Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 20, 19 May 1894 — HE MOOLELO KAAO NO Namakaokapaoo KE AHIKANANA WIWO OLE O KULA I MAUI. Ke Koa Kaulana i ke Au o Imaikalani ka Moi o Kauai. KA MEA NANA I PULUMI PAU NA KAEAEA O KAUAI A PUNI. KA OLALI AU MOANA O KA KAI EWALU O HAWAII NEI.-KA HIAPAIOLE O NA LA I AU WALE AKU LA. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO Namakaokapaoo

KE AHIKANANA WIWO OLE O KULA I MAUI.

Ke Koa Kaulana i ke Au o Imaikalani ka Moi o Kauai.

KA MEA NANA I PULUMI PAU NA KAEAEA O KAUAI A PUNI.

KA OLALI AU MOANA O KA KAI EWALU O HAWAII NEI.-KA HIAPAIOLE O NA LA I AU WALE AKU LA.

(Hoopukaia c John K. Ilihia, Lihue, h'auai.)

Iloko o ke au kahiko o ko Hawaii nei lahui kanaka, e noho ana iloko o kela au pouliuli i hala, o na lii a me na makaainana o kela a me keiu mokupuni o Hawaii nei, e noho ana lakou iloko o ka uiuahewa onahana puuwai eleeie, oi'a hoi ka powa, ka pepehikanaka, kaua aku a kaua mai, hao aku a hao mai, a ua 1110 hoi ka maka o ka ihe, ka pololu a me ka newa, he mau mea punahele loa ia lakou, a oia na mea i kuluma i keia lahuikanaka i ike ia iloko o ia au pouliuli, a iloko o ia wa i hoea mai ai ka kakou koa ka mea nona keia moolelo i ke ao maiamaiama, ma ke ano he ui nohea kaiii puuwai e hai malule ai ka hai mea inaikai, a i oie ia he naita kauiana o ka maka ihe a me ka poloiu, ka newa ka lei o mauo a me ka palnoa pae a i oie ia he hekiii kui pamalo no Iku-n a he makani puahiohio no ke kuluaumoe, a oia mau mea ka mea nana i alana aku iaia e kakele i na ai o Hinakahua imua o kona mau enemi no ka pono o kona aina, a me ka hanohano o kona inoa i kulike ai me ka hoike a kona mau aumakua, ; e hoea mai ana he aiii nui mai ka po mai, he alii wohi, he mana, he ike, he ikaika a he koa wiwo ole imua o na kahua kaua iehulehu, a nou e ka makamaka heluhelu, ke kaii loa mai nei paha kou mukewai o ko ike i ka ui nohea o ka ua Ulaiena o Plihoio, peia iho, wahi a ka mea kakau a uina akp ka wai o Nainolokamn. KA. HANAU ANA. O Kuia ke ahupuaa, o Maui ka mokupuni, o Kuia keia i keha ia i kehaia i ke mele, a i paa i ka haku ia e la haku mele kaulana oia o Hoioua: Me he halau la ka malu o ke kukui Ka ulu powehi noe a ka laau Ka haki a na maiia aaia o ka wao Kb ike aku i ka poii aaia o ka mauu Ke nu'a waie la no i ka awapuhi I ka hehia e ka ua iena o Liiikoi—e He—a Koi kua mauna ke aioha i ke kanaaa Ke ku 1 ka waawaa napeie ka manawa Nahaha īa waa he awa ino No Kula ia poe ke hoehewa nei—e He—aia—-e A oia ka leo o ia aina, he hoe hewa a un#unahi i ka pikapika o ka hee, he aina aiii keia o Kuia i ka wa kahiko, a no keia aina no ka ma kuakane o ka mea nona ka mooielo a kakou e hooipo nei, oia o Namaka, he kanaka aiii keia o Namaka, he alii nui mai ka po mai, o Kupuianikea kana wahine, aole oia he alii, he makaainana oia, a e iike no hoi me 'ke ano mau o na lii o llawaii nei i ka wa kahiko ka hookaha i kaikamahlne maikai a ka poe makaainana, a me ke keikikane maikai, a peia i Hio ai o Kupuianikea i wahine na keia kanaka, no ka ikeia he wahine ui i hele a Nani maikai Liii hemoleie i ka la Lena ke oho o ke kukui Nopa i ka ua Maopopo ka ike i na mea nani o Pii holo O keia manawa a laua I hui ae !a, ma ke ano he kane a he wahine, eia no keia iioko o ko laua mau !a heu ole, o ka hana a ke kane, he mahiai a me ka lawaia, a o ka hana a ka wahine he kuku kapa, he kanaka ikaika keia o Namaka i ka mahiai, hookahi no la pau he mala, a pau be maia, a pUu he mau awawa nui i ka mahi ia e keia kanaka, a o ka ai o keia mau maia nui e kanu aku ai, oia oo ka uala, olai, he aina wai ole o Kuia, o ka hele hoi keia a pau ae

nei ua mala nei ika waele ia oka Ihu koe, Hoho aku nei kela aka la kupono i ke kanu, aiaila kii ka lau, hookahi no a ia nei haawe lau uala 0 ka puni no ia o keia mau inala nui hewahewa, a hoekahi no hoi la 1 kanu ia ai oka puni no ia. Noho t»ku nei laua nei a hui ae uei ka lau o ka ai, (ka uala) olelo aku nei o Namaka i kana wahine, <( ua hui ka lau o na wahi kailna uaia a kaua, o ka i'a hoi koe, e hoio paha au i ka moana i i'a na kaua?"

Ae mai nei ka wahine, «ae e holo oe," ia wa o ko ia nei liuliu ae la no ia ika ia nei mau wahi pono lawaia, ka makau, ke aho, aho nui, aho iiiin, makau nui, makau liilii, a ialau ae ia keia i ka ipu holoholona lawaia, o ke kau no ma kapuia, o kahi kuina apeu oia nei a leie aku Ih keia honi I ka ihu o ka wahine, kaha aku ia keia heie, kau kihei a ke ae loa, a hiki keia i ka halau waa o ia nei, panee keia I ka waa, hookahi no a ia nei pahuna i ua waa nei ona, hele ana ka waa mawaho o ka peina nalu, aole i pau ka holo oka waa, ke mau nei no ka pahee pakika i ka ohuku aie, laiau keia ika hoe a ua olelo ia hoi o Namaka he kanaka ikaika i ka hoe waa. O ka iaula oke palaulau o kana hoe he eha kapuai, a e like no hoi me ke ano o ko Kula poe he makaukau hoe hewa ma ke kuniiii 0 ke palaulau oka hoe e hoe ia ui ka waa, a iloko o keia wa i o iho ai keia i kana hoe iloko o ke kai e knlele pau ana i kona ikaiku hoe, he ole ka mea a holo aku ua waa nei, no ka mea, ua iioe la m i ke kunihi aole hoi ma ke p. Ihul»u, a no ka holo ole o ua waa nei, uuuhi hou ae oei keia i ka boe a i« nei a huoloii ma ke palaulau, a oit-l.« iho la keia, 1 holo ole paha hoi oe e keia waa i ka hoe ia ma ke kunihi, eiu mai hoi ka hoio, a iloko o keia vva i o iho ai ua kunuka nei I kaiia lioe iloko o ke kai e haaiele pau ana i kon*i ikaika hoe, a he kulana ana no ke kino o ia

uei i hope, a i keia oi ana no imua, puehu liilii ke kai iluna, a lele liilii ke akoakoa iluna, iiookiihi no hoi keia mapuna hoe u ia nei, hala keia i ka lepo, nana mai la keia ia Maui, ua uhi kai i ka aina, a hoolana iho la ka waa o ia nei, oiai, o ke koa lawaia keia a kona mau kupuna a me kona mau makua i ha|a aku i ka po a mamua nue o ke kuu ana aku o ia nei i ka ianei mau makau lawaia iloko o ke kai, kapakapa mua ae ia keia i ko ianei mau aumakua, a i ka pau ana, mali iho la keia i na popo maunu a paa iluna o na makau, kuu aku Ia keia iloko o ke kai, a o ka hele hoi keia o na makau a ia nei a ka papaku o ka moana, huki hou ae la keia iluna, alaila hoomaka iho ia keia e kanaenae me keia mau wahi oolopu leo:

E ka ia nui, e ktt ia iki E ka ia ku o ke kai uli E ka ta ku o ke kai kea E ka uluu kapapa o ka Looku E ke ahi maka hi«leie E ka lau iuhiio ia o ke ko'a nui la, e ala, e ai, e opo, e poi Owau nei o Namaka, he lawaia nui, i keia wa a iauei e kanaenae nei, ke lulu n6i ko ia nei mau lima i keia mau aho pakahi, i hemo aku ka maunu, alaila pualena aku la hoi ke kai i ka hauua o ka maunu, aole i pau pouo ae ka ianei mau hua kanaenae, ao ka amama aku no hoi koe, me he mea lai hukia pu ia iho keia ilalo e ka ikaika o ka ī-a, hoomanao iho la keia, ua apo ia na ma> kau a pau loa aia nei eka i-a, ia wa, ua hoomaka ae nei oia e huki pakahi i ua mau makau nei ana iluna, i nana iho ka haūa, ua apo mai la ka ulua, ke ahi. ke kahala, ku ulaula, a o ko ia nei huki ruai la no ia nei ana a hookomo iloko o ka wan hoohuii ae ia keia i ka ihu o ka waa oia nei no ka aina, eia hoi keia iwaho pono o Kaiuaaiaea, mahilo aku o Kahoolawe, hookahi no mapuna hoe aua kanaka nei, hoea ka waa oia nei mawaho o ka poinalu, ai ka lua no hoi o ka mapuna hoe, pae ka waa o ia nei i kuhaone, lele ilio Ia keia ilalo a lalau i ka limu kala, a kaiokalo ae la keia i ko.ia ' nei mau aumakua a pau, h*pai keia 1 Ua waa o ia nei a komo i ka halau waa, o na pouo iawaia a ia nei, o ka aumaka ia, huli hoi mai la keia, manao ke ola o haauka ua hoi ka lawaia me ka iaki. Aole i pau. | Ua makemak«»ia ka mea unuhi o keia moolelo, e hoolako a e haour.a hou mai i kope no kau naoolelo, oiai! ua kokoke e pau na kops mua au i hoouna mal ai. L. H. "O ka oi ma ke ao holookoa." Oia ka W.D. Woodbing o Bordly Renetuke, e hookaulana nel no ka Chamberlain's Cough Remedy (Laau Kunu). Ke kamailio uei oia ma kona ike ponoi iho i ka inu ana, olai 0 kona a me ko kona ohana ola ana mai nei no ia mai ka loaa ana i ke kunu koikoi ioa a me ke anu, a ua hooholo oia o keia laau lapaau ka 01 ina ka honua nei. E kuai ia no ma na Halekuai Laau Lapaau a pau, O BensoN| Bmith & Co., na Agena ma ko Hawaii Pae Aina. tf