" i keia wa. 1803 —Hiki loa ka Peleieu i Oahu. 1804—Hoea he ma'i ahulau i kapaia he "Okuu," a make o Kameeiamokukapapaiaheahe a me na kuhina a pau o Kamehameha. 1805—Hanai la o Kalepolepo. Sept. 11, 1806, hanau o P. Nahaolelua. 1808—Ualakaa. 1808—Hanaia ka pa o ka loko o Haneoo. Make o Kanihonui ia Kamehameha no ka moe ana me Kaahumanu. 1809—Holo mai o Kaimualii ke alii o Kauai e ike ia Kamehameha, a hui laua ma ka nuku o Mamala. Haawi mai oia ia Kauai no Kamehameha, a hui ia na paeaina a pau mai Hawaii a Niihau malalo o Kamehameha I. 1810—Kua laau ala ma Honolulu. 1810—Make o Isaac David (Aikake.) 1812—Hoi o Kamehameha i Hawaii; ua kapaia ia huakai aumoana o Kaniaukani. 1812—Mahiai o Kamehameha ma Kona Akau; ua kapaia ia mala o Kuahewa no ka nui. 1812—Hanauia o Kiholo. Augate 11, 1813, hanau o Kauikeouli Kamehameha III. na Kamehameha I. me Keopuolani. Olelo nae hoi o Emelia Keaweamahi ke kahu wahine o Kauikeouli, ka Kaikioewa wahine, ua hanauia o Kauikeouli ma ka la 17, o Maraki, 1814, ma Keauhou, Kona Akau, Hawaii. 1815—Hanau o Nahienaena na Kamehameha I. me Keopuolani. 1815—Kukulu ia he papu iloko o ka pa kaua ma Hanalei a me Waimea, Kauai, na na Lukini malalo o ke alakai ana a Dr. Scheffer. 1816 —Hiki mai na Lukini ma Honolulu a kukulu papu lakou ma kahi a Kaleimoku i hoomaka ai. 1816—Kipaku ia na Lukini ma ke kauoha a Kamehameha I. a hanaia ka papu o Honolulu ma ka hooponopono ana a Kaleimoku. 1816—Make o Paul Pauli Kaoleioku, ka Kamehameha I. keiki hiapo o kona mau la opio me Kaneikapolei ma Honolulu. Ua hanauia oia i ka 1756. Aole i pau

He makemake anei ko kahl oupepa Makaainana e hoohainu ia me na kapu bla o lalo o Moanalua a hiki i ka palahe ana o ua wahi pepa la, a i ole e hooholo wale ia maluna o na kaa hoohuiaina, mea ae no, i ka nul o ka poe hana bia a me ka hoohaunaele a me ke kau malunn o na kaa hoohuiaina. Manao anei oe o ke kau ana o na kanaka o Moanaiua maluna o ia inau kaa, he hoohuiaina lho la anel ia? Aole he hoihoi ona kanaka o Moanalua nei i na kalaiwa kaa kamalii» e ilke la me ko na kaa hapaumi. Ma kekahi ano, '.he aina like o Moanalua ma na ano a pau mai kinohi loa mai, a i ole he makemake anei kou e hoopauia ka heiuhelu ana o na kanaka o keia apana l kou kino no na keneturia he lehulehu Moanalua.