Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 20, 19 May 1894 — NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NU HOU HAWAII.

pabetizo ia e Bihopa Wiilis m ito!) o ka luakini © S ma Anaru i ka hora 9 o ke kakahiaka Poakahi aka nei ke kaikamahine hope loa a Mr. a me Mrs. Jame9 Campbell.

U* hopu ia mai nei kekahi mea halekoai lole o ka apana o Hamakua, HHwaii, no ke kuai rama me ka laikini ole, ao ka hopu ia aku koe o kekahi mau halekuai iho no ia hana h M?kahi. Me he mea la e hiki mai ana i Honolula nei ma lune aenei he puali kinipopo Kaleponi mai ke Kuianai ni«»i o St-«nford. No keia lohe, te hoomakaukau «a nei i puali paani aka me lakou. O na puall e paani ana ma ke kahua o Makiki i ka hora 3:30 o keia auina ia P««ono, no ke kolu o na paanl ana o keia kau, oia o Kamehameha kue ia Crescent. O Robert PAhau, ka hopu popo o Kamehameha ma keia paani ana. Ua haalele aku ia Shinagawti, lapana, ika la 19 o Ap6rila, ka mokukaua lapana hoomaamaa haumana no ke kaua moana Kongo, a ua holo mai no Hawaii nei, a mai anei e holo a?u ai no ka hema. Ua ka maa no keia moku hoommunaa haamana ianei. Ke apu ia aku nei, e halulu mai ana ka mokuahl ««Australia" i keia kakahiaka nui wale mai Kapalakiko rajii, a maluna mai ona e manaolana ia aku nei e hoi mai ana kekahi poe kamnaaina o līonolulu nei mai ko lakou hoomaha, piele h«na aua a h/>lo loalea ana.

L T * nahaha ke kaa l«o <> Bihop;» WiUis i ka po SHbati aku nei iloko 0 ka pa halepule o Sana Anar«, oini e malama ia ana ke anaina. Ua. hoohaoi ia malia na kaMaiii koloho 1 hookuu a holo ai e hookui i ke kumulaau. Ua nana no ka hele ana o Keia kolohe oke kaa oke k«hu Akua kana mea e hoonaiUola

Ua hoopau it ko xMr. W. G. Smith noho Lunahooponopono ana no Ka. nupepa namu "Hoku" o k«ia knlanakauhale, a ke iiuliu nei oia 0 hoi aku no Kaleponi ma ka moka pea "Irmgard" i kekahi o seia mau la aku. Ua pani ia iho la ma kona wahi o Mr. A. Johnstone, he peni maamaalea no ma ia hana he hooponopono nupepa.

I ke kakahiaka Poakahi aku nei, ua ioaa aku mauka aenei o kekahi o na mahi laiki o Ah In o Kapalama Hooulula nei, ke kino o kekahi pake e lewalewa mai ana iiuna o ke kumnlaau, ua make. Ua noho hana keia pake no ekolu mau ma kahiKi, a ua ike ia kona paa mau Tia ka hana me ka haule ole. Ua wae ia he kiure koronelo no ka nieuiele ana i ke kumu o kona make.

l*.t hiki mai he meklni pulumi al »nui ano hou i Honolulu nei, a ua ia i kela la aku nei ma ke ■ilanui Alakea. Oke ano, he poke ' t:<u loihi i houhou ia me na lala ','uluuii <»olea o moe kea ana malalo '» ua huila kaa elua, alaila na ka lio '• huki, he niniu ka hana a ua poke laau la ma ke ano pulumi e hookoe iho ana 1 kahi i kaa ia o ke alanui o ua mekini la ua hele a maemae, eia nae feu kaea o ka lepo malalo ae o kahi a ke kanaka e hookele ana i ka iio.

Ua pau ouiae i ka ae imua o ka apuna o Honolulu i ka Poalua iho nei, he uiuikumamalima o na kanaka Ilawaii i paa I ka hopuhopu Uno ke kual bia hana maoli ia iho 'ne ka laikioi ole. Ua kapae ia ke kan ana i ka hoop<i maluna o keia paali oka poe haiiiai kanawai a hiki i ka wa a ka aha e kahea aku *i e hele mai e kau aku i ka hoopai, a ka i lilo aku no hoi keia i laau hahau e pau hou ole mai ai lakou i ka hopa ia aku no ia hewa, alaila waiwai.

Ua hala aku i ka make mai ka Palaina aku i ko kBkahiaka la Sabati aku nei, o Keo N. Giiman, mai ka ma'i 1010 mai i loaa ai iaia i ka elua Sdbati mamua aku ma ke anaina hoolewa o kana moopuna wahi ne. Oka nul o kona mau makahiki, he kanalima kumamaiwa. Ua walho iho oia mahope nei, he wahme, elua mau keiki, he kaikainao Akane a me ke kaikuahine o Mrs. Louisa Palekuke a he mau keiki a me na moopuna hanaun* he lehulehu. Ua halawai ka Ahahui Pua o Honolulu hia ka ia 9 o Mei nei, a ua hooholo lokahi iho lakou ehaawi aku i na mahalo a nui ia Mrs. E. W. Joodan a me na wahine i kokua iaia ma ka hooikaika ana i holopono ai na mea a pau no ka Ahaaina a na Liluii. Ua loaa mai i ua ahahui nei ko lakou mahele mai o ka ahahui nui, he $496.50, aua makana aku ua ahahui nei he $200 uo ka hui Manawalea o Beritauia, oial ua ake loa lakou e loaa aku na kokua ana, no ka mea ke hoolilo nei lakou no na hana kokua i na poe ma'i a me palupalu i nele i na kokua.

Ile ekolu hale ke kiekie okahale pohaku ula hou loa e kukulu ia aku ana no ka hul o Allen a me Robinson ma ke kahua mua iho nei o na hale mahoe kahiko i pau aenei i ka wawahi ia ma Alanui Moiwahine. Ua haawl ia ka aelike no ke kukulu ana i keia hale ma ke kohoakeaanu o ka poe maamaalea ma ia oihana me kn lakou mau huahelu ponoi. A mai waena mai o ka poe 1 hoouna mai i ka lakon koho, ua haawi ia i ka poe koho haahaa i na Hoahanau Lucas no ka huina he $21,000, oiai o ka hui ae malunao ka lakou, he 28,000.

Ma ka Lapule iho nei o ka poe Karlstiano, a oia paha ka la 9apule ma ka helu a ka poe Makinika, ua ao mai ka Epikopo Gulekana o ka hoomana Katolikaßoma i kona poe hoahanau aole lakou e puni wale i

na apuhi a na nupepa Hawaii e no ke mai nei, a mea hoi hou ae ke aupuni Moi. I keia manawa ua pau kuhihewa o na poe Katolika, a eia lakou ke noho naauao mai nei. 0 i noho hoomanawanui mai nei ka Epikopo a oi palena ole loa na hana hakuepa, nolaila owaka uiai nei kona leo uuana i"kana poai haipule. He kue aku paha koe o Sapule ma ia Gulekana no ka hoike e ana i ka no'a. Elua no ka Puuku o «kft Mrtkartinana," eia ka he aie kaa ole ko Ua Hui Hawaii Aloha Aina ia oe. Ina aole hiki i kou kino ke soi aku i ka Puuku o ka Hui Alolia Aina wai-hona-ole e hookaa mai i kau koi aie me na kuulapaa no ka ukupanee, e waiho ae i ka bila koi aie me ki hakalia ole ia Mr. Lunning, a nana e kii, lele kohana wale mai no ka panai no kou luhi. Aole keia he wa hooponopono, oiai, e huliamahi ana ko Moanalua poe e haalele i ka Makaainana, oiai, ua lawa no lakou i ka nuheu mikomiko oke ««Kuokoa," ka nupepa i maa ia lakou a me ko lakou poe kupuna i hala e aku la ina-o. Ua ku mai ma Honolulu i ke ka* kahiaka oka la 14 o Mei nei, ka mokuahi "Gaelic" oka Hui Hooholo Mokuahi O a me O. S. S. e hooholo mau nei mawaena o Kapalakiko a me Asia, mai lapana mai a e hoi ana no Kapalakiko. Ua haalele oia ia lokahama i ka la 4 o Mei a holo pololei mai no keia awa, me 3 niau ohua kapeua, me na ohua oaeki he 361 mau pake a me 29 mau lapana a me 76G mau tona ukana. 1 ka hora 8:15 kakahiaka o ka la 15 mai o Mei, mahope o ka pau ana i ka hoolele ia mai o na ohua a me ukana, ua niau loa aku ua «Gaelie' la no kona awa hope loa o Kapalakiko. Ua lawe aku oia mai Honolulu aku, ia 8 mau ohua kapena a me 4831 mau leta a me 2106 mau nupeapa.

I ka po o ka la 10 o Mei, ma Kahuku Oahu nei, ua okioki iho kekahi lapana i ka wahine lapana aoie nana, me ka pahi nui okioki, a ua huio aku oia o pee ilnko oka ululaau. Oka īnoa o kela lapana, o Moriyama. Ua aloha oia i ka wahine a kekahi hoakanaka.ona a ua koi iua wahine la e haaleie i kana kane a e mahuka laua i kahi e helo ai. Ua hoole ka wahine, ano ia kumu ua huhu keia lapana puuwai eleele, ua komo iloko o ka hale aua hoomaka aku e okioki. Ua manao la i kinohi aole e ola aua ka wahine mai na palapu aku a keia lapana i kau aku ai me ka manao ino e mamua, aka ke kamau mai la no nae ke ola oka wahine. Oua lapana pepehi kanaka la, ua loaa aku iloko o ka nahelehele I ka la 13 mai, a ua ahai loa ia mai iluna nei 0 Honolulu o hoopaa ia ai no ke kali 1 ke-oU o ka wahlne.