Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 20, 19 May 1894 — Page 3

Page PDF (1.75 MB)

This text was transcribed by:  Johanna Stone
This work is dedicated to:  Kamaka

 Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

KA HUI ALAHAO ME AINA O OAHU MANAWA HOLO. Mai a Mahope aku o Iune 1, 1893.

NA KAA AHI.

NO HONOULIULI.

B B A D

A.M. P.M. P.M. P.M.

Haalele ia Honolulu...8:45 1:45 4:35 5:10

Haalele ia Manana...9:30 2:30 5:10 5:56

Hiki i Honouliuli---9:57 2:27 5:36 6:22

NO HONOLULU.

C B B A

A.M. A.M. P.M. P.M.

Haalele ia Honouliuli 6:21 10:43 3:43 5:42

Haalele ia Manana...6:55 11:15 4:25 6:10

Hiki i Honouliuli...7:30 11:55 4:55 6:45

A No na Poaono wale no.

B No kela ame keia la.

C Koe na la Sabati

D Koe na Poaono.

NU HOU HAWAII.

Ua pabetizo ia e Bihopa Willia makolo o ka luakini e Sana Anaru i ka hora 9 o ke kakahiaka Poakahi aku nei ke kaikamahine hope loa a Mr. a me Mrs. James Campbell.

Ua hopu ia mai nei kekahi mea halekuai lole o ka apana o Hamakua, Hawaii, no ke kuai rama me ka laikini ole, a o ka hopu ia aku koe o kekahi mau halekuai iho no ia hana hookahi.

Me he mea la e hiki mai ana i Honolulu nei ma Iune aenei he puali kinipopo Kaleponi mai ke Kulanui mai o Stanford. No keia lohe, ke hoomakaukau ia nei i puali paani aku me lakou.

O na puali a paani ana ma ke kahua o Makiki i ka hora 3:30 o keia auina la Poaono, no ke kolu o na paani ana o keia kau, oia o Kamehameha kua ia Crescent. O Robert Pahau, ka hopu popo o Kamehameha ma keia paani ana.

Ua haalele aku ia Shinagawa, Iapana, i ka la 19 o Aperila, ka mokukaua Iapana hoomaamaa haumana no ke kaua moana Kongo, a ua holo mai no Hawaii nei, a mai anei e holo aku ai no ka hema. Ua ku mua no keia moku hoomaamaa haumana ianei.

Ke upu ia aku nei, e haalele mai ana ka mokuahi "Australia" i keia kakahiaka nui wale mai Kapalakiko mai, a maluna mai ona a manaolana ia aku nei e hoi mai ana kekahi poe kamaaina o Honolulu nei mai ko lakou hoomaha, piele hana ana a holo lealea ana.

Ua nahaha ke kaa lio o Bihopa Willia i ka po Sabati aku nei iloko o ka pa halepule o Sana Anaru, oiai e malama ia ana ke anaina. Ua hoohuoi ia malia na kamalii kolohe i hookuu a holo a e hookui i ke kumulaau. Ua nana no ka hele ana o keia kolohe a o ke kaa o ke kahu Akua kana mea e hoonaikola ai.

Ua hoopau ia ko Mr. W. G. Smith noho lunahooponopono ana no ka nupepa namu "Hoku" o keia kulanakauhale, a ke liuliu nei oia e hoi aku no Kaleponi ma ka moku pea "Irmgard" i kekahi o keia mau la aku. Ua pani ia iho la ma kona wahi o Mr. A. Johnstone, he peni maamaalea no ma ia hana he hooponopono nupepa.

I ke kakahiaka Poakahi aku nei, ua loaa aku mauka aenei o kekahi o na mahi laiki o Ah In o Kapalama Honolulu nei, ke kino o kekahi pake e lewalewa mai ana iluna o ke kumulaau, ua make. Ua noho hana keia pake no ekolu mau makahiki, a ua ike ia kona paa mau ma ka hana me a haule ole. Ua wae ia he kiure koronelo no ka nieniele ana i ke kumu o kona make.

Ua hiki mai he mekini pulumi alanui ano hou i Honolulu nei, a ua aoao ia i kela la aku nei ma ke alanui Alakea. O ke ano, he poke laau loihi i houhou ia ma na lala pulumi oolea e moe kea ana malalo o na huila kaa elua, alaila no ka lio e huki, he niniu ka hana a ua poke laau ia ma ke ano pulumi e hookoe iho ana i kahi i kaa ia o ke alanui e ua mekini la ua hele a maemae, eia nae ku kaea o ka lepo malalo ae o kahi a ke kanaka e hookele ana i ka lio.

Ua pau nui ae i ka ae imua o ka aha apana o Honolulu i ka Poalua iho nei, he umikumamalima o na kanaka Hawaii i paa i ka hopuhopu ia no ke kuai bia hana maoli ia iho me ke laikini ole. Ua kapae ia ke kau ana i ka hoopai maluna o keia puali o ka poe haihai kanawai a hiki i ka wa a ka aha e kahea aku ai e hele mai e kau aku i ka hoopai, aka i lilo aku no hoi keia i laau hahau e pau hou ole mai ai lakou i ka hopu ia aku no ia hewa, alaila ua waiwai.

Ua hala aku i ka make mai ka Palama aku i ke kakahiaka la Sabati aku nei, o Keo N. Gilman, mai ka ma'i lolo mai i loaa ai iaia i ka elua Sabati mamua aku ma ke anaina hoolewa o kana moopuna wahine. O ka nui o kona mau makahiki, he kanalima kumamaiwa. Ua waiho iho oia mahope nei, he wahine elua mau keiki, he kaikaina o Akane a me ke kaikuahine o Mrs. Louisa Palekuke a he mau keiki a me na moopuna hanauna he lehulehu.

Ua halawai ka Ahahui Pua o Honolulu ma ka la 9 o Mei nei, a ua hooholo lokahi iho lakou e haawi aku i na mahalo a nui ia Mrs. E. W. Joodan a me na wahine i kokua iaia ma ka hooikaika ana i holopono ai na mea a pau no ka Ahaaina a na Lahui. Ua loaa mai i ua ahahui nei ko lakou mahele mai o ka ahahui nui, he $496.50, a ua makana aku ua ahahui nei he $200 no ka hui Manawalea o Beritania, oiai ua ake loa lakou e loaa aku na kokua ana, no ka mea ke hoolilo nei lakou no na hana kokua i na poe ma'i a me palupalu i nele i na kokua.

He ekolu hale ke kiekie o ka hale pohaku ula hou loa e kukulu ia aku ana no ka hui o Allen a me Robinson ma ke kahua mua iho nei o na hale mahoe kahiko i pau aenei i ka wawahi ia ma Alanui Moiwahine. Ua haawi ia ka aelike no ke kukulu ana i keia hale ma ke koho akea ana o ka poe maamaalea ma ia oihana me ka lakou mau huahelu ponoi. A mai waena mai o ka poe i hoouna mai i ka lakou koho, ua haawi ia i ka poe koho haahaa i na Hoahanau Lucas no ka huina he $21,000, oiai o ka hui ae maluna o ka lakou he 28,000.

Ma ka Lapule iho nei o ka poe Karistiano, a oia paha ka la sapule ma ka helu a ka poe Makinika, ua ao mai ka Epikopo Gulekana o ka hoomana Katoliko Roma i kona poe hoahanau aole lakou e puni wale i na apuhi a na nupepa Hawaii e noke mai nei, a mea hoi hou ae ke aupuni Moi. I kela manawa ua pau kuhihewa o na poe Katolika, a eia lakou ke noho naauao mai nei. O i noho hoomanawanui mai nei ka Epikopo a oi palena ole loa na hana hakuepa, nolaila owaka mai nei kona leo mana i kana poai halepule. He kue aku paha koe o Sapule ma ia Gulekana no ka hoike e ana i ka no'a.

Elua no ka Puuku o "ka Makaainana," eia ka he aie kaa ole ko ka Hui Hawaii Aloha Aina ia oe. Ina aole hiki i kou kino ke koi aku i ka Puuku o ka Hui Aloha Aina waihona-ole e hookaa mai i kau koi aie ma na kualapaa no ka ukupanee, e waiho ae i ka bila koi aie me ka hakalia ole ia Mr. Lunning, a nana e kii, lele kohana wale mai no ka panai no kou luhi. Aole keia he wa hooponopono, oiai, e huliamahi ana ko Moanalua poe e haalele i ka Makaainana, oiai, ua lawa no lakou i ka nuhou mikomiko o ke "Kuokoa," ka nupepa i maa ia lakou a me ko lakou poe kupuna i hale e aku la ma-o.

Ua ku mai ma Honolulu i ke kakahiaka o ka la 14 o Mei nei, ka mokuahi "Gaelic" o ka Hui Hooholo Mokuahi O a e O. S. S. e hooholo mau nei mawaea o Kapalakiko a me Asia, mai Iapana mai a e hoi ana no Kapalakiko. Ua haalele oia ia Iokohama i ka la 4 o Mei a holo pololei mai no keia awa, me 3 mau ohua kapena, me na ohua oneki he 361 mau pake a me 29 mau Iapana a me 766 mau tona ukana. I ka hora 8:15 kakahiaka o ka la 15 mai o Mei, mahope o ka pau ana i ka hoolele ia mai o na ohua a me ukana, ua niau loa aku ua "Gaelic" la no kona awa hope loa o Kapalakiko. Ua lawe aku oia mai Honolulu aku, ia 8 mau ohua kapena a me 4831 mau leta a me 2106 mau nupepa.

I ka po o ka la 10 o Mei, ma Kahuku Oahu nei, ua okioki iho kekahi Iapana i ka wahine Iapana aole nana, me ka pahi nui okioki, a ua holo aku oia e pee iloko o ka ululaau. O ka inoa o keia Iapana, o Moriyama, Ua aloha oia i ka wahine a kekahi hoakanaka ona a ua koi i ua wahine la e haalele i kana kane a e mahuka laua i kahi e hele ai. Ua hoole ka wahine, a no ia kumu ua huhu keia Iapana puuwai eleele, ua komo iloko o ka hale a ua hoomaka aku e okioki. Ua manao ia i kinohi aole e ola ana ka wahine mai na palapu aku a keia Iapana i kau aku ai me ka manao ino mamua, aka ke kamau mai la no nae ke ola o ka wahine. O ua Iapana pepehi kanaka la, ua loaa aku iloko o ka nahelehele i ka la 13 mai, a ua ahai loa ia mai iluna nei o Honolulu e hoopaa ia ai no ke kali i ke ola o ka wahine.

Hoi i ka Aina Hanau.

Ma ka mokuahi "Gaelic" o ka Poalua iho nei i holo aku ai no Kapalakiko, i hoi loa aku ai o Mr. H. F. Glade a me ka ohana no ka aina hanau, a hoolele loama i la i na lawe-lawe hana a me na luakaha ana i na kaiaulu o Hawaii nei. O Mr. GLade kekahi o na haole kalepa i ike nui ia ma Hawaii nei, he keonimana oiaio a he mana nui iwaena o kona mau hoakanaka. Ua hele keia makamaka nui o ke Aupuni Kuikawa a me ka hoohuiaina, a he mea hoi e hiki ke hoomau a e hookiekie ae i ka noho wai kahi ana ma ke kokua i ke Aupuni. Aka, e hauoli ana no nae na mea a pau ia makou e hoike aku nei, ua ae o Mr. Glade e lawe i ka noho elele ana no keia Aupuni ma ke Aupuni Imiperiala o Geremania.

Make Pau i ke Ahi.

I ka aluna ahiahi o Mei 13 aku nei, ua hamu ae na ula o ke ahi i ka hale kauwa o M. McInnerny mauka o Puunui Nuuanu, a ua koala ia a papaa ke kino a ka pake kauwa nona ka inoa o Ah Him. O keia pake, ua noho hana me Mr. McInnerny no ka manawa he umi kumamakahi mau makahiki, Ua hele oia i ka ahaaina mare i ua la Sabati nei, aka i ka napoo ana o ka la ua hoi mai. I kona hiki ana iloko o ka hale a aohe i liuliu iho, ua hamo mai la ke ahi a emoole puni ana ka hale. Aole i ike ia ke kumu, aka ua manao wale ia aku, ua hanini paha ka ipukukui a pela i awiwi loa ai ka lalapa ana. Ua ike ia no o Ah Him ua puka iwaho o ka hale i ka wa i pau ai, aka ua komo hou aku no iloko me ka manao paha e kii i na dala a lawe iwaho. Ia komo alua ana, aole oia i puka hou mai a hiki i ka loaa ana aku ua papaa. Ua hiki ae no na kaa wai, aka ua pau loa ka hale.

Mau Aihue ma Honolulu.

Ua komo kolohe ia i ka po Poalima o ka hebedoma i hala, ka Halekula Hanai Kaikamahine Sana Anaru, a ua aihue ia aku he wahi pahu tini nona ka heluna dala oloko he $5.00 paha. Ua hookupu ia keia mau dala e na hakina kenikeni a na kaikamahine kula no ke kukulu ana i wahi no ke kupapau no ko lakou hoakula aloha i make Mary Niaupio. Eia hoi, komo e ia e ka piko pau i ka iole. Hilahila ole no hoi keia kino aihue o ke kuko ana, a o ka mea a kamalii i houluulu ai no kekahi hana hoomanao walohia, oia kona mea e ola ai o kona hele palaualelo wale ana ma keia ao. E alu ae kakou i loaa keia wahi aihue. A ma ka po Poalua iho nei he noi o keia pule, i ka hoi ana aku o Luna nui hana keaka Dailey a me kana wahine mai ka pau ana o na hana keaka o ka Hale Mele hou a i ko laua hale e noho nei ma ka pa Hotele Hawaii, aia hoi loaa aku la ia laua ka hale ua noke hele ia oloko a kuhuluku a ua lilo aku kekahi mau mea hoomomoa i manao nui ia, oia he eke ili sila, he lole silika a he paa lako kala mea malama. Ua hoouna ia ka lohe i ke kahua o ka oihana hoomalu, a ua kena ia mai he makai e nana.

Hoi a ka Aina hehi Kulana.

O ka haiolelo a Generalu Harrisona, ka Peresidena mua iho nei o Amerika Huipuia, ma kona home noho ma Indianapolisa, mamua aku nei a ua lilo ia i mea e nune nui ia ai a puni ka aina. I ka wa o luna Senate Seward i makemake ai e lohe ia kona leo e kona lahui, ua hoi oia a kona home noho ma Auburn, ilaila hoike oia i kona kalaimanao imua o ka lehulehu. Pela o o Henry Clay, kekahi kalaiaina noeau loa o Amerika i na au i hala, ua hoi oia i Ashland, a hoi no hoi o Daniela Webster i Bosetona i lohe ia kona leo. Ma kona home noho ma Indianapolisa i huai pau mua mai ai o Generala Harrison i kona manao. Ua hoao iho nei ka lahui Amerika i ke alakai ana o ka aoao Democarata, a ua lohe ia aku na leo kaniuhu o ka hoahewa. Iloko o na makahiki he lehulehu e noho mana ana ka aoao Ripubalika, ua hoomaopopo ia ka holomua o ka waiwai o ka aina. Akahi no nae kakou a hoomaopopo pono i ka pilikia o ka aina, mamuli o na hookele aupuni kue ana i ke kahua o ka aoao Ripubalika. Ke huliamahi mai nei ka aina i ka hoapono i na alakai a na poe Ripubalika, oia hoi ke kakoo ana o ke aupuni i na oihana kuloko ma o ke dute ana i na waiwai komo mai. Aole a kakou nana no ka hopena o keia kau ahaolelo, o ka ninau ano nui e ulu mai ana i keia kau holo Peresidena ae oia no ke kalepa, aia hoi ka auhau dute maluna o na waiwai i komo mai a me na waiwai i hoopuka ia aku iwaho.

He mau la mahope koke iho no o ka Generala Harrison haiolelo ana, ua hoolaha ia maloko o kekahi nupepa o Indianapolisa o Generala Harrison ka moho a ka aoao Ripubalika e noonoo ia ai imua o ka aha elele wae Peresidena i keia kau ae. He mea hiki ke koho ia aku ua ae mai o Harrison i kela kahea mamuli o ka makemake o kona aina iaia e lilo i moho. He mau ouli ano nui ke pahola mai ana maluna o keia aina a hiki aku i ka noho ana o kela aha wae moho, aka, ina he moho ka i noonoo ia i keia wa, he mea maopopo he Ripubalika ana ka moho e wae ia ana. He mea pahaohao nae ke noonoo pono iho kakou. Ua koho ia o Kalivalana i Peresidena i ke kau mua o 1885 a me 1889, a haule nae i ka holo hou ana iho. Koho ia o Harrisona i Peresidena i ke kau mua o 1889 a me 1893 a haule kona holo elua ana iho, a lanakila hou o Kalivalana, a ina oia ke alakai a ke Akua a lilo o Harrison i Peresidena no Amerika i keia kau ae o 1897 a me 1901, alaila pai laua a pai. Aka, malia no paha a oili mai kekahi keiki e ae o ka aoao Ripubalika i oi ae ke ohohia ia mamua o Harrison, oiai he hana hoomaikeike wale no ka makou. Aole i nele ka aoao Ripubalika i na moho e hiki ai ke noho ma ka noho Peresidena, e olino aku ai ko lakou kulana imua o ke ao holookoa, he poe hoi na ka lahui e haaheo mau ai.

Heo ia Hawaii ke Crescent.

Ma ka paani kinipopo a na puali Crescent a me Hawaii i ka auina la Poaono i hala, ua hele okoa ka Hawaii a ua haule kona kokoolua. Aole no he wa i ike ia ai mai ka mua a hiki i ka pau ana o ka paani, he manawa kekahi o ke Crescent i noohahani mai ai, no ka mea ua hoopuhili wale ia no lakou e ka Hawaii ma ka paani a me ka hopu ana mai a na keiki owaho. O ke Crescent ka mua ma ka hoomaka ana o ke komo, a o ka lakou mau puni, he 3 ma ke komo ana eha a he 1 ma ke komo ana ehiku, a o ka pau no ia a pau wale ka paani ana. O ka Hawaii mau puni hoi, he 2 ma ke komo mua ana, 3 ma ka ekolu, 1 ma ka eha a me 3 ma ka elima. Aole i paani ka Hawaii i ka lakou komo aua eiwa, oiai ua make e mai la no i na puni mua i loaa ai.

HAWAII.

NA INOA       A.B. R. B.H. O. A. E.

- - - - - - - - -

Willis, 1b---4 1 2 11 2 0

Ross, r. f...4 0 0 2 0 0

Holt, 1. f...4 2 2 1 0 0

Pryce, c...4 3 3 6 0 0

Ahia, p...4 1 2 2 6 0

McCorriston, c. f...4 0 0 0 0 1

Thompson, 2 b...4 0 1 3 7 2

Clark, 3 b...4 0 1 0 0 0

Hart, s. s...4 2  2 1 2

Huina...33 4 4 24 16 7

CRESCENT.

NA INOA A. B. R. B. H. O. A. E.

- - - - - - - - -

Wilder, W, s, s...4 0 1 0 2 0

Lishman, 3 b...4 1 0 4 1 0

Ross, 2 b...4 1 1 2 1 1

Angus, p...4 1 0 0 7 0

McNicol, 1. f...4 0 2 0 0 0

Lucas, W. 1 b...4 1 0 11 3 1

Wilder, H. r. f...3 0 0 0 0 0

Baker, c...3 0 0 5 2 0

Carter, c. f...3 0 0 2 0 1

Huina...33 4 4 24 16 17

EINA NA AIPUNI.

1 2 3 4 5 6 7 8 9

- - - - - - - - -

Hawaii...2 0 3 1 3 0 0 0 *--9

Crescents...0 0 3 0 0 0 1 0 0-- 4

Games Won. Games Lost, Games Played. Per-o'nt'ga.

Kame,,,1 0 1 1.000

Hawaii...1 1 2 .500

Cres...0 1 1 .000

Na Mea Hou Ano Nui.

Ua holo awiwi ae na lono i keia kakahiaka, o kahi i loaa mai ai na mea hou o ka hoihoi ia ae o ka moiwahine i kipaku ia a na anee alii e puhi hele nei ma na nupepa a lakou a ma na kamailio mawaena o lakou iho, mai kekahi kahuna hoomanamana mai no ia i hanau eepa ia mai e lapaau laikini ole ana a e  noho nei ma Alanui Liliha. Ua hele loa aku ka puni a i ke poo kiekie o lakou. E nana ae e ka poe naauao i keia hana pegana haalele, ka hilinai ana aku i ka pono lahui a mailoko mai a na apu awa a me a pule anaana e wanana ia mai ai ka hoihoi ia. Aole e hoolohe i na wanana a na poe aihemu, no ka mea ua kue loa ke au naauao i na poe hahai i na welo a na aumakua. Ke lohe ia mai nei, ua mahae a uwala liilii loa ka hoomana huikau a alakai ia nei e Kekipi, a eia o Kaunamano a me Kiha ke huki nei ma ka kaua mana i hooholo ai oia ka pololei, a ua hoopupu aku la no o Kekipi ma kona alahele. Ua olelo ia o ke kumu o keia mokukaua, no ka bapetizo mai no ia. He mau malama aenei ko lakou hoopaapaa ana no ia kumu a hiki i keia like ole ana o na naauao baibala. O ka hopena keia o na hana hoakamai kanaka, he mokuahana a helelei wale, oiai, aole i kukuluia maluna o ka pono a me ka oiaio. E like me ka lalapa o ka puu opala a pio koke iho no, pela na hana hoakamai a pau.

Ua hoopii ae na pake imua o na Aha Hooko a me Kuka i ka Poaha nei e haawiia i na pake ka mana koho balota ma Hawaii nei, e like me na lahui i maa i ke koho balota ma Hawaii nei, e like me na lahui i maa i ke koho balota o waho mai a i hana kuikahi me Hawaii. Aole kuikahi o Kina me Hawaii, aka, ke noi mai nei nae kona mau makaainana i pono koho. Ua ahewa na kiure i keia haole i pepehi ai ia Kimo Kauhane ma ke degere elua o ka pepehi kanaka ma ka Poaha nei, o ka inoa o ka pepehi kanaka, o Joseph Caccires, he Kili kona lahui. Ua ku mai i ke ahiahi Poaha nei ka mokukaua Amerika Marion mai Iapana mai ma kona alanui e hoi ana no Kapalakiko. Ke haawi nei o Mr. J. T. Waterhouse makua he $10,000 makana i ka hui mua loa nana e hoomae i alahao waea mai Honolulu aku nei a hiki i ka pali o Nuuanu, ke hoomakaia ma ka la Hapenuia o 1895, a ke paa iloko o elua makahiki. Eia kela pomaikai nui o Hawaii ke hulali mai nei. Heaha ka oukou e olelo mai ai? Eia ka hoopii a Harry Klemme imua o ka Aha Kaapuni, e noi ana e helu hou ia na balota o na apana koho o ka mokupuni o Oahu nei, a kue ana i ka helu ia ana o na hakina balota. Ua pau na lunahoomalu o na Papa Nana i ke kena ia e hele mai imua o ka aha. He $277,541.74 ka nui o na dala e waiho ana ma ka waihona o ka lehulehu, ke hui ia na dala o ka Papa Hoonaauao, ma Papa Alanui, ko ka Banako Hale Leta a me $2000,003.71 o na dala maoli o ke aupuni i hiki ke hoohana ia mai ma ka loaa aupuni mai,

MA KE KAUOHA.

Kuai o ka pono Hoaaina o ka Aina Aupuni o Manuka, Kau, Hawaii.

Ma ka POALUA, IUNE 9 1894, hora 12 awakea, mamua iho o ke alo o ka Hale Mana Hooko e kuai ia aku ai ma ke kudala akea ka Pono Hoaaina o ka Aina Aupuni o Manuka, Kau, Hawaii, nona ka ili he 13,500 mau eka oi iki aku a emi mai paha. O ka manawa, mai kekahi makahiki a i kekahi a hiki i ka wa a ke Kuhina Kalaiaina a makemake ai e hoopau ma ka haawi e ana aku i ka lohe iloko o 90 mau la. Kumukuai kiekie e hoomaka aku ai e koho, he $50 o ka makahiki e hookaa mua ia ma ka hapalua makahiki i kinohi.

J. A. KING, Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Mei 16, 1894. 219t-3

Aha Hookolokolo Kaapuni Apana Eha o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o Kaluaikapa (k) o Hilo, Hawaii i make. Ma ke heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a me ka popo hoike helu a G. W. A. Hapai, lunahooponopono o ka waiwai o Kaluaikapa (k) o Hilo, Hawaii, i make, e noi ana e nana a aponoia ka hoike, a e kauohaia e mahele i na waiwai a pau e waiho nei iloko o ko lakou mau lima i ka poe i kuleana, e hookuu iaia me kona poe hope mai ka noho lunahooponopono ana. Ke kauohaia nei, o ka POALUA, la 12 o IUNE A. D. 1894, hora 10 a.m. ma ka hale hookolokolo ma Hilo, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na papa hoike helu, a o ka poe a pau i pili e hele mai a e hoike i ke kumu ina he kumu io ko lakou a ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike i ka poe kuleana i ua waiwai la.

Kakauia ma Hilo, K. H. P. A. Mei 5, 1894. Na ka Aha.

D. PORTER, Kakauolelo.

2493-3

Aha Hookolokolo Kaapuni Apana Eha o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o D. W. Kalua (k) o Kawainui, Hilo, Hawaii, i make kauoha ole. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike helu a D. Kamai, lunahooponopono o ka waiwai o D. W. Kalua (k) o Kawainui, Hilo, Hawaii, i make, e noi ana e aponoia keia mau mea, a e kauoha ia e mahele na waiwai e waiho ana iloko o kona mau lima i ka poe kuleana, e hookuu iaia a me kona mau hope mai ka noho lunahooponopono ana. Ke kauohaia nei, o ka POALUA, ka 12 o IUNE A. D. 1894, ma ka hora 10 a.m. ma ka hale hookolokolo ma Hilo, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na papa hoike helu, a o ka poe a pau i pili e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu io ko lakou e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike i kuleana i ua waiwai la. Kakauia ma Hilo, K. H. P. A. i ka la 7 o Mei, 1894.

Na ka Aha: DANIEL PORTER. Kakauolelo. 2493-3t

Aha Hookolokolo Kaapana Apana Eha o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o Kua (k) o Hilo Akau, Hawaii i make. No ka mea ua waihoia mai he palapala i olelo  ia oia no ka palapala kauoha hope loa a Kua (k) o Kaiwilahilahi, Hilo Akau, i make, ma ka la 5 o Mei, A. D. 1894, me kekahi palapala e noi ana e hooiaioia ua palapala kauoha la a e hoopuka ia na palapala lunahooponopono waiwai ia James Matoon a me Kahee (w), i waihoia mai e laua. Ke kauohaia nei, o ka POALUA, la 12 o IUNE, A. D. 1894, hora 10 a. m. o ia la, ma ke keea hookolokolo o keia aha ma Hilo, Hawaii, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hooiaio ana i ua palapala kauoha la a me ka hoolohe ana i ke noi.  Kakauia ma Hilo, Hawaii, K. P. A. Mei 5, 1894 Na ka Aha: D. PORTER Kakauolelo 5498.3

AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Maka hana o ka waiwai o PAHIA KALOI (k) no Hana, Maui, i make kauoha ole. Ma ka heluhelu a me ka waihoia ana mai o ka Palapala noi a Kalana P. Kaloi (w) a hoike ana ua make kauoha ole o Pahia Kaloi (k) no Makaelae, Hana, ma Makaalae, Hana i ka la 13 o Novemaba 1893, a e noi ana e hoopuka ia ka Palapala Hookohu Lunahooponopono Waiwai ia M. H. Reuter. Ua kauohaia o ka POAKAHI ka la 23 o IUNE 1894 ma ka hora 10 kakahiaka, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la imua o ua lunakanawai la, ma ka hale hookolokolo ma Wailuku Maui, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la. Kakauia ma Wailuku Maui, Ko Hawaii Pae Aina, Aperila 30, M. H. 1894. Na ka Aha: GOODALE ARMSTRONG. Kakauolelo. 2493.3

AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA Ekahi o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o JAMES K. KEKAULA, o Punaluu, Kau, Hawaii, i make. Ma ka heluhelu a me ka waihoia ana mai o ka Palapala kauoha a James K. Kekaula i make, ma ka la 16 o Aperila, A. D. 1894, i keia Aha, a e ka palapala pu e noi ana e hooiaio ia, a e hoopuka ia ka Palapala Lunahooponopono Waiwai ia John K. Kekaula, Jr., i waiho ia mai e ia. Ke kauoha ia nei, o ka POALIMA, la 18 o MEI. A. D. 1894, hora 10 A. M. o ia la, ma ke Keena Hookolokolo o ua Aha la, ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hooiaio ana i ua palapala kauoha la a me ka hoolohe ana i ua noi la, a malaila a ma ia manawa e hele mai ai ka poe a pau i kuleana e kue i ua palapala kauoha la, a me ka haawi ana i ka palapala lunahooponopono waiwai. Hanaia ma Honolulu, K. H. P. A. Aperila 16, 1894. Na ka Aha: GEO. LUCAS, Kakauolelo, 2490-3t

Hoolaha Hou.

Hoolaha a ka Lunahooponopono Kauoha.

UA HOOKOHUIA MAI KA MEA NONA KA inoa malalo iho e ka Aha Hookolokolo Kaapuni o ka Apana Ekahi i Lunahooko Kauoha no ka palapala hooilina a ANNA J. BLACKBURN i make, nolaila ke hoolaha ia aku nei ka lohe i ka poe a pau a ka mea make i aie aku ai, e waiho koke mai i ka lakou mau koina iaia maloko mai o na malama eono mai keia la aku, a i ole ia, e hoole mau loa ia aku no.

H. H. PARKER. Lunahooko Kauoha o ka Palapala Hooilina o Anna J. Blackburn i make. Honolulu, Mei 16, 1894. 2494.5

Hoolaha Lunahooponopono.

NO KA mea, ua hookohuia ka mea nona ka inoa malalo, i Lunahooponopono no ka waiwai o L. AKAMU, o Hilo, Hawaii i make. Nolaila ke kauoha ia nei na poe a pau a Akamu i aie ai, e hookomo mai i na bila a lakou me ka hooiaio ponoia, maloko o na malama eono mai keia la aku, o hoole loa ia lakou; a o na mea i aie ia Akamu, e hookaa koke mai oukou i ko oukou aie. D. H. HITCHCOCK, Lunahooponopono o ka waiwai o L. Akamu Hilo, Mei 3, 1894 2493-4

HOOLAHA HUI.

NA MEA NONA NA INOA MALALO, UA hoohui laua no ka malama ana i Hale Kuai, malalo o ka inoa hui "OKUDA & KAWAI," ma ke kaona o Hilo, Hawaii. Kakauia, OKUDA & KAWAI. Hilo, Hawaii, Aperila 24, 1894. 2492-4

UA KOHO IA KA MEA NONA KA INOA malalo iho o ka Hon. J. Hardy, Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elima i Luna Hooponopono Waiwai no ka waiwai o Makaikai o Wainiha, Kauai i make. Nolaila, o ka poe a pau he mau koina ko lakou i ka mea make, e waiho koke mai i ka mea nona ka inoa malalo iho, ma Kapaa, Kauai, i hooiaio pono ia i na ma ka moraki a ano e ae paha. A o ka poe hoi i aie mai i ka mea make, e hoakaka koke mai ia 'u. O na koina i waiho ole ia mai iloko o na mahina eono mai ka la aku e puka ai o keia hoolaha e hoole mau loa ia. A o ka poe e paa ana i kekahi mau waiwai o ka mea make, e hoihoi koke mai i ka mea nona ka inoa malalo iho, ma Kapaa, Kauai i olelo ia. J. W. Lota, Luna Hooponopono Waiwai. Kapaa Kauai, Dec. 8, 1893. 2492-4

Kuai a ka Lunahooponopono i ka Waiwai paa.

MAMULI O KE KAUOHA A KA AHA HOOkolokolo Kaapuni Apana Ekahi i hana ia ma ka la 4 o Mei, A. D. 1894, ma ka hana o ka waiwai o L. NAAUAO KAUAI, e kuai aku ana au i na apana aina malalo iho ma ka Hale Kudala o J. F. Morgan ma Alanui Moiwahine. Honolulu, i ka POAONO IUNE 9, 1894, hora 12 awakea o ia la: Akahi:--Kela aina hanai holoholona maikai e koke aku la i ke awa o Pauwalu ma ke kapa kahakai hikina hema o Molokai, e holo ana mai ke kai a komo iloko o na puu i kapaia i Poniuohua elua nona na eka he 56 i kuhikuhi ia iloko o ka Palaala Sila Nui Helu 2711. O keia aina me ka aina e pili pu mai la i kapaia o Poniuohua akahi nona na eka he 53, eia malalo o ka hoolimalima no ka umikumamalua makahiki mua ua pau i ka ohi e ia. Alua:--He elua mau apana aina ma Waialua, Molokai, i kuhikuhi ia iloko o ka Palapala Sila Nui Helu 6299 Kuleana Hoona Aina Helu 4630 ia pule, o ka mua he 1 eka me 3 pareke aina kalo, a o ka lua he 1 rada a me 8 pareke, aia no laua ma ka aoao o ke kahawai o Waialua. Akolu:--He elua mau apana ma ia wahi hookahi no i lilo mai i ke kuai mai na kahu waiwai mai o W. C. Lunalilo, penei; 1. He hookahi loi kalo ke hui pu ia me ka apana 1 o na aina mamua ae me ka ili he 4-100 o ka eka. 2. Hookahi apana aina kalo me kula me ka ili he 9-100 o ka eka ma kahi kahawai uuku malalo aku o na aina mamua ae. E kuai ia aku ana keia mau aina ma ka papa hoonohonoho mamua ae a hiki i ka wa e piha ai na lilo no ka uku ana i na aie a me na lilo o ka waiwai. Na uku hana palapala a me na koina i ka mea e lilo ai. Kuike ke dala ma ke Gula o Amerika Huipuia. ALFRED W. CARTER, Lunahooponopono o ka waiwai o L. N. Kauai. Honolulum Mei 4, 1894. 2494-4

Hoolaha Hooko a ka Moraki.

I KULIKE ai me ka mana o ke kuai i hookomoia iloko o kekahi moraki i hanaia i Iulai 1, 1892, e Val. Arnkil a me M. Arnkil, kana wahine o Honolulu, Mokupuni o Oahu, ia Wm. G. Irwin a me kekahi poe e ae, o Honolulu, na kahu waiwai no ka Hui Alahao a me Aina o Oahu, he hui i kukulu ia malalo o na kanawai, ke hoolaha aku nei ke manao nei ua mau kahu waiwai nei e hooko aku i ka moraki no ka uhakiia o ka aelike, oia ka uku ole ia o ka aie i ka wa e hookaa ai a me ka ukupanee; a nolaila, ke hoolaha aku nei lakou, e kuai aku ana lakou ma ka hale kudala o James F. Morgan ma Honolulu, i ka POAKOLU la 6 o IUNE, A. D. 1894, hora 12 awakea, i na waiwai a pau i kuhikuhiia maloko o ua moraki la. O na waiwai i paa maloko o ka moraki, eia ke waiho nei ma ke kulanakauhale Momi, Ewa, mokupuni o Oahu, a i kuhikuhiia penei; O kela mau apana aina a pau e waiho la ma ke kulanakauhale Momi, i kuhikuhi ponoia Pa Aina Umikumamakolu (13) a me ka hapalua hema Pa-Aina Umikumamaha (14) ma ka Mokuna 35, me na hale maluna iho, a oia no na aina i kuhikuhiia maluna o ka palapala aina a kii o ke kulanakauhale Momi i hoomana a aponoia e ua Hui Alahao a me Aina la o Oahu, i kopeia ma ka buke 120 a ma na aoao 417--420 iloko o ke keena kakau kope nona ka ili he 20-325 kapuai kuea. Kuike ke dala. Na uku hema palapala i ka mea e lilo ai. Kakauia ma Honolulu, Mei 7, 1894. L. A. THURSTON W. F. FERAR THOS. W. HOBRON Kahu. 1 2493-3

Hoolaha Hooko a ka Moraki a ma ke Kuai.

KE Hoolahaia aku nei ka lohe, mamuli o ka mana o ke kuai i hookomoia iloko o kekahi moraki i hanaia ma ka la 14 o Maraki, A. D. 1891, D. H. Nahinu o Hookena, Kona, Hema, mokupuni o Hawaii, ia H. Hackfield and Company, o Honolulu, mokupuni o Oahu, kope ia ma ke keena kakau kope, buke 132 ma na aoao 164 a me 165, ke makemake nei o H. Hackfield and Company, ka poe e paa nei i ua moraki la e hooko aku no ka uhakiia o ka aelike, oia ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee i ka wa e hookaa ai. Ke hoolaha hou ia aku nei ka lohe, e kuaiia aku ana ka waiwai i paa i loko o ua moraki nei ma ke kudala akea ma ka hale kudala o James F. Morgan ma alanui Moiwahine, Honolulu, ke hiki aku i ka POAKAHI la 28 o Mei, A. D. 1894, hora 12 awakea o ia la. Eia ka waiwai i paa maloko o ua moraki la. O kela akahi hapa iwakalua kuleana a pau i mahele ole ia iloko o ke ahupuaa o Honokua, ma ua Kona Hema la a i kuhikuhiia na palena ma ka palapala Sila Nui Helu 6957 kuleana hoona aina helu 7713 apana 9 ia V Kamamalu, a oia no ka aina i hooliloia aku ia D. H. Nahinu ma ka palapala kuai i hanaia i ka la 20 o Feberuari 1890, a i kopeia ma ke keena kakau kope buke 122 ma na aoao 245 a me 246 nona ka ili he 828 9-20 mau eka oi aku a emi mai paha. O kekahi hapa o ua aina la, ua paa i ka hoolimalimaia ma ka la 1 o Aperila, 1890, kopeia ma ke keena kakau kope buke 124 aoao 315, no ka manawa he 15 mau makahiki ka loihi a ma ka $50 o ka makahiki. H. HACKFELD & Co., Poe e paa nei i ka moraki. Kuike ke dala. Na uku hana palapala i ka mea e lilo ai. No na mea i koe e ninau ia W. C. Parke Loio Kakauia ma Honolulu, Mei 5, 1894. 2493-3

Hoolaha Hou.

E Haawi i na Keiki Ai Waiu

A ME NA POE OMAIMAI MELLIN'S FOOD FOR INFANTS AND INVALIDS. TRADE MARK. I ka Mea Ai. BENSON, SMITH & CO.

Na Agena wale no ma ko Hawaii Pae Aina.

He Ai Hooili Oi Loa

No ka hooulu Kamalii Ka Hoopohala mai ana Na Mai Ake Pau Na Opu Aiwali ole. a me na elemakule loaa i na Nawaliwali. HE AI MAIKAI LOA, No na Pokii Hanai Lima ia

Hoolaha Hou.

Hoolaha Hooko Moraki.

MAMULI O KEKAHI MANA KUAI I HOIKE ia maloko o kekahi palapala moraki i hana ia mawaena o JOHN BELL o Kohala, Hawaii o ka aoao mua, a me Edward Furstenan o ka aoao elua ma ka la 3 o Novemaba, 1888, i kakau kope ia ma ka buke 114, aoao 185, a mamuli o ka uhai ia ana o na kumu aelike o keia moraki, oia hoi ka uku ole ia o ke kumupaa i ka wa e uku ai, nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai. A ke hoolaha hou ia aku nei, aia mahope aku i na pule ekolu mai keia la aku. alaila, e hoolaha ia aku na aina i hoike ia ma ia moraki no ke kudala ana, ma ke Keena Kudala o Jas. F. Morgan, ma Honolulu, ma ka la 28 o Mei, 1894, hora 12 o ia la, oia ka POAKAHI. No na mea i koe e ninau ia W. C. Achi, Loio ma ke kanawai. Hanaia i keia la o Aperila, 1894. EDWARD FURSTENAN Ma Moraki Mai

PENEI NA AINA I MORAKI IA:

1--O kela apana aina ma Honomakau. N. Kohala, Hawaii, a i hoakaka ia ma ka palapala kuai a Kealina ia John Bell i kope ia ma ka Buke 112, aoao 312; a he apana hoi o ka aina i hoakaka ia me ke Sila Nui Helu 7240 ma ka inoa o Kumauli, a ma ia apana he 1/2 eka, e lilo pu ana hoi me ka hale laau e ku la maluna o ua aina la.

2--O na eka i mahele ole ia he 54 o John Bell ma kea aina e waiho la ma Kehena, Kohala, Hawaii, a i hoakaka ia na palena ma ka Palapala Sila Nui Helu 1995 ma ka inoa o John Bell a me na poe e ae. 2492-4

Hoolaha Hooko Moraki.

MAMULI o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o JOHN COX o Waialua, Mokupuni o Oahu, o ka aoao mua, a me John Ch. Wagner, o ka aoao elua, ma ka la 11 o Maraki, 1878 i kakau kopeia maka buke 56, aoao 214 a i hooliloia aku ia A. C. Cox ma ka la 19 o Augate, 1891 a mamuli o ka uhai ia ana o na kumu aelike o kela moraki, oia hoi ka uku ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee; nolaila ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai. A ke hoolaha hou ia aku nei, aia mahope aku o na pule ekolu mai keia la aku, a laila e hoolaha ia aku na aina i hoike ia ma ia moraki no ke kudala ana, ma ke Keena Kudala o James F. Morgan ma Honolulu , ma ka POAONO la 2 o IUNE, 1894. hora 12 o ia la. No na mea i koe e ninau ia------------- Hanaia i keia la 4 0 Mei, 1894. ANDREW COX, Mea Moraki Mai.

PENEI NA AINA I MORAKI IA.

O kela apana aina a pau e waiho la ma Paalaa Waialua, Oahu, i kuhikuhiia na palena penei. E hoomaka ana mai kahi mai he 30 pauku H 25˚ Kon. mai ka lua mai i hou ia i ka pohaku nui ma ke alanui, e holo ana ma ke alanui Hema 8˚ kom 2.62 kaulahao a hiki i ka auwaha wai alaila H 74˚ kom 47 pauku e holo la ma ka auwaha wai, a laila akau 82˚ komohana 65 pauku e holo la ma ka auwaha wai ahiki i ka pohaku i hoailona ia x, alaila Akau 10˚ Kom. 2.39 kaulahao i ka loi kalo, alaila Akau 81˚ Hik. 1.54 kaulahao ahiki i kahi i hoomaka ai. A oia no ka aina i kuhikuhi ia ma ka palapala hoolilo a Rev. J. S. Emerson i ua J. Cox la, i kakau ia ma ka la 17 o Ianuari, A. D. 1864, a i kope ia ma ka Buke 18 aoao 243 ame 244, nona ka ili he 816-1000 o ka eka. Me na hale a pau e ku la maluna o ka aina, oia ka hale noho, hale kuke, hale kamana a ma hale amara, e like me ke kuhikuhi i loko o ka moraki. 2492-3

PAPA! PAPA!

Aia ma kahi o Lewers & Cooke (Lui ma) Ma ke kahua hema o Alanui Papu me Moi. E loaa no na papa nouaika o kela a me keia ano. Na pani puka, na puka aniani, na olepelepe, na pou, na O'a, na papa hale, na papa ku, me na papa moe hema. NV pili hale o na ano a pau a me na wai hoohinuhinu nani o na ano a pau loa. Na Balaki o na ano he nui wale. Ke hai ia aku nei oukou e na makamaka a pau, ua makaukau keia mau makamaka o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana no ka uku haahaa loa, e like me ka mea e holo ana mawaena o Laua a me ka mea Kuai. Hele mai e wae no oukou iho. 2396-q